Approfondimento delle letture della liturgia
Profundización de las lecturas de la liturgia
Poglobitev Božje besede
Produbljivanje liturgijskih tekstova
Pogłębienie czytań liturgicznych
![[SEMI] III DOMENICA DEL TEMPO ORDINARIO (Anno B) 2](https://www.edizionilipa.com/wp-content/uploads/2024/01/026-011-2004-Cappella-Nunziatura-Parigi-Francia-San-Pietro-lascia-la-barca-e-le-reti-per-seguire-Gesu-2-400x400.jpg "[SEMI] III DOMENICA DEL TEMPO ORDINARIO (Anno B) 2")
La seconda lettura è presa dalla Prima Lettera di Paolo ai Corinzi.
Il capitolo, in gran parte, è dedicato al matrimonio. Tuttavia, Paolo vede il nocciolo della questione nella libertà che caratterizza chi è battezzato e appartiene a Cristo.
La libertà è espressa molto bene nella Lettera agli Ebrei, dove si dice che Mosè è stato posto sopra la sua casa come servo, mentre Cristo è stato posto sopra la sua casa come Figlio (cf Eb 3,3-6).
E viene esplicitato: “E la sua casa siamo noi, se conserviamo la libertà e la speranza di cui ci vantiamo” (Eb 3,6).
La cosa che più sconfessa la libertà è la dipendenza dal mondo, perché praticamente questa è la confessione implicita che l’io umano necessita del mondo per rassicurare sé stesso.
Per Paolo non è così, perché è la figliolanza, è lo Spirito Santo che ci fa figli di Dio (cf Gal 4,6-7; Rm 8,14-17), Questo è il nostro fondamento, non il mondo.
Alla fine, una tale maniera di rassicurarsi utilizzando il mondo, cioè possedendo, fa dipendere il proprio stato d’animo dal mondo.
Nella lettura di oggi, Paolo parla di piangere e gioire. Non serve evitare di piangere per gioire, se sia piangere che gioire sono riducibili a cosa devo avere e a cosa non devo avere.
Dovremmo domandarci piuttosto dove ci portano il piangere e il gioire, se sono fondamentalmente provocati da cose precise di questo mondo.
Infatti, nel Vangelo di Luca viene descritto “un uomo ricco, che indossava vestiti di porpora e di lino finissimo, e ogni giorno si dava a lauti banchetti” (Lc 16,19).
Eppure, quest’uomo morì “e fu sepolto” (Lc 16,22b).
Morì anche il povero della stessa parabola e “fu portato dagli angeli accanto ad Abramo” (Lc 16,22a).
C’è allora un modo di vivere che fa dipendere la propria esistenza da questo mondo e che finisce nella morte, come viene chiaramente esplicitato con l’espressione epigrafica della parabola: “e fu sepolto”.
Invece, un’esistenza che non sottostà alla logica di questo mondo – anzi le è totalmente opposta, perché è fondata in Colui in cui si crede – non finisce, ma cambia, si trasforma.
Infatti, ciò che si dice per essa è radicalmente opposto alla sorte del ricco: “fu portato dagli angeli accanto ad Abramo” (Lc 16,22a). Uno è sepolto nella terra e l’altro è portato in cielo, dove sta Abramo e tutta la sua discendenza.
A questo proposito, va considerata una realtà fondamentale. Paolo dice che anche “la creazione è stata sottoposta alla caducità” (Rm 8,20). E lo spiega in modo inequivocabile: “Come infatti in Adamo tutti muoiono, così in Cristo tutti riceveranno la vita” (1Cor 15,22).
Si tratta di una affermazione che chiarisce molte cose: vuol dire che tutta l’esistenza umana è sottomessa alla morte, tutta l’esistenza umana secondo la natura è segnata dal peccato e ci rende soggetti alla morte.
Ciò vuol dire che la modalità di esistenza del mondo è la morte. E proprio qui è il nocciolo della questione.
La prospettiva di questo mondo è che non è eterno. Allora, si tratta per lui di come camuffare la sua tragedia che sta andando verso la fine. Si tratta dunque di fingere, di apparire per colpire. È una finzione che seduce attraverso la sensualità. Ciò significa arrivare ad occupare, attraverso i sensi, la nostra psiche, cioè il nostro sentire, pensare e volere. Ma è una grave illusione.
Giovanni ricorda: “E il mondo passa con la sua concupiscenza; ma chi fa la volontà di Dio rimane in eterno!” (1Gv 2,17).
Il mondo passa con tutto il suo modo di essere e di fare. Infatti, questo è “lo schema del mondo”. Il passo di 1 Corinti usa proprio questa espressione “lo schema di questo mondo”. Lo schema del mondo passerà, è transitorio, ma “Dio ci ha donato la vita eterna e questa vita è nel suo Figlio” (1Gv 5,11).
Adamo ha cercato di prendere la vita dalla creazione, per essere come Dio, ma proprio questo l’ha portato alla morte.
Cristo, il nuovo Adamo – che è prima del vecchio Adamo, nostro padre secondo la carne, perché è “immagine del Dio invisibile” (Col 1,15), a immagine del quale siamo stati creati – nella sua incarnazione continua ad essere fondato nel Padre. Perciò c’è un abisso tra il vecchio Adamo e il nuovo Adamo, proprio riguardo alla volontà. Il vecchio Adamo sceglie con la sua volontà questo mondo per essere come Dio. Cristo invece non è venuto per fare la sua volontà, ma la volontà di Colui che l’ha mandato. Ciò significa che Cristo è fondato nel Padre e cerca di fare ciò che il Padre gli rivela, perciò si dice: “Come infatti in Adamo tutti muoiono, così in Cristo tutti riceveranno la vita” (1Cor 15,22).
Cristo dice: “io sono venuto perché abbiano la vita e l’abbiano in abbondanza” (Gv 10,10).
Tutti coloro che aspettano la vita da questo mondo riceveranno una vita destinata a morire. Perciò cercheranno di possedere il più possibile le cose di questo mondo, illudendosi così di rassicurare la propria esistenza. Ma il loro destino è inevitabilmente la morte.
Invece “Con lui ci ha anche risuscitato e ci ha fatto sedere nei cieli, in Cristo Gesù” (Ef 2,6).
Proprio come Cristo è fondato nel Padre nei cieli, così quelli di Cristo sono “in Cristo” fondati nella figliolanza. Perciò hanno una vita di cui possono far dono.
La vita stessa, la vita di Dio, chiede di essere donata, vive al modo del dono.
Allora, siccome la vita si realizza come amore in questo mondo, cambia lo schema di questo mondo e, invece di possedere, si ama, si dona.
Per Paolo ci sono due coordinate della nostra esistenza che vanno ripensate: il tempo, che è breve ed è orientato verso il finire, e lo spazio, nel senso che questo mondo con il suo modo di essere passerà. Lo schema di questo mondo è destinato a passare. Il mondo, così come noi ora lo conosciamo, è una realtà transitoria, perché niente di questo mondo, così com’è, può passare all’esistenza di Dio.
L’unico passaggio da un’esistenza destinata a morire a un’esistenza che rimane è l’amore. Ma l’amore si esprime nel dono di sé. Proprio ciò che questo mondo non contempla: la possibilità del dono gratuito.
Solo chi ama i fratelli passa da un’esistenza all’altra. Chi non ama rimane nella morte (cf 1Gv 3,14).
Ma non si può donare la propria vita spinti da nessuna legge, costrizione o necessità. Si può donare la propria vita solo nell’assoluta libertà (cf Gv 10,18).
Chi non sperimenta il dono di sé nella libertà non ha neanche una pallida idea di cosa voglia dire veramente che “passa la figura di questo mondo”. Il che non vuol dire che le cose di questo mondo non hanno valore e vanno disprezzate, siano cattive o inutili. Significa che in Cristo queste cose sono aperte, correlate, dinamiche, trasparenti a ciò che dà a tutto significato, bellezza, profondità e valore.
Altrimenti rischiamo permanentemente di avere una mentalità del “vitello d’oro”, di un’illusione idolatrica che continuamente sfocia nella delusione.
Questa è forse anche una caratteristica del nostro tempo: esigere di aver ragione in nome dell’affermazione di sé, di una libertà che si autodetermina e che non prevede il dono di sé, che non prevede il morire per amore e nell’amore, e dunque neanche il risorgere.
Ma ciò presuppone che si rischia di avere una mentalità della menzogna.
E, come si costata ogni giorno, anche una bella fetta della Chiesa rischia di aderire agli schemi di questo mondo e di operare all’interno degli schemi della sua mentalità, vedendo il compimento dell’esistenza dell’uomo non secondo il mistero pasquale di Cristo, ma come un’autorealizzazione unilaterale. Per questo si spende tanta fatica per cercare l’approvazione del mondo e per corrispondere agli schemi di questo mondo, secondo l’ideologia di turno.
Tra pochi istanti vedremo nell’Eucaristia stessa come le cose di questo mondo, donate liberamente e aperte all’azione dello Spirito Santo, entrano in Cristo e passano da un’esistenza destinata a perire a un’esistenza della vita secondo Dio, vita eterna, che nutre l’amore e la comunione.
SEMI è la rubrica del Centro Aletti disponibile ogni venerdì.
Ogni settimana, oltre all’omelia della domenica in formato audio, sarà disponibile sul sito LIPA un approfondimento delle letture della liturgia eucaristica domenicale o festiva.
La segunda lectura está tomada de la primera carta de Pablo a los Corintios. El capítulo, en su mayor parte, está dedicado al matrimonio. Sin embargo, Pablo ve el quid de la cuestión es la libertad que caracteriza a quienes están bautizados y pertenecen a Cristo.
La libertad se expresa muy bien en la Epístola a los Hebreos, donde se dice que Moisés fue puesto al frente de su casa como siervo, mientras que Cristo fue puesto al frente de su casa como Hijo (cf. Hb 3,3-6). Y se explicita: “Y su casa somos nosotros, si conservamos la libertad y la esperanza de que nos gloriamos” (Heb 3,6).
Lo que más atenta contra la libertad es la dependencia del mundo, porque prácticamente es la confesión implícita de que el yo humano necesita del mundo para tranquilizarse. Para Pablo no es así, porque es la filiación, es el Espíritu Santo el que nos hace hijos de Dios (cf. Ga 4,6-7; Rm 8,14-17), éste es nuestro fundamento, no el mundo. Al final, esa manera de tranquilizarse valiéndose del mundo, es decir, poseyendo, hace que el estado de ánimo dependa del mundo.
En la lectura de hoy, Pablo habla de llorar y alegrarse. No se trata de evitar el llanto para estar alegre, si tanto el llanto como la alegría se reducen a lo que debo tener y a lo que no debo tener. Más bien, deberíamos preguntarnos a dónde nos llevan el llanto y la alegría, si son provocados fundamentalmente por cosas concretas de este mundo.
De hecho, el Evangelio de Lucas describe a “un hombre rico, que vestía ropas de púrpura y lino fino, y se daba ricos banquetes todos los días” (Lucas 16:19). Sin embargo, este hombre murió “y fue sepultado” (Lc 16,22b). El pobre de la misma parábola también murió y “fue llevado por los ángeles junto a Abrahán” (Lc 16, 22a). Hay, pues, una forma de vida que hace depender la existencia de este mundo y que termina con la muerte, como pone de manifiesto la expresión epigráfica de la parábola: “y fue sepultado”.
En cambio, una existencia que no está sometida a la lógica de este mundo -es más, se opone totalmente a él, porque está fundada en Aquel en quien se cree- no termina, sino que cambia, se transforma. En efecto, lo que se dice de ella es radicalmente opuesto al destino del rico: “fue llevado por los ángeles junto a Abrahán” (Lc 16,22a). Uno es sepultado en la tierra y el otro es llevado al cielo, donde están Abrahán y toda su descendencia.
A este respecto, hay que considerar una realidad fundamental. Pablo dice que incluso “la creación estaba sujeta a la caída” (Rom 8,20). Y lo explica de forma inequívoca: “Porque así como en Adán todos mueren, también en Cristo todos reciben la vida” (1 Cor 15,22).
Esta es una afirmación que aclara muchas cosas: significa que toda existencia humana está sujeta a la muerte, toda existencia humana según la naturaleza está marcada por el pecado y nos sujeta a la muerte. Significa que el modo de existencia del mundo es la muerte. Y ahí está el quid de la cuestión.
La perspectiva de este mundo es que no es eterno. Por tanto, se centra en cómo disimular su tragedia de que avanza hacia el final. Se trata, pues, de fingir, de aparentar para impresionar. Es un fingimiento que seduce a través de la sensualidad. Se trata de llegar a ocupar, a través de los sentidos, nuestra psique, es decir, nuestro sentir, pensar y querer. Pero es una ilusión grave.
Juan recuerda: “Y el mundo pasa con toda su concupiscencia; pero el que hace la voluntad de Dios permanece para siempre” (1 Jn 2,17). El mundo pasa con todas sus formas de ser y de hacer. De hecho, éste es “el modelo del mundo”. El pasaje de 1 Corintios utiliza esta misma expresión “el modelo de este mundo”. El modelo del mundo pasará, es transitorio, pero “Dios nos ha dado vida eterna, y esta vida está en su Hijo” (1 Jn 5,11). Adán intentó tomar la vida de la creación, ser como Dios, pero esto le llevó a la muerte.
Cristo, el nuevo Adán -que es antes que el viejo Adán, nuestro padre según la carne, porque es “imagen de Dios invisible” (Col 1,15), a cuya imagen fuimos creados-, en su encarnación sigue fundado en el Padre. Por tanto, hay un abismo entre el viejo Adán y el nuevo Adán, precisamente en lo que se refiere a la voluntad. El viejo Adán eligió este mundo con su voluntad para ser como Dios. Cristo, en cambio, no vino para hacer su propia voluntad, sino la voluntad de Aquel que lo envió. Esto significa que Cristo está fundado en el Padre y busca hacer lo que el Padre le revela, por eso se dice: “Porque así como en Adán todos mueren, también en Cristo todos recibirán la vida” (1 Co 15,22). Cristo dice: “Yo he venido para que tengan vida y la tengan en abundancia” (Jn 10,10).
Todos los que esperan la vida de este mundo recibirán una vida destinada a morir. Por eso tratarán de poseer lo más posible las cosas de este mundo, engañándose así al creer que su existencia está asegurada. Pero su destino es inevitablemente la muerte.
En cambio, “Con él también nos resucitó y nos sentó en los cielos, en Cristo Jesús” (Ef 2,6). Así como Cristo está fundado en el Padre celestial, los que están en Cristo están “en Cristo” fundados en la filiación. Por tanto, tienen una vida de la que pueden hacer donación.
La vida misma, la vida de Dios, pide ser dada, vive en el camino del don. Así, puesto que la vida se realiza como amor en este mundo, el modelo de este mundo cambia y, en lugar de poseer, se ama, se da.
Para Pablo, hay dos coordenadas de nuestra existencia que deben replantearse: el tiempo, que es corto y está orientado hacia el final, y el espacio, en el sentido de que este mundo con su forma de ser pasará. El modelo de este mundo está destinado a desaparecer. El mundo, tal como lo conocemos ahora, es una realidad transitoria, porque nada en este mundo, tal como es, puede pasar a la existencia de Dios.
El único paso de una existencia destinada a morir a una existencia que permanece es el amor. Pero el amor se expresa en el don de sí mismo. Precisamente lo que este mundo no contempla: la posibilidad del don gratuito. Sólo quien ama a sus hermanos pasa de una existencia a otra. Quien no ama permanece en la muerte (cf. 1Jn 3,14).
Pero no se puede dar la vida impulsado por ninguna ley, coacción o necesidad. Sólo se puede dar la vida en absoluta libertad (cf. Jn 10,18).
Quien no experimenta el don de sí mismo en libertad no tiene ni la más remota idea de lo que significa realmente que “la figura de este mundo pasa”. Lo cual no significa que las cosas de este mundo no tengan valor y deban despreciarse, sean malas o inútiles. Significa que en Cristo estas cosas están abiertas, relacionadas, dinámicas, transparentes a lo que da a todo sentido, belleza, profundidad y valor.
De lo contrario, corremos el peligro permanente de tener una mentalidad de “becerro de oro”, de una ilusión idolátrica que desemboca continuamente en decepción. Ésta es quizá también una característica de nuestro tiempo: exigir tener razón en nombre de la autoafirmación, de una libertad autodeterminante que no contempla la entrega, que no contempla morir por amor y en el amor, y por tanto ni siquiera resucitar.
Pero esto presupone una mentalidad de mentira. Y, como vemos cada día, incluso una buena parte de la Iglesia corre el riesgo de adherirse a los esquemas de este mundo y de operar dentro de los esquemas de su mentalidad, viendo la realización de la existencia del hombre no según el misterio pascual de Cristo, sino como una autorrealización unilateral. De ahí que se dediquen tantos esfuerzos a buscar la aprobación del mundo y a corresponder a los esquemas de este mundo, según la ideología del momento.
Dentro de unos momentos veremos en la misma Eucaristía cómo las cosas de este mundo, gratuitamente entregadas y abiertas a la acción del Espíritu Santo, entran en Cristo y pasan de una existencia destinada a perecer a una existencia de vida según Dios, vida eterna, que alimenta el amor y la comunión.
SEMILLAS es una publicación del Centro Aletti disponible todos los viernes. Cada semana, además del audio de la homilía dominical, estará disponible en el sitio de LIPA un comentario a las lecturas de la Liturgia del Domingo, como así también a las lecturas de la semana.
Drugo berilo je vzeto iz Prvega pisma apostola Pavla Korinčanom.
Velik del poglavja je posvečen svetemu zakonu. Vendar Pavel vidi bistvo vprašanja v svobodi, ki je značilna za tiste, ki so krščeni in pripadajo Kristusu.
Svoboda je zelo dobro opisana v Pismu Hebrejcem, kjer je rečeno, da je bil Mojzes postavljen nad svojo hišo kot služabnik, Kristus pa nad svojo hišo kot Sin (prim. Heb 3,3-6).
Izrecno je rečeno: »Kristus pa je bil zvest kot Sin, in sicer nad svojo hišo. Njegova hiša pa smo mi, če ohranimo zaupnost [v it. prevodu: svobodo] in ponos, ki ga daje upanje« (Heb 3,6).
To, kar najbolj izniči svobodo, je odvisnost od sveta, in prav v tem se vidi, da človekov jaz za pomiritev potrebuje svet.
Za Pavla pa ni tako, kajti sinovstvo in Sveti Duh sta to, kar nas naredi za Božje otroke (prim. Gal 4,6-7; Rim 8,14-17). To je naš temelj in ne svet.
Navsezadnje tak način pomirjanja z uporabo sveta, to je s posedovanjem, človekovo stanje duha naredi odvisno od sveta.
V današnjem drugem berilu Pavel govori o joku in veselju. Ni se treba izogibati jokanju, da bi se veselili, če sta tako jok kot veselje omejena na to, kar moram imeti in česa ne smem imeti.
Raje se vprašajmo, kam nas vodita jok ali veselje, če ju v osnovi sprožajo točno določene stvari tega sveta.
V Lukovem evangeliju je opisano: »Živel je bogataš. Oblačil se je v škrlat in dragoceno tkanino ter se dan na dan sijajno gostil« (Lk 16,19).
In vendar je ta človek umrl »in bil pokopan« (Lk 16,22b).
Tudi revež iz iste prilike je umrl in »angeli so ga odnesli v Abrahamovo naročje« (Lk 16,22a).
Obstaja torej način življenja, v katerem je človekovo življenje odvisno od tega sveta in konča v smrti, kot je v priliki jasno in jedrnato izraženo: »In je bil pokopan«.
Življenje, ki pa ni podvrženo logiki tega sveta – ampak ji je celo povsem nasprotno, ker je utemeljeno v Njem, v katerega oseba veruje – se ne konča, ampak se spremeni, preoblikuje.
Kar je rečeno za reveža iz prilike, je namreč povsem nasprotno bogataševi usodi: »so ga odnesli v Abrahamovo naročje« (Lk 16,22a). Eden je pokopan v zemljo, drugi pa odnesen v nebesa, kjer je Abraham in vse njegovo potomstvo.
V zvezi s tem je potrebno upoštevati temeljno resničnost. Pavel pravi: »Stvarstvo je bilo namreč podvrženo ničevosti« (Rim 8,20). In to jasno razloži: »Kakor namreč v Adamu vsi umirajo, tako bodo v Kristusu tudi vsi oživljeni« (1 Kor 15,22).
Ta izjava pojasni marsikaj: pove, da je vse človeštvo podvrženo smrti, da je po naravi zaznamovano z grehom in nas podjarmi smrti.
To pomeni, da je način obstoja sveta smrt. In prav tu je bistvo vprašanja.
Prihodnost tega sveta ni večna. Svet torej želi prikriti svojo tragedijo potovanja proti koncu. Pretvarja se, kaže se v določeni luči, da bi potem zadel. Zapeljuje s čutnostjo. To pomeni, da preko čutov pride do naše duševnosti – to je do našega čutenja, razmišljanja in hotenja – in jo zavzame. Vendar gre za hudo prevaro.
Janez spomni: »Svet in njegovo poželenje mineta; kdor pa izpolnjuje Božjo voljo, ostane vekomaj« (1 Jn 2,17).
Svet mine z vsem svojim načinom bivanja in delovanja. To je »podoba sveta«. Odlomek iz 1 Kor uporabi prav ta izraz »podoba tega sveta«. Podoba tega sveta bo minila, je prehodna, toda »Bog nam je dal večno življenje in to življenje je v njegovem Sinu« (1 Jn 5,11).
Adam je skušal vzeti življenje iz stvarstva, da bi bil kakor Bog, vendar ga je prav to privedlo v smrt.
Kristus, novi Adam – ki je pred starim Adamom, našim očetom po mesu, ker je »podoba nevidnega Boga« (Kol 1,15), po kateri smo bili ustvarjeni – je v svojem učlovečenju še naprej utemeljen v Očetu.
Zato je med starim Adamom in novim Adamom prepad, in sicer prav glede volje. Stari Adam s svojo voljo izbere ta svet, da bi bil kakor Bog. Kristus pa ni prišel, da bi izpolnjeval svojo voljo, ampak voljo Njega, ki ga je poslal. To pomeni, da je Kristus utemeljen v Očetu in si prizadeva izpolniti, kar mu Oče razodeva. Zato je rečeno: »Kakor namreč v Adamu vsi umirajo, tako bodo v Kristusu tudi vsi oživljeni« (1 Kor 15,22).
Kristus pravi: »Jaz sem prišel, da bi imeli življenje in ga imeli v obilju« (Jn 10,10).
Vsi, ki od tega sveta pričakujejo življenje, bodo dobili življenje, ki mu je usojeno umreti. Zato bodo skušali posedovati čim več stvari tega sveta in se bodo tako slepili, da so si zagotovili svoj obstoj. Toda njihova usoda je neizogibno smrt.
Nasprotno pa »nas je [Oče] z njim obudil in nas posadil v nebesa v Kristusu Jezusu« (Ef 2,6).
Tako kot je Kristus utemeljen v Očetu v nebesih, so tisti, ki so Kristusovi, »v Kristusu« utemeljeni v sinovstvu. Zato imajo življenje, ki ga lahko darujejo.
Božje življenje želi biti darovano, saj živi na način darovanja.
Ker se življenje na tem svetu uresničuje kot ljubezen, spreminja podobo tega sveta. Namesto, da bi ljudje posedovali, ljubijo in se darujejo.
Za Pavla obstajata dve koordinati našega bivanja, ki ju je potrebno ponovno premisliti: čas, ki je kratek in usmerjen h koncu, ter prostor, v smislu, da bo ta svet s svojim načinom bivanja minil. Podobi tega sveta je usojena minljivost. Svet, kakršnega poznamo sedaj, je prehodna stvarnost, kajti nič, kar je od tega sveta, ne more preiti v obstoj Boga.
Edini prehod iz bivanja, ki mu je usojena smrt, v bivanje, ki ostane, je ljubezen. Ljubezen pa se izraža v darovanju samega sebe. To pa je tisto, o čemer današnji svet ne razmišlja: možnost zastonjskega daru.
Samo kdor ljubi brate, preide iz enega bivanja v drugega. Kdor ne ljubi, ostane v smrti (prim. 1 Jn 3,14).
Svojega življenja pa ne moremo darovati, če nas v to vodi zakon, prisila ali nujnost. Samo v popolni svobodi lahko darujemo svoje življenje (prim. Jn 10,18).
Kdor ne izkusi darovanja samega sebe v svobodi, nima niti blede predstave, kaj resnično pomeni, da »podoba tega sveta mine«. Vendar to ne pomeni, da stvari tega sveta nimajo vrednosti in jih je treba zaničevati, da so slabe ali nekoristne. Pomeni, da so te stvari v Kristusu odprte, povezane, dinamične in prosojne za tisto, kar vsemu daje smisel, lepoto, globino in vrednost.
V nasprotnem primeru smo v stalni nevarnosti, da imamo miselnost »zlatega teleta«, malikovalsko iluzijo, ki nenehno vodi v razočaranje.
Morda je to tudi značilnost našega časa: zahtevati, da bi imeli prav v imenu uveljavljanja sebe, v imenu samooklicane svobode, ki ne vodi v darovanje, ki ne predvideva umiranja iz ljubezni in v ljubezni ter zato tudi ne vstajenja.
To pa predpostavlja tveganje, da bi imeli miselnost laži.
In kakor opažamo vsak dan, tudi dobršen del Cerkve tvega, da bi se držal podob tega sveta in deloval znotraj podob njegove miselnosti ter na izpolnitev človekovega bivanja ne gledal na način Kristusove velikonočne skrivnosti, ampak kot enostransko samouresničevanje. Zato se vlaga toliko truda v iskanje odobravanja sveta in ustrezanja podobam tega sveta, v skladu s trenutno ideologijo.
Čez nekaj trenutkov bomo v evharistiji videli, kako stvari tega sveta, ki jih svobodno in odprto darujemo delovanju Svetega Duha, vstopijo v Kristusa in iz obstoja, ki mu je usojena minljivost, preidejo v obstoj življenja po Bogu, v večno življenje, ki hrani ljubezen in občestvo.
SEMENA je rubrika Centra Aletti, ki je na voljo vsak petek.
Vsak teden je na spletni strani LIPE poleg nedeljske homilije v zvočni obliki (v italijanščini) na voljo tudi poglobitev Božje besede nedeljske ali praznične svete maše.
Drugo čitanje preuzeto je iz Prve poslanice apostola Pavla Korinćanima.
Poglavlje je većim dijelom posvećeno braku. Pavao ipak srž pitanja vidi u slobodi koja karasi onoga tko je kršten i pripada Kristu.
Sloboda je vrlo dobro opisana u Poslanici Hebrejima, gdje se kaže da je Mojsije bio postavljen nad svojom kućom kao sluga, dok je Krist bio postavljen nad svojom kućom kao Sin (usp. Heb 3,3-6).
Izričito je rečeno: „Njegova smo kuća mi ako sačuvamo smjelost [na talijanskom prijevodu: slobodu] i ponos nade“ (Heb 3,6).
Ono što najviše poriče slobodu jest ovisnost o svijetu, jer je to praktički prešutno priznanje da je čovjeku za postizanje spokoja potreban svijet.
Za Pavla nije tako, jer su sinovstvo i Duh Sveti ono što nas čini djecom Božjom (usp. Rim 8,14-17). To je naš temelj, a ne svijet.
Na kraju, takav način postizanja spokoja korištenjem svijeta, to jest posjedovanjem, dovodi do toga da čovjekovo stanje duha ovisi o svijetu.
U današnjem drugom čitanju Pavao govori o plaču i veselju. Ne koristi izbjegavati plač da bismo se veselili, ako su plač i veselje svedivi na ono što moram imati i ono što ne smijem imati.
Trebali bi smo se radije zapitati kamo nas plač i veselje vode, jesu li prvotno izazvani određenim stvarima ovoga svijeta.
Naime, u Lukinom Evanđelju opisan je „neki bogataš. Odijevao se u grimiz i tanani lan i danomice se sjajno gostio“ (Lk 16,19).
Pa ipak je taj čovjek umro te bio „pokopan“ (Lk 16,22b).
Umrije također i siromah iz iste prispodobe i „odnesoše ga anđeli u krilo Abrahamovo“ (Lk 16,22a).
Postoji dakle način življenja u kojem čovjekov život ovisi o ovom svijetu i završava smrću, kao što je jasno i jezgrovito izraženo u prispodobi: „te bude pokopan“.
Naprotiv, život koji nije podložan logici ovoga svijeta – nego joj je sasvim suprotan, jer je utemeljen na Onome u koga čovjek vjeruje – ne prestaje, već se mijenja, preobražava.
Naime, ono što je rečeno o siromahu u prispodobi posve je suprotno od sudbine bogataša: „odnesoše ga anđeli u krilo Abrahamovo“ (Lk 16,22a). Jedan je pokopan u zemlju, a drugi je odnesen u nebo, gdje je Abraham i cijelo njegovo potomstvo.
Glede toga, potrebno je razmotriti jednu temeljnu stvarnost. Pavao također kaže: „stvorenje je uistinu podvrgnuto ispraznosti“ (Rim 8,20). I to jasno objašnjava: „Jer kao što u Adamu svi umiru, tako će i u Kristu svi biti oživljeni“ (1Kor 15,22).
Ta izjava pojašnjava mnoge stvari: to znači da je svako ljudsko življenje podložno smrti, svako je ljudsko življenje po naravi obilježeno grijehom i podjarmljeno smrti.
To znači da je način postojanja svijeta smrt. I upravo je u tome srž pitanja.
Budućnost ovog svijeta nije vječna. Zato svijet želi prikriti svoju tragediju koja ide prema okončanju. Pretvara se, pokazuje se u određenom svjetlu kako bi izazvao divljenje. To je fikcija koja zavodi sjetilnošću. To znači doći, preko sjetila, do naše duševne stvarnosti -to jest do našeg osjećanja, razmišljanja i htjenja- kako bi njome ovladao. Ali to je ozbiljna prijevara.
Ivan podsjeća: „Svijet prolazi i požuda njegova, a tko čini volju Božju, ostaje dovijeka“ (1Iv 2,17).
Svijet prolazi sa svim svojim načinom postojanja i djelovanja. Naime, to je „obličje svijeta“. Odlomak iz Prve poslanice Korinćanima koristi upravo taj izraz, „obličje ovoga svijeta“. Obličje svijeta će proći, prolazno je, ali „ovo je svjedočanstvo: Bog nam je dao život vječni; i taj je život u Sinu njegovu“ (1Iv 5,11).
Adam je pokušao uzeti život od stvorenja kako bi bio kao Bog, ali upravo ga je to odvelo u smrt.
Krist, novi Adam – koji je prije starog Adama, našega oca po tijelu, jer je „slika Boga nevidljivoga“ (Kol 1,15), na čiju sliku smo stvoreni – u svome utjelovljenju nastavlja biti utemeljen u Ocu. Stoga, postoji bezdan između starog Adama i novog Adama, upravo u pogledu volje. Stari Adam sa svojom voljom bira ovaj svijet da bude kao Bog. Krist pak nije došao vršiti svoju volju, već volju Onoga koji ga je poslao. To znači da je Krist utemeljen u Ocu i nastoji činiti ono što mu Otac objavljuje. Zato se kaže: „Jer kao što u Adamu svi umiru, tako će i u Kristu svi biti oživljeni“ (1Kor 15,22).
Krist kaže: „Ja dođoh da život imaju, u izobilju da ga imaju“ (Iv 10, 10).
Svi koji očekuju život od ovoga svijeta dobit će život osuđen na smrt. Stoga će pokušati posjedovati što više stvari ovoga svijeta, zavaravajući se da tako mogu osigurati svoj opstanak. Međutim, njihova sudbina je neizbježna smrt.
Naprotiv, „[Otac] nas zajedno s njim uskrisi i posadi na nebesima u Kristu Isusu“ (Ef 2,6).
Kao što je Krist utemeljen u Ocu na nebu, tako su oni koji su Kristovi „u Kristu“ utemeljeni u sinovstvu. Zato imaju život koji mogu darovati.
Sam život, Božji život, želi biti darovan, živi na način darivanja.
Budući da se život u ovome svijetu ostvaruje kao ljubav, onda se mijenja obličje ovoga svijeta. Umjesto da posjeduju, ljudi ljube i darivaju se.
Za Pavla postoje dvije koordinate našeg postojanja koje treba preispitati: vrijeme, koje je kratko i usmjereno prema kraju, i prostor, u smislu da će ovaj svijet proći sa svojim načinom postojanja. Obličju ovoga svijeta suđeno je da prođe. Svijet, kakav poznajemo sada, prolazna je stvarnost, jer ništa od ovoga svijeta, takvog kakav jest, ne može prijeći u Božje postojanje.
Jedini prijelaz iz postojanja osuđenog na smrt u postojanje koje ostaje jest ljubav. No ljubav se izražava u sebedarju. Upravo je to ono o čemu današnji svijet ne razmišlja: mogućnosti besplatnog dara.
Samo onaj tko ljubi svoju braću prelazi iz jednog postojanja u drugo. Tko ne ljubi, ostaje u smrti (usp. 1Iv 3,14).
Ali ne možemo darovati svoj život ako nas na to potiče zakon, prisila ili nužnost. Samo u potpunoj slobodi možemo darovati svoj život (usp. Iv 10,18).
Onaj tko nije iskusio sebedarje u slobodi, nema pojma što zapravo znači to da „prolazi obličje ovoga svijeta“. To ne znači da stvari ovoga svijeta nemaju vrijednost i da ih treba prezirati, da su loše ili beskorisne. Znači da su u Kristu te stvari otvorene, povezane, dinamične i transparentne za ono što svemu daje značenje, ljepotu, dubinu i vrijednost.
Inače smo u stalnoj opasnosti da imamo mentalitet „zlatnog teleta“, idolopokloničku iluziju koja stalno dovodi do razočaranja.
Možda je to značajka i našega vremena: zahtijevati da budemo u pravu u ime samopotvrđivanja, u ime samoproglašene slobode koja ne predviđa sebedarje, koja ne predviđa umiranje iz ljubavi i u ljubavi, a samim time ni uskrsnuće.
To, međutim, pretpostavlja rizik usvajanja mentaliteta laži.
I, kao što primjećujemo svaki dan, dobar dio Crkve također je u opasnosti da se prikloni uz obličjâ ovoga svijeta i djeluje unutar obličjâ njegova mentaliteta, a ispunjenje čovjekova postojanja ne promatra u skladu s Kristovim pashalnim otajstvom, nego kao jednostrano samoostvarenje. Zato se toliko truda ulaže u traženje naklonosti svijeta i usklađivanje s obličjima ovoga svijeta, prema aktualnoj ideologiji.
Za nekoliko trenutaka, u samoj Euharistiji, vidjet ćemo kako stvari ovoga svijeta, slobodno prinesne i otvorene djelovanju Duha Svetoga, ulaze u Krista i prelaze iz postojanja osuđenog na prolaznost u postojanje života po Bogu, u vječni život koji hrani ljubav i zajedništvo.
SJEMENJA je rubrika Centra Aletti dostupna svakoga petka. Svakoga tjedna, osim nedjeljne propovijedi u audio obliku, bit će dostupno na web stranici LIPA produbljivanje nedjeljnih ili blagdanskih čitanja euharistijske liturgije
Drugie czytanie pochodzi z Pierwszego Listu świętego Pawła do Koryntian. Rozdział ten w większości poświęcony jest małżeństwu. Paweł widzi jednak sedno sprawy w wolności, która charakteryzuje tych, którzy zostali ochrzczeni i należą do Chrystusa.
Wolność jest bardzo dobrze wyrażona w Liście do Hebrajczyków, gdzie jest powiedziane, że Mojżesz został ustanowiony nad swoim domem jako sługa, podczas gdy Chrystus został ustanowiony nad swoim domem jako Syn (por. Hbr 3,3-6).
I jest tam wyraźnie powiedziane: “A jego domem jesteśmy my, jeśli zachowamy wolność i nadzieję, którymi się chlubimy” (Hbr 3,6). Według Biblii Tysiąclecia: „Jego domem my jesteśmy, jeśli ufność i chwalebną nadzieję aż do końca wytrwale zachowamy”.
Rzeczą, która najbardziej zaprzecza wolności, jest zależność od świata, ponieważ jest to praktycznie ukryte wyznanie, że ludzkie “ja” potrzebuje świata, aby się zabezpieczyć.
Dla Pawła tak nie jest, ponieważ jest synostwo, jest Duch Święty, który czyni nas dziećmi Bożymi (por. Ga 4,6-7; Rz 8,14-17), To jest nasz fundament, a nie świat.
Ostatecznie taki sposób zabezpieczania się poprzez używanie świata, tj. poprzez posiadanie, uzależnia stan naszego ducha od świata.
W dzisiejszym czytaniu Paweł mówi o płaczu i radości. Nie ma potrzeby unikania płaczu, aby się radować, jeśli zarówno płacz, jak i radość sprowadzają się do tego, co muszę mieć, i tego, czego nie muszę mieć.
Powinniśmy raczej zadać sobie pytanie, dokąd prowadzi nas płacz i radość, jeśli są one zasadniczo sprowokowane przez konkretne rzeczy tego świata.
Rzeczywiście, Ewangelia Łukasza opisuje bogatego człowieka, który „ubierał się w purpurę i bisior i dzień w dzień świetnie się bawił” (Łk 16,19).
Jednak człowiek ten umarł “i został pogrzebany” (Łk 16,22b).
Biedak z tej samej przypowieści również umarł i “aniołowie zanieśli go na łono Abrahama” (Łk 16,22a).
Istnieje zatem sposób życia, który uzależnia naszą egzystencję od tego świata i który kończy się śmiercią, jak jasno wynika z epigraficznego wyrażenia przypowieści: “i został pogrzebany”.
Natomiast egzystencja, która nie podlega logice tego świata – wręcz jest jej całkowicie przeciwna, ponieważ opiera się na Tym, w którego wierzy – nie kończy się, ale się zmienia, jest przekształcana.
I rzeczywiście, to, co się o niej mówi, jest radykalnie sprzeczne z losem bogacza: “został on zaniesiony przez aniołów obok Abrahama” (por. Łk 16,22a). Jeden został pochowany w ziemi, a drugi został zabrany do nieba, gdzie znajduje się Abraham i wszyscy jego potomkowie.
W tym kontekście należy wziąć pod uwagę fundamentalną rzeczywistość. Paweł mówi, że nawet “stworzenie zostało poddane upadkowi” (por. Rz 8,20). I wyjaśnia to jednoznacznie: “Albowiem jak w Adamie wszyscy umierają, tak też w Chrystusie wszyscy otrzymują życie” (por.1 Kor 15,22).
Jest to stwierdzenie, które wyjaśnia wiele rzeczy: oznacza, że cała ludzka egzystencja podlega śmierci, cała ludzka egzystencja zgodnie z naturą jest naznaczona grzechem i czyni nas poddanymi śmierci.
Oznacza to, że sposobem istnienia świata jest śmierć. I właśnie tutaj znajduje się sedno sprawy. Perspektywa tego świata jest taka, że nie jest on wieczny. Jest to więc dla niego kwestia tego, jak ukryć swoją tragedię, to że zbliża sie do kresu. Chodzi zatem o kwestię udawania, pokazywania się, by uderzyć. Stwarza się pozory, które uwodzą zmysłowością. Oznacza to zawładnięcie, poprzez zmysły, naszą psychiką, czyli uczuciami, myśleniem i wolą. Jest to jednak poważną iluzją.
Jan przypomina: ” Świat zaś przemija, a z nim jego pożądliwość;
kto zaś wypełnia wolę Bożą, ten trwa na wieki.” (1J 2,17).
Świat przemija wraz z całym swoim sposobem bycia i działania. Rzeczywiście, jest to ” schemat tego świata”. Fragment 1 Listu do Koryntian używa właśnie tego wyrażenia ” schemat, postać tego świata”. Schemat świata przeminie, jest przemijający, ale “Bóg dał nam życie wieczne, a to życie jest w Jego Synu” (1 Jana 5,11).
Adam próbował zaczerpnąć życie ze stworzenia, aby być jak Bóg, ale to właśnie zaprowadziło go do śmierci.
Chrystus, nowy Adam – który jest przed starym Adamem, naszym ojcem według ciała, ponieważ jest “obrazem Boga niewidzialnego” (Kol 1,15), na którego podobieństwo zostaliśmy stworzeni – w swoim wcieleniu nadal jest osadzony w Ojcu.
Tak więc istnieje przepaść między starym Adamem a nowym Adamem, właśnie w odniesieniu do woli. Stary Adam wybrał ten świat ze swoją wolą, aby być jak Bóg. Chrystus natomiast nie przyszedł, aby czynić swoją własną wolę, ale wolę Tego, który Go posłał. Oznacza to, że Chrystus jest zakorzeniony w Ojcu i stara się czynić to, co Ojciec Mu objawia, dlatego jest powiedziane: ” I jak w Adamie wszyscy umierają, tak też w Chrystusie wszyscy będą ożywieni” (1 Kor 15, 22).
Chrystus mówi: “Ja przyszedłem po to, aby mieli życie i mieli je w obfitości” (por. J 10,10).
Wszyscy ci, którzy oczekują życia z tego świata, otrzymają życie przeznaczone na śmierć. Dlatego będą starali się posiąść jak najwięcej rzeczy tego świata, łudząc się, że ich egzystencja jest bezpieczna. Ale ich losem jest nieuchronna śmierć.
Tymczasem “On też podniósł nas i posadził na niebiosach w Chrystusie Jezusie” (por. Ef 2, 6).
Tak jak Chrystus jest ugruntowany w Ojcu w niebie, tak ci, którzy należą do Chrystusa, są “w Chrystusie”, ugruntowani w synostwie. Dlatego mają życie, z którego mogą uczynić dar.
Samo życie, życie Boże, prosi o bycie ofiarowanym, żyje na drodze daru.
Tak więc, ponieważ życie urzeczywistnia się jako miłość na tym świecie, zmienia ono schemat tego świata i zamiast posiadać, kocha, obdarowuje.
Dla Pawła istnieją dwie współrzędne naszej egzystencji, które należy przemyśleć: czas, który jest krótki i zmierza ku końcowi, oraz przestrzeń, w tym sensie, że ten świat ze swoim wzorcem bytu przeminie. Przeznaczeniem tego świata jest przeminąć. Świat, jaki obecnie znamy, jest rzeczywistością przejściową, ponieważ nic w tym świecie, takim jakim jest, nie może przejść do istnienia Boga.
Jedynym przejściem od egzystencji przeznaczonej na śmierć do egzystencji, która trwa, jest miłość. Ale miłość wyraża się w darze z siebie. Dokładnie to, czego ten świat nie rozważa: możliwość wolnego daru.
Tylko ten, kto kocha swoich braci, przechodzi z jednej egzystencji do drugiej. Kto nie kocha, pozostaje w śmierci (por. 1 J 3,14).
Nie można jednak oddać życia, kierując się jakimkolwiek prawem, przymusem czy koniecznością. Można jedynie oddać swoje życie w absolutnej wolności (por. J 10,18).
Ci, którzy nie doświadczają daru z siebie w wolności, nie mają nawet najmniejszego pojęcia o tym, co to naprawdę znaczy, że “przemija postać tego świata”. Nie oznacza to, że rzeczy tego świata nie mają wartości i należy nimi pogardzać, że są złe czy bezużyteczne. Oznacza to, że w Chrystusie rzeczy te są otwarte, powiązane, dynamiczne, przejrzyste dla Tego, który nadaje wszystkiemu znaczenie, piękno, głębię i wartość.
W przeciwnym razie stale grozi nam mentalność “złotego cielca”, bałwochwalcza iluzja, która nieustannie prowadzi do rozczarowania.
Być może jest to również cecha charakterystyczna naszych czasów: domaganie się posiadania racji w imię samozadowolenia, samostanowiącej wolności, która nie przewiduje daru z siebie, która nie przewiduje umierania z miłości i w miłości, a więc nie przewiduje zmartwychwstania.
Zakłada to jednak ryzyko posiadania mentalności kłamstwa.
I, jak widzimy każdego dnia, nawet znaczna część Kościoła ryzykuje przylgnięcie do schematów tego świata i działanie w ramach schematów jego mentalności, widząc spełnienie egzystencji człowieka nie według tajemnicy paschalnej Chrystusa, ale jako jednostronną samorealizację. To dlatego tak wiele wysiłku wkłada się w szukanie aprobaty świata i dostosowywanie się do jego schematów, zgodnie z obowiązującą w danym momencie ideologią.
Za kilka chwil zobaczymy w samej Eucharystii, jak rzeczy tego świata, dobrowolnie oddane i otwarte na działanie Ducha Świętego, wchodzą w Chrystusie i przechodzą z egzystencji przeznaczonej na zagładę do egzystencji życia według Boga, życia wiecznego, odżywczej miłości i komunii.
ZIARNA są rubryką Centro Aletti udostępnianą każdego piątku. Każdego tygodnia, oprócz homilii niedzielnej w formie audio, na stronie LIPA będzie do dyspozycji pogłębienie czytań liturgicznych z eucharystii niedzielnej bądź świątecznej
