Approfondimento delle letture della liturgia
Profundización de las lecturas de la liturgia
Poglobitev Božje besede
Produbljivanje liturgijskih čitanja
Pogłębienie czytań liturgicznych
![[SEMI] XXI DOMENICA DEL TEMPO ORDINARIO (Anno B) 2](https://www.edizionilipa.com/wp-content/uploads/2024/08/231-005-2021-Casa-generalizia-Salvatoriani-Roma-Italia-Altare-Agnello-2-400x400.jpg "[SEMI] XXI DOMENICA DEL TEMPO ORDINARIO (Anno B) 2")
Nella seconda lettura abbiamo sentito subito all’inizio la frase: “Nel timore di Cristo siate sottomessi gli uni agli altri” (Ef 5,21).
Qui la sottomissione non viene usata come una forma di servilismo e neanche come una specie di asservimento, cioè un modo per trovare il modo di assoggettare gli altri. Si tratta invece di offrirsi liberamente nelle mani dell’altro, cioè di mettersi a servizio dell’altro: “Voi infatti, fratelli, siete stati chiamati a libertà. Che questa libertà non divenga però un pretesto per la carne; mediante l’amore siate invece a servizio gli uni degli altri” (Gal 5,13).
La sottomissione è dunque la vera realizzazione dell’amore. E l’amore significa rendersi servi gli uni degli altri. Il verbo che Paolo usa nel versetto dei Galati appena citato ha infatti la stessa radice della parola per schiavo, o per servo.
In Gal 5,13 viene detto che la libertà diventa facilmente un pretesto per la carne, cioè per cercare ciò che è piacevole e appagante per noi stessi, per il nostro ombelico. Invece, viene precisato che la sottomissione è la realizzazione dell’amore. E l’amore è l’unico atto in cui siamo veramente liberi (cf Gv 10,18).
Già nelle prime parole del brano della Lettera agli Efesini si mette in evidenza che la vera caratteristica della vita dei battezzati è essere liberi, e che ciò si nota nell’amore. E che l’amore è consegnarsi agli altri per il servizio. Ma, come la storia stessa di Cristo rivela, ciò significa la via della pasqua (cf Mc 10,33-34), perché affidarsi agli altri vuol dire essere in balía dei loro egoismi, della loro non redenzione, dunque facilmente si finisce per essere preda delle loro morti non vendicate, delle memorie non guarite, delle rabbie e delle convinzioni, anche di quelle pseudo-religiose. Ma proprio questa è la partecipazione in pieno alla passione di Cristo che si è consegnato nelle nostre mani (cf 1Pt 4,13; Rm 8,17).
È evidente che non esiste un altro modo di amare e che in questa storia l’amore di Dio si realizza attraverso il triduo pasquale. Infatti, se uno decide che cosa fare per l’altro, non è detto che si tratti di amore. Può essere calcolo, frutto di un ragionamento su ciò che conviene, culturalmente, psicologicamente, socialmente e anche religiosamente. Ma Cristo si è lasciato baciare da Giuda e con quella consegna si è affidato nelle mani di coloro che si servono proprio della religione per guadagnare (cf Mt 26,14-16).
L’io non redento è sempre alla ricerca del proprio appagamento, di un modo per rendersi importante e così realizzare qualcosa di suo.
Essere liberi nel senso vero è qualcosa che il mondo non capisce. Per questo nella storia ci sono sempre stati grandi spargimenti di sangue in senso reale o violenze perpetrati in altri modi. E perciò la libertà è la grande manifestazione di ciò che è veramente il contributo cristiano all’umanità. La libertà come dimensione discriminante dell’amore. Infatti, l’amore o è libero o non è amore. Anzi, come dice il Berdjaev, la libertà esiste solo come dimensione costitutiva dell’amore. Altrimenti si tratta di una passione, o di un obbligo che subiamo non come adesione libera, ma come un calcolo di convenienza religiosa che mi potrà essere utile almeno nell’ultima ora.
Ora è assolutamente ovvio, anche se qualcosa di assolutamente nuovo nella storia dell’umanità, che la Lettera agli Efesini, parlando dell’amore tra marito e moglie, scende immediatamente nelle fondamenta e svela l’amore assoluto e libero, e perciò l’amore nella forma pasquale.
Si tratta proprio dell’amore del Figlio di Dio Gesù Cristo con l’umanità, cioè la Chiesa. La fonte di ogni amore è il Padre. E Cristo, nello Spirito Santo, lo realizza nella Chiesa sua sposa.
Chi non ha esperienza dell’amore, cioè chi non si è scoperto amato, rischia di leggere forse in modo tendenzioso parole come “le moglie siano sottomesse ai loro mariti, come al Signore; il marito infatti è capo della moglie” (Ef 5,22-23). Ma questa relazione è fondata nell’amore che Cristo ha per la Chiesa. È Cristo che si dona e si consegna. La sottomissione della Chiesa-corpo a Cristo-capo è una risposta d’amore, dunque una risposta totalmente libera al dono di Cristo consegnato nelle nostre mani. Il suo amore consiste nel dare sé stesso, perché amare vuol dire dare sé stessi a colui che ami.
Per i redenti, proprio per questo servire i fratelli e sorelle è vivere in Cristo la novità della vita. Il servizio come amore realizzato è la bellezza che unisce nel Risorto e che manifesta la dimensione festosa della liturgia che attraversa il quotidiano, creando così l’unità di vita dei credenti. Questo caratterizza i battezzati e li rende in Cristo la luce del mondo. Lo stesso Signore che ha detto “Io sono la luce” ha anche detto “Il Figlio dell’uomo infatti non è venuto per farsi servire ma per servire e dare la propria vita in riscatto per molti” (Mc 10,45).
“E voi mariti amate le vostre mogli, come anche Cristo ha amato la Chiesa e ha dato sé stesso per lei, per renderla santa, purificandola con il lavacro dell’acqua mediante la parola” (Ef 5,25-26). Qui c’è uno spartiacque: chi è stato generato dalla Pasqua di Cristo nel battesimo coglie questa via della vera vita. Chi invece dall’esterno, con la ragione e la volontà, vuole vivere qualcosa di prefissato, continua con i cadaveri. Invece qui si dischiude una visione divina: la moglie si sottomette con un amore libero e il marito, amandola, offre la sua vita per lei. Così Cristo muore per amore affinché la Chiesa possa vivere. E chi offre la propria vita la riceverà in eterno (cf Gv 10,17). Questo fondamento cristologico ed ecclesiologico della vita del marito e della moglie è il fondamento vivificante della bellezza del sacramento.
Questo mistero è espresso molto bene da san Giacomo di Sarug:
“La grande bellezza che era stata velata ora era venuta all’aperto,
e tutti i popoli del mondo videro il suo splendore.
Il promesso Sposo fece entrare la figlia del giorno in un nuovo grembo,
e le acque di prova del battesimo furono nelle doglie e la partorirono:
Egli rimase nell’acqua e la invitò: essa scese, si ammantò di Lui e risalì;
nell’eucarestia lo ricevette, e così le parole di Mosè che i due saranno uno furono provate.
Dall’acqua deriva la casta e santa unione
della Sposa e dello Sposo, uniti in spirito nel battesimo.
Le donne non sono unite ai loro mariti allo stesso modo
di come la Chiesa è unita al Figlio di Dio.
Quale sposo muore per la sua sposa, tranne nostro Signore?
Quale sposa ha scelto un trucidato per marito?
Chi, dall’inizio del mondo, ha mai dato il suo sangue come dono nuziale,
tranne il Crocifisso, che suggellò il matrimonio con le sue stesse ferite?
Chi ha mai visto un cadavere posto in mezzo a una festa nuziale,
con la sposa che lo abbraccia, aspettando di essere consolata da lui?
A quale festa nuziale, tranne questa, spezzarono
il corpo dello sposo per gli ospiti invece di altro cibo?
La morte separa le mogli dai loro mariti,
ma qui è la morte ad unire questa Sposa al suo Amato!
Egli morì sulla croce e dette il suo corpo alla Sposa resa gloriosa,
che lo coglie e lo mangia ogni giorno alla sua mensa.
Egli aprì il suo fianco e unì il suo calice al santo sangue
per darlo a lei da bere così da farle dimenticare i suoi molti idoli.
Lei lo unse con olio, lo indossò nell’acqua, lo consumò nel Pane,
lo bevve nel Vino, affinché il mondo potesse conoscere che i due sono uno.
Egli morì sulla croce, ma lei non lo cambiò con un altro;
lei è piena d’amore per la sua morte, sapendo che da essa ha la vita.”
SEMI è la rubrica del Centro Aletti disponibile ogni mercoledì.
Ogni settimana, oltre all’omelia della domenica in formato audio, sarà disponibile sul sito LIPA un approfondimento delle letture della liturgia eucaristica domenicale o festiva.
En la segunda lectura hemos escuchado inmediatamente al comienzo la frase: «En el temor de Cristo, someteos unos a otros» (Ef 5,21). Aquí la sumisión no se utiliza como una forma de servilismo, ni tampoco como un tipo de sometimiento, es decir, una manera de encontrar la forma de subyugar a los demás. Por el contrario, se trata de ofrecerse libremente en manos del otro, es decir, ponerse al servicio del otro: «Porque vosotros, hermanos, habéis sido llamados a la libertad. Pero que esta libertad no se convierta en un pretexto para la carne, sino que, por el contrario, os sirváis mutuamente por amor» (Ga 5,13).
La sumisión es, pues, la verdadera realización del amor. Y amar significa servirse los unos a los otros. De hecho, el verbo que Pablo emplea en el versículo de Gálatas que acabamos de citar tiene la misma raíz que la palabra esclavo o siervo.
En el versículo de lectura de hoy, se dice que la libertad se convierte fácilmente en una excusa para la carne, es decir, para buscar lo que nos agrada y satisface a nosotros mismos, a nuestro ombligo. En cambio, se aclara que la sumisión es la realización del amor. Y el amor es el único acto en el que somos verdaderamente libres (cf. Jn 10,18).
Ya en las primeras palabras del pasaje de la Epístola a los Efesios se subraya que la verdadera característica de la vida del bautizado es ser libre, y que esto se ve en el amor. Y ese amor es entregarse a los demás para servir. Pero, como revela la propia historia de Cristo, esto significa el camino de la Pascua (cf. Mc 10, 33-34), porque confiarse a los demás es estar a merced de su egoísmo, de su no redención, por lo que fácilmente se acaba siendo presa de sus muertes no reivindicadas, de sus recuerdos no sanados, de sus rabias y convicciones, incluso pseudoreligiosas. Pero ésta es precisamente la plena participación en la pasión de Cristo, que se entregó en nuestras manos (cf. 1 Pe 4,13; Rm 8,17).
Es evidente que no hay otra manera de amar y que en esta historia el amor de Dios se realiza a través del triduo pascual. De hecho, si uno decide qué hacer por otro, no es necesariamente amor. Puede ser cálculo, el resultado de un razonamiento sobre lo que a uno le conviene cultural, psicológica, social e incluso religiosamente. Pero Cristo se dejó besar por Judas y con esa entrega se confió en manos de quienes utilizan la religión precisamente para lucrarse (cf. Mt 26,14-16). El yo no redimido busca siempre su propia realización, un modo de hacerse importante y realizar así algo propio.
Ser libre en el verdadero sentido es algo que el mundo no comprende. Por eso en la historia siempre ha habido grandes derramamientos de sangre en sentido real o violencia perpetrada de otras formas. Por eso la libertad es la gran manifestación de lo que es realmente la aportación cristiana a la humanidad. La libertad como dimensión discriminante del amor.
De hecho, el amor o es libre o no es amor. En efecto, como dice Berdjaev, la libertad sólo existe como dimensión constitutiva del amor. De lo contrario, es una pasión, o una obligación a la que nos sometemos no como una adhesión libre, sino como un cálculo de conveniencia religiosa que me servirá al menos en la última hora.
Ahora bien, es absolutamente evidente, aunque sea algo absolutamente nuevo en la historia de la humanidad, que la Carta a los Efesios, al hablar del amor entre marido y mujer, desciende inmediatamente a los fundamentos y revela el amor absoluto y libre, y por tanto el amor en su forma pascual. Es precisamente el amor del Hijo de Dios Jesucristo con la humanidad, es decir, con la Iglesia. La fuente de todo amor es el Padre. Y Cristo, en el Espíritu Santo, lo realiza en la Iglesia, su esposa.
Los que no tienen experiencia del amor, es decir, los que no se han descubierto amados, corren el peligro de leer quizá de manera tendenciosa palabras como «las mujeres estén sujetas a sus maridos, como al Señor; porque el marido es cabeza de la mujer» (Ef 5,22-23). Pero esta relación se fundamenta en el amor que Cristo tiene a la Iglesia. Es Cristo quien se dona y se entrega. La sumisión de la Iglesia-cuerpo a Cristo-cabeza es una respuesta de amor, por tanto una respuesta totalmente libre al don de Cristo entregado en nuestras manos. Su amor consiste en darse a sí mismo, porque amar es entregarse a quien se ama.
Para los redimidos, precisamente por esto, servir a los hermanos es vivir la novedad de la vida en Cristo. El servicio como amor realizado es la belleza que une en el Resucitado y manifiesta la dimensión festiva de la liturgia que recorre la vida cotidiana, creando así la unidad de vida de los creyentes. Esto caracteriza a los bautizados y hace de ellos, en Cristo, la luz del mundo. El mismo Señor que dijo «Yo soy la luz» dijo también «Porque el Hijo del hombre no ha venido a ser servido, sino a servir y a dar su vida en rescate por muchos» (Mc 10,45).
«Y vosotros, maridos, amad a vuestras mujeres, como también Cristo amó a la Iglesia y se entregó a sí mismo por ella, para santificarla, purificándola mediante el lavado del agua por la palabra» (Ef 5,25-26). Hay aquí un punto de inflexión: los que han sido engendrados por la Pascua de Cristo en el bautismo comprenden este camino hacia la vida verdadera. Los que, en cambio, desde fuera, con la razón y la voluntad, quieren vivir algo preordenado, siguen con los cadáveres. En cambio, aquí se despliega una visión divina: la esposa se somete con amor libre y el esposo, amándola, ofrece su vida por ella. Así Cristo muere por amor para que viva la Iglesia. Y quien ofrece su vida la recibirá eternamente (cf. Jn 10,17).
Este fundamento cristológico y eclesiológico de la vida de los esposos es el fundamento vivificante de la belleza del sacramento. Este misterio lo expresa muy bien Santiago de Sarug:
«La gran belleza que había estado velada salió ahora a la luz,
y todos los pueblos del mundo vieron su esplendor.
El Esposo prometido trajo a la hija del día a un nuevo seno,
y en las aguas de prueba del bautismo se puso de parto y la dio a luz:
Él permaneció en el agua y la invitó: ella descendió, se revistió de Él y ascendió;
en la Eucaristía lo recibió, y así se comprobaron las palabras de Moisés de que los dos serán uno.
Del agua procede la unión casta y santa
de la Esposa y el Esposo, unidos en espíritu en el bautismo.
Las mujeres no están unidas a sus maridos del mismo modo
como la Iglesia está unida al Hijo de Dios.
¿Qué esposo muere por su esposa, excepto nuestro Señor?
¿Qué novia eligió por esposo a un hombre sacrificado?
¿Quién, desde el principio del mundo, ha dado jamás su sangre como regalo de bodas,
excepto el Crucificado, que selló el matrimonio con sus propias heridas?
¿Quién ha visto alguna vez un cadáver colocado en medio de un banquete nupcial,
con la novia abrazándolo, esperando ser consolada por él?
¿En qué banquete nupcial, excepto en éste, rompieron
el cuerpo del novio para los invitados en lugar de otra comida?
La muerte separa a las esposas de sus maridos,
pero aquí es la muerte la que une a esta Novia con su Amado.
Él murió en la cruz y entregó su cuerpo a la Esposa hecha gloriosa,
que lo toma y lo come diariamente en su mesa.
Abrió su costado y unió su copa a la santa sangre
para dársela a beber y que olvidara sus muchos ídolos.
Lo ungió con aceite, lo llevó en agua, lo consumió en Pan,
lo bebió en Vino, para que el mundo supiera que los dos son uno.
Él murió en la cruz, pero ella no lo cambió por otro;
está llena de amor por su muerte, sabiendo que de ella tiene la vida».
SEMILLAS es una publicación del Centro Aletti disponible todos los miércoles.
Cada semana, además del audio de la homilía dominical, estará disponible en el sitio de LIPA un comentario a las lecturas de la Liturgia del Domingo, como así también a las lecturas de la semana.
Na začetku današnjega drugega berila smo slišali: »Iz strahospoštovanja do Kristusa se podrejajte drug drugemu« (Ef 5,21).
Tukaj podrejenost ni mišljena kot neka oblika hlapčevstva ali pokoravanja, se pravi kot način, da si podrediš druge, ampak, da se drugemu svobodno podariš v roke, to je, da služiš: »Vi ste namreč poklicani k svobodi, bratje. Le da vam svoboda ne bo pretveza za življenje po mesu, temveč služíte drug drugemu po ljubezni« (Gal 5,13).
Podrejanje je torej pravo uresničenje ljubezni. Ljubezen pa pomeni postati služabniki drug drugemu. Glagol, ki ga Pavel uporabi v pravkar navedeni vrstici Galačanom, ima namreč isti koren kot beseda suženj ali služabnik.
V Gal 5,13 je rečeno, da lahko svoboda hitro postane pretveza za »meso«, to je iskanje ugodja in zadovoljitve sebe, svojega popka. Medtem ko je rečeno, da je podrejenost uresničenje ljubezni. Ljubezen pa je edino dejanje, v katerem smo resnično svobodni (prim. Jn 10,18).
Že v prvih besedah odlomka iz Pisma Efežanom je poudarjeno, da je prava značilnost življenja krščenih ta, da so svobodni in da se to opazi po ljubezni; ter da je ljubezen v tem, da se izročimo drugim v služenje. Kristusovo življenje pa nam pokaže, da to pomeni pot velike noči (prim. Mr 10,33-34), kajti izročiti se drugim pomeni biti na milost in nemilost prepuščeni njihovemu egoizmu in neodrešenosti, torej hitro končamo kot plen njihovih nemaščevanih smrti, neozdravljenih spominov, jeze in prepričanj, tudi tistih navidezno religioznih. Toda prav to je polna udeleženost pri trpljenju Kristusa, ki se je izročil v naše roke (prim. 1 Pt 4,13; Rim 8,17).
Jasno je, da ne obstaja drugačen način ljubezni in da se v zgodovini Božja ljubezen uresničuje preko velikonočne skrivnosti. Če se človek odloči, da bo storil nekaj za drugega, še ni rečeno, da gre za ljubezen. Lahko gre za preračunljivost, sad razmišljanja, kaj se splača kulturno, psihološko, sociološko, pa tudi religiozno. Kristus pa je pustil, da ga je poljubil Juda in se je s tisto izročitvijo izročil v roke tistih, ki so se za zaslužek poslužili prav religije (prim. Mt 26,14-16).
Neodrešeni jaz vedno išče svojo zadovoljitev, način, kako postati pomemben in tako uresničiti nekaj svojega.
Biti zares svobodni je nekaj, česar svet ne razume. Zato je bilo v zgodovini prelite veliko krvi, v dobesednem pomenu ali na druge nasilne načine. Svoboda je zato velik pokazatelj tega, kar je resničen prispevek krščanstva svetu. Svoboda kot razsežnost ljubezni. Kajti ljubezen je svobodna, ali pa ni ljubezen. Berdjajev celo pravi, da svoboda obstaja samo kot sestavni del ljubezni. V nasprotnem primeru je strast ali obveznost, ki je ne jemljemo svobodno, ampak kot religiozno preračunljivost tega, kaj se splača ali kar bi mi lahko prišlo prav vsaj ob smrtni uri.
Povsem samoumevno je, pa čeprav nekaj povsem novega v zgodovini človeštva, da Pismo Efežanom, ko govori o ljubezni med možem in ženo, takoj seže v temelje in razodene popolno in svobodno ljubezen, torej ljubezen v velikonočni obliki.
Gre namreč za ljubezen Božjega Sina Jezusa Kristusa do človeštva, to je do Cerkve. Vir vsake ljubezni je Oče. In jo Kristus, v Svetem Duhu, uresničuje v Cerkvi, svoji nevesti.
Kdor ni izkusil ljubezni, to je, kdor ni odkril, da je ljubljen, tvega, da bo pristransko bral besede kot so: »Žene naj bodo podrejene svojim možem kakor Gospodu, mož je namreč glava ženi« (Ef 5,22-23).
Toda ta odnos je utemeljen v ljubezni, ki jo ima Kristus do Cerkve. Kristus je tisti, ki se daruje in izroča. Podrejanje Cerkve-telesa Kristusu-glavi je odgovor ljubezni, zato je povsem svoboden odgovor na dar Kristusa, ki se je izročil našim rokam. Njegova ljubezen je v tem, da je dal sam sebe, kajti ljubiti pomeni dati samega sebe človeku, ki ga ljubiš.
Zato za odrešene služiti bratom in sestram pomeni živeti v Kristusu novost življenja. Služenje kot uresničena ljubezen je lepota, ki združuje v Vstalem in razodeva praznično razsežnost bogoslužja, ki poteka v vsakdanu, in tako ustvarja edinost življenja vernikov. To označuje krščene in jih v Kristusu stori za luč sveta. Sam Gospod, ki je dejal: »Jaz sem luč,« je rekel tudi: »Saj tudi Sin človekov ni prišel, da bi mu stregli, ampak da bi stregel in dal svoje življenje v odkupnino za mnoge« (Mr 10,45).
»Možje, ljubíte svoje žene, kakor je Kristus vzljubil Cerkev in dal zanjo sam sebe, da bi jo posvetil, ko jo je očistil s kopeljo vode z besedo« (Ef 5,25-26).
Tu pa je ločnica: kdor je v krstu rojen iz Kristusove velike noči, razume to pot resničnega življenja. Kdor pa na zunaj, z razumom in voljo, hoče živeti nekaj vnaprej določenega, nadaljuje s trupli. Medtem ko se tu odpira Božja vizija: žena se podredi možu s svobodno ljubeznijo, mož pa jo ljubi ter daruje svoje življenje zanjo. Tako Kristus umre iz ljubezni, da bi Cerkev lahko živela. Kdor daruje svoje življenje, ga bo prejel za večno življenje (prim. Jn 10,17). Ta kristološki in cerkveni temelj življenja moža in žene je poživljajoč temelj lepote zakramenta.
To skrivnost je zelo dobro izrazil sveti Jakob iz Seruga:
»Velika lepota, ki je bila zakrita, je zdaj prišla na dan
in vsi narodi sveta so videli njen sijaj.
Ženin je pripeljal hčer dneva v novo maternico
in vode preizkušnje krsta so bile porodne bolečine ter so jo rodile:
On je ostal v vodi in jo povabil: ona se je spustila, se ogrnila z Njim;
v evharistiji ga je sprejela in tako so bile potrjene Mojzesove besede, da bosta dva postala eno.
Iz vode prihaja čista in sveta združitev
Neveste in Ženina, združenih v duhu pri krstu.
Žene niso na enak način združene s svojimi možmi
kot je Cerkev združena z Božjim Sinom.
Kateri ženin umre za svojo nevesto, razen našega Gospoda?
Katera nevesta si je izbrala umorjenega za moža?
Kdo je od začetka sveta dal svojo kri kot poročni dar,
razen Križanega, ki je zapečatil zakon z lastnimi ranami?
Kdo je že videl truplo sredi poročne dvorane,
z nevesto, ki ga objema čakajoč, da bi jo on potolažil?
Na kateri poročni gostiji, razen na tej, razlomijo
telo ženina za goste, namesto druge hrane?
Smrt loči žene od njihovih mož,
tu pa smrt združi Nevesto z njenim Ljubim!
On je umrl na križu in dal svoje telo Nevesti, ki je postala slavna
in ga sprejema ter se vsak dan hrani z njim pri njegovi mizi.
On je odprl svojo stran in svoj kelih združil s sveto krvjo,
da bi ga dal njej in bi pila ter tako pozabila svoje mnoge malike.
Ona ga je mazilila z oljem, se oblekla vanj v vodi, ga pojedla v Kruhu,
ga popila v Vinu, da bi svet lahko spoznal, da sta dva eno.
On je umrl na križu, ona pa ga ni zamenjala z drugim;
ona zelo ljubi njegovo smrt, saj ve, da ima iz nje življenje.«
SEMENA je rubrika Centra Aletti, ki je na voljo vsako sredo.
Vsak teden je na spletni strani LIPE poleg nedeljske homilije v zvočni obliki (v italijanščini) na voljo tudi poglobitev Božje besede nedeljske ali praznične svete maše.
Na početku današnjeg drugog čitanja čuli smo: „Podložni budite jedni drugima u strahu Kristovu!“ (Ef 5,21).
Ovdje se pod podložnošću ne misli na neki oblik ropstva ili podjarmljivanja, odnosno način da se druge podvrgne, nego da se slobodno preda u ruke drugoga, to jest da se stavi u službu drugoga: „Doista vi ste, braćo, na slobodu pozvani! Samo neka ta sloboda ne bude izlikom tijelu, nego – ljubavlju služite jedni drugima“ (Gal 5,13).
Podložnost je dakle istinsko ostvarenje ljubavi. A ljubav znači postati sluge jedni drugima. Glagol koji Pavao koristi u upravo navedenom retku iz Poslanice Galaćanima zapravo ima isti korijen kao i riječ rob ili sluga.
U Gal 5,13 je rečeno da sloboda s lakoćom može postati izlikom za tijelo, odnosno za traženje ugode i zadovoljavanja sebe, svojeg pupka. Za podložnost se pak kaže da je ostvarenje ljubavi. A ljubav je jedini čin u kojem smo istinski slobodni (usp. Iv 10,18).
Već u prvim riječima odlomka iz Poslanice Efežanima ističe se da je pravo obilježje života krštenikâ to što su slobodni i da se to opaža u ljubavi; a ta ljubav je predanje sebe drugima za služenje. Kristov nam život pak pokazuje da to znači pashalni put (usp. Mk 10,33-34), jer predati se drugima znači biti prepušteni na milost i nemilost njihovoj sebičnosti, njihovoj neotkupljenosti, pa brzo završimo kao plijen njihovih neosvećenih smrti, neizliječenih spomena, bjesova i uvjerenja, čak i onih naizgled religioznih. Ali upravo je to potpuno sudjelovanje u muci Krista koji se predao u naše ruke (usp. 1Pt 4,13; Rim 8,17).
Jasno je da drugog načina ljubljenja nema i da se u ovoj povijesti Božja ljubav ostvaruje kroz pashalno trodnevlje. Naime, ako čovjek odluči učiniti nešto za drugoga, još uvijek ne znači da je to ljubav. To može biti računica, plod razmišljanja o tome što bi kulturološki, psihološki, sociološki pa čak i religijski bilo prikladno. Krist je pak dopustio da ga Juda poljubi i tom se predajom izručio u ruke onih koji su se poslužili upravo religijom da bi zaradili (usp. Mt 26,14-16).
Čovjekov neotkupljeni ja uvijek traži svoje zadovoljenje, način da postane važan i tako ostvari nešto svoje.
Biti istinski slobodan nešto je što svijet ne razumije. Zbog toga je kroz povijest uvijek bilo velikih krvoprolića, doslovno, ali i na druge nasilne načine. Sloboda je stoga veliki pokazatelj onoga što je istinski doprinos kršćanstva čovječanstvu. Sloboda kao dimenzija ljubavi. Jer ljubav je besplatna ili nije ljubav. Berdjajev čak kaže da sloboda postoji samo kao sastavni dio ljubavi. Inače, riječ je o strasti ili obvezi koju ne preuzimamo slobodno, nego kao religioznu računicu onoga što je pogodno ili što bi mi moglo dobro doći barem na smrtnom času.
Sada je posve očito, iako se radi o nečem sasvim novom u povijesti čovječanstva, da Poslanica Efežanima, kada govori o ljubavi između muža i žene, odmah ide do temelja i otkriva apsolutnu i besplatnu ljubav, odnosno ljubav u pashalnom obliku.
Radi se upravo o ljubavi Sina Božjega Isusa Krista prema čovječanstvu, odnosno prema Crkvi. Izvor svake ljubavi je Otac. A Krist ju u Duhu Svetom ostvaruje u Crkvi, svojoj zaručnici.
Onaj tko nije iskusio ljubav, odnosno onaj tko nije otkrio da je ljubljen, izložen je riziku da možda pristrano shvati riječi poput ovih: „Podložni budite jedni drugima u strahu Kristovu! Žene svojim muževima kao Gospodinu! Jer muž je glava žene“ (Ef 5,21-23). Ali taj je odnos utemeljen u ljubavi koju Krist ima prema Crkvi. Krist je onaj koji se dariva i predaje. Podložnost Crkve-tijela Kristu-glavi odgovor je ljubavi, dakle potpuno slobodan odgovor na taj dar Krista koji se predao u naše ruke. Njegova se ljubav sastoji u sebedarju, jer ljubiti znači davati sebe onome koga ljubiš.
Zato za otkupljene, služiti braći i sestrama znači živjeti u Kristu novost života. Služenje kao ostvarena ljubav jest ljepota koja sjedinjuje u Uskrslome i otkriva blagdansku dimenziju liturgije koja se odvija u svakodnevici, stvarajući tako jedinstvo života vjernika. To obilježava krštenike i čini ih u Kristu svjetlom svijeta. Sam Gospodin koji je rekao „Ja sam svjetlost“ također je rekao „Jer ni Sin Čovječji nije došao da bude služen, nego da služi i život svoj dade kao otkupninu za mnoge“ (Mk 10,45).
„Muževi, ljubite svoje žene kao što je Krist ljubio Crkvu te sebe predao za nju da je posveti, očistivši je kupelji vode uz riječ“ (Ef 5,25-26). Tu je razdjelnica: onaj tko je rođen iz Kristove Pashe u krštenju shvaća taj put istinskog života. Onaj pak tko izvana, s razumom i voljom, želi živjeti nešto unaprijed određeno, nastavlja s leševima. U međuvremenu se tu otvara Božja vizija: žena se podlaže svom mužu slobodnom ljubavlju, a muž je ljubi i polaže svoj život za nju. Tako Krist umire iz ljubavi da Crkva može živjeti. Tko god položi život svoj, primit će ga zauvijek (usp. Iv 10,17). Taj kristološki i crkveni temelj života muža i žene životvorni je temelj ljepote sakramenta.
Tu je tajnu vrlo dobro izrazio sveti Jakov iz Saruga:
„Velika ljepota koja bijaše prekrivena sada je izišla na vidjelo
i svi narodi svijeta ugledaše njezin sjaj.
Obećani Zaručnik uvede kćer dánā u novu utrobu i vode kušnje krštenja bijahu u porođajnim bolovima te ju porodiše:
On ostade u vodi i pozva je: ona siđe, zaogrnu se Njime i vrati se;
primi ga u euharistiji, i tako se potvrdiše Mojsijeve riječi da će njih dvoje biti jedno.
Iz vode proizlazi čisto i sveto sjedinjenje
Zaručnika i Zaručnice, združenih u duhu na krštenju.
Žene nisu sjedinjene sa svojim muževima na isti način
kao što je Crkva sjedinjena sa Sinom Božjim.
Koji to zaručnik umire za svoju zaručnicu, osim našega Gospodina?
Koja je to zaručnica za muža izabrala ubijenog čovjeka?
Je li itko ikada, od postanka svijeta, dao svoju krv kao vjenčani dar,
osim Razapetoga, koji je vlastitim ranama zapečatio brak?
Je li itko ikada vidio leš postavljen usred svadbene gozbe
sa zaručnicom koja ga grli čekajući da je on utješi?
Na kojoj su svadbenoj gozbi, osim na ovoj, razlomili
zaručnikovo tijelo za uzvanike umjesto drugog jela?
Smrt razdvaja žene od njihovih muževa,
ovdje je pak smrt ona koja sjedinjuje Zaručnicu sa njenim Dragim!
On umrije na križu i dȁde svoje tijelo Zaručnici koja postade slavna,
koja ga bere i jede svaki dan za njegovim stolom.
On otvori svoj bok i svoj kalež združi sa svetom krvlju
da joj je dadne te ju pije i tako zaboravi mnoge svoje idole.
Ona ga pomaza uljem, obuče se u Njega u vodi, blagovaše ga u Kruhu,
pijaše ga u Vinu, da bi svijet mogao saznati da su njih dvoje jedno.
On umrije na križu, no ona ga ne zamjeni s drugim;
ona jako ljubi njegovu smrt, jer zna da iz nje ima život.“
SJEMENA je rubrika Centra Aletti dostupna svake srijede.
Svakog tjedna, osim nedjeljne propovijedi u audio obliku (na talijanskom), bit će dostupno na web stranici LIPA produbljivanje nedjeljnih ili blagdanskih čitanja euharistijske liturgije.
W drugim czytaniu zaraz na początku usłyszeliśmy zdanie: „Bądźcie sobie wzajemnie poddani w bojaźni Chrystusowej!” (Ef 5, 21).
Tutaj uległość (poddanie się) nie jest używana jako forma służalczości, ani nie jest używana jako rodzaj podporządkowania, to znaczy sposób na znalezienie metod podporządkowania sobie innych. Zamiast tego chodzi o dobrowolne ofiarowanie się w ręce drugiego, czyli oddanie się na służbę drugiemu: „Wy zatem, bracia, powołani zostaliście do wolności. Tylko nie bierzcie tej wolności jako zachęty do hołdowania ciału, wręcz przeciwnie, miłością ożywieni służcie sobie wzajemnie!” (Ga 5, 13).
Uległość jest zatem prawdziwym urzeczywistnieniem miłości. A miłość oznacza uczynienie siebie nawzajem sługami. Czasownik użyty przez Pawła w cytowanym wersecie z Listu do Galatów ma w rzeczywistości ten sam rdzeń, co słowo oznaczające niewolnika lub sługę.
W wersecie z Listu do Galatów 5, 13 jest powiedziane, że wolność łatwo staje się wymówką dla ciała, to znaczy szukania tego, co jest przyjemne i satysfakcjonujące dla nas samych, dla naszego pępka. Jest natomiast jasno powiedziane, że uległość jest realizacją miłości. A miłość jest jedynym aktem, w którym jesteśmy prawdziwie wolni (por. J 10, 18).
Już w pierwszych słowach fragmentu Listu do Efezjan podkreślone jest, że prawdziwą cechą życia ochrzczonych jest bycie wolnym, co przejawia się w miłości. Miłość ta polega na oddawaniu się innym na służbę. Ale, jak pokazuje historia samego Chrystusa, oznacza to drogę Paschy (por. Mk 10, 33-34), ponieważ powierzenie się innym oznacza bycie na łasce ich egoizmu, ich braku odkupienia, więc łatwo można stać się ofiarą ich niepomszczonych śmierci, nieuzdrowionych wspomnień, wściekłości i przekonań, także tych pseudoreligijnych. Ale to jest właśnie pełne uczestnictwo w męce Chrystusa, który wydał się w nasze ręce (por. 1 P 4, 13; Rz 8, 17).
Jest oczywiste, że nie ma innego sposobu, aby kochać i że w tej historii miłość Boga realizuje się poprzez Triduum Paschalne. W rzeczywistości, jeśli ktoś decyduje, co zrobić dla drugiego, niekoniecznie jest to miłość. Może to być kalkulacja, wynik rozumowania o tym, co odpowiada nam kulturowo, psychologicznie, społecznie, a nawet religijnie. Ale Chrystus pozwolił się pocałować Judaszowi i w ten sposób powierzył się w ręce tych, którzy używają religii właśnie po to, by zyskać (por. Mt 26, 14-16).
Nieodkupione „ja” zawsze szuka własnego spełnienia, sposobu na uczynienie siebie ważnym i tym samym zrealizowanie czegoś własnego.
Bycie wolnym w prawdziwym rozumieniu tego słowa jest czymś, czego świat nie rozumie. Dlatego w historii zawsze dochodziło do wielkiego rozlewu krwi w dosłownym tego słowa znaczeniu lub przemocy popełnianej w inny sposób. I właśnie dlatego wolność jest wielką manifestacją tego, czym naprawdę jest chrześcijański wkład w ludzkość. Wolność jako rozróżniający wymiar miłości. Rzeczywiście, miłość albo jest wolna, albo nie jest miłością. Co więcej, jak mówi Bierdjajew, wolność istnieje tylko jako konstytutywny wymiar miłości. W przeciwnym razie jest to pasja lub obowiązek, któremu poddajemy się nie jako wolna przynależność, ale jako kalkulacja religijnej wygody, która posłuży mi przynajmniej w ostatniej godzinie.
Teraz jest absolutnie oczywiste, nawet jeśli jest to coś absolutnie nowego w historii ludzkości, że List do Efezjan, mówiąc o miłości między mężem i żoną, natychmiast schodzi do fundamentów i objawia miłość absolutną i wolną, a zatem miłość w jej paschalnej formie.
Chodzi o miłość Syna Bożego Jezusa Chrystusa do ludzkości, czyli do Kościoła. Źródłem wszelkiej miłości jest Ojciec. A Chrystus, w Duchu Świętym, urzeczywistnia ją w Kościele, swojej oblubienicy.
Ci, którzy nie mają doświadczenia miłości, to znaczy ci, którzy nie odkryli, że są kochani, ryzykują odczytanie w sposób tendencyjny słów takich jak “żony niechaj będą poddane swym mężom, jak Panu, bo mąż jest głową żony” (Ef 5, 22-23).
Ale ta relacja opiera się na miłości, jaką Chrystus ma dla Kościoła. To Chrystus daje siebie i przekazuje siebie. Poddanie Kościoła – ciała Chrystusowi – Głowie jest odpowiedzią miłości, a zatem całkowicie wolną odpowiedzią na dar Chrystusa przekazany w nasze ręce. Jego miłość polega na dawaniu siebie, ponieważ kochać to dawać siebie temu, kogo się kocha.
Dla odkupionych, właśnie służba braciom i siostrom jest przeżywaniem nowości życia w Chrystusie. Służba jako urzeczywistniona miłość jest pięknem, które jednoczy w Zmartwychwstałym i objawia świąteczny wymiar liturgii, która przebiega przez codzienne życie, tworząc w ten sposób jedność życia wierzących. To charakteryzuje ochrzczonych i czyni ich w Chrystusie światłością świata. Ten sam Pan, który powiedział: „Ja jestem światłością”, powiedział również: „Syn Człowieczy nie przyszedł, aby Mu służono, lecz żeby służyć i dać swoje życie na okup za wielu” (Mk 10, 45).
„Mężowie miłujcie żony, bo i Chrystus umiłował Kościół i wydał za niego samego siebie, aby go uświęcić, oczyściwszy obmyciem wodą, któremu towarzyszy słowo” (Ef 5, 25-26). Tu jest punkt zwrotny: ci, którzy zostali zrodzeni przez Paschę Chrystusa w chrzcie, pojmują tę drogę do prawdziwego życia.
Kto natomiast z zewnątrz, kierując się rozumem i wolą, chce żyć czymś z góry ustalonym, kontynuuje swoje życie z nieboszczykami. Tymczasem tu rozwija się boska wizja: żona poddaje się z wolną miłością, a mąż, kochając ją, ofiarowuje jej swoje życie.
W ten sposób Chrystus umiera z miłości, aby Kościół mógł żyć. A ten, kto ofiaruje swoje życie, otrzyma je na wieczność (por. J 10, 17). Ten chrystologiczny i eklezjologiczny fundament życia małżonków jest życiodajnym fundamentem piękna sakramentu.
Tajemnica ta została bardzo dobrze wyrażona przez św. Jakuba z Sarug:
„Wielkie piękno, które było zasłonięte, teraz wyszło na jaw,
i wszystkie narody świata ujrzały jej blask.
Obiecany Oblubieniec wprowadził córkę dnia do nowego łona,
a wody próby chrztu były w trakcie porodu i ją zrodziły:
On pozostał w wodzie i ją zaprosił : zstąpiła, przyodziała się w Niego i wstąpiła;
W Eucharystii przyjęła Go i w ten sposób potwierdziły się słowa Mojżesza, że oboje będą jednym.
Z wody pochodzi czyste i święte zjednoczenie
Oblubienicy i Oblubieńca, zjednoczonych w duchu w chrzcie.
Kobiety nie są zjednoczone ze swoimi mężami w taki sam sposób
w jaki Kościół jest zjednoczony z Synem Bożym.
Jaki pan młody umiera za swoją oblubienicę oprócz naszego Pana?
Jaka oblubienica wybrała za męża zamordowanego mężczyznę?
Któż od początku świata ofiarował swoją krew jako dar weselny?
z wyjątkiem Ukrzyżowanego, który przypieczętował małżeństwo własnymi ranami?
Kto kiedykolwiek widział martwe ciało umieszczone pośrodku uczty weselnej,
z panną młodą obejmującą go, czekającą na pocieszenie od niego?
Na jakiej uczcie weselnej, oprócz tej, połamano ciało pana młodego dla gości zamiast innych potraw?
Śmierć oddziela żony od ich mężów,
ale tutaj to śmierć łączy tę Oblubienicę z jej Umiłowanym!
On umarł na krzyżu i oddał swoje ciało Oblubienicy, która stała się chwalebna,
która pochwyciła je i codziennie spożywa przy swoim stole.
Otworzył swój bok i połączył swój kielich ze świętą krwią
i dał jej do picia, aby mogła zapomnieć o swoich wielu bożkach.
Namaściła Go olejkiem, obmyła Go w wodzie, spożyła Go w Chlebie,
piła go w winie, aby świat poznał, że oboje są jednym.
On umarł na krzyżu, ale Ona nie zamieniła Go na innego;
jest pełna miłości dla Jego śmierci, wiedząc, że z niej ma życie.”
ZIARNA są rubryką Centro Aletti udostępnianą w każdą środę.
Każdego tygodnia, oprócz homilii niedzielnej w formie audio, na stronie LIPA będzie do dyspozycji pogłębienie czytań liturgicznych z eucharystii niedzielnej bądź świątecznej
