Approfondimento delle letture della liturgia
Profundización de las lecturas de la liturgia
Poglobitev Božje besede
Produbljivanje liturgijskih tekstova
Pogłębienie czytań liturgicznych
![[SEMI] III DOMENICA DI AVVENTO (Anno B) 2](https://www.edizionilipa.com/wp-content/uploads/2023/12/144-151-2015-San-Giovanni-Paolo-II-Washington-Stati-Uniti-Reliquia-BattesimoQ-400x400.jpg "[SEMI] III DOMENICA DI AVVENTO (Anno B) 2")
La seconda lettura è tratta dalla Prima Lettera ai Tessalonicesi. Paolo, in forma imperativa, dà tre raccomandazioni che caratterizzano la vita del battezzato, intessuto nella comunità cristiana.
La prima parola è “siate sempre lieti” (1Ts 5,16), o meglio: “gioite sempre”.
Questo termine della gioia è tipico di tutto l’epistolario paolino.
La gioia è un testimone infallibile della novità della vita nella quale si cammina dopo il Battesimo (cf. Rm 6,4).
Il mondo deve invece trovare una ragione esterna per procurarsi la gioia.
Ma i Padri della Filocalia precisano che quello che viene provocato artificialmente da qualcosa di esterno per influenzare i sensi di fatto non è gioia. Non si tratta della vera gioia, ma semplicemente della soddisfazione.
Qualcosa soddisfa una tua necessità. C’era qualcosa in te che non era compiuto, non eri felice, soffrivi per l’assenza di qualcosa, per il vacuum, o per la presenza di qualcosa di negativo. Allora, da questa necessità di eliminare ciò che infastidisce, si cerca qualcosa che può provocare un sentimento o una certa sensazione di soddisfazione.
Si tratta proprio di soddisfazione, perché quello che mancava adesso è presente, si è giunti ad una certa compensazione.
Per i Padri filocalici, invece, la gioia è un termine spirituale, mentre la soddisfazione no, perché appartiene alla carne.
Nel brano di Paolo che la Liturgia ci propone è ovvio che la novità è la Risurrezione alla quale partecipiamo con il Battesimo, quando veniamo immersi, “inzuppati” nella vita del Risorto, e dunque è la vita stessa che ci fa gioire.
La partecipazione al Risorto avviene per la discesa dello Spirito Santo e quelli che non l’hanno accolto pensano che i discepoli a Pentecoste fossero ubriachi (cf At 2,13).
Ecco, perché non riescono a discernere tra la soddisfazione e la gioia.
Invece è proprio la vita stessa donata che viene costituita con la gioia.
L’appartenenza al Regno di Dio, infatti “non è cibo e bevanda, ma giustizia, pace e gioia nello Spirito Santo” (Rm 14,17).
Esplicitamente è detto che questa gioia non proviene da qualcosa di esterno, ma è “nello Spirito Santo”.
Questa gioia ha una caratteristica inconfondibile: che niente la può spegnere, neanche la tribolazione.
Perché?
Perché questa gioia nutre ed è nutrita dalla carità che non conosce sconfitta.
“Siate lieti nella speranza, costanti nella tribolazione, perseveranti nella preghiera. Condividete le necessità dei santi; siate premurosi nell’ospitalità” (Rm 12,12-13).
Allora, la gioia e la carità sono inseparabili.
“Per il resto, fratelli, siate gioiosi, tendete alla perfezione, fatevi coraggio a vicenda, abbiate gli stessi sentimenti, vivete in pace e il Dio dell’amore e della pace sarà con voi” (2Cor 13,11).
La parola “sempre”, che Paolo utilizza, significa che la gioia è una dimensione della vita che si manifesta in ogni circostanza. È ovvio che ciò non vuol dire che ci si deve sforzare per avere il sorriso sulle labbra, ma si tratta semplicemente di rimanere nella vita dello Spirito, che niente può spegnere.
Poi Paolo esorta: “pregate ininterrottamente” (1Ts 5,17).
Con questa espressione Paolo intende che la preghiera è un atteggiamento, un modo di essere del cristiano.
Sicuramente non si riferisce a una questione di tempo da dedicare alla preghiera, bensì a un atteggiamento di vita.
Proprio come diceva Tommaso da Celano riguardo a san Francesco d’Assisi, che non pregava, ma si era fatto preghiera.
In fondo si tratta di non trovarsi mai da soli, ma di stare fondati nella vita che di per sé stessa è costituita come comunione, come koinōnia, cioè una vita in relazione con, partecipando sempre all’altro.
Infatti, quando uno si deve sforzare per pregare, vuol dire che non vive la vita battesimale.
Questo può capitare in un momento di difficoltà, di tentazione, ma di per sé chi deve continuamente ricordarsi di pregare non vive la vita come partecipazione, come una costante relazione con l’altro.
Chi continuamente si deve convincere e costringere a rivolgersi a un altro non è detto che effettivamente si rivolga a un altro.
Molti antichi padri hanno detto che si può pregare davanti al proprio cervello, davanti a sé stessi, e che questo sicuramente non è preghiera.
Qualsiasi cosa fate, fatela in modo tale che si manifesti la vostra partecipazione alla vita di Dio (cf 1Cor 10,31). Paolo ci ricorda questo.
In fondo, si tratta solo di rimanere nel suo Amore (cf Gv 15,9).
Lo Spirito Santo ci ricorda, come eterna memoria dell’Amore del Padre che ci ha raggiunto in Cristo.
Niente ci può separare se stiamo nell’Amore.
Cristo stesso esprime il suo modo di essere, che è quello dell’orante, proprio nel momento della passione.
Anzi, nell’ora della morte l’unica cosa sicura era il suo rapporto con il Padre (cf Lc 23,46). Rimangono solo la paternità e la figliolanza.
“Sono infatti persuaso che né morte né vita, né angeli né principati, né presente né avvenire, né potenze, né altezza né profondità, né alcun’altra creatura potrà mai separarci dall’amore di Dio, che è in Cristo Gesù, nostro Signore” (Rm 8,38-39).
L’Incarnazione di Cristo ci apre la via di unità con lui che è definitiva e confluisce nella pienezza di tutto nell’unità del suo Regno (cf 1Cor 15, 28).
Poi Paolo dice di “rendere grazie” in ogni situazione. Infatti, non esiste vera preghiera se non con il rendimento di grazie.
La nostra situazione è come quella del cieco di Gerico, che grida chiedendo aiuto.
Gerico, infatti, in ebraico significa “luna”.
Sappiamo bene che la luna non è la fonte della luce, ma splende grazie alla luce del sole, proprio come l’uomo.
Allora, la nostra situazione umana diventa un grido di aiuto e una supplica.
Non abbiamo dentro di noi la vita eterna, ma la riceviamo.
Essendo noi la pecora smarrita, che si ritrova sulle spalle del bel pastore, la nostra esistenza è costituita dalla gratitudine.
La nostra esistenza è gratitudine.
Infatti, chi sta in pace col proprio cuore rende grazie (cf Col 3,15).
Chi invece è fondato in un’esistenza dell’io radicato nella propria natura, insegue la propria volontà e non ringrazia.
La gratitudine viene confusa con i meriti, ma manca proprio l’esperienza di essere redenti, rinati, risuscitati, tutti termini che immediatamente uniscono l’uomo al Redentore.
Per quelli che sono radicati nella propria volontà, l’esistenza relazionale partecipante non esiste, se non come un ideale da raggiungere.
Infatti, Paolo mette come orizzonte dell’esistenza la gioia, la preghiera, il ringraziamento e questo orizzonte è la volontà di Dio, manifestata in Cristo Gesù per tutti noi.
Essere in grado di vagliare, di discernere, vuol dire essere amici della volontà di Dio.
Ma cosa abbiamo fatto della volontà di Dio nella nostra tradizione, se abbiamo paura della volontà di Dio, se addirittura cerchiamo di scappare da essa?
Addirittura diciamo che, più stiamo lontani da Dio, più siamo al sicuro!
Cosa è successo?
Abbiamo paura anche solo a sentire la parola “volontà di Dio”. Il termine stesso ci spaventa.
Cosa abbiamo fatto della preghiera?
Una rigida regola, un’abitudine, qualcosa di noioso.
Cosa abbiamo fatto del ringraziamento?
Una norma del galateo!
Invece queste sono le costanti della vita che Cristo ci ha donato e ci ha partecipato per mezzo dello Spirito Santo, in vista di ciò che siamo chiamati ad essere.
Come prima del Battesimo “eravamo simili all’uomo terreno, così saremo simili all’uomo celeste” (1Cor 15,49).
“Carissimi, noi fin d’ora siamo figli di Dio (…). Sappiamo però che quando egli si sarà manifestato, noi saremo simili a lui, perché lo vedremo così come egli è” (1Gv 3,2).
SEMI è la rubrica del Centro Aletti disponibile ogni venerdì.
Ogni settimana, oltre all’omelia della domenica in formato audio, sarà disponibile sul sito LIPA un approfondimento delle letture della liturgia eucaristica domenicale o festiva.
La segunda lectura está tomada de la Primera Carta a los Tesalonicenses. Pablo, en forma imperativa, da tres recomendaciones que caracterizan la vida del bautizado, tejido en la comunidad cristiana.
La primera palabra es “sé siempre feliz” (1Tess 5,16), o mejor dicho: “alécijate siempre”. Este término de la alegría es típico de todo el epistolar paolino. La alegría es un testigo infalible de la novedad de la vida en la que se camina después del Bautismo (cf. Rm 6,4).
En cambio, el mundo debe encontrar una razón externa para obtener alegría. Pero los Padres de la Filocalia precisan que lo que es provocado artificialmente por algo externo para influir en los sentidos de hecho no es alegría. No se trata de la verdadera alegría, sino simplemente de la satisfacción.
Algo satisface tu necesidad. Había algo en ti que no estaba cumplido, no eras feliz, sufrías por la ausencia de algo, por el vacío, o por la presencia de algo negativo. Entonces, de esta necesidad de eliminar lo que molesta, se busca algo que pueda provocar un sentimiento o una cierta sensación de satisfacción.
Se trata precisamente de satisfacción, porque lo que faltaba ahora está presente, se ha llegado a una cierta compensación. Para los Padres Filocalicos, en cambio, la alegría es un término espiritual, mientras que la satisfacción no, porque pertenece a la carne.
En el pasaje de Pablo que la Liturgia nos propone es obvio que la novedad es la Resurrección en la que participamos con el Bautismo, cuando estamos inmersos, “sumergidos” en la vida del Resucitado, y por lo tanto es la vida misma la que nos hace alegrar.
La participación en el Resucitado se produce por el descenso del Espíritu Santo y los que no lo acogieron piensan que los discípulos en Pentecostés estaban borrachos (cf. Ht 2,13). Por eso no pueden discernir entre la satisfacción y la alegría.
En cambio, es precisamente la vida misma donada la que se constituye con alegría. La pertenencia al Reino de Dios, de hecho, “no es comida y bebida, sino justicia, paz y alegría en el Espíritu Santo” (Rm 14,17). Explícitamente se dice que esta alegría no proviene de algo externo, sino que está “en el Espíritu Santo”. Esta alegría tiene una característica inconfundible: que nada puede apagarla, ni siquiera la tribulación. ¿Por qué?
Porque esta alegría alimenta y es alimentada por la caridad que no conoce derrota. “Sed alegres en la esperanza, constantes en la tribulación, perseverante en la oración. Compartan las necesidades de los santos; sean considerados en la hospitalidad” (Rm 12,12-13).
Entonces, la alegría y la caridad son inseparables. “Por lo demás, hermanos, sean alegres, tienden a la perfección, tengan valor el uno al otro, tengan los mismos sentimientos, vivan en paz y el Dios del amor y la paz estará con ustedes” (2Cor 13,11).
La palabra “siempre”, que Pablo utiliza, significa que la alegría es una dimensión de la vida que se manifiesta en todas las circunstancias. Es obvio que eso no significa que uno tenga que esforzarse por tener una sonrisa en los labios, sino que simplemente se trata de permanecer en la vida del Espíritu, que nada puede apagar.
Entonces Pablo exhorta: “orad ininterrumpidamente” (1Tess 5,17). Con esta expresión Pablo entiende que la oración es una actitud, una forma de ser del cristiano. Seguramente no se refiere a una cuestión de tiempo para dedicar a la oración, sino a una actitud de vida.
Al igual que Tommaso da Celano decía sobre San Francisco de Asís, que no oraba, sino que se había hecho oración. Al fin y al cabo, se trata de no estar nunca solo, sino de estar fundados en la vida que en sí misma está constituida como comunión, como koinōnia, es decir, una vida en relación con, siempre participando en el otro.
De hecho, cuando uno tiene que esforzarse por rezar, significa que no vive la vida bautismal. Esto puede ocurrir en un momento de dificultad, de tentación, pero en sí mismo quien tiene que recordar continuamente rezar no vive la vida como participación, como una relación constante con el otro.
Quien tiene que convencerse continuamente y obligarse a recurrir a otro no significa que realmente se dirija a otro. Muchos padres antiguos han dicho que uno puede rezar delante de su cerebro, delante de sí mismo, y que esto definitivamente no es oración.
Hagas lo que hagas, hazlo de tal manera que se manifieste tu participación en la vida de Dios (cf 1Cor 10,31). Paolo nos recuerda esto. Al fin y al cabo, sólo se trata de permanecer en su Amor (cf. Yes 15,9).
El Espíritu Santo nos recuerda, como memoria eterna del Amor del Padre que nos alcanzó en Cristo. Nada puede separarnos si estamos en el Amor. Cristo mismo expresa su forma de ser, que es la del orante, justo en el momento de la pasión.
De hecho, en la hora de la muerte lo único seguro era su relación con el Padre (cf Lc 23,46). Sólo quedan la paternidad y la filiación. “Estoy convencido de que ni muerte ni vida, ni ángeles ni principados, ni presente ni futuro, ni potencias, ni altura ni profundidad, ni ninguna otra criatura podrá separarnos nunca del amor de Dios, que está en Cristo Jesús, nuestro Señor” (Rm 8,38-39).
La Encarnación de Cristo nos abre el camino de unidad con él que es definitiva y confluye en la plenitud de todo en la unidad de su Reino (cf 1Cor 15, 28). Entonces Pablo dice que “da las gracias” en cada situación. De hecho, no existe la verdadera oración, sino con el rendimiento de las gracias.
Nuestra situación es como la del ciego de Jericó, que grita pidiendo ayuda. Jericó, de hecho, en hebreo significa “luna”. Sabemos bien que la luna no es la fuente de la luz, sino que brilla gracias a la luz del sol, al igual que el hombre.
Entonces, nuestra situación humana se convierte en un grito de auxilio y una súplica. No tenemos vida eterna dentro de nosotros, sino que la recibimos. Siendo nosotros la oveja perdida, que se encuentra sobre los hombros del hermoso pastor, nuestra existencia está constituida por la gratitud. Nuestra existencia es gratitud.
De hecho, los que están en paz con su corazón dan gracias (cf Col 3,15). Quien, en cambio, está fundado en una existencia del yo arraigado en su propia naturaleza, persigue su propia voluntad y no agradece. La gratitud se confunde con los méritos, pero falta precisamente la experiencia de ser redimidos, renacidos, resucitados, todos términos que inmediatamente unen al hombre con el Redentor. Para aquellos que están arraigados en su propia voluntad, la existencia relacional participante no existe, excepto como un ideal a alcanzar.
De hecho, Pablo pone como horizonte de la existencia la alegría, la oración, el agradecimiento y este horizonte es la voluntad de Dios, manifestada en Cristo Jesús para todos nosotros. Ser capaz de tomar, de discernir, significa ser amigos de la voluntad de Dios.
Pero, ¿qué hemos hecho con la voluntad de Dios en nuestra tradición, si tenemos miedo de la voluntad de Dios, si incluso tratamos de escapar de ella? Incluso decimos que, ¡cuanto más lejos estamos de Dios, más seguros estamos!
¿Qué ha pasado? Tenemos miedo incluso de escuchar la palabra “voluntad de Dios”. El término en sí nos asusta. ¿Qué hemos hecho con la oración? Una regla estricta, un hábito, algo aburrido. ¿Qué hemos hecho con el agradecimiento? ¡Una norma de la etiqueta!
En cambio, estas son las constantes de la vida que Cristo nos ha dado y nos ha participado por medio del Espíritu Santo, en vista de lo que estamos llamados a ser.
Como antes del Bautismo “éramos semejantes al hombre terrenal, así seremos semejantes al hombre celestial (1Cor 15,49)”. “Queridos, hasta ahora somos hijos de Dios (…). Pero sabemos que cuando se haya manifestado, seremos semejantes a él, porque lo veremos tal como es” (1Jn 3,2).
SEMILLAS es una publicación del Centro Aletti disponible todos los viernes. Cada semana, además del audio de la homilía dominical, estará disponible en el sitio de LIPA un comentario a las lecturas de la Liturgia del Domingo, como así también a las lecturas de la semana.
Drugo berilo je vzeto iz Prvega pisma Tesaloničanom. Pavel v velelni obliki poda tri priporočila, ki so značilna za življenje krščenega človeka, vpetega v krščansko skupnost.
Prva beseda je »vedno se veselite« (1 Tes 5,16). Beseda »veselje« je značilna za vsa Pavlova pisma.
Veselje je nezmotljiva priča novosti življenja, v kateri hodimo po krstu (prim. Rim 6,4).
Svet pa si mora za veselje najti nekaj zunanjega.
Vendar očetje Filokalije povedo, da to, kar je umetno povzročeno od zunaj, da bi vplivalo na čute, dejansko ni veselje. Ni pravo veselje, ampak zgolj zadovoljitev.
Nekaj zadovolji tvojo potrebo. V tebi je bilo nekaj neizpolnjenega, nisi bil srečen, trpel si, ker ti je nekaj manjkalo, ker je bila v tebi praznina ali nekaj negativnega. Zato si iz potrebe, da bi odstranil to, kar je moteče, iskal nekaj, kar bi ti dalo občutek ali vtis zadovoljitve.
Gre za zadovoljitev, kajti to, kar je prej manjkalo, je sedaj prisotno, prišel si do določene kompenzacije.
Za očete Filokalije pa je veselje duhovni izraz, medtem ko zadovoljitev ni, saj spada k mesu.
V Pavlovem odlomku, ki nam ga predlaga bogoslužje, je očitno, da je novost vstajenje, katerega smo deležni pri krstu, ko smo potopljeni, »namočeni« v življenje Vstalega. In zaradi tega življenja smo veseli.
Po spustu Svetega Duha smo deležni Vstalega. Tisti, ki ga niso sprejeli, so mislili, da so bili apostoli na binkošti pijani (prim. Apd 2,13).
Zato ne uspejo razlikovati med zadovoljitvijo in veseljem.
Vendar je prav podarjeno življenje napolnjeno z veseljem.
Pripadnost Božjemu kraljestvu namreč »ni jed in pijača, marveč pravičnost, mir in veselje v Svetem Duhu« (Rim 14,17).
Jasno je povedano, da to veselje ne pride iz nečesa zunanjega, ampak je »v Svetem Duhu«.
To veselje ima nezamenljivo značilnost: nič ga ne more ugasniti, niti stiska.
Zakaj?
Ker to veselje hrani ljubezen in ker se hrani z ljubeznijo. Ta pa ne pozna poraza.
»Veselite se v upanju, potrpite v stiski, vztrajajte v molitvi, bodite soudeleženi v potrebah svetih, gojite gostoljubje« (Rim 12,12-13).
Veselje in ljubezen sta torej neločljiva.
»Končno, bratje, veselite se, izpopolnjujte se, spodbujajte se, bodite istih misli, živite v miru, pa bo Bog ljubezni in miru z vami« (2 Kor 13,11).
Beseda »vedno«, ki jo uporabi Pavel, pomeni, da je veselje razsežnost življenja, ki se razodeva v vsaki okoliščini. Seveda to ne pomeni, da se moramo truditi za nasmeh na ustnicah, ampak da preprosto ostajamo v življenju Duha, ki ga nič ne more ugasniti.
Pavel nato spodbuja: »Neprenehoma molíte« (1 Tes 5,17).
S tem izrazom želi povedati, da je molitev kristjanova drža, njegov način bivanja.
Gotovo ne misli na vprašanje časa, ki ga je treba posvetiti molitvi, ampak na življenjsko držo. Tako kot je Tomaž Čelanski rekel za Frančiška Asiškega, da ni molil, ampak je postal molitev.
Navsezadnje gre za to, da nismo nikoli sami, ampak smo utemeljeni v življenju, ki je občestvo, koinōnia, to je: življenje, ki je odnos, ki je vedno povezano z nekom.
Kadar se mora nekdo truditi, da moli, pomeni, da ne živi krstnega življenja.
To se lahko zgodi v trenutku težave, skušnjave, kdor pa se mora nenehno spominjati, da moli, ne živi življenja kot udeleženost, kot stalen odnos z drugim.
Kdor se mora nenehno prepričevati in siliti, da se obrne na drugega, ni rečeno, da se zares obrne k drugemu.
Mnogi stari očetje so rekli, da lahko moliš pred svojo pametjo, pred samim seboj, vendar to zagotovo ni molitev.
Karkoli delate, delajte tako, da se bo razodela vaša udeleženost pri Božjem življenju (prim. 1 Kor 10,31). Pavel nas spomni na to.
Končno gre samo za to, da ostajamo v njegovi Ljubezni (prim. Jn 15,9).
Sveti Duh, kot večni spomin Očetove ljubezni, nas spominja, da nas je dosegel v Kristusu.
Nič nas ne more ločiti, če smo v Ljubezni.
Kristus sam prav v trenutku trpljenja izrazi svoj način bivanja, ki je način molivca.
V uri smrti je bila namreč edina gotova stvar njegov odnos z Očetom (prim. Lk 23,46). Ostalo je le še očetovstvo in sinovstvo.
»Kajti prepričan sem: ne smrt ne življenje, ne angeli ne poglavarstva, ne sedanjost ne prihodnost, ne moči, ne visokost, ne globokost ne kakršna koli druga stvar nas ne bo mogla ločiti od Božje ljubezni v Kristusu Jezusu, našem Gospodu« (Rim 8,38-39).
Kristusovo učlovečenje nam odpre pot edinosti z njim, ki je dokončna in se steka v polnost vsega v edinosti njegovega Kraljestva (prim. 1 Kor 15,28).
Pavel zatem reče, naj se zahvaljujejo v vsaki situaciji. Brez zahvaljevanja namreč ni prave molitve. Naš položaj je kot položaj slepega iz Jerihe, ki je klical na pomoč. Jeriha namreč hebrejsko pomeni »luna«. Dobro vemo, da luna nima v sebi vira svetlobe, ampak sveti zaradi svetlobe sonca. Enako tudi človek.
Naš človeški položaj torej postane klic na pomoč in prošnja. Večnega življenja nimamo v sebi, ampak ga prejmemo.
Ker smo kot izgubljena ovca, ki se je znašla na ramah lepega pastirja, je naše bivanje prežeto s hvaležnostjo. Naše bivanje je hvaležnost. Kdor je v srcu miren, se zahvaljuje (prim. Kol 3,15).
Kdor pa ima svoj jaz zasidran v lastni naravi, sledi svoji volji in se ne zahvaljuje.
Hvaležnost zamenja z zaslugami, manjka pa mu izkušnja odrešenosti, prerojenja, vstajenja, kar so vse izrazi, ki človeka takoj združijo z Odrešenikom.
Za tiste, ki so utemeljeni v lastni volji, občestveno bivanje v sodelovanju ne obstaja, razen kot ideal, ki ga je treba doseči.
Pavel namreč v obzorje bivanja postavi veselje, molitev, zahvaljevanje. To obzorje pa je Božja volja, ki se je v Kristusu Jezusu razodela za vse nas.
Biti sposoben pretresati, razločevati pomeni biti prijatelj Božje volje.
Toda, kaj smo v našem izročilu storili iz Božje volje, da se je bojimo in želimo celo pobegniti od nje? Rečemo celo, da dlje kot smo od Boga, bolj smo na varnem!
Kaj se je zgodilo?
Že ko slišimo »Božja volja«, se prestrašimo. Že sam izraz nas prestraši.
Kaj smo naredili iz molitve?
Togo pravilo, navado, nekaj dolgočasnega.
Kaj smo naredili iz zahvaljevanja?
Pravilo lepega vedenja!
Vendar so to stalnice življenja, ki nam ga je podaril Kristus in nas po Svetem Duhu udeležil pri njem, v luči tega, kar smo poklicani postati.
Kakor smo pred krstom »nosili podobo zemeljskega, bomo nosili tudi podobo nebeškega« (1 Kor 15,49).
»Ljubi, zdaj smo Božji otroci […]. Vemo pa, da mu bomo podobni, ko se bo razodel, ker ga bomo gledali takšnega, kakršen je« (1 Jn 3,2).
SEMENA je rubrika centra Aletti, ki je na voljo vsak petek ali soboto (v italijanščini že v petek). Vsak teden bo na spletni strani LIPE poleg nedeljske homilije v zvočni obliki (v italijanščini) na voljo tudi poglobitev Božje besede nedeljske ali praznične svete maše.
Drugo čitanje uzeto je iz Prve poslanice Solunjanima. Pavao, u zapovjednom obliku, daje tri preporuke tipične za život krštenika utkanog u kršćansku zajednicu.
Prva riječ je „uvijek se radujte!“ (1Sol 5,16).
Riječ „radost“ tipična je za sve Pavlove poslanice.
Radost je nepogrešivi svjedok novosti života u kojem hodimo nakon krštenja (usp. Rim 6,4).
Svijet pak za svoju radost, mora pronaći neki vanjski razlog.
Međutim, filokalijski oci kažu da ono što je umjetno izazvano izvana, kako bi utjecalo na sjetila, zapravo nije radost. To nije istinska radost, već puko zadovoljstvo.
Nešto zadovoljava tvoju potrebu. U tebi je bilo nešto neispunjeno, nisi bio sretan, patio si jer ti je nešto nedostajalo, jer je u tebi bila praznina ili nešto negativno. Dakle, zbog potrebe da ukloniš ono što ti smeta, tražio si nešto što će ti dati osjećaj ili dojam zadovoljstva.
Riječ je o zadovoljstvu, jer ono što je prije nedostajalo sada je prisutno, došao si do određene nadoknade.
Za filolokalijske oce radost je pak duhovni izraz, dok zadovoljstvo nije, budući da pripada tijelu.
U Pavlovom odlomku koji nam predlaže liturgija očito je da je novost uskrsnuće u kojem sudjelujemo s krštenjem, kada smo uronjeni, „natopljeni“ životom Uskrsloga. I zbog toga života se radujemo.
Po silasku Duha Svetoga sudjelujemo u Uskrslom. Oni koji ga nisu primili mislili su da su apostoli na Pedesetnicu bili pijani (usp. Dj 2,13).
Zato ne uspijevaju razlikovati zadovoljstvo od radosti.
Međutim, upravo je sâm darovani život ispunjen radošću.
Pripadnost kraljevstvu Božjemu, naime, „nije jelo ili piće, nego pravednost, mir i radost u Duhu Svetome“ (Rim 14,17).
Izričito je rečeno da ta radost ne dolazi od nečeg vanjskog, nego je „u Duhu Svetome“.
Ta radost ima nezamjenjivu osobinu: ništa je ne može ugasiti, pa ni nevolja.
Zašto?
Zato što ta radost hrani ljubav i zato što se hrani s ljubavlju. A ljubav ne poznaje poraz.
„U nadi budite radosni, u nevolji strpljivi, u molitvi postojani! Pritječite u pomoć svetima u nuždi, gajite gostoljubivost!“ (Rim 12,12-13).
Radost i ljubav su stoga nerazdvojne.
„Uostalom, braćo, radujte se, usavršujte se, tješite se, složni budite, mir njegujte i Bog ljubavi i mira bit će s vama“ (2Kor 13,11).
Riječ „uvijek“, koju Pavao koristi, znači da je radost dimenzija života koja se očituje u svim okolnostima. Naravno, to ne znači da se moramo truditi kako bi imali osmijeh na usnama, nego jednostavno ostati u životu Duha, kojega ništa ne može ugasiti.
Pavao potom potiče: „Bez prestanka se molite!“ (1Sol 5,17).
S tim izrazom Pavao želi reći da je molitva kršćaninovo držanje, njegov način postojanja.
On zasigurno ne misli na pitanje vremena koje treba posvetiti molitvi, nego na životno držanje.
Kao što je Toma Čelanski za svetog Franju Asiškog rekao da nije molio, nego je postao molitva.
Najzad, radi se o tome da nikada ne budemo sami, nego da budemo utemeljeni u životu koji je zajedništvo, koinōnia, to jest: životu koji je odnos, koji je uvijek povezan s nekim.
Naime, kada se netko treba naprezati da moli, to znači da ne živi krsni život.
To se može dogoditi u trenutku poteškoće, kušnje, ali onaj tko se mora neprestano podsjećati da bi molio, zapravo ne živi život kao sudjelovanje, kao stalni odnos s drugim.
Ako netko sebe neprestano mora uvjeravati i siliti da se obrati drugome, onda nije rečeno da se doista obraća drugome.
Mnogi su antički oci govorili da se može moliti pred vlastitim umom, pred samim sobom, ali da to zasigurno nije molitva.
Što god da činili, činite tako da se očituje vaše sudjelovanje u Božjem životu (usp. 1Kor 10,31). Pavao nas na to podsjeća.
U konačnici, radi se samo o tome da se ostane u njegovoj Ljubavi (usp. Iv 15,9).
Podsjeća nas Duh Sveti, kao vječni spomen Očeve ljubavi, da nas je dohvatio u Kristu.
Ništa nas ne može rastaviti ako smo u Ljubavi.
Sâm Krist, upravo u trenutku svoje muke, izražava svoj način postojanja, a to je način molitelja.
Štoviše, u trenutku njegove smrti siguran je bio jedino njegov odnos s Ocem (usp. Lk 23,46). Ostaju samo očinstvo i sinovstvo.
„Uvjeren sam doista: ni smrt ni život, ni anđeli ni vlasti, ni sadašnjost ni budućnost, ni sile, ni dubina ni visina, ni ikoji drugi stvor neće nas moći rastaviti od ljubavi Božje u Kristu Isusu Gospodinu našem“ (Rim 8,38-39).
Kristovo utjelovljenje otvara nam put jedinstva s njime, koje je konačno i ulijeva se u puninu svega u jedinstvu njegova Kraljevstva (usp. 1Kor 15,28).
Pavao zatim kaže da zahvaljujemo u svakoj situaciji. Naime, nema prave molitve bez zahvaljivanja.
Naša situacija je poput one slijepca iz Jerihona, koji je vičući tražio pomoć. Jerihon, naime, na hebrejskom znači „mjesec“.
Dobro znamo da mjesec nema izvor svjetlosti u sebi, već svijetli zbog sunčeve svjetlosti, baš kao i čovjek.
Naše ljudsko stanje stoga postaje povik za pomoć i prošnja.
Vječnog života nemamo u sebi, nego ga primamo.
Budući da smo poput izgubljene ovce koja se našla na ramenima lijepoga pastira, naše je postojanje prožeto zahvalnošću.
Naše postojanje je zahvalnost.
Naime, tko je u srcu miran, taj zahvaljuje (usp. Kol 3,15).
Tko, naprotiv, ima svoj ja ukorijenjen u vlastitoj naravi, slijedi vlastitu volju i ne zahvaljuje.
On brka zahvalnost sa sa zaslugama, nedostaje mu iskustvo otkupljenosti, preporođenja, uskrsnuća, što su sve izrazi koji čovjeka odmah sjedinjuju s Otkupiteljem.
Za one, ukorijenjene u vlastitoj volji, ne postoji život odnosa i sudioništva, osim kao ideal koji treba postići.
Naime, Pavao stavlja radost, molitvu i zahvaljivanje kao obzor postojanja. Taj obzor je volja Božja, koja se u Kristu Isusu objavila za sve nas.
Biti u stanju pretresati, razlučivati, znači biti prijatelj volje Božje.
No, što smo u svojoj tradiciji učinili s voljom Božjom da je se bojimo i čak nastojimo pobjeći od nje?
Čak kažemo da smo sigurniji što smo dalje od Boga!
Što se dogodilo?
Čim čujemo „volja Božja“, uplašimo se. Plaši nas sâm taj izraz.
Što smo napravili od molitve?
Kruto pravilo, naviku, nešto dosadno.
Što smo napravili od zahvale?
Pravilo lijepog ponašanja!
Međutim, to su konstante života koji nam je Krist dao i koji nam je udijelio po Duhu Svetom, poradi onoga što smo pozvani biti.
Kao što smo prije krštenja „nosili sliku zemljanoga, nosit ćemo i sliku nebeskoga“ (1Kor 15,49).
„Ljubljeni, sad smo djeca Božja (…). Znamo: kad se očituje, bit ćemo njemu slični, jer vidjet ćemo ga kao što jest“ (1Iv 3,2).
SJEMENJA je rubrika Centra Aletti dostupna svakoga petka. Svakoga tjedna, osim nedjeljne propovijedi u audio obliku, bit će dostupno na web stranici LIPA produbljivanje nedjeljnih ili blagdanskih čitanja euharistijske liturgije
Drugie czytanie III niedzieli adwentowej pochodzi z Pierwszego Listu do Tesaloniczan. Paweł, w formie imperatywnej, podaje trzy zalecenia, które charakteryzują życie osoby ochrzczonej, wplecionej we wspólnotę chrześcijańską.
Pierwsze słowo brzmi: “bądźcie zawsze radośni” (1Tes 5, 16), a raczej: “zawsze się radujcie”.
To sformułowanie radości jest typowe dla całego Pawłowego epistolarium.
Radość jest niezawodnym świadectwem nowości życia, w której człowiek kroczy po chrzcie (por. Rz 6, 4).
Świat natomiast musi znaleźć zewnętrzny powód, aby uzyskać radość. Ojcowie Filokalii wskazują jednak, że to, co jest sztucznie wywoływane przez coś zewnętrznego, w celu wpłynięcia na zmysły, w rzeczywistości nie jest radością. Nie jest to prawdziwa radość, lecz zwykłe zadowolenie.
Coś zaspokaja twoją potrzebę. Było w tobie coś, co nie zostało spełnione, nie byłeś szczęśliwy, cierpiałeś z powodu braku czegoś, z powodu pustki lub z powodu obecności czegoś negatywnego. Tak więc z tej potrzeby wyeliminowania tego, co nam przeszkadza, szuka sie czegoś, co może wywołać uczucie lub pewne poczucie satysfakcji.
Mówimy o satysfakcji, ponieważ to, czego brakowało, jest teraz obecne; uzyskana została pewną rekompensatę.
Dla Ojców filokalicznych natomiast, radość jest terminem duchowym, podczas gdy zadowolenie nie jest takim, ponieważ należy do sfery cielesnej.
We fragmencie tekstu Pawłowego, który proponuje nam liturgia, jest oczywiste, że nowością jest Zmartwychwstanie, w którym uczestniczymy przez chrzest, kiedy jesteśmy zanurzeni, “przesiąknięci ” życiem Zmartwychwstałego, a zatem to samo życie sprawia, że się radujemy.
Uczestnictwo w Zmartwychwstałym dokonuje się poprzez zstąpienie Ducha Świętego, a ci, którzy Go nie przyjęli, myślą, że uczniowie w dniu Pięćdziesiątnicy byli pijani (por. Dz 2, 13).
Dlatego nie potrafią rozróżnić między satysfakcją a radością.
To właśnie życie, które otrzymujemy, jest ukonstytuowane radością.
Przynależność do Królestwa Bożego to w rzeczywistości “nie sprawa tego co się i pije, ale to sprawiedliwość, pokój i radość w Duchu Świętym” (Rz 14,17).
Wyraźnie jest powiedziane, że ta radość nie pochodzi z czegoś zewnętrznego, ale jest “w Duchu Świętym”.
Radość ta ma niepowtarzalną cechę: nic nie może jej ugasić, nawet ucisk.
Dlaczego?
Ponieważ ta radość karmi i jest karmiona miłością, która nie zna porażki.
“Weselcie się nadzieją! W ucisku bądźcie cierpliwi, w modlitwie – wytrwali! Zarządzajcie potrzebom świętych! Przestrzegajcie gościnności!” (Rz 12,12-13).
Tak więc radość i miłość są nierozłączne.
“Zresztą, bracia, radujcie się, dążcie do doskonałości, pokrzepiajcie się na duchu, jedno myślcie, pokój zachowujcie, a Bóg miłości i pokoju niech będzie z wami!” (2 Kor 13,11).
Słowo “zawsze”, którego używa Paweł, oznacza, że radość jest wymiarem życia, który przejawia się w każdych okolicznościach. Oczywiście nie oznacza to, że trzeba wysilać się, aby mieć uśmiech na ustach, ale jest to po prostu kwestia trwania w życiu Ducha, którego nic nie może ugasić.
Następnie Paweł zachęca: “nieustannie się módlcie” (1Tes 5,17).
Przez to wyrażenie Paweł rozumie, że modlitwa jest postawą, sposobem bycia chrześcijanina.
Z pewnością nie odnosi się do kwestii czasu, który należy poświęcić na modlitwę, ale do postawy życiowej.
Tak jak Tomasz z Celano powiedział o św. Franciszku z Asyżu, że on się nie modlił, ale, że stał się modlitwą.
W gruncie rzeczy chodzi o to, by nigdy nie być samotnym, ale zakorzenionym w życiu, które samo w sobie jest ukonstytuowane jako komunia, jako koinonia, to znaczy życie w relacji z drugim, zawsze uczestnicząc w życiu drugiego.
W rzeczywistości, gdy ktoś musi wysilać się, aby się modlić, oznacza to, że nie żyje życiem chrzcielnym.
Może to mieć miejsce w momencie trudności, pokusy, ale w rzeczywistości ten, kto musi nieustannie przypominać sobie o modlitwie, nie przeżywa życia jako uczestnictwa, jako nieustannej relacji z drugim.
Ten, kto nieustannie musi się przekonywać i zmuszać do zwrócenia się ku drugiemu, niekoniecznie faktycznie zwraca się ku drugiemu.
Wielu starożytnych Ojców mówiło, że można modlić się przed swoim własnym umysłem, przed samym sobą, i że to z pewnością nie jest modlitwa.
Cokolwiek czynicie, czyńcie to w taki sposób, aby objawiało się wasze uczestnictwo w życiu Boga (por. 1Kor 10, 31). Paweł przypomina nam o tym.
W istocie chodzi tylko o to, by trwać w Jego Miłości (por. J 15, 9).
Duch Święty przypomina nam, jest wieczną pamięcią Miłości Ojca, która ogarnęła nas w Chrystusie.
Nic nie może nas rozłączyć, jeśli trwamy w Miłości.
Sam Chrystus wyraża swój sposób bycia, który jest sposobem bycia modlitewnym, dokładnie w momencie swojej męki.
Co więcej, w godzinie śmierci jedyną pewnością była Jego relacja z Ojcem (por. Łk 23, 46). Pozostają jedynie ojcostwo i synostwo.
“I jestem pewien, że ani śmierć, ani życie, ani aniołowie, ani Zwierzchności, ani rzeczy teraźniejsze, ani przyszłe, ani Moce, ani co wysokie, ani co głębokie, ani jakiekolwiek inne stworzenie nie zdoła nas odłączyć od miłości Boga, która jest w Chrystusie Jezusie, Panu naszym” (Rz 8, 38-39).
Wcielenie Chrystusa otwiera nam drogę do jedności z Nim, która jest ostateczna i prowadzi do pełni wszystkiego w jedności Jego Królestwa (por. 1Kor 15, 28).
Następnie Paweł mówi, aby “dziękować” w każdej sytuacji. Rzeczywiście, nie ma prawdziwej modlitwy bez dziękczynienia.
Nasza sytuacja przypomina sytuację niewidomego z Jerycha, który krzyczy prosząc o pomoc.
Jerycho w rzeczywistości oznacza “księżyc” w języku hebrajskim.
Dobrze wiemy, że księżyc nie jest źródłem światła, ale świeci dzięki światłu słońca. To samo dotyczy człowieka.
Nasza ludzka sytuacja staje się wołaniem o pomoc i błaganiem.
Nie posiadamy życia wiecznego w sobie, ale je otrzymujemy.
Będąc zagubioną owcą, spoczywającą na ramionach pięknego pasterza, nasze istnienie jest ukonstytuowane przez wdzięczność.
Nasze istnienie jest wdzięcznością.
W rzeczywistości ten, kto jest w pokoju ze swoim sercem, jest wdzięczny (por. Kol 3,15).
Kto natomiast jest ugruntowany w egzystencji swojego “ja” zakorzenionego we własnej naturze, podąża za własną wolą i nie dziękuje.
Wdzięczność jest mylona z zasługami, podczas, gdy brakuje doświadczenia odkupienia, odrodzenia, zmartwychwstania – wszystkich pojęć, które natychmiast jednoczą człowieka z Odkupicielem.
Dla tych, którzy są zakorzenieni we własnej woli, współuczestnicząca egzystencja relacyjna nie istnieje, chyba że jako ideał do osiągnięcia.
W rzeczywistości Paweł jako horyzont egzystencji umieszcza radość, modlitwę i dziękczynienie, i właśnie ten horyzont jest wolą Boga, objawioną dla nas wszystkich w Chrystusie Jezusie.
Być zdolnym do przesiewania, do rozeznawania, to być przyjacielem woli Bożej.
Cóż jednak uczyniliśmy z wolą Bożą w naszej tradycji, jeśli się jej boimy, jeśli wręcz próbujemy od niej uciekać?
Mówimy nawet, że im dalej jesteśmy od Boga, tym jesteśmy bezpieczniejsi!
Co się stało?
Boimy się choćby usłyszeć słowo “wola Boża”. Sam termin nas przeraża.
Co uczyniliśmy z modlitwy?
Sztywną regułę, nawyk, coś nudnego.
Co zrobiliśmy z dziękczynieniem?
Zasadę etykiety!
Są one natomiast stałymi elementami życia, które Chrystus nam dał i którymi podzielił się z nami za pośrednictwem Ducha Świętego, mając na uwadze to, do czego zostaliśmy powołani.
Jak przed chrztem “nosiliśmy obraz ziemskiego [człowieka], tak też nosić będziemy obraz [człowieka] niebieskiego” (1 Kor 15, 49).
“Umiłowani, obecnie jesteśmy dziećmi Bożymi (…). Wiemy, że gdy się objawi, będziemy do Niego podobni, bo ujrzymy Go takim, jakim jest” (1 J 3,2).
ZIARNA są rubryką Centro Aletti udostępnianą każdego piątku. Każdego tygodnia, oprócz homilii niedzielnej w formie audio, na stronie LIPA będzie do dyspozycji pogłębienie czytań liturgicznych z eucharystii niedzielnej bądź świątecznej
