Approfondimento delle letture della liturgia
Profundización de las lecturas de la liturgia
Poglobitev Božje besede
Produbljivanje liturgijskih tekstova
![[SEMI] TRASFIGURAZIONE DEL SIGNORE (Anno A) 2](https://www.edizionilipa.com/wp-content/uploads/2023/08/241-006-2022-Cappella-dei-Salesiani-don-Bosco-a-Poprad-Slovacchia-Trasfigurazione-2-400x400.jpg "[SEMI] TRASFIGURAZIONE DEL SIGNORE (Anno A) 2")
Il brano del Vangelo di oggi inizia con questa affermazione di Matteo: “Sei giorni dopo…” (Mt 17,1).
Cosa è successo sei giorni prima?
Cristo si fa dire dagli apostoli cosa la gente pensa di lui (cf Mt 16,13): “Alcuni dicono Giovanni il Battista, altri Elia, altri Geremia o qualcuno dei profeti” (Mt 16,14). E Pietro confessa: “Tu sei il Cristo, il Figlio del Dio vivente” (Mt 16,16).
Da allora Cristo comincia a dire ai suoi discepoli “che doveva andare a Gerusalemme e soffrire molto da parte degli anziani, dei capi dei sacerdoti e degli scribi, e venire ucciso e risorgere il terzo giorno” (Mt 16,21).
Chi vuole seguirlo, ascoltarlo veramente, è chiamato a rinnegare se stesso, a prendere la sua croce e a seguirlo (cf Mt 16, 24).
Perché “chi vuole salvare la propria vita, la perderà; ma chi perderà la propria vita per causa mia, la troverà” (Mt 16, 25).
“Sei giorni dopo, Gesù prese con sé Pietro, Giacomo e Giovanni suo fratello e li condusse in disparte, su un alto monte. E fu trasfigurato davanti a loro” (Mt 17,1-2).
Perché proprio davanti a loro, per di più in presenza di Mosè e di Elia?
San Giovanni Crisostomo dice che questa scelta dei tre potrebbe procurare agli altri “qualche umana debolezza”, cioè l’invidia.
Giovanni Crisostomo dà una risposta spirituale al perché della presenza di questi tre discepoli.
Pietro, perché coglieva ogni occasione per giurare che lo amava, ma qualcosa ancora doveva passare per arrivare veramente all’amore.
Giovanni è quello che era tanto amato e poi testimonierà che “non siamo stati noi ad amare Dio, ma è lui che ha amato noi e ha mandato il suo Figlio come vittima di espiazione per i nostri peccati (1Gv 4,10).
Giacomo per la sua risposta che può tranquillamente bere il calice (cf Mt 20,22), perché è stato così impetuoso che, secondo Crisostomo “Erode pensava che avrebbe fatto un grandissimo dono ai Giudei se lo avesse eliminato”.
E perché Mosè ed Elia?
Ci sono molte coincidenze che fanno vedere le profondità del senso della loro presenza, ma Crisostomo ricorda due elementi molto interessanti dal punto di vista spirituale.
Mosè, perché Cristo trasgrediva la Legge e la metteva in pieno contrasto con il fare del bene.
Ad esempio: “‘È lecito in giorno di sabato fare del bene o fare del male, salvare una vita o ucciderla?”. Ma essi tacevano’” (Mc 3,4).
I farisei e il politici insieme decidono che devono farlo morire (cf Mc 3,6).
Invece ora è proprio Mosè che rende testimonianza a Cristo, che è il compimento della Legge, non solo come contenuto, perché il contenuto non è disgiunto dal modo di attuare la Legge.
Si tratta del compimento come contenuto, ma il contenuto si manifesta nel modo del compimento.
Il modo di compiere la Legge può totalmente tradire la Legge. Il modo di attuare la Legge di Cristo è: “come pecora muta di fronte ai suoi tosatori, e non aprì la sua bocca” (Is 53,7).
“Non rispondi nulla? Che cosa testimoniano costoro contro di te?” (Mt 26,62).
“Non rispondi nulla? Vedi di quante cose ti accusano?” (Mc 15,4).
“Maltrattato, si lasciò umiliare e non aprì la sua bocca; era come agnello condotto al macello” (Is 53,7).
Invece, Cristo era molto diverso nei confronti di quelli che giudicavano secondo la Legge.
Davanti alla peccatrice giudicata, lui dice: “Chi di voi è senza peccato, getti per primo la pietra contro di lei” (Gv 8,7). E sta parlando direttamente ai capi religiosi e ai farisei. Dice ai maestri, agli interpreti della Legge e alle autorità religiose, che erano assolutamente convinti che tutto è così come loro lo vedono e che le persone sono esattamente secondo il loro giudizio, scaturito da ciò che loro credono di vedere: “Siccome dite: ‘Noi vediamo’, il vostro peccato rimane” (Gv 9,41).
Elia era pieno di zelo per la gloria di Dio e ha ucciso 450 profeti di Baal (cf 1Re 18,22).
È evidente che era veramente zelante.
Non sarebbe dunque in grado di stare accanto a Cristo se non perché rende testimonianza che veramente nel corpo di Cristo “abita corporalmente tutta la pienezza della divinità” (Col 2,9).
Come diceva S. Nektarios, il potere è un cancro che ti rende incapace di un giudizio, di un pensiero in grado di attingere alla verità.
Coloro che detengono il potere hanno detto: “Noi abbiamo una Legge e secondo la Legge deve morire, perché si è fatto Figlio di Dio” (Gv 19,7).
Così, secondo loro, a causa della loro cecità, proprio per quanto riguarda la Legge, si sono messi a rifiutare il dono dell’amore del Padre che “ha tanto amato il mondo da dare il Figlio unigenito, perché chiunque crede in lui non vada perduto, ma abbia la vita eterna” (Gv 3,16).
Ma la Legge non dona una vita di fede e di amore (cf Gal 3,21).
Infatti “la Legge non si basa sulla fede” (Gal 3.12), ma “la fede si rende operosa per mezzo della carità” (Gal 5,6)
Il Figlio è il dono d’amore del Padre, dato in un mondo di autorità religiose e di esperti della Legge e della giustizia che lo eliminano, condannano lui proprio perché è amato dal Padre. E il Padre accoglie il suo amore e fa passare l’umanità del Figlio nel suo regno, nella sua gloria.
Ma questo avviene in modo che nessuna religione né filosofia né psicologia né pedagogia né alcuna filantropia può prevedere e può realizzare. Per questo Cristo porta i tre sul monte, perché colgano la via agapica della salvezza dell’umanità, perché imparino a guardare secondo l’amore del Padre.
Non sono pochi quelli che affermano che già da molto tempo la via agapica non è più il modo connaturale della nostra evangelizzazione e della nostra formazione. Certo non in senso totalizzante.
Le diverse ondate ideologiche suggerite dal mondo hanno spinto nell’oblio la via dell’umanità filiale, che realizza il passaggio nella partecipazione alla Pasqua, al triduo pasquale di Cristo.
Solo la fede fa inabitare Cristo nei nostri cuori (cf Ef 3,17) e con lui abita in noi anche lo Spirito Santo (cf Rm 8.11), che è proprio colui che ha risuscitato Cristo dai morti ed è questa abitazione che ci fonda nell’amore. En agape.
Persino coloro che sono lontani dalla Chiesa si stupiscono che una parte della Chiesa, che vuole tanto far vedere che è molto vicina all’uomo contemporaneo, viva dentro la Chiesa con un atteggiamento assolutamente lontano dalla via pasquale, quella dell’agape, dell’amore del Padre.
Infatti, è facile parlare di grandi valori e “giurare” le vie religiose, ma san Giovanni Crisostomo dice cose molto forti riguardo al comportamento di Pietro, che era molto abile nel giurare e dire cose grandi.
Ma come si comporta nella Trasfigurazione sul monte?
Pietro, quando ha confessato che Cristo è Figlio di Dio, lo ha distinto dai servi di Dio, come erano Mosè ed Elia, ma qui lo mette di nuovo con loro, quando dice di costruire per loro tre tende (cf Mt 17,4).
Ha giurato di dare la vita per lui e di non rinnegarlo, di morire per lui, ma davanti a una serva lo ha rinnegato (cf Mt 26,35).
E quando Cristo diceva che sarebbe andato a Gerusalemme e che avrebbe dovuto soffrire e morire, Pietro si oppone duramente e lo zittisce come se fosse un indemoniato (cf Mc 8,32).
Infatti Pietro non vuole andare a Gerusalemme con Cristo, per non vedere ciò che Cristo ha annunciato. Crisostomo dice che proprio per questo vuole rimanere sul monte, lontano da tutti.
“Quel luogo gli offriva una grande sicurezza. Non solo il luogo, ma anche il fatto che non si sarebbe recato più a Gerusalemme. Voleva che stesse lì in perpetuo e perciò menziona le tende, per farlo abitare lì. Se questo si verifica vuol dire che non saliremo a Gerusalemme e, se non vi saliamo, non morirà, perché ha detto che gli scribi lo avrebbero attaccato a Gerusalemme. Pietro non osa parlare così, ma volendo ottenere questo risultato diceva con sicurezza: È bello stare qui, dove ci sono Mosè ed Elia. Elia che fece scendere il fuoco sul monte e Mosè che entrò nelle tenebre e parlò con Dio: nessuno saprà dove siamo”.
Ma appare la nube luminosa e la voce del Padre “Questi è il Figlio mio, l’amato: in lui ho posto il mio compiacimento. Ascoltatelo” (Mt 17,6).
Ascoltatelo e contemplate me in Lui e vedrete anche voi stessi nel mio amore.
Ma il sole del volto di Cristo, la vita che si manifestava attraverso la sua carne come la luce e le vesti sfolgoranti, confondevano gli apostoli e persino la nube luminosa li copriva con la sua ombra… Infatti, una nube luminosa che copre con l’ombra!
Anche qui vediamo dunque che il lato drammatico, doloroso dell’amore ha fatto chiudere loro gli occhi e li ha fatti allontanare, come al Getsemani e all’ora della consegna dell’Agnello di Dio.
La via dell’umanità vissuta da figli di Dio nell’Unigenito non è accessibile se non con l’accoglienza della sua stessa vita, di cui lo stesso Spirito Santo ci fa partecipi e che dopo la Pasqua, a Pentecoste, ci farà comprendere.
SEMI è la rubrica del Centro Aletti disponibile ogni venerdì.
Ogni settimana, oltre all’omelia della domenica in formato audio, sarà disponibile sul sito LIPA un approfondimento delle letture della liturgia eucaristica domenicale o festiva.
El pasaje evangélico de hoy inicia con esta afirmación de Mateo “Seis días después” (Mt 17,1).
¿Qué ha sucedido seis días antes?
Cristo hace decir a los apóstoles qué es lo que la gente piensa de Él (cf. Mt 16, 13): “Algunos dicen Juan el Bautista, otros Elías, otros Jeremías o alguno de los profetas” (Mt 16,14). Y Pedro confiesa “Tu eres el Cristo, el Hijo del Dios vivo” (Mt 16, 16).
Desde ese momento Cristo comienza a decir a sus discípulos “que tenía que ir a Jerusalén y padecer allí mucho por parte de los ancianos, sumos sacerdotes y escribas, y que tenía que ser ejecutado y resucitar al tercer día” (Mt 16, 21).
Quien quiere seguirlo, escucharlo realmente, está llamado a negarse a sí mismo, a tomar su cruz y seguirlo (cf. Mt 16, 24).
Porque “quien quiere salvar la propia vida, la perderá; pero quien pierda la propia vida por causa mía, la encontrará” (Mt 16, 25).
“Seis días más tarde, Jesús tomó consigo a Pedro, a Santiago y a su hermano Juan, y subió con ellos a un monte alto. Se transfiguró delante de ellos” (Mt 17, 1-2).
¿Por qué precisamente delante de ellos, y además en presencia de Moisés y de Elías?
San Juan Crisóstomo dice que esta elección de los tres podría provocar a los otros “alguna debilidad humana”, es decir, la envidia.
Juan Crisóstomo da una respuesta espiritual al por qué de la presencia de estos tres discípulos.
Pedro, porque aprovechaba cualquier ocasión para jurar que lo amaba, pero algo debía todavía suceder para llegar verdaderamente al amor.
Juan es aquel que era tan amado y después dará testimonia de que “no es que nosotros hayamos amado a Dios, sino que él nos amó a nosotros y nos envió a su Hijo como víctima de propiciación por nuestros pecados” (1Jn 4,10).
Santiago por su respuesta de que puede tranquilamente beber el cáliz (cf. Mt 20,22), porque ha tan impetuoso, que según Crisóstomo “Herodes pensaba que habría sido un gran don para los judíos si lo hubiese eliminado”.
¿Y por qué Moisés y Elías?
Hay muchas coincidencias que hacen ver la profundidad del sentido de su presencia, pero Crisóstomo recuerda dos elementos muy interesantes desde el punto de vista espiritual.
Moisés, porque Cristo trasgredía la ley y la ponía en pleno contaste con hacer el bien.
Por ejemplo, “¿Qué está permitido en sábado?, ¿hacer lo bueno o lo malo?, ¿salvar ña vida de un hombre o dejarlo morir? Ellos callaban” (Mc 3,4).
Los fariseos junto con los políticos decían que debían hacerlo morir (cf. Mc 3,6).
En cambio, es ahora precisamente Moisés que da testimonio de Cristo, que es el cumplimiento de la Ley, no solo como contenido, porque el contenido no es distinto del modo de aplicar la Ley.
Se trata del cumplimiento como contenido, pero el contenido se manifiesta en el modo del cumplimiento.
El modo de cumplir la Ley puede trasgredir totalmente la propia Ley. El modo de aplicar la Ley de Cristo es “como oveja ante el esquilador, enmudecía y no abría la boca” (Is 53,7).
“¿No tienes nada que responder? ¿Qué son estos cargos que presentan contra ti?” (Mt 26,62).
“¿No contestas nada? Mira de cuántas cosas te acusan” (Mc 15,4).
“Maltratado, voluntariamente se humillaba y no abría la boca: como cordero llevado al matadero” (Is 53,7).
En cambio, Cristo era muy diferente en confrontación con aquellos que juzgaban según la Ley.
Frente a la pecadora condenada, él dice “El que esté sin pecado, que le tire la primera piedra” (Jn 8,7). Y está hablando directamente a los jefes religiosos y a los fariseos. Dice a los maestros, a los intérpretes de la Ley y a las autoridades religiosas, que estaban absolutamente convencidos de que todo es como ellos lo ven y que las personas son exactamente según su juicio, surgido de lo que ellos creen ver: “Como decís: “nosotros vemos”, vuestro pecado permanece” (Jn 9,41).
Elías estaba lleno de celo por la gloria de Dios y ha matado a 450 profetas de Baal (cf. 1Re 18,22).
Es evidente que era verdaderamente celoso.
No estaría, por tanto, en grado de estar al lado de Cristo si no porque da testimonio de que verdaderamente en el cuerpo de Cristo “habita corporalmente toda la plenitud de la divinidad” (Col 2,9).
Como decía S. Nektarios, el poder es un cáncer que te vuelve incapaz de un juicio, de un pensamiento en grado de apuntar a la verdad.
Aquellos que detenta el poder han dicho: “Nosotros tenemos una Ley y según esta Ley debe morir, porque se ha hecho Hijo de Dios” (Jn 19,7).
De este modo, según ellos, a causa de su ceguera, precisamente en referencia a la Ley, se han colocado en una posición que refuta el don del amor del Padre que “tanto ha amado el mundo que entregó a su Hijo unigénito, para que todo el que cree en él no perezca, sino que tenga vida eterna” (Jn 3,16).
Pero la Ley no otorga una vida de fe y de amor (cf. Gal 3,21).
De hecho, “la Ley no se basa en la fe” (Gal 3,12), sino que “la fe se hace operante por medio de la caridad” (Gal 5,6).
El Hijo es el don del amor del Padre, entregado en un mundo de autoridades religiosas y de expertos de la Ley y de la justicia que lo eliminan, condenándolo precisamente a él porque es amado por el Padre. Y el Padre acoge su amor y hace pasar la humanidad del Hijo en su reino, en su gloria.
Pero esto sucede de tal modo que ninguna religión ni filosofía ni psicología ni pedagogía ni filantropía alguna puede prever ni realizar. Por esto Cristo lleva a los tres sobre el monte, para que entiendan la vía agápica de la salvación de la humanidad, para que aprendan a mirar según el amor del Padre.
No son pocos aquellos que afirman que ya desde hace bastante tiempo la vía agápica no es más el modo connatural de nuestra evangelización y de nuestra formación. Cierto aunque no en sentido totalizante.
Las diversas ideologías sugeridas por el mundo han empujado en el olvido la vía de la humanidad filial, que realiza el paso en la participación a la Pascua, al triduo pascual de Cristo.
Solo la fe hace inhabitar Cristo en nuestros corazones (cf. Efe 3,17) y con el habita en nosotros también el Espíritu Santo (cf. Rm 8,11), que es precisamente el que ha resucitado a Cristo de entre los muertos y es esta inhabitación que nos funda en el amor. En agape.
Incluso aquellos que están lejos de la Iglesia se sorprenden que una parte de la Iglesia, que quiere tanto hacer ver que es muy cercana al hombre contemporáneo, viva dentro de la Iglesia con una actitud absolutamente lejana del camino pascual, el del agape, el del amor del Padre.
De hecho, es fácil hablar de grandes valores y jurar los caminos religiosos, pero san Juan Crisóstomo dice cosas muy fuertes respecto al comportamiento de Pedro, que era muy hábil para jurar y decir grandes cosas.
¿Pero cómo se comporta en la Transfiguración sobre el monte?
Pedro, cuando ha confesado que Cristo es Hijo de Dios, lo ha distinguido de los siervos de Dios, como eran Moisés y Elías, pero lo pone de nuevo con ellos cuando quiere construir tres tiendas (cf. Mt 17,4).
Ha jurado dar la vida por él y no renegarle, morir por él, pero delante de una sierva lo ha negado (cf. Mt 26,35).
Y cuando Cristo decía que debía ir a Jerusalén y que debía sufrir y morir, Pedro se opone duramente y lo calla como si fuera un endemoniado (cf. Mc 8,32).
De hecho, Pedro no quiere ir a Jerusalén con Cristo, para no ver lo que Cristo ha anunciado. Crisóstomo dice que precisamente por esto quiere permanecer sobre el monte, lejos de todos.
“Aquel lugar le ofrecía una gran seguridad. No solo el lugar, sino también el hecho de que ya no tendría que ir a Jerusalén. Quería que estuviera allí para siempre y por eso menciona las tiendas, para hacerle vivir allí. Si esto se verifica quiere decir que no subiremos a Jerusalén, y si no subimos allí, no morirá, porque ha dicho que los escribas lo atacarían en Jerusalén. Pedro no osa hablar así, pero queriendo obtener este resultado decía con seguridad: es bello estar aquí, donde está Moisés y Elías. Elías que hace bajar el fuego sobre el monte y Moisés que entró en las tinieblas y habló con Dios: ninguno sabrá donde estamos”.
Pero aparece la nube luminosa y la voz del Padre “Este es mi Hijo, el amado: en él me complazco. Escuchadlo” (Mt 17,6).
Escuchadlo y contempladme en Él y os veréis también a vosotros mismos en mi amor.
Pero el sol del rostro de Cristo, la vida que se manifestaba a través de su carne como la luz y los vestidos relucientes, confundían a los apóstoles y además la nube luminosa los cubría con su sombre… De hecho, ¡una nube luminosa que cubre con la sombra!
También aquí vemos, por tanto, que el lado dramático, doloroso del amor les ha hecho cerrar los ojos y los ha hecho alejarse, como en Getsemaní y a la hora de la entrega del Cordero de Dios.
La vía de la humanidad vivida como hijos de Dios en el Unigénito no es accesible si no con la acogida de su misma vida, de la cual el mismo Espíritu Santo nos hace participes y que después de la Pascua, en Pentecostés, nos hará comprender.
SEMILLAS es una publicación del Centro Aletti disponible todos los viernes. Cada semana, además del audio de la homilía dominical, estará disponible en el sitio de LIPA un comentario a las lecturas de la Liturgia del Domingo, como así también a las lecturas de la semana.
Današnji evangeljski odlomek se začne z naslednjimi Matejevimi besedami: »Čez šest dni …« (Mt 17,1).
Kaj se je zgodilo šest dni prej?
Kristus reče učencem, naj mu povedo, kaj ljudje mislijo o njem (prim. Mt 16,13). »Eni, da je Janez Krstnik, drugi, da Elija, spet drugi, da Jeremija ali eden izmed prerokov« (Mt 16,14). Peter pa izpove: »Ti si Mesija, Sin živega Boga« (Mt 16,16).
Odtlej začne Kristus svojim učencem govoriti, »da bo moral iti v Jeruzalem in veliko pretrpeti od starešin, vélikih duhovnikov in pismoukov, da bo moral biti umorjen in biti tretji dan obujen« (Mt 16,21).
Kdor želi resnično hoditi za njim in ga poslušati, je poklican, da se odpove sebi, vzame svoj križ in hodi za njim (prim. Mt 16,24).
»Kdor namreč hoče rešiti svoje življenje, ga bo izgubil; kdor pa izgubi svoje življenje zaradi mene, ga bo našel« (Mt 16,25).
»Čez šest dni je Jezus vzel s seboj Petra, Jakoba in njegovega brata Janeza in jih peljal na visoko goro, na samo. Vpričo njih se je spremenil. Njegov obraz je zasijal kot sonce in njegova oblačila so postala bela kot luč« (Mt 17,1-2).
Zakaj ravno pred njimi, in poleg tega v navzočnosti Mojzesa in Elija?
Sveti Janez Zlatousti pravi, da bi lahko ta izbira treh v drugih povzročila »kakšno človeško slabost«, to je: zavist.
Janez Zlatousti poda duhovni odgovor na vprašanje, zakaj v navzočnosti teh treh učencev.
Petra, ker je izkoristil vsako priložnost, da je prisegal, kako ga ljubi, vendar se je moralo še kaj zgoditi, da je resnično prišel do ljubezni.
Janez je tisti, ki je bil zelo ljubljen in bo potem pričeval: »Ljubezen je v tem – ne v tem, da bi bili mi vzljubili Boga. On nas je vzljubil in poslal svojega Sina v spravno daritev za naše grehe« (1 Jn 4,10).
Jakob zaradi svojega odgovora, da lahko pije kelih (prim. Mt 20,22), ker je bil tako ognjevit, da »je Herod mislil, da bo Judom naredil veliko uslugo, če ga bo odstranil,« pravi Zlatousti.
Zakaj pa Mojzes in Elija?
Mnogi pokažejo globino smisla njune prisotnosti, Zlatousti pa spomni na dve zelo zanimivi stvari z duhovnega vidika.
Mojzes, ker je Kristus prelamljal Postavo in jo postavljal v polno nasprotje s tem, da se dela dobro.
Na primer: »›Ali se sme v soboto delati dobro ali zlo, življenje rešiti ali uničiti?‹ Ti pa so molčali« (Mr 3,4).
Farizeji in politiki so se skupaj odločili, da ga morajo dati umoriti (prim. Mr 3,6).
Zdaj pa prav Mojzes pričuje o Kristusu, da je on izpolnitev Postave, ne samo kot vsebina, saj vsebina ni ločena od načina življenja Postave.
Gre za izpolnitev kot vsebina, toda vsebina se kaže v načinu izpolnitve.
Način izpolnjevanje Postave lahko popolnoma izneveri Postavo. Kristusov način izpolnjevanja Postave je: »Kakor jagnje, ki ga peljejo v zakol, in kakor ovca, ki umolkne pred tistimi, ki jo strižejo, in ne odpre svojih ust« (Iz 53,7).
»Nič ne odgovoriš? Kaj je to, kar ta dva pričata proti tebi?« (Mt 26,62).
»Nič ne odgovarjaš? Poglej, koliko reči te obtožujejo« (Mr 15,4).
»Bil je mučen, a se je uklonil in ni odprl svojih ust, kakor jagnje, ki ga peljejo v zakol« (Iz 53,7).
Kristus je bil zelo drugačen od teh, ki so sodili po Postavi.
Pred obsojeno grešnico reče: »Kdor izmed vas je brez greha, naj prvi vrže kamen vanjo« (Jn 8,7). In to pravi neposredno verskim voditeljem in farizejem. To reče učiteljem, razlagalcem Postave in verskim voditeljem, ki so bili povsem prepričani, da je vse tako, kot vidijo oni in da so ljudje povsem taki, kot jih presojajo oni; njihova sodba pa izhaja iz tega, kar mislijo, da vidijo: »Če bi bili slepi, bi ne imeli greha. Ker pa pravite: ›Vidimo‹, vaš greh ostane« (Jn 9,41).
Elija je bil ves vnet za Božjo slavo in je ubil 450 Baalovih prerokov (prim. 1 Kr 18,22).
Povsem očitno je, da je bil zelo goreč.
Zato ne bi mogel stati ob Kristusu, če ne bi pričeval, da v Kristusovem telesu »telesno biva vsa polnost božanstva« (Kol 2,9).
Kot je rekel sv. Nektarij, je moč rak, zaradi katerega si nesposoben presojati, razmišljati tako, da bi prišel do resnice.
Tisti, ki so bili na oblasti, so rekli: »Mi imamo Postavo in po Postavi mora umreti, ker se je delal Božjega Sina« (Jn 19,7).
Tako so v svojem prepričanju, zaradi svoje slepote, prav kar zadeva Postavo, zavrnili dar Očetove ljubezni, ki »je namreč svet tako vzljubil, da je dal svojega edinorojenega Sina, da bi se nihče, kdor vanj veruje, ne pogubil, ampak bi imel večno življenje« (Jn 3,16).
Vendar Postava ne da življenja vere in ljubezni (prim. Gal 3,21).
Kajti »Postava ni iz vere« (Gal 3,2), ampak »vera deluje po ljubezni« (Gal 5,6).
Sin je dar Očetove ljubezni, podarjen svetu verskih voditeljev in strokovnjakom Postave ter pravičnosti, ti pa so ga izločili in obsodili, ker je ljubljen od Očeta. In Oče sprejme njegovo ljubezen ter človeškost svojega Sina v svoje kraljestvo, v svojo slavo.
Vendar se to zgodi na način, ki ga ne zmore predvideti in uresničiti nobena religija, nobena filozofija, nobena psihologija, nobena filantropija. Zato Kristus tri učence popelje na goro, da bi dojeli agapično pot odrešenja človeštva, da bi se naučili gledati v skladu z Očetovo ljubeznijo. Seveda ne posplošeno.
Različni ideološki valovi, ki jih predlaga svet, so potisnili v pozabo pot sinovske človeškosti, ki uresničuje prehod v udeleženosti pri veliki noči, pri Kristusovem velikonočnem tridnevju.
Samo po veri Kristus prebiva v naših srcih (prim. Ef 3,17), z njim pa v nas živi tudi Sveti Duh (prim. Rim 8.11). Prav on je Kristusa obudil od mrtvih, njegovo bivanje v nas pa nas utemeljuje v ljubezni. En agape.
Celo tisti, ki so daleč od Cerkve, se čudijo, da del Cerkve, ki tako zelo želi pokazati, da je blizu sodobnemu človeku, živi v Cerkvi z držo, ki je povsem oddaljena od velikonočne poti, agapične poti, poti Očetove ljubezni.
Lahko je namreč govoriti o velikih vrednotah, »prisegati« na verske stvari, vendar sveti Janez Zlatousti pove zelo močne stvari glede obnašanja Petra, ki je bil zelo spreten v priseganju in govorjenju velikih stvari.
Toda kako se obnaša pri spremenjenju na gori?
Ko je Peter izpovedal, da je Kristus Božji Sin, ga je razlikoval od Božjih služabnikov, kot sta bila Mojzes in Elija; tukaj pa ga znova postavi skupaj z njima, ko pravi, da bi jim postavil tri šotore (prim. Mt 17,4).
Prisegal je, da bo dal življenje zanj in da ga ne bo zatajil ter da bo umrl zanj, pred neko deklo pa ga je zatajil (prim. Mt 26,35).
In ko je Kristus govoril, da bo šel v Jeruzalem in da bo moral trpeti in umreti, se Peter ostro upre in ga utiša, kakor da bi bil obseden (prim. Mr 8,32).
Dejansko Peter noče iti v Jeruzalem s Kristusom, da ne bi videl tega, kar je Jezus napovedal. Zlatousti pravi, da je prav zato želel ostati na gori, daleč od vseh.
»Ta kraj mu je nudil veliko gotovost. Ne samo kraj, ampak tudi dejstvo, da ne bi šel več v Jeruzalem. Hotel je ostati tam za vedno in zato govori o šotorih, da bi bivali tam. Če bi bilo tako, bi to pomenilo, da ne gredo v Jeruzalem, če pa ne gredo, ne bo umrl, saj je rekel, da ga bodo pismouki v Jeruzalemu napadli. Peter ne upa govoriti tako, a ker je hotel, da bi se zgodilo tako, je z gotovostjo rekel: Lepo je, da smo tukaj, kjer sta Mojzes in Elija. Elija, ki je dal, da je deževal ogenj z neba in Mojzes, ki je vstopil v mrak in govoril z Bogom: nihče ne bo vedel, kje smo.«
Prikazal pa se je svetel oblak in Očetov glas: »Ta je moj ljubljeni Sin, nad katerim imam veselje; njega poslušajte!« (Mt 17,6).
Poslušajte njega ter glejte mene v Njem in boste videli tudi sebe v moji ljubezni.
Toda sonce Kristusovega obličja, življenje, ki se razodeva v njegovem mesu kot luč in bleščeče oblačilo, je apostole zmedlo in celo svetel oblak jih je obsenčil … Svetel oblak, ki pokrije s senco!
Tudi tukaj torej vidimo, da so se jim zaradi dramatične, boleče plati ljubezni zaprle oči in so se oddaljili, tako kot v Getsemaniju in ob uri izročitve Božjega Jagnjeta.
Pot človeškosti, ki jo živimo Božji otroci v Edinorojenem Sinu, ni dosegljiva drugače kot tako, da sprejmemo njegovo življenje, ki nam ga podarja Sveti Duh in nam ga bo po veliki noči in binkoštih dal razumeti.
SEMENA je rubrika centra Aletti, ki je na voljo vsak petek ali soboto (v italijanščini že v petek). Vsak teden bo na spletni strani LIPE poleg nedeljske homilije v zvočni obliki (v italijanščini) na voljo tudi poglobitev Božje besede nedeljske ali praznične svete maše.
Današnji evanđeoski odlomak počinje ovom Matejevom tvrdnjom: „Nakon šest dana…“ (Mt 17,1).
Što se dogodilo šest dana prije?
Krist dopušta apostolima da mu kažu što ljudi misle o njemu (usp. Mt 16,13): „Jedni da je Ivan Krstitelj; drugi da je Ilija; treći opet da je Jeremija ili koji od prorokâ“ (Mt 16,14). A Petar priznaje: „Ti si Krist, Sin Boga živoga“ (Mt 16, 16).
Otada je Krist počeo „upućivati učenike kako treba da pođe u Jeruzalem, da mnogo pretrpi od starješina, glavara svećeničkih i pismoznanaca, da bude ubijen i treći dan da uskrsne“ (Mt 16, 21). Tko god hoće ići za njim, uistinu ga slušati, pozvan je odreći se samoga sebe, uzeti svoj križ i ići za njim (usp. Mt 16, 24). Jer „Tko hoće život svoj spasiti, izgubit će ga, a tko izgubi život svoj poradi mene, naći će ga“ (Mt 16,25).
„Nakon šest dana uze Isus sa sobom Petra, Jakova i Ivana, brata njegova, te ih povede na goru visoku, u osamu, i preobrazi se pred njima“ (Mt 17,1-2).
Zašto baš pred njima, štoviše u nazočnosti Mojsija i Ilije?
Sv. Ivan Zlatousti kaže da bi ovaj izbor trojice mogao kod ostalih izazvati „neku ljudsku slabost“, odnosno zavist.
Sv. Ivan Zlatousti daje duhovni odgovor na pitanje o razlogu prisutnosti ove trojice učenika.
Petar je koristio svaku priliku da se zakune kako ga ljubi. Ipak se kod njega trebalo štošta dogoditi pa da on doista dođe do ljubavi.
Ivan je onaj koji je bio toliko ljubljen i koji kasnije svjedoči da: „ne da smo mi ljubili Boga, nego – on je ljubio nas i poslao Sina svoga kao pomirnicu za grijehe naše.“ (1 Iv 4,10).
Buduću da je Jakov, zbog svoje naglosti ležerno odgovorio da može piti čašu (usp. Mt 20,22), sv. Ivan Zlatousti kaže da je „Herod mislio da će Židovima učiniti veliku uslugu ako ga smakne“.
Zašto su tu Mojsije i Ilija?
Mnoge su podudarnosti koje pokazuju dubine smisla njihove prisutnosti, ali sv. Ivan Zlatousti podsjeća na dva vrlo zanimljiva elementa s duhovne točke gledišta.
Mojsije, jer je Krist kršio Zakon i stavljao ga u potpuni kontrast s činjenjem dobra. Na primjer: „’Je li subotom dopušteno činiti dobro ili činiti zlo, život spasiti ili pogubiti?’ No oni su šutjeli” (Mk 3,4). Farizeji i herodovci zajedno odlučuju da ga moraju pogubiti (usp. Mk 3,6).
Umjesto toga, sada je sam Mojsije onaj koji svjedoči za Krista, koji je ispunjenje Zakona, ne samo kao sadržaja, jer sadržaj nije odvojen od načina provedbe Zakona.
Radi se o ispunjenju kao sadržaju, ali sadržaj se očituje u načinu ispunjenja.
Način ispunjavanja Zakona može potpuno iznevjeriti Zakon. Kristov način provedbe zakona jest ovaj:
„K’o jagnje na klanje odvedoše ga; k’o ovca, nijema pred onima što je strižu, nije otvorio usta svojih“ (Iz 53,7).
„Zar ništa ne odgovaraš? Što to ovi protiv tebe svjedoče?“ (Mt 26,62).
„Ništa ne odgovaraš? Gle, koliko te optužuju.“ (Mk 15,4).
„Zlostavljahu ga, a on puštaše, i nije otvorio usta svojih. K’o jagnje na klanje odvedoše ga; k’o ovca, nijema pred onima što je strižu, nije otvorio usta svojih“ (Iz 53,7).
Krist je, naprotiv, bio puno drugačiji prema onima koji su sudili po Zakonu.
Pred grešnicom kojoj sude kaže: „Tko je od vas bez grijeha, neka prvi na nju baci kamen“ (Iv 8,7). A izravno se obraća vjerskim vođama i farizejima. Kaže učiteljima, tumačima Zakona i vjerskim autoritetima, koji su bili potpuno uvjereni da je sve onako kako oni vide i da su ljudi upravo onakvi kakve ih predočava njihova prosudba, proizašla iz onoga što oni vjeruju da vide: „No vi govorite: ‘Vidimo’ pa grijeh vaš ostaje“ (Iv 9,41).
Ilija je bio pun revnosti za slavu Božju i ubio je 450 Baalovih proroka (usp. 1Kr 18,22).
Očito je da je doista bio revan. Ne bi dakle mogao stajati uz Krista kad ne bi svjedočio kako uistinu u tijelu Kristovu „tjelesno prebiva sva punina božanstva“ (Kol 2,9).
Kao što reče sv. Nektarije, moć je rak koji te čini nesposobnim za prosudbu, za misao koja je u stanju zahvatiti iz istine.
Oni koji su imali moć rekoše: „Mi imamo Zakon i po Zakonu on mora umrijeti jer se pravio Sinom Božjim“ (Iv 19,7).
Tako su, po vlastitoj prosudbi, zbog svoje sljepoće, upravo u pogledu Zakona, krenuli u odbacivanje dara ljubavi Oca koji je „tako ljubio svijet te je dao svoga Sina Jedinorođenca da nijedan koji u njega vjeruje ne propadne, nego da ima život vječni“ (Iv 3,16).
Ali Zakon ne daje život vjere i ljubavi (usp. Gal 3,21).
Doista „Zakon pak nije od vjere“ (Gal 3,12), nego je „vjera ljubavlju djelotvorna“ (Gal 5,6).
Sin je dar Očeve ljubavi, predan svijetu religijskih autoriteta i stručnjacima za Zakon i pravdu, koji ga uklanjaju, osuđuju ga upravo zato što ga Otac ljubi. A Otac prihvaća njegovu ljubav i prenosi Sinovo čovještvo u svoje kraljevstvo, u svoju slavu.
No to se događa na način koji nijedna religija, ni filozofija, ni psihologija, ni pedagogija, ni filantropija ne mogu predvidjeti niti postići. Zbog toga Krist vodi trojicu na goru, kako bi shvatili agapski put spasenja čovječanstva, kako bi naučili gledati onako kako gleda Očeva ljubav.
Nije malo onih koji tvrde da agapski put već odavno nije više prirodan način naše evangelizacije i naše formacije. Zasigurno da to ne drže općevažećim.
Razni ideološki valovi koje sugerira svijet gurnuli su u zaborav put sinovskog čovještva, koje ostvaruje prijelaz kroz sudioništvo u Pashi, u Kristovu pashalnom trodnevlju.
Samo se po vjeri Krist nastanjuje u našim srcima (usp. Ef 3, 17), a s njim boravi u nama i Duh Sveti (usp. Rim 8, 11), koji je upravo onaj koji je uskrisio Krista od mrtvih te nas to boravljenje utemeljuje u ljubavi. U agape-u.
Čak i oni koji su daleko od Crkve čude se da dio Crkve, koji toliko želi pokazati da je vrlo blizak suvremenom čovjeku, živi unutar Crkve sa držanjem koje je apsolutno daleko od pashalnog puta, od onog agapskog puta, puta Očeve ljubavi.
Naime, lako je govoriti o velikim vrijednostima i „zaklinjati se“ u vjerske putove, no sveti se Ivan Zlatousti veoma oštro osvrće na ponašanje sv. Petra, koji je bio vrlo vješt u zaklinjanju i izjavljivanju velikih stvari.
Međutim, kako se ponaša tijekom Preobraženja na gori?
Petar, kada je ispovjedio da je Krist Sin Božji, razlikovao ga je od slugu Božjih, kao što su Mojsije i Ilija, ali ovdje ga opet stavlja s njima, kad predlaže da im sagrade tri sjenice (usp. Mt 17,4).
Zakleo se da će dati svoj život za njega i da ga se neće odreći, da će za njega umrijeti, ali ga se pred jednom sluškinjom odrekao (usp. Mt 26,35).
A kad je Krist rekao da će poći u Jeruzalem i da mu je tamo trpjeti i umrijeti, Petar mu se snažno suprotstavio i ušutkavao ga kao da je Krist opsjednut đavlom (usp. Mk 8,32).
Petar zapravo ne želi ići s Kristom u Jeruzalem, da ne vidi ono što je Krist najavio. Sv. Ivan Zlatousti kaže da upravo zbog toga želi ostati na gori, daleko od svih.
“To mu je mjesto pružalo veliku sigurnost. Ne samo mjesto, nego i činjenica da više nikada ne bi otišao u Jeruzalem. Želio je da ondje ostane zauvijek i zato spominje šatore, da Krista tamo nastani. Ako se to dogodi, znači da nećemo uzići u Jeruzalem i, ako ne uziđemo gore, on neće umrijeti, jer je rekao da će ga pismoznanci napasti u Jeruzalemu. Petar se ne usuđuje tako govoriti, ali želeći postići taj rezultat reče sa sigurnošću: Lijepo je biti ovdje, gdje su Mojsije i Ilija. Ilija koji je spustio oganj na brdo i Mojsije koji je ušao u tamu i govorio s Bogom: nitko neće znati gdje smo“.
Ali pojavljuje se svijetleći oblak i glas Očev: „Ovo je Sin moj, Ljubljeni! U njemu mi sva milina! Slušajte ga!“ (Mt 17,6).
Slušajte ga i promatrajte mene u njemu i vidjet ćete same sebe u mojoj ljubavi.
Ali sunce Kristova lica, život koji se očitovao kroz njegovo tijelo poput svjetla i blještave odjeće, zbunjivali su apostole pa ih je i svijetli oblak prekrio svojom sjenom… Zapravo, svijetli oblak koji sjenom pokriva!
I ovdje vidimo dakle da ih je dramatična, bolna strana ljubavi natjerala da zatvore oči i odmaknu se, kao što se to dogodilo u Getsemaniju i u času predaje Jaganjca Božjega.
Put čovještva kojega žive djeca Božja u njegovu Jedinorođencu dostupan je samo uz prihvaćanje njegova vlastitog života, u kojem sudjelujemo zahvaljujući djelovanju samoga Duha Svetoga i koji će nam nakon Pashe, na Pedesetnicu, dati da to shvatimo.
SJEMENJA je rubrika Centra Aletti dostupna svakoga petka. Svakoga tjedna, osim nedjeljne propovijedi u audio obliku, bit će dostupno na web stranici LIPA produbljivanje nedjeljnih ili blagdanskih čitanja euharistijske liturgije
