Approfondimento delle letture della liturgia
Profundización de las lecturas de la liturgia
Poglobitev Božje besede
Produbljivanje liturgijskih tekstova
Pogłębienie czytań liturgicznych
![[SEMI] I DOMENICA DI AVVENTO (Anno B) 2](https://www.edizionilipa.com/wp-content/uploads/2023/11/230-014-2021-Seminario-Romano-Roma-Italia-Abside-Nativita-Pastori-MOD-2-400x400.jpg "[SEMI] I DOMENICA DI AVVENTO (Anno B) 2")
L’Avvento è un tempo forte nell’anno liturgico, durante il quale riviviamo l’attesa del Messia, della nascita del Figlio di Dio da vero uomo.
Ma nello stesso tempo, è un periodo in cui si rende presente in modo efficace e reale l’attesa della Parusia, della sua definitiva presenza, l’attesa del compimento di tutta la storia e di tutto il creato in Cristo Gesù, nel Regno del Padre.
La seconda lettura, presa dall’inizio della Prima Lettera ai Corinzi, ci apre questo tempo in modo molto profondo.
Ci fermiamo sull’ultimo versetto: “Degno di fede è Dio, dal quale siete stati chiamati alla comunione con il Figlio suo Gesù Cristo, Signore nostro!” (1Cor 1,9).
Questa parola ci apre al tempo di Avvento in tutte le dimensioni teologiche.
“Chiamati alla comunione con il Figlio suo Gesù Cristo” (1Cor 1,9).
La parola fondamentale è comunione koinōnia. Koinōs, imparentato, compartecipe.
Koinoō, far partecipare, unire.
Koinōneō, possedere in comune, avere parte, aderire.
Koinōnia, comunione, partecipazione, rapporto, relazione.
Questo termine riguarda normalmente la Chiesa, ma il versetto di Paolo oggi preso in considerazione manifesta qualcosa di più ampio e profondo. Paolo menziona la comunione che vive Cristo, il Figlio di Dio.
Infatti, riguarda Dio e le persone della Santissima Trinità.
Paolo dice infatti: “La comunione con il Figlio suo Gesù Cristo”. Ma di per sé il testo greco può essere tradotto anche: “la comunione del Figlio suo Gesù Cristo”. Cioè si tratta della comunione di Cristo che Lui vive con il Padre, con lo Spirito Santo e con gli uomini.
Prendiamo come esempio solo poche citazioni.
Per la comunione con il Padre:
“Io e il Padre siamo una cosa sola” (Gv 10,30).
“Come infatti il Padre ha la vita in sé stesso, così ha concesso anche al Figlio di avere la vita in sé stesso” (Gv 5,26).
“Il Padre è in me, e io nel Padre” (Gv 10,38; cf. Gv 14,10).
“Tutto quello che il Padre possiede è mio” (Gv 16,15).
Per la comunione con lo Spirito Santo:
“Ma il Paraclito, lo Spirito Santo che il Padre manderà nel mio nome, lui vi insegnerà ogni cosa e vi ricorderà tutto ciò che io vi ho detto” (Gv 14,26).
Lo Spirito Santo partecipa al Padre, perché è detto esplicitamente che è Lui che lo manda e nello stesso tempo partecipa al Figlio, perché è mandato nel suo nome.
A chi viene mandato? A noi uomini, dunque partecipa anche a noi.
Ed Egli è la memoria vivente della Parola, del Logos.
Nella liturgia, infatti, lo Spirito Santo riceve proprio il titolo di “Signore della comunione”.
Lo Spirito Santo è la vita e il respiro.
Infatti “soffiò e disse loro: ‘Ricevete lo Spirito Santo’” (Gv 20,22).
“Il regno di Dio infatti non è cibo o bevanda, ma giustizia, pace e gioia nello Spirito Santo” (Rm 14,17).
Ricevendo lo Spirito Santo si partecipa alla vita del Regno in Cristo Gesù, che “da ricco che era, si è fatto povero per voi, perché voi diventaste ricchi per mezzo della sua povertà” (2Cor 8,9).
La comunione che Cristo vive con noi uomini è totale, ci libera da ogni astrattismo idealista, o magico-religioso riguardo all’immagine di Dio o addirittura circa la sua identità. Cadono tutte le idee di un Dio assolutamente aldilà, che viene concepito solo filosoficamente. Finisce anche una visione religiosa di un Dio che dall’alto comanda. E sparisce una idea di un Dio che con una magia inspiegabile risolve problemi a colui che lo considera, dandogli delle offerte.
“Pur essendo nella condizione di Dio, non ritenne un privilegio l’essere come Dio, ma svuotò sé stesso, assumendo una condizione di servo, diventando simile agli uomini. Dall’aspetto riconosciuto come uomo, umiliò sé stesso facendosi obbediente fino alla morte e a una morte di croce” (Fil 2,6-8).
È stato solidale con noi in tutto fuorché nel peccato (cf Eb 4,15).
Benché della condizione divina ha sofferto personalmente (cf Eb 2,18).
Si vede dunque con chiarezza che la comunione è una delle parole chiave per accostarsi al mistero di Dio e dell’uomo.
Anzi, molti Padri greci hanno insistito nell’affermare che ciò che davvero sta al fondamento di ogni esistenza è la comunione.
Un’esistenza relazionale di adesione libera, proprio perché si tratta di Amore.
Ciò che non è separabile dalla comunione è l’amore, e l’amore non è separabile dalla comunione, dalla partecipazione l’uno dell’altro e uno nell’altro. “In quel giorno voi saprete che io sono nel Padre mio e voi in me e io in voi” (Gv 14,20). Quando queste due parole si scindono, si creano delle loro caricature.
Secondo san Massimo il Confessore, anche le realtà del creato trovano il loro senso e il loro pieno compimento quando vengono coinvolte nella comunione delle persone, perché la comunione delle persone è fondata e vivificata nella comunione delle Persone divine.
Infatti, in greco, Paolo, dicendo “siete chiamati”, utilizza una parola interessante. Si tratta della parola eklēthēte, lo stesso verbo dal quale viene la parola ekklēsia, Chiesa.
Siamo chiamati all’esistenza comunionale in Cristo Gesù, per mezzo dello Spirito Santo che ci rende figli nel Figlio (cf Rm 8,14-17).
È ovvio che queste realtà non sono proprio il pane quotidiano della nostra tradizione negli ultimi secoli.
Infatti, come parliamo della chiamata?
A cosa abbiamo ridotto il termine vocazione?
Nell’epoca moderna abbiamo privilegiato l’idea, il concetto – e dunque il progetto, la struttura, le istituzioni.
Le relazioni sono ridotte al livello socio-psico-culturale-economico, ecc.
Ma la comunione, come la vera vita alla quale siamo chiamati e per la quale Dio è degno di fede, è in gran parte finita nel dimenticatoio.
Tutto si è strutturato, anche la pastorale, il lavoro dell’evangelizzazione.
Basta dare uno sguardo alle parrocchie, alle congregazioni e agli ordini religiosi.
Cosa si nota?
Una specie di fallimento di ogni tentativo di rilancio, di rivitalizzazione.
Si parte sempre dalle idee da realizzare, dai programmi da attuare, dai valori che di volta in volta si scelgono, ma non succede granché, perché manca la vita. Ma la vita è comunionale e la vocazione, la chiamata, ci rende “inecclesiati” nella comunione del Figlio e del Padre, nell’unità dello Spirito Santo.
Interessante che la cosa più semplice e che quasi tutti si aspettano da noi è “vivere con”, “camminare con”, “lavorare con”, cioè partecipare.
Cristo chiamava gli apostoli “perché stessero con lui e per mandarli a predicare” (Mc 3,14).
Due realtà che rendono bene il significato della comunione sono il sale e il lievito.
Nessuna di queste due cose si vedono in una pagnotta. Eppure, se il sale si guasta e perde il sapore (cf Mc 9,50) e se il lievito viene falsato e sporcato (cf Mc 8,15), il pane non è più tale.
Il che vuol dire che qualcosa di simile può accadere anche con la chiamata, con la vocazione e con la comunione.
Forse per questo è più facile considerare l’Avvento come preparazione natalizia, invece di prenderlo in modo più integro e considerarlo anche il tempo di attesa della Parusia, del Regno, della piena realizzazione della comunione, dell’Amore di Dio Padre, domandandoci come disporre noi stessi affinché questa opera di Dio Padre si possa compiere.
SEMI è la rubrica del Centro Aletti disponibile ogni venerdì.
Ogni settimana, oltre all’omelia della domenica in formato audio, sarà disponibile sul sito LIPA un approfondimento delle letture della liturgia eucaristica domenicale o festiva.
El Adviento es un tiempo fuerte del año litúrgico, en el que revivimos la espera del Mesías, del nacimiento del Hijo de Dios como verdadero hombre.
Pero, al mismo tiempo, es un tiempo en el que se hace presente de manera efectiva y real la espera de la Parusía, de su presencia definitiva, la espera del cumplimiento de toda la historia y de toda la creación en Cristo Jesús, en el Reino del Padre.
La segunda lectura, tomada del comienzo de la Primera Carta a los Corintios, nos abre este tiempo de un modo muy profundo.
Nos detenemos en el último versículo: “Digno de fe es Dios, por quien fuisteis llamados a la comunión con su Hijo Jesucristo, Señor nuestro” (1 Co 1,9).
Esta palabra nos abre al tiempo de Adviento en todas sus dimensiones teológicas.
“Llamados a la comunión con su Hijo Jesucristo” (1 Cor 1,9).
La palabra fundamental es koinōnia comunión. Koinōs, relacionado, copartícipe.
Koinoō, compartir, unir.
Koinōneō, poseer en común, tener parte, unirse.
Koinōnia, comunión, participación, relación.
Este término se refiere normalmente a la Iglesia, pero el versículo de Pablo considerado hoy manifiesta algo más amplio y profundo. Pablo menciona la comunión experimentada por Cristo, el Hijo de Dios.
En realidad, se refiere a Dios y a las personas de la Santísima Trinidad.
En efecto, Pablo dice: “Comunión con su Hijo”. Pero en sí mismo el texto griego también puede traducirse: “la comunión de su Hijo Jesucristo”. Es decir, se trata de la comunión de Cristo que Él experimenta con el Padre, con el Espíritu Santo y con los hombres.
Tomemos sólo algunas citas como ejemplo.
Para la comunión con el Padre:
“Yo y el Padre somos uno” (Jn 10,30).
“Porque como el Padre tiene vida en sí mismo, así también ha concedido al Hijo tener vida en sí mismo” (Jn 5,26).
“El Padre está en mí y yo en el Padre” (Jn 10,38; cf. Jn 14,10).
“Todo lo que posee el Padre es mío” (Jn 16,15).
Para la comunión con el Espíritu Santo:
“Pero el Paráclito, el Espíritu Santo, que el Padre enviará en mi nombre, él os enseñará todas las cosas y os recordará todo lo que yo os he dicho” (Jn 14,26).
El Espíritu Santo participa del Padre, porque se dice explícitamente que es Él quien lo envía, y al mismo tiempo participa del Hijo, porque es enviado en su nombre.
¿A quién es enviado? A nosotros los hombres, por lo que también participa de nosotros.
Y Él es la memoria viva del Verbo, del Logos.
En la liturgia, de hecho, el Espíritu Santo recibe precisamente el título de “Señor de la comunión”.
El Espíritu Santo es vida y aliento.
Porque “sopló y les dijo: Recibid el Espíritu Santo” (Jn 20,22).
“Porque el reino de Dios no es comida ni bebida, sino justicia, paz y gozo en el Espíritu Santo” (Rm 14,17).
Al recibir el Espíritu Santo, se participa en la vida del Reino en Cristo Jesús, que “siendo rico, se hizo pobre por vosotros, para que vosotros os enriquecierais con su pobreza” (2 Co 8,9).
La comunión que Cristo vive con nosotros los hombres es total, nos libera de todo abstraccionismo idealista o mágico-religioso sobre la imagen de Dios o incluso sobre su identidad. Cae toda idea de un Dios absolutamente ajeno, que sólo se concibe filosóficamente. También desaparece la visión religiosa de un Dios que manda desde lo alto. Y desaparece la idea de un Dios que, por inexplicable magia, resuelve los problemas de quienes le consideran, dándole ofrendas.
“Aunque tenía la condición de Dios, no consideró un privilegio ser como Dios, sino que se despojó de sí mismo, asumiendo la condición de siervo, haciéndose semejante a los hombres. Desde su reconocida apariencia de hombre, se humilló a sí mismo haciéndose obediente hasta la muerte y muerte de cruz” (Flp 2,6-8).
Fue solidario con nosotros en todo, excepto en el pecado (cf. Hb 4,15).
Aunque de condición divina, sufrió personalmente (cf. Hb 2,18).
Queda claro, pues, que la comunión es una de las palabras clave para acercarse al misterio de Dios y del hombre.
En efecto, muchos Padres griegos insistían en que lo que realmente está en la base de toda existencia es la comunión.
Una existencia relacional de libre adhesión, precisamente porque es Amor.
Lo que es inseparable de la comunión es el amor, y el amor es inseparable de la comunión, de la participación de uno del otro y de uno en el otro. “Aquel día sabréis que yo estoy en mi Padre y vosotros en mí y yo en vosotros” (Jn 14,20). Cuando se separan estas dos palabras, se crean sus caricaturas.
Según san Máximo el Confesor, incluso las realidades de la creación encuentran su sentido y su plena realización cuando están implicadas en la comunión de las personas, porque la comunión de las personas está fundada y vivificada en la comunión de las Personas divinas.
En efecto, en griego, Pablo, al decir “sois llamados”, utiliza una palabra interesante. Se trata de la palabra eklēthēte, el mismo verbo del que procede la palabra ekklēsia, Iglesia.
Estamos llamados a la existencia comunitaria en Cristo Jesús, por medio del Espíritu Santo que nos hace hijos en el Hijo (cf. Rm 8,14-17).
Es obvio que estas realidades no son precisamente el pan de cada día de nuestra tradición en los últimos siglos.
De hecho, ¿cómo hablamos de vocación?
¿A qué hemos reducido el término vocación?
En los tiempos modernos hemos privilegiado la idea, el concepto – y por tanto el proyecto, la estructura, las instituciones.
Las relaciones se reducen al plano socio-psico-cultural-económico, etc.
Pero la comunión, como verdadera vida a la que estamos llamados y por la que Dios es digno de fe, ha caído en gran parte en el olvido.
Todo se ha estructurado, incluso la pastoral, la labor de evangelización.
Basta con echar un vistazo a las parroquias, las congregaciones y las órdenes religiosas.
¿Qué se nota?
Una especie de fracaso de cualquier intento de revitalización, de reactivación.
Siempre se empieza con ideas a realizar, programas a poner en práctica, valores a elegir de vez en cuando, pero no pasa gran cosa, porque falta la vida. Pero la vida es comunión y la vocación, la llamada, nos hace “ineclesiados” en la comunión del Hijo y del Padre, en la unidad del Espíritu Santo.
Curiosamente, lo más sencillo que casi todos esperan de nosotros es “vivir con”, “caminar con”, “trabajar con”, es decir, participar.
Cristo llamó a los apóstoles “para que estuvieran con él y para enviarlos a predicar” (Mc 3,14).
Dos realidades que expresan bien el sentido de la comunión son la sal y la levadura.
Ninguna de las dos puede verse en una hogaza de pan. Sin embargo, si la sal se estropea y pierde su sabor (cf Mc 9,50) y si la levadura se distorsiona y ensucia (cf Mc 8,15), la hogaza ya no es pan.
Lo que significa que algo parecido puede suceder también con la llamada, con la vocación y con la comunión.
Quizá por eso es más fácil considerar el Adviento como preparación de la Navidad, en lugar de tomarlo de un modo más integral y considerarlo también como tiempo de espera de la Parusía, del Reino, de la plena realización de la comunión, del Amor de Dios Padre, preguntándonos cómo disponernos para que esta obra de Dios Padre pueda realizarse.
SEMILLAS es una publicación del Centro Aletti disponible todos los viernes. Cada semana, además del audio de la homilía dominical, estará disponible en el sitio de LIPA un comentario a las lecturas de la Liturgia del Domingo, como así también a las lecturas de la semana.
Advent je močan čas bogoslužnega leta. V njem podoživljamo pričakovanje Mesija in rojstva Božjega Sina kot pravega človeka.
Hkrati pa je to čas bolj živega pričakovanja paruzije in njene dokončne navzočnosti, pričakovanja izpolnitve celotne zgodovine in celotnega stvarstva v Kristusu Jezusu v Očetovem kraljestvu.
Drugo berilo, ki je iz Prvega pisma Korinčanom, nas zelo globoko uvede v ta čas.
Ustavimo se ob zadnji vrstici: »Zvest je Bog, ki vas je poklical v občestvo s svojim Sinom Jezusom Kristusom, našim Gospodom« (1 Kor 1,9).
Ta beseda nas uvede v adventni čas v vseh teoloških razsežnostih.
»Vas je poklical v občestvo s svojim Sinom Jezusom Kristusom« (1 Kor 1,9).
Temeljna beseda je občestvo, koinōnia, ki je povezana z naslednjimi grškimi izrazi: koinōs, v sorodu, soudeležen; koinoō, udeležiti, združiti; koinōneō, imeti skupaj, imeti delež, pripadati. Koinōnia torej pomeni občestvo, udeležba, zveza, odnos.
Ta izraz se običajno nanaša na Cerkev, vendar Pavlova vrstica, ki jo danes obravnavamo, razodeva nekaj širšega in globljega. Pavel omenja občestvo, ki ga živi Kristus, Božji Sin. Gre za občestvo v Bogu, med osebami Svete Trojice.
Pavel namreč pravi: »Občestvo s svojim Sinom Jezusom Kristusom.« Grško besedilo pa lahko prevedemo tudi: »Občestvo svojega Sina Jezusa Kristusa.« Gre torej za občestvo, ki ga Kristus živi z Očetom, s Svetim Duhom in z ljudmi.
Vzemimo samo nekaj citatov kot primer.
Občestvo z Očetom:
»Jaz in Oče sva eno« (Jn 10,30).
»Kakor ima namreč Oče življenje v sebi, tako je dal tudi Sinu, da ima življenje v sebi« (Jn 5,26).
»Oče v meni in jaz v Očetu« (Jn 10,38; prim. Jn 14,10).
»Vse, kar ima Oče, je moje« (Jn 16,15).
Občestvo s Svetim Duhom:
»Tolažnik pa, Sveti Duh, ki ga bo Oče poslal v mojem imenu, on vas bo učil vsega in spomnil vsega, kar sem vam povedal« (Jn 14,26).
Sveti Duh je udeležen pri Očetu, saj je jasno rečeno, da ga pošlje On. Hkrati pa je udeležen pri Sinu, saj je poslan v njegovem imenu.
Komu je poslan? Nam ljudem, zato je udeležen tudi pri nas.
In On je živ spomin Besede, Logosa.
V bogoslužju namreč Sveti Duh prejme naziv »Gospod občestva«.
Sveti Duh je življenje in dih.
Kajti, »ko je to izrekel, je dihnil vanje in jim dejal: ›Prejmite Svetega Duha!‹« (Jn 20,22).
»Kajti Božje kraljestvo ni jed in pijača, marveč pravičnost, mir in veselje v Svetem Duhu« (Rim 14,17).
S prejemom Svetega Duha smo deležni življenja Kraljestva v Kristusu Jezusu, ki »je bil bogat, pa je zaradi vas postal ubog, da bi vi obogateli po njegovem uboštvu« (2 Kor 8,9).
Občestvo, ki ga živi Kristus z nami ljudmi, je popolno, osvobaja nas vsakega idealističnega ali magično-religioznega abstraktizma glede podobe Boga ali celo glede njegove identitete. Odpade vsaka ideja o nekem Bogu, ki je zgolj tam zgoraj in le v filozofskih predstavah. Odpade tudi religiozni pogled na Boga, ki zapoveduje od zgoraj. Izgine ideja o Bogu, ki z neko nerazložljivo magijo rešuje probleme tistih, ki ga upoštevajo in mu darujejo.
»Čeprav je bil namreč v podobi Boga, se ni ljubosumno oklepal svoje enakosti z Bogom, ampak je sam sebe izpraznil tako, da je prevzel podobo služabnika in postal podoben ljudem. Po zunanjosti je bil kakor človek in je sam sebe ponižal tako, da je postal pokoren vse do smrti,
in sicer smrti na križu« (Flp 2,6-8).
Z nami je bil solidaren v vsem, razen v grehu (prim. Heb 4,15).
Čeprav je bil Božji Sin, je sam pretrpel preizkušnjo (prim. Heb 2,18).
Jasno se torej vidi, da je občestvo ena ključnih besed, ko se bližamo skrivnosti Boga in človeka.
Še več, mnogi grški očetje so vztrajno trdili, da je to, kar je resnično v temelju vsakega bivanja, občestvo.
Prav zato, kar gre za Ljubezen, je odnosno bivanje svobodne pripadnosti.
To, česar se ne da ločiti od občestva, je ljubezen. In ljubezni se ne da ločiti od občestva, od udeleženosti enega pri drugem in enega v drugem. »Tisti dan boste spoznali, da sem jaz v Očetu in vi v meni in jaz v vas« (Jn 14,20). Kadar se ti dve besedi ločita, nastanejo njune karikature.
Po besedah svetega Maksima Izpovedovalca tudi stvarstvo najde svoj smisel in polno izpolnitev, ko je vključeno v občestvo oseb, kajti občestvo oseb je utemeljeno in oživljeno v občestvu Božjih oseb.
Ko Pavel reče »poklicani ste«, v grščini uporabi zanimivo besedo. Gre za besedo eklēthēte, ki je isti glagol, iz katerega izhaja beseda ekklēsia, Cerkev.
Poklicani smo v občestveno bivanje v Kristusu Jezusu po Svetem Duhu, ki nas naredi za sinove v Sinu (prim. Rim 8,14-17).
Očitno je, da te resničnosti niso ravno vsakdanji kruh našega izročila v zadnjih stoletjih.
Kako govorimo o poklicanosti?
Na kaj smo zreducirali izraz poklicanost?
V sodobnem času smo dali prednost ideji, pojmu – in zato načrtu, strukturi, ustanovam.
Odnosi so skrčeni na socialno-psihološko-kulturno-ekonomsko itd. raven.
Občestvo kot resnično življenje, h kateremu smo poklicani in zaradi katerega je Bog vreden vere, pa je v veliki meri utonilo v pozabo.
Vse je postalo strukturirano, tudi pastorala, evangelizacija …
Dovolj je pogledati župnije in redovne skupnosti.
Kaj opazimo?
Neke vrste neuspeh vsakega poskusa ponovnega zagona, oživljanja.
Vedno se začne z idejami, ki jih je treba uresničiti, s programi, ki jih je treba izvajati, z vrednotami, ki jih izberemo, vendar se ne zgodi kaj dosti, saj manjka življenje. Toda življenje je občestveno. Poklicanost, klic pa nas vključi v Cerkev, v občestvo Sina in Očeta, v edinosti Svetega Duha.
Zanimivo je, da je najpreprostejša stvar, ki jo skoraj vsi pričakujejo od nas, »živeti z«, »hoditi z«, »delati z«, to je: biti udeleženi.
Kristus je poklical apostole, »da bi bili z njim in bi jih pošiljal oznanjat« (Mr 3,14).
Dve stvarnosti, ki dobro izrazita pomen občestva, sta sol in kvas.
Nobene od njiju ne vidimo v hlebcu kruha. Pa vendar, če se sol pokvari in izgubi okus (prim. Mr 9,50), kvas pa se popači in umaže (prim. Mr 8,15), kruh ni več tak, kot naj bi bil.
To pomeni, da se nekaj podobnega lahko zgodi tudi s klicem, s poklicanostjo in z občestvom.
Mogoče je zato na advent lažje gledati kot pripravo na božič, kakor, da bi ga vzeli v celoti, tudi kot čas pričakovanja paruzije, Kraljestva, polnega uresničenja občestva, Ljubezni Boga Očeta, ter se pri tem vprašali, kako se razpoložiti, da bi se to delo Boga Očeta lahko uresničilo.
SEMENA je rubrika centra Aletti, ki je na voljo vsak petek ali soboto (v italijanščini že v petek). Vsak teden bo na spletni strani LIPE poleg nedeljske homilije v zvočni obliki (v italijanščini) na voljo tudi poglobitev Božje besede nedeljske ali praznične svete maše.
Došašće je snažno vrijeme liturgijske godine. U njemu ponovno proživljavamo iščekivanje Mesije, rođenje Sina Božjega kao pravog čovjeka.
Ujedno je to vrijeme u kojem se na učinkovit i stvaran način iščekuje Paruzija i njezina konačna prisutnost, iščekuje ispunjenje cijele povijesti i svega stvorenoga u Kristu Isusu, u Kraljevstvu Očevu.
Drugo čitanje, uzeto s početka Prve poslanice Korinćanima, uvodi nas u ovo vrijeme na vrlo dubok način.
Zaustavimo se na posljednjem retku: „Vjeran je Bog koji vas pozva u zajedništvo Sina svojega Isusa Krista, Gospodina našega“ (1Kor 1,9).
Ta nas riječ uvodi u vrijeme došašća u svim teološkim dimenzijama.
„Koji vas pozva u zajedništvo Sina svojega Isusa Krista, Gospodina našega“ (1Kor 1,9).
Temeljna riječ je zajedništvo, koinōni, koja je povezana sa sljedećim grčkim izrazima: koinōs, srodnik, suučesnik; koinoō, uvesti u sudioništvo, ujediniti; koinōneō, zajednički posjedovati, imati udjela, prionuti.
Koinōnia dakle znači zajedništvo, sudioništvo, veza, odnos.
Taj se izraz obično odnosi na Crkvu, ali Pavlov redak koji smo danas uzeli u razmatranje otkriva nešto šire i dublje. Pavao spominje zajedništvo koje živi Krist, Sin Božji.
Naime, to se zajedništvo odnosi na Boga i osobe Presvetog Trojstva.
Pavao zapravo kaže: „Zajedništvo sa Sinom svojim Isusom Kristom“. Grčki tekst se može i ovako prevesti: „zajedništvo Sina svojega Isusa Krista“. Radi se dakle o Kristovu zajedništvu koje On živi s Ocem, s Duhom Svetim i s ljudima.
Uzmimo samo nekoliko citata kao primjer.
Za zajedništvo s Ocem:
„Ja i Otac jedno smo“ (Iv 10,30).
„Kao što Otac ima život u sebi tako je i Sinu dao da ima život u sebi“ (Iv 5,26).
„Otac u meni i ja u Ocu“ (Iv 10,38; usp. Iv 14,10).
„Sve što ima Otac, moje je“ (Iv 16,15).
Za zajedništvo s Duhom Svetim:
„Branitelj – Duh Sveti, koga će Otac poslati u moje ime, poučavat će vas o svemu i dozivati vam u pamet sve što vam ja rekoh“ (Iv 14,26).
Duh Sveti sudjeluje u Ocu, jer je izričito rečeno da je On onaj koji ga šalje, a istovremeno sudjeluje u Sinu, jer je poslan u njegovo ime.
Kome je poslan? Nama ljudima, dakle sudjeluje i u nama.
On je živući spomen Riječi, Logosa.
U liturgiji Duh Sveti dobiva naziv „Gospodin zajedništva“.
Duh Sveti je život i dah.
Jer,“to rekavši, dahne u njih i kaže im: ‘Primite Duha Svetoga’“ (Iv 20,22).
„Ta kraljevstvo Božje nije jelo ili piće, nego pravednost, mir i radost u Duhu Svetome“ (Rim 14,17).
Primajući Duha Svetoga sudjeluje se u životu Kraljevstva u Kristu Isusu, koji „premda bogat, radi vas posta siromašan, da se vi njegovim siromaštvom obogatite“(2 Kor 8,9).
Zajedništvo koje Krist živi s nama ljudima potpuno je, oslobađa nas svakog idealističkog ili magijsko-religijskog apstrakcionizma glede Božje slike ili čak glede njegovog identiteta. Otpadaju sve ideje Boga koji je apsolutno onostran, kojega se poima isključivo na filozofski način. Nestaje također religijska vizija Boga koji iz visoka zapovijeda. Gubi se također ideja o Bogu koji neobjašnjivom magijom rješava probleme onima koji ga uvažavaju sa svojim prinosima.
„On, trajni lik Božji, nije se kao plijena držao svoje jednakosti s Bogom, nego sam sebe ‘oplijeni’ uzevši lik sluge, postavši ljudima sličan; obličjem čovjeku nalik, ponizi sam sebe, poslušan do smrti, smrti na križu“ (Fil 2,6-8).
Bio je solidaran s nama u svemu osim u grijehu (usp .Heb 4,15).
Iako je bio Sin Božji, osobno je pretrpio kušnju(usp. Heb 2,18).
Jasno se dakle vidi da je zajedništvo jedna od ključnih riječi kad pristupamo otajstvu Boga i čovjeka.
Štoviše, mnogi grčki oci inzistirali su na tome da je zajedništvo ono što je uistinu temelj svakog postojanja, i to postojanja kojemu su svojstveni odnosi i slobodna privola, upravo zato što se radi o Ljubavi.
Ono što je neodvojivo od zajedništva jest ljubav, a ljubav je neodvojiva od zajedništva, od međusobnog sudioništva jednoga s drugim i jednoga u drugome. „U onaj ćete dan spoznati da sam ja u Ocu svom i vi u meni i ja u vama“ (Iv 14,20). Kada se ove dvije riječi razdvoje, nastaju njihove karikature.
Prema svetom Maksimu Ispovjedaocu, stvorenja također nalaze svoj smisao i svoje potpuno ispunjenje kad su uključena u zajedništvo osoba, jer se zajedništvo osoba temelji i oživljava u zajedništvu božanskih Osoba.
Kad Pavao kaže „vas pozva“, koristi zanimljivu riječ na grčkom. Radi se o riječi eklēthēte, o istom glagolu od kojega je izvedena riječ ekklēsia, Crkva.
Pozvani smo u postojanje kojemu je svojstveno zajedništvo u Kristu Isusu, po Duhu Svetom koji nas čini sinovima u Sinu (usp. Rim 8,14-17).
Očito je da te stvarnosti nisu baš svagdašnji kruh naše tradicije zadnjih stoljeća.
Naime, kako govorimo o pozivu?
Na što smo sveli izraz zvanje?
U moderno doba prednost smo dali ideji, pojmu – a time i projektu, strukturi, institucijama.
Odnosi su svedeni na socijalno-psihološko-kulturno-ekonomsku… itd. razinu.
Ali je zajedništvo, kao istinski život na koji smo pozvani i zbog kojeg je Bog vrijedan vjere, u dobroj mjeri palo u zaborav.
Sve je postalo strukturirano, pa i pastoral, evangelizacija…
Dovoljno je pogledat župe i redovničke zajednice.
Što zapažamo?
Neku vrstu neuspjeha svakog pokušaja ponovnog pokretanja, oživljavanja.
Uvijek se počinje od ideja koje treba ostvariti, od programa koje treba provesti, od vrijednosti koje se izabiru s vremena na vrijeme, ali se ne događa ništa posebno, jer nema života. Međutim, život je zajedništvo. Poziv, zvanje uključuje nas u Crkvu, u zajedništvo Sina i Oca, u jedinstvo Duha Svetoga.
Zanimljivo je da najjednostavnija stvar koju gotovo svi očekuju od nas jest „živjeti s“, “hodati s“, „raditi s“, to jest sudjelovati.
Krist je pozvao apostole „da budu s njime i da ih šalje propovijedati“ (Mk 3,14).
Dvije stvarnosti koje dobro izražavaju značenje zajedništva jesu sol i kvasac.
Nijednu od njih ne vidimo u komadu kruha. Pa ipak, ako sol postane neslana i izgubi okus (usp. Mk 9,50) i ako se kvasac pokvari i onečisti (usp. Mk 8,15), kruh nije više onakav kakav bi trebao biti.
To znači da se nešto slično može dogoditi također sa pozivom, sa zvanjem i sa zajedništvom.
Možda je zato lakše gledati na došašće kao na pripremu za Božić, nago li ga uzeti na cjelovitiji način smatrajući ga također vremenom iščekivanja Paruzije, Kraljevstva Božjega, potpunog ostvarenja zajedništva, Ljubavi Boga Oca, i pritom se zapitati kako se pripremiti pa da se to djelo Boga Oca mogne ostvariti.
SJEMENJA je rubrika Centra Aletti dostupna svakoga petka. Svakoga tjedna, osim nedjeljne propovijedi u audio obliku, bit će dostupno na web stranici LIPA produbljivanje nedjeljnih ili blagdanskih čitanja euharistijske liturgije
Adwent to bardzo ważny czas w roku liturgicznym, w którym na nowo przeżywamy oczekiwanie na Mesjasza, na narodziny Syna Bożego jako prawdziwego człowieka.
Ale jednocześnie jest to czas, w którym oczekiwanie na Paruzję, na Jego ostateczną obecność, oczekiwanie na wypełnienie całej historii i całego stworzenia w Chrystusie Jezusie, w Królestwie Ojca, uobecnia się w skuteczny i realny sposób.
Drugie czytanie, zaczerpnięte z początku Pierwszego Listu do Koryntian, otwiera dla nas ten czas w bardzo głęboki sposób.
Zatrzymamy się nad ostatnim wersetem: “Wierny jest Bóg, który powołał nas do wspólnoty z Synem swoim Jezusem Chrystusem, Panem naszym” (1 Kor 1, 9).
(W dosłownym tłumaczeniu wersji Biblii włoskiej CEI 2008: Godzien wiary jest Bóg, który powołał was do komunii ze swoim Synem Jezusem Chrystusem, Panem naszym).
To słowo otwiera przed nami okres Adwentu we wszystkich jego teologicznych wymiarach.
“Powołani do wspólnoty (do komunii) z Jego Synem Jezusem Chrystusem” (1 Kor 1,9).
Podstawowym słowem jest komunia koinōnia.
Koinōs, spokrewniony, współuczestniczący.
Koinoō, współuczestniczyć, jednoczyć.
Koinōneō, współdzielić, mieć część, przyłączyć się.
Koinōnia, komunia, uczestnictwo, związek, relacja.
Termin ten zwykle odnosi się do Kościoła, ale werset Pawła rozważany dzisiaj ukazuje coś szerszego i głębszego. Paweł wspomina o komunii doświadczanej przez Chrystusa, Syna Bożego.
W rzeczywistości dotyczy to Boga i Osób Trójcy Świętej.
Paweł mówi bowiem: “komunia z Jego Synem”. Ale sam grecki tekst można również przetłumaczyć jako “komunia Jego Syna Jezusa Chrystusa”. Oznacza to, że chodzi o komunię Chrystusa, której doświadcza On z Ojcem, z Duchem Świętym i z ludźmi.
Spójrzmy tylko, jako przykład, na kilka cytatów.
Dla komunii z Ojcem:
“Ja i Ojciec jedno jesteśmy” (J 10,30).
“Podobnie jak Ojciec ma życie w sobie, tak również dał Synowi: mieć życie w sobie samym” (J 5,26).
“Ojciec jest we Mnie, a Ja w Ojcu” (J 10,38; por. J 14,10).
“Wszystko, co ma Ojciec, jest moje” (J 16,15).
Dla komunii z Duchem Świętym:
“A Pocieszyciel, Duch Święty, którego Ojciec pośle w moim imieniu, On was wszystkiego nauczy i przypomni wam wszystko, co Ja wam powiedziałem” (J 14,26).
Duch Święty uczestniczy w Ojcu, ponieważ jest wyraźnie powiedziane, że to On Go posyła, a jednocześnie uczestniczy w Synu, ponieważ jest posłany w Jego imieniu.
Do kogo jest posłany? Do nas, ludzi, więc On również uczestniczy w nas.
Jest On żywą pamięcią Słowa, Logosu.
W liturgii Duch Święty otrzymuje właśnie ten tytuł “Pana komunii, jedności”.
Duch Święty jest życiem i oddechem.
Gdyż “tchnął na nich i powiedział im: «Weźmijcie Ducha Świętego»” (J 20,22).
“Bo królestwo Boże to nie sprawa tego, co się je i pije, ale to sprawiedliwość, pokój i radość w Duchu Świętym” (Rz 14,17).
Przyjmując Ducha Świętego, uczestniczymy w życiu Królestwa w Chrystusie Jezusie, który “będąc bogaty, dla was stał się ubogim, aby was ubóstwem swoim ubogacić” (2 Kor 8,9).
Komunia, którą Chrystus żyje z nami, ludźmi, jest całkowita, uwalnia nas od wszelkiego idealistycznego lub magiczno-religijnego abstrakcjonizmu na temat obrazu Boga, a nawet Jego tożsamości. Odpadają wszelkie idee oderwanego absolutnie od świata Boga, który jest pojmowany jedynie filozoficznie.
Kończy się rownież religijna wizja Boga, który rozkazuje z wysokości. Jak również idea Boga, który za pomocą niewytłumaczalnej magii rozwiązuje problemy tego, kto się z nim liczy, składając Mu ofiary.
“On, istniejąc w postaci Bożej, nie skorzystał ze sposobności, aby na równi być z Bogiem, lecz ogołocił samego siebie, przyjąwszy postać sługi, stawszy się podobnym do ludzi. A w zewnętrznym przejawie, uznany za człowieka, uniżył samego siebie, stawszy się posłusznym aż do śmierci – i to śmierci krzyżowej” (Flp 2,6-8).
Był z nami solidarny we wszystkim oprócz grzechu (por. Hbr 4,15).
Mimo swej boskiej kondycji cierpiał osobiście (por. Hbr 2, 18).
Jest zatem jasne, że komunia jest jednym z kluczowych słów w podejściu do tajemnicy Boga i człowieka.
Nie bez powodu wielu greckich Ojców podkreślało, że tym, co naprawdę leży u podstaw wszelkiego istnienia, jest komunia.
Istnienie relacyjne z przylgnięciem, z dobrowolnym uczestnictwem, właśnie dlatego, że chodzi o Miłość.
Tym, co jest nieodłączne od komunii, jest miłość, a miłość jest nierozerwalnie związana z komunią, jest związana ze współuczestnictwem i z uczestnictwem jedni w drugich. “W owym dniu poznacie, że Ja jestem w Ojcu moim, a wy we Mnie i Ja w was” (J 14, 20). Kiedy te dwa słowa zostają rozdzielone, powstają ich karykatury.
Według św. Maksyma Wyznawcy, nawet rzeczywistości świata stworzonego odnajdują swoje znaczenie i pełne spełnienie, gdy są zaangażowane w komunię osób, ponieważ komunia osób opiera się i ożywia w komunii Osób Boskich.
Rzeczywiście, w języku greckim Paweł, mówiąc “jesteście powołani”, używa interesującego słowa. Jest to słowo eklēthēte, ten sam czasownik, od którego pochodzi słowo ekklēsia, Kościół.
Jesteśmy powołani do komunii w Chrystusie Jezusie, przez Ducha Świętego, który czyni nas synami w Synu (por. Rz 8,14-17).
Oczywiste jest, że te rzeczywistości nie są chlebem powszednim naszej tradycji w ostatnich stuleciach.
W praktyce, jak mówimy o powołaniu?
Do czego ograniczyliśmy termin powołanie?
W czasach współczesnych uprzywilejowaliśmy ideę, pojęcie – a zatem projekt, strukturę, instytucje.
Relacje zostały zredukowane do poziomu społeczno-psychologiczno-kulturowo-ekonomicznego itd.
Ale komunia, jako prawdziwe życie, do którego jesteśmy powołani i dla którego Bóg jest godzien wiary, w dużej mierze popadła w zapomnienie.
Wszystko stało się ustrukturyzowane, nawet praca duszpasterska, praca ewangelizacyjna.
Wystarczy spojrzeć na parafie, zgromadzenia i zakony.
Co można zauważyć?
Pewnego rodzaju porażkę wszelkich prób wznowienia, rewitalizacji.
Zawsze zaczyna się od pomysłów do zrealizowania, programów do wdrożenia, wartości, które się wybiera od czasu do czasu, ale niewiele się dzieje, ponieważ brakuje życia. Tymczasem życie jest komunijne, a powołanie, wezwanie, czyni nas “współ-eklezjalnymi” w komunię Syna i Ojca, w jedności Ducha Świętego.
Interesujące jest to, że tak naprawdę najprostszą rzeczą, jakiej prawie wszyscy od nas oczekują, jest “żyć z”, “chodzić z”, “pracować z”, czyli uczestniczyć.
Chrystus powołał apostołów, “aby Mu towarzyszyli, by mógł wysyłać ich na głoszenie nauki” (Mk 3,14). W dosłownym tłumaczeniu wersji Biblii włoskiej CEI 2008: aby byli z Nim.
Dwie rzeczywistości, które dobrze oddają znaczenie komunii, to sól i zaczyn.
Żadnej z tych dwóch rzeczy nie można dostrzec w bochenku chleba. Jeśli jednak sól zepsuje się i straci swój smak (por. Mk 9,50), a drożdże ulegną zafałszowaniu i zanieczyszczeniu (por. Mk 8,15), chleb nie jest już chlebem.
Oznacza to, że coś podobnego może się również wydarzyć z powołaniem i z komunią.
Być może dlatego łatwiej jest uważać Adwent za przygotowanie do Bożego Narodzenia, zamiast traktować go w sposób bardziej integralny i uważać go również za czas oczekiwania na Paruzję, na Królestwo, na pełne urzeczywistnienie komunii, Miłości Boga Ojca – zadając sobie pytanie, jak się przygotować, aby to dzieło Boga Ojca mogło się dokonać.
ZIARNA są rubryką Centro Aletti udostępnianą każdego piątku. Każdego tygodnia, oprócz homilii niedzielnej w formie audio, na stronie LIPA będzie do dyspozycji pogłębienie czytań liturgicznych z eucharystii niedzielnej bądź świątecznej
