Approfondimento delle letture della liturgia
Profundización de las lecturas de la liturgia
Poglobitev Božje besede
Produbljivanje liturgijskih čitanja
Pogłębienie czytań liturgicznych
![[SEMI] NATALE DEL SIGNORE 2](https://www.edizionilipa.com/wp-content/uploads/2024/12/NATALE-Q-400x400.jpg "[SEMI] NATALE DEL SIGNORE 2")
Liturgicamente, la festa del Natale del nostro Signore Gesù Cristo è legata all’Epifania, cioè alla manifestazione del vero Dio e vero uomo, che si fa prossimo all’uomo peccatore e si mette sulle sue orme incamminandosi verso il Giordano (cf Mt 3,5-6.13), per cominciare a dischiudere in cosa consista la vera salvezza (cf Mt 3,16-17).
Il Battesimo di Cristo diviene l’evento in cui si dischiude il senso della missione di Cristo, che, assumendo il peccato degli uomini, sarà ucciso come quell’agnello muto che però apriva la via alla Pasqua, il passaggio dell’uomo nuovo in Cristo e secondo Cristo.
Perciò una dimensione essenziale del Natale è la rivelazione di chi è Dio e di chi è l’uomo, in tutto ciò che viene vissuto da Cristo.
Natale è l’inizio della rivelazione del Figlio di Dio, fattosi uomo, che viene incontro all’uomo da uomo.
Da tante generazioni si attendeva il Messia, ma nessuno dei capi religiosi si è mosso incontro alla sua venuta.
Anzi, come risulterà evidente attraverso tutto il Vangelo, non solo è chiara la loro resistenza a Cristo, ma ciò che dava fastidio al loro egoismo religioso era proprio la figliolanza divina, che secondo la loro religione non poteva esistere: “Noi abbiamo una Legge e secondo la Legge deve morire, perché si è fatto Figlio di Dio” (Gv 19,7).
Ma tutto il mistero della vita di Cristo è proprio la manifestazione di Dio Padre, che nel suo Figlio estende la sua paternità divina su tutta l’umanità.
Ma, come dice san Massimo il Confessore nel suo commento al Padre nostro, “il mistero della salvezza, infatti, è di chi lo vuole: non si impone come una tirannide”.
Proprio come lo stesso san Massimo fa vedere, al cuore della fede c’è la paternità e la figliolanza, dunque una vita d’amore.
L’amore è libero, altrimenti non è amore.
Si tratta di accogliere, e non di elaborare una religione molto rigorosa o molto secolarizzata. Questo sta succedendo oggi. Di conseguenza è facile costatare che qualcosa non va più secondo la fede, lasciando che lo Spirito versi nei nostri cuori l’agape (cf Rm 5,5).
L’accoglienza avviene in un dialogo, ed è la fede (cf Ef 3,17).
Progettare, programmare la realizzazione di un ideale non è qualcosa che ha a che fare con la fede. Il progettare nella fede deve corrispondere alla risposta al disegno d’amore della sua volontà (cf Ef 1,5).
La seconda lettura di oggi è presa dall’inizio della Lettera agli Ebrei.
Se la leggiamo sullo sfondo di ciò che ci viene trasmesso da san Giovanni, diventa una forte visione che ci aiuta ad accogliere la luce che è Cristo e, in questa luce, la vita della figliolanza per chi è disposto ad accoglierla (cf Gv 1,12).
Questa è la novità che, come testimonia la storia, ancora oggi trova resistenze anche negli ambienti in cui non ci si aspetterebbe una tale resistenza.
Dio parlava per mezzo dei profeti, ma nella pienezza dei tempi Dio ha manifestato la sua Parola, che è il suo Figlio unigenito fattosi uomo.
Nella sua umanità, dice Giovanni, abbiamo contemplato la sua gloria, gloria come del Figlio unigenito che viene dal Padre e che manifesta il dono di scoprire ciò che il peccato ci ha fatto dimenticare, cioè che Dio è Padre (cf Gv 1,14).
Alētheia, come dice la parola stessa, è ciò che fa emergere dall’oblio. Questo è la verità.
Infatti, prima che il Padre creasse il mondo mediante il Figlio (cf Eb 1,2) il Figlio, che è la Parola, già esisteva e si rivolgeva al Padre (cf Gv 1,1).
Dunque, il fondamento di tutto ciò che esiste è la relazione d’amore tra il Padre e il Figlio. Anzi, più precisamente, tutta l’esistenza è fondata nel Figlio che si rivolge al Padre.
Dunque, il dialogo come espressione d’amore tra la Persona del Padre e del Figlio è il fondamento della vita.
Lo Spirito, che aleggiava sulle acque è l’immagine che manifesta questa vita personale, relazionale e dialogica, che creando dona la sua stessa vita.
Ma l’ingannatore, il divisore, il diavolo ha convinto l’uomo ad uscire da questa vita e a non rivolgersi più al Padre, ma a diventare lui stesso l’epicentro, l’ombelico di tutto.
L’ombelico è un’immagine plastica che ricorda all’uomo che non è in lui la fonte della vita, che in lui c’è un bisogno esistenziale che chiede di essere soddisfatto. Perciò con questo orientamento dell’uomo a sé stesso e al creato, con voglia di prendere ciò che Dio è e ha, si è manifestata la morte sulla terra.
Ma il Padre porta avanti l’azione della sua Parola, fino a quando il Figlio fattosi uomo diventerà storia nella concretezza della carne umana.
La Parola orientata al Padre, come risposta nel dialogo con il Padre, si incarna, si fa evento, si fa storia e muove la storia verso il Padre.
Questo è possibile perché la Parola non è un ideale da realizzare, ma una relazione da vivere che si manifesta nell’agape che diventa nella carne della storia. Perché Dio è amore.
Infatti, per amore verso gli uomini e verso il creato, il Padre dona suo Figlio (cf Gv 3,16). E il Figlio conosce il comando del Padre come il dono della sua vita, nel suo corpo umano (cf Gv 10,18).
E lui sa che questo donarsi nelle mani di coloro che servono la morte per la sua carne umana è la via della vita eterna (cf Gv 12,50).
Proprio mediante la sua morte si libererà dalla morte, manifestando l’amore del Padre che distrugge la morte rendendola la massima manifestazione dell’amore.
La morte ha il suo potere nel distruggere e azzerare tutto, nel seppellire tutto nell’oblio.
Ma in Cristo la morte diventa il luogo della massima rivelazione di Dio che è Amore e che ci riconcilia con sé (cf Rm 5,10).
Nella storia, Cristo è nella sua carne, nel suo corpo, nel suo stare nel tempo e nello spazio, irradiazione del Padre.
Giovanni Crisostomo aveva questa felice espressione che Cristo è “luce di luce”, che noi conosciamo dal Credo.
La Lettera agli Ebrei dice anche che Cristo è “l’impronta della sua sostanza”, come viene tradotto oggi. Tenendo conto dei Padri greci, possiamo tradurre che Gesù terreno è il ritratto perfetto, la perfetta immagine del modo di essere del Padre, della sua Persona, del suo modo di essere: “Egli è immagine del Dio invisibile, primogenito di tutta la creazione” (Col 1,15).
È proprio in questa verità dell’amore con il Padre, in comunione con lo Spirito Santo, che lui passa la morte, salva e rigenera l’umanità e ascende al cielo alla destra del Padre.
Tuttavia non da solo, ma con coloro che lo accolgono (cf Rm 8,11).
Qui si dischiude uno spartiacque. Per alcuni si tratta di progettare la propria vita secondo valori scelti e ponderati.
Nella nostra cultura, l’uomo nel suo processo di crescita dovrà seguire gli ideali per realizzarli lungo gli anni, dovrà fare i programmi della propria vita, aggiustandosi ed eventualmente curando con varie terapie le proprie difficoltà, per essere soddisfatto di sé nella sua realizzazione di sé stesso.
Si tratta di una sorta di ateismo praticato.
Come mai nei progetti ecclesiali non è previsto il triduo pasquale, il mistero pasquale? Perché la Pasqua può far parte solo di una ontologia non basata sull’essere, ma sulla relazione comunionale.
Perciò Natale e Pasqua sono liturgicamente inseparabili.
Invece, coloro che sono rigenerati in Cristo dallo Spirito e chiamano Dio “Papà”, vedono la loro vita compiersi in una piena partecipazione a Cristo, nella figliolanza, nell’accoglienza della zoē, poiché lo Spirito versa nei loro cuori il modo di poter compiere la propria esistenza nell’agape.
Si tratta di un continuo nutrire la propria volontà con la volontà del Padre (cf Gv 4,34).
La sua volontà è l’amore, e l’amore si realizza in modo pasquale.
Attraverso il triduo, l’amore trasporta, trasfigurandola, tutta la natura umana nel Regno del Padre.
Il Cristo neonato si compirà in dialogo con il Padre donandosi al modo del triduo pasquale. Non si tratta della progettazione secondo gli ideali dei valori vigenti nelle varie culture, ma della relazione d’amore con il Padre.
SEMI è la rubrica del Centro Aletti disponibile ogni mercoledì.
Ogni settimana, oltre all’omelia della domenica in formato audio, sarà disponibile sul sito LIPA un approfondimento delle letture della liturgia eucaristica domenicale o festiva.
Litúrgicamente, la fiesta de la Navidad de nuestro Señor Jesucristo está vinculada a la Epifanía, es decir, a la manifestación del verdadero Dios y verdadero hombre, que se hace cercano al hombre pecador y sigue sus huellas en su camino hacia el Jordán (cf. Mt 3,5-6.13), para comenzar a desvelar en qué consiste la verdadera salvación (cf. Mt 3,16-17).
El Bautismo de Cristo se convierte en el acontecimiento en el que se desvela el sentido de la misión de Cristo, que, asumiendo el pecado de los hombres, será inmolado como aquel cordero mudo que, sin embargo, abrió el camino a la Pascua, al paso del hombre nuevo en Cristo y según Cristo.
Así pues, una dimensión esencial de la Navidad es la revelación de quién es Dios y quién es el hombre, en todo lo que experimenta Cristo.
La Navidad es el comienzo de la revelación del Hijo de Dios, hecho hombre, que viene al hombre como hombre.
El Mesías ha sido esperado durante muchas generaciones, pero ninguno de los líderes religiosos hizo un movimiento para su venida.
Al contrario, como se verá a lo largo del Evangelio, no sólo es clara su resistencia a Cristo, sino que lo que molestaba a su egoísmo religioso era precisamente la filiación divina, que según su religión no podía existir: «Tenemos una Ley y según la Ley debe morir, porque se ha hecho Hijo de Dios» (Jn 19,7).
Pero todo el misterio de la vida de Cristo es precisamente la manifestación de Dios Padre, que en su Hijo extiende su paternidad divina sobre toda la humanidad.
Pero, como dice san Máximo el Confesor en su comentario al Padrenuestro, «el misterio de la salvación, en efecto, pertenece a quien lo quiere: no se impone como una tiranía».
Como muestra el mismo San Máximo, en el corazón de la fe está la paternidad y la filiación, por tanto, una vida de amor.
El amor es libre, de lo contrario no es amor.
Se trata de acoger, y no de elaborar una religión muy estricta o muy secularizada. Esto es lo que ocurre hoy. En consecuencia, es fácil darse cuenta de que algo ya no va según la fe, dejando que el Espíritu derrame el ágape en nuestros corazones (cf. Rm 5,5).
La aceptación tiene lugar en un diálogo, y eso es la fe (cf Ef 3,17).
Planificar, programar la realización de un ideal no es algo que tenga que ver con la fe. La planificación en la fe debe corresponder a la respuesta al designio amoroso de su voluntad (cf Ef 1,5).
La segunda lectura de hoy está tomada del comienzo de la Carta a los Hebreos.
Si la leemos con el telón de fondo de lo que nos transmite san Juan, se convierte en una poderosa visión que nos ayuda a acoger la luz que es Cristo y, en esta luz, la vida de filiación para quienes estén dispuestos a aceptarla (cf. Jn 1,12).
Esta es la novedad que, como atestigua la historia, sigue encontrando resistencia incluso hoy en ambientes en los que no cabría esperar tal resistencia.
Dios habló por medio de los profetas, pero en la plenitud de los tiempos Dios manifestó su Palabra, que es su Hijo único hecho hombre.
En su humanidad, dice Juan, hemos contemplado su gloria, gloria como del Hijo unigénito que procede del Padre y que manifiesta el don de descubrir lo que el pecado nos ha hecho olvidar, a saber, que Dios es Padre (cf. Jn 1,14).
Alētheia, como dice la propia palabra, es lo que saca del olvido. Esto es la verdad.
En efecto, antes de que el Padre creara el mundo por medio del Hijo (cf. Hb 1,2), el Hijo, que es el Verbo, ya existía y se dirigía al Padre (cf. Jn 1,1).
Por tanto, el fundamento de todo lo que existe es la relación de amor entre el Padre y el Hijo. En efecto, más exactamente, toda la existencia se funda en el Hijo que se dirige al Padre.
Por tanto, el diálogo como expresión de amor entre la Persona del Padre y la del Hijo es el fundamento de la vida.
El Espíritu, que se cierne sobre las aguas, es la imagen que manifiesta esta vida personal, relacional y dialógica, que al crear da su propia vida.
Pero el engañador, el divisor, el demonio ha convencido al hombre para que abandone esta vida y ya no se dirija al Padre, sino que se convierta él mismo en el epicentro, en el ombligo de todo.
El ombligo es una imagen plástica que recuerda al hombre que la fuente de la vida no está en él, que hay en él una necesidad existencial que exige ser satisfecha. Por eso, con esta orientación del hombre hacia sí mismo y hacia la creación, con el deseo de tomar lo que Dios es y tiene, la muerte se ha manifestado en la tierra.
Pero el Padre continúa la acción de su Verbo, hasta que el Hijo hecho hombre se hace historia en la concreción de la carne humana.
El Verbo orientado hacia el Padre, como respuesta en diálogo con el Padre, se encarna, se hace acontecimiento, se hace historia y mueve la historia hacia el Padre.
Esto es posible porque la Palabra no es un ideal a realizar, sino una relación a vivir que se manifiesta en el ágape que se hace carne en la historia. Porque Dios es amor.
En efecto, por amor a los hombres y a la creación, el Padre da a su Hijo (cf. Jn 3,16). Y el Hijo conoce el mandato del Padre como el don de su vida, en su cuerpo humano (cf. Jn 10,18).
Y sabe que esta entrega de sí mismo en manos de los que sirven a la muerte por su carne humana es el camino hacia la vida eterna (cf. Jn 12,50).
Precisamente con su muerte se liberará de la muerte, manifestando el amor del Padre que destruye la muerte convirtiéndola en la última manifestación de amor.
La muerte tiene su poder en destruirlo y restablecerlo todo, en sepultarlo todo en el olvido.
Pero en Cristo, la muerte se convierte en el lugar de la revelación última de Dios que es Amor y que nos reconcilia consigo (cf. Rm 5,10).
En la historia, Cristo es en su carne, en su cuerpo, en su ser en el tiempo y en el espacio, irradiación del Padre.
Juan Crisóstomo tenía esta feliz expresión de que Cristo es «luz de luz», que conocemos por el Credo.
La Carta a los Hebreos dice también que Cristo es «la huella de su sustancia», como se traduce hoy. Teniendo en cuenta a los Padres griegos, podemos traducir que Jesús terreno es el retrato perfecto, la imagen perfecta del modo de ser del Padre, de su Persona: «Él es la imagen de Dios invisible, el primogénito de toda la creación» (Col 1,15).
Precisamente en esta verdad de amor con el Padre, en comunión con el Espíritu Santo, pasa la muerte, salva y regenera a la humanidad y asciende al cielo a la derecha del Padre.
Pero no solo, sino con quienes lo reciben (cf. Rm 8,11).
Aquí se abre una divisoria de aguas. Para algunos, se trata de diseñar la propia vida según unos valores elegidos y considerados.
En nuestra cultura, el hombre en su proceso de crecimiento tendrá que seguir ideales para realizarlos a lo largo de los años, tendrá que hacer planes para su propia vida, ajustando y posiblemente curando sus dificultades con diversas terapias, para estar autosatisfecho en su autorrealización.
Es una especie de ateísmo practicado.
¿Por qué el triduo pascual, el misterio pascual, no entra en los planes de la Iglesia? Porque la Pascua sólo puede formar parte de una ontología no basada en el ser, sino en la relación comunitaria.
Por tanto, Navidad y Pascua son litúrgicamente inseparables.
Por otra parte, quienes son regenerados en Cristo por el Espíritu y llaman a Dios «papá», ven realizada su vida en una plena participación en Cristo, en la filiación, en la aceptación de zoē, pues el Espíritu derrama en su corazón el camino para poder realizar su existencia en ágape.
Es una continua alimentación de la propia voluntad con la voluntad del Padre (cf. Jn 4, 34).
Su voluntad es el amor, y el amor se realiza de manera pascual.
A través del triduo, el amor transporta, transfigurándola, toda la naturaleza humana al Reino del Padre.
Cristo recién nacido se realizará en diálogo con el Padre entregándose a la manera del triduo pascual. No se trata del diseño según los ideales de los valores vigentes en las diversas culturas, sino de la relación de amor con el Padre.
SEMILLAS es una publicación del Centro Aletti disponible todos los miércoles.
Cada semana, además del audio de la homilía dominical, estará disponible en el sitio de LIPA un comentario a las lecturas de la Liturgia del Domingo, como así también a las lecturas de la semana.
Praznik rojstva našega Gospoda Jezusa Kristusa je bogoslužno povezan z Jezusovim krstom, to je z razodetjem pravega Boga in pravega človeka, ki se približa grešnemu človeku in gre po njegovih stopinjah do Jordana (prim. Mt 3,5-6.13), da bi začel odkrivati v čem je resnično odrešenje (prim. Mt 3,16-17).
Kristusov krst postane dogodek, v katerem se razkrije pomen njegovega poslanstva. On bo s tem, ko vzame nase greh ljudi, umorjen kot jagnje, ki ni odprlo svojih ust, je pa odprlo pot k veliki noči, prehodu novega človeka v Kristusu in po Kristusu.
Ena od bistvenih razsežnosti Božiča je torej razodetje, kdo je Bog in kdo je človek, in sicer v vsem, kar je živel Kristus.
Božič je začetek razodevanja Božjega Sina, ki je postal človek in pride k človeku kot človek.
Mnogo rodov je čakalo Mesija, toda ob njegovem prihodu se ni zganil nihče od verskih voditeljev.
Nasprotno, skozi ves evangelij je jasen njihov odpor do Kristusa, njihov religiozni egoizem pa še posebej moti Božje sinovstvo, ki ga po njihovi religiji ne more biti: »Mi imamo Postavo in po Postavi mora umreti, ker se je delal Božjega Sina« (Jn 19,7).
Vendar je celotna skrivnost Kristusovega življenja razodevanje Boga Očeta, ki v svojem Sinu razširja svoje Božje očetovstvo na celotno človeštvo.
Toda po besedah svetega Maksima Izpovedovalca v njegovem komentarju Očenaša »skrivnost odrešenja dejansko pripada tistim, ki si ga želijo: ne vsiljuje se kot tiranija«.
Kot pokaže isti sveti Maksim, sta v središču vere očetovstvo in sinovstvo, torej življenje ljubezni.
Ljubezen je svobodna, sicer ni ljubezen.
Gre za sprejemanje in ne za razvijanje zelo stroge ali sekularizirane religije. To se dogaja danes. Posledično hitro opazimo, da se nekaj ne godi več v skladu z vero in se ne dopušča več, da bi Duh vlival v naša srca zastonjsko ljubezen (agape) (prim. Rim 5,5).
Sprejemanje se dogaja v dialogu, in to je vera (prim. Ef 3,17).
Načrtovanje in programiranje, kako uresničiti nek ideal, nima nič skupnega z vero. Načrtovanje v veri mora ustrezati odgovoru na ljubeči načrt njegove volje (prim. Ef 1,5).
Današnje drugo berilo je vzeto z začetka Pisma Hebrejcem.
Če ga beremo v luči tega, kar nam posreduje sveti Janez, postane močna vizija, ki nam pomaga sprejeti luč, ki je Kristus, in v tej luči sinovsko življenje za tiste, ki so ga pripravljeni sprejeti (prim. Jn 1,12).
To je novost, ki, kot priča zgodovina, še danes naleti na odpor tudi v okoljih, kjer tega ne bi pričakovali.
Bog je govoril po prerokih, v polnosti časov pa je razodel svojo Besedo, ki je njegov edinorojeni Sin, ki je postal človek.
Janez pravi, da smo v njegovi človeškosti zrli njegovo slavo, slavo kot pri edinorojenem Sinu, ki prihaja od Očeta in razodeva dar odkrivanja tega, kar smo zaradi greha pozabili, namreč da je Bog Oče (prim. Jn 1,14).
Alētheia, kot pove sama beseda, je to, kar pride na dan iz pozabe. To je resnica.
Preden je Oče po Sinu ustvaril svet (prim. Heb 1,2), je namreč Sin, ki je Beseda, že obstajal in se obračal na Očeta (prim. Jn 1,1).
Temelj vsega, kar obstaja, je torej odnos ljubezni med Očetom in Sinom. Natančneje: vse, kar obstaja, je utemeljeno v Sinu, ki se obrača k Očetu.
Dialog kot izraz ljubezni med Očetom in Sinom je torej temelj življenja.
Duh, ki je vel nad vodami, je podoba, ki razodeva to osebno, odnosno in dialoško življenje, in ki s tem, da ustvarja daje lastno življenje.
Toda prevarant, razdiralec, hudič je prepričal človeka, naj zapusti to življenje in se ne obrača več na Očeta, ampak naj sam postane epicenter, popek vsega.
Popek je plastična podoba, ki človeka spominja, da vir življenja ni v njem in da je v njem bivanjska potreba, ki zahteva, da jo zadovolji. S to človekovo usmerjenostjo k sebi in k stvarstvu, z voljo, da bi vzel zase, kar je in ima Bog, se je zato na zemlji razodela smrt.
Toda Oče nadaljuje z delovanjem svoje Besede, vse dokler učlovečeni Sin ne postane zgodovina v konkretnosti človeškega mesa.
Beseda, usmerjena k Očetu, kot odgovor v dialogu z Očetom, se utelesi, postane dogodek, postane zgodovina in jo usmeri k Očetu.
To je mogoče, ker Beseda ni ideal, ki ga je treba uresničiti, ampak odnos, ki se živi in se skozi zgodovino razodene v zastonjski ljubezni (agape). Kajti Bog je ljubezen.
Iz ljubezni do človeštva in stvarstva namreč Oče da svojega Sina (prim. Jn 3,16). Sin pa pozna Očetovo zapoved kot dar svojega življenja v človeškem telesu (prim. Jn 10,18).
In ve, da je ta izročitev samega sebe v roke tistih, ki bodo njegovemu telesu prislužili smrt, pot v večno življenje (prim. Jn 12,50).
Prav s svojo smrtjo se bo osvobodil smrti in tako razodel Očetovo ljubezen, ki uniči smrt in jo naredi za najvišji izraz ljubezni.
Smrt ima svojo moč v tem, da vse uniči in sesuje ter potisne v pozabo.
V Kristusu pa smrt postane kraj dokončnega razodetja Boga, ki je Ljubezen in nas spravlja s seboj (prim. Rim 5,10).
V zgodovini Kristus v svojem mesu, v svojem telesu, v svojem bivanju v času in prostoru izžareva Očeta.
Janez Zlatousti je posrečeno izrazil, da je Kristus »luč od luči«, kot poznamo v veroizpovedi.
Pismo Hebrejcem pove še, da je Kristus »odtis njegovega obstoja«, kot prevajamo danes. Če upoštevamo grške očete, lahko prevedemo, da je zemeljski Jezus popoln portret, popolna podoba Očetovega načina bivanja, njegove osebe: »Ta je podoba nevidnega Boga, prvorojenec vsega stvarstva (Kol 1,15).
Prav v tej resnici ljubezni z Očetom in v občestvu s Svetim Duhom gre Jezus Kristus preko smrti, odreši in prerodi človeštvo ter se povzpne v nebesa na Očetovo desnico.
Vendar ne sam, ampak skupaj s tistimi, ki ga sprejmejo (prim. Rim 8,11).
Tu se odpre prelomnica. Za nekatere je to stvar oblikovanja lastnega življenja v skladu z izbranimi in premišljenimi vrednotami.
V naši kulturi mora človek v procesu rasti slediti idealom, ki naj bi jih z leti uresničil, načrtovati mora svoje življenje, prilagajati se mora in si morda zdraviti težave z različnimi terapijami, da bi uresničil samega sebe in bil s tem zadovoljen.
To je neke vrste prakticiran ateizem.
Kako to, da v cerkvenih načrtih ni predvideno velikonočno tridnevje, velikonočna skrivnost? Velika noč je namreč lahko le del ontologije, ki ne temelji na biti, ampak na občestvenem odnosu.
Zato sta Božič in Velika noč bogoslužno neločljiva.
Tisti pa, ki so po Duhu prerojeni v Kristusu in Boga imenujejo »Očka/Ati«, vidijo, kako se njihovo življenje izpolnjuje v polni udeleženosti pri Kristusu, v sinovstvu, v sprejemanju življenja kot zoē, kajti Duh v njihova srca vliva način, v katerem lahko uresničujejo svoje bivanje v zastonjski ljubezni (agape).
Gre za nenehno hranjenje lastne volje z Očetovo voljo (prim. Jn 4,34).
Njegova volja je ljubezen, ljubezen pa se uresničuje na velikonočni način.
Skozi velikonočno tridnevje ljubezen preobrazi vso človeško naravo in jo prenese v Očetovo kraljestvo.
Novorojeni Kristus se bo uresničil v dialogu z Očetom tako, da se bo daroval na način tega tridnevja. Ne gre za načrtovanje v skladu z ideali vrednot, ki veljajo v različnih kulturah, ampak za odnos ljubezni z Očetom.
SEMENA je rubrika Centra Aletti, ki je na voljo vsako sredo.
Vsak teden je na spletni strani LIPE poleg nedeljske homilije v zvočni obliki (v italijanščini) na voljo tudi poglobitev Božje besede nedeljske ali praznične svete maše.
Blagdan rođenja Gospodina našega Isusa Krista liturgijski je povezan s Isusovim krštenjem, odnosno s očitovanjem pravoga Boga i pravoga čovjeka koji se približava čovjeku grešniku te ide njegovim stopama do Jordana (usp. Mt 3, 5-6.13) kako bismo otpočeli otkrivati u čemu se sastoji pravo spasenje (usp. Mt 3.16-17).
Kristovo Krštenje postaje događaj u kojem se otkriva smisao njegova poslanja. On će, preuzevši na sebe grijeh ljudi, biti ubijen kao janje koje nije otvorilo usta, ali je otvorilo put Pashi, prijelazu novog čovjeka u Krista i po Kristu.
Stoga jedna od bitnih dimenzija Božića jest objava tko je Bog i tko čovjek, u svemu što je Krist živio.
Božić je početak objave Sina Božjega koji je postao čovjekom i koji dolazi čovjeku kao čovjek.
Mnogi su naraštaji iščekivali Mesiju, ali kad je došao, nitko se od vjerskih vođa nije pokrenuo.
Naprotiv, kroz cijelo Evanđelje jasno je njihovo opiranje Kristu, a njihovoj religioznoj sebičnosti posebno je smetalo Božje sinovstvo, koje prema njihovoj religiji nije moglo postojati: „Mi imamo Zakon i po Zakonu on mora umrijeti jer se pravio Sinom Božjim“ (Iv 19,7).
No cijelo je otajstvo Kristova života očitovanje Boga Oca koji u svome Sinu proširuje svoje božansko očinstvo na cijelo čovječanstvo.
Ali prema svetom Maksimu Ispovjedaocu u njegovom komentaru Očenaša, „otajstvo spasenja zapravo pripada onima koji ga žele: ono se ne nameće poput tiranije“.
Kao što pokazuje isti sveti Maksim, u središtu vjere su očinstvo i sinovstvo, odnosno život ljubavi.
Ljubav je slobodna, inače nije ljubav.
Riječ je o prihvaćanju, a ne o razradi vrlo rigorozne ili sekularizirane religije. To se događa danas. Kao rezultat toga, brzo uočavamo da se nešto više ne događa u skladu s vjerom i više se ne dopušta da Duh izlije besplatnu ljubav (agape) u naša srca (usp. Rim 5,5).
Prihvaćanje se događa u dijalogu, a to je vjera (usp. Ef 3,17).
Planiranje i programiranje kako ostvariti neki ideal nema nikakve veze s vjerom. Planiranje u vjeri mora se podudarati s odgovorom na naum ljubavi njegove volje (usp. Ef 1,5).
Današnje drugo čitanje uzeto je s početka Poslanice Hebrejima.
Ako ga čitamo u svjetlu onoga što nam prenosi sveti Ivan, postaje snažna vizija koja nam pomaže prihvatiti svjetlo koje je Krist i, u tom svjetlu, sinovski život za one koji su ga spremni prihvatiti (usp. Iv 1,12).
To je novost koja, kako povijest svjedoči, i danas nailazi na otpor čak i u sredinama u kojima se to ne bi očekivalo.
Bog je govorio preko proroka, a u punini vremenâ očitovao je svoju Riječ, koja je njegov jedinorođeni Sin koji je postao čovjekom.
Ivan kaže da smo u njegovu čovještvu vidjeli njegovu slavu, slavu jedinorođenoga Sina koji dolazi od Oca i očituje dar otkrivanja onoga što smo zbog grijeha zaboravili, to jest da je Bog Otac (usp. Iv 1,14).
Alētheia je, kako sama riječ kaže, ono što izranja iz zaborava. To je istina.
Naime, prije nego je Otac stvorio svijet po Sinu (usp. Heb 1,2), Sin, koji je Riječ, već je postojao i obraćao se Ocu (usp. Iv 1,1).
Dakle, odnos ljubavi između Oca i Sina temelj je svega što postoji. Točnije: sve što postoji utemeljeno je u Sinu koji se obraća Ocu.
Stoga je dijalog, kao izraz ljubavi između Oca i Sina, temelj života.
Duh, koji je lebdio nad vodama, slika je koja očituje taj osobni i dijaloški život kojemu su svojstveni odnosni, koji stvarajući daje svoj život.
Ali varalica, djelitelj, đavao nagovorio je čovjeka da napusti taj život i da se više ne obraća Ocu, nego da sam postane epicentar, pupak svega.
Pupak je plastična slika koja čovjeka podsjeća da izvor života nije u njemu, da u njemu postoji egzistencijalna potreba koja traži da je zadovolji. Zato se s tom čovjekovom usmjerenošću na sebe i na stvorenje, s voljom da uzme za sebe ono što Bog jest i ima, očitovala smrt na zemlji.
Ali Otac nastavlja s djelovanjem svoje Riječi, sve dok Sin koji je postao čovjekom ne postane povijest u konkretnosti ljudskog tijela.
Riječ usmjerena prema Ocu, kao odgovor u dijalogu s Ocem, utjelovljuje se, postaje događaj, postaje povijest i pokreće povijest prema Ocu.
To je moguće jer Riječ nije ideal koji treba ostvariti, nego odnos koji se živi i koji se očituje kroz povijest u besplatnoj ljubavi (agape). Jer Bog je ljubav.
Naime, iz ljubavi prema ljudima i stvorenju Otac daje svoga Sina (usp. Iv 3,16). Sin pak poznaje Očevu zapovijed kao dar svoga života u ljudskom tijelu (usp. Iv 10,18).
I zna da je to polaganje sebe u ruke onih koji će usmrtiti njegovo tijelo put u život vječni (usp. Iv 12,50).
Upravo svojom smrću on će se osloboditi smrti i tako očitovati Očevu ljubav koja uništava smrt i čini od nje najveće očitovanje ljubavi.
Smrt ima svoju moć da sve sruši i uništi te pokopa u zaborav.
U Kristu pak smrt postaje mjesto najveće objave Boga koji je Ljubav i koji nas pomiruje sa sobom (usp. Rim 5,10).
U povijesti Krist je u svom tijelu, u svom življenju u vremenu i prostoru, odsjaj Oca.
Ivan Zlatousti imao je sretan izraz da je Krist „svjetlo od svjetla“, što nam je poznato iz Vjerovanja.
Poslanica Hebrejima također kaže da je Krist „odsjaj Slave i otisak Bića njegova“, kako to danas prevodimo. Ako uzmemo u obzir grčke oce, možemo prevesti da je zemaljski Isus savršeni portret, savršena slika Očeva načina postojanja, njegove Osobe: „On je slika Boga nevidljivoga, Prvorođenac svakog stvorenja“ (Kol 1,15).
Upravo u toj istini ljubavi s Ocem i u zajedništvu s Duhom Svetim, Isus Krist prolazi kroz smrt, spašava i preporađa čovječanstvo te uzlazi na nebo, s desna Ocu.
Ali ne sam, nego skupa s onima koji ga prihvaćaju (usp. Rim 8,11).
Tu se otvara prekretnica. Za neke je to pitanje uređivanja vlastitog života prema odabranim i promišljenim vrijednostima.
U našoj kulturi čovjek u svom procesu rasta mora slijediti ideale koje treba ostvariti tijekom godina, mora planirati svoj život, mora se prilagođavati i eventualno liječiti svoje poteškoće raznim terapijama, kako bi se ostvario i bio s time zadovoljan.
To je neka vrsta praktičnog ateizma.
Kako to da u crkvenim planovima nije predviđeno pashalno trodnevlje, pashalno otajstvo? Naime, Pasha može biti samo dio ontologije koja se ne temelji na bitku, nego na odnosu zajedništva.
Zato su Božić i Uskrs liturgijski neodvojivi.
Oni pak koji su po Duhu nanovo rođeni u Kristu i Boga nazivaju „Tata!“, vide kako se njihov život ispunja u punom sudjelovanju u Kristu, u sinovstvu, u prihvaćanju života kao zoē, budući da Duh ulijeva u njihova srca način s kojim mogu ostvariti vlastito postojanje u besplatnoj ljubavi (agape).
Riječ je o neprestanom hranjenju vlastite volje voljom Očevom (usp. Iv 4,34).
Njegova volja je ljubav, a ljubav se ostvaruje na pashalni način.
Kroz pashalno trodnevlje ljubav preobražava svu ljudsku narav i prenosi je u Očevo kraljevstvo.
Novorođeni Krist će se ostvariti u dijalogu s Ocem, darujući se na način pashalnog trodnevlja. Ne radi se o planiranju prema idealima vrijednosti koje su na snazi u različitim kulturama, već o odnosu ljubavi s Ocem.
SJEMENA je rubrika Centra Aletti dostupna svake srijede.
Svakog tjedna, osim nedjeljne propovijedi u audio obliku (na talijanskom), bit će dostupno na web stranici LIPA produbljivanje nedjeljnih ili blagdanskih čitanja euharistijske liturgije.
Liturgicznie uroczystość Narodzenia Pana naszego Jezusa Chrystusa łączy się z Epifanią, czyli objawieniem się prawdziwego Boga i prawdziwego człowieka, który staje się bliski grzesznemu człowiekowi i wyrusza jego śladami w drogę nad Jordan (por. Mt 3,5-6.13), aby zacząć odsłaniać, na czym polega prawdziwe zbawienie (por. Mt 3,16-17).
Chrzest Chrystusa staje się wydarzeniem, w którym odsłania się sens misji Chrystusa, który biorąc na siebie grzech ludzi, zostanie zabity jak niemy baranek, który jednak otworzył drogę do Paschy, do przejścia nowego człowieka w Chrystusie i według Chrystusa.
Tak więc istotnym wymiarem Bożego Narodzenia jest objawienie tego, kim jest Bóg i kim jest człowiek, we wszystkim, czego doświadcza Chrystus.
Boże Narodzenie jest początkiem objawienia Syna Bożego, który stał się człowiekiem, który przychodzi na spotkanie z człowiekiem jako człowiek.
Mesjasz był oczekiwany przez wiele pokoleń, ale żaden z przywódców religijnych nie wykonał żadnego ruchu w kierunku Jego przyjścia.
Wręcz przeciwnie, jak się okaże w Ewangelii, nie tylko ich opór wobec Chrystusa był wyraźny, ale tym, co przeszkadzało ich religijnemu egoizmowi, było właśnie boskie synostwo, które według ich religii nie mogło istnieć: „My mamy Prawo, a według Prawa powinien On umrzeć, bo sam siebie uczynił Synem Bożym” (J 19, 7).
Ale cała tajemnica życia Chrystusa jest właśnie objawieniem się Boga Ojca, który w swoim Synu rozszerza swoje boskie ojcostwo na całą ludzkość.
Maksym Wyznawca w swoim komentarzu do Ojcze nasz mówi, że „tajemnica zbawienia w rzeczywistości należy do tych, którzy jej pragną: nie narzuca się jako tyrania”.
Jak pokazuje sam św. Maksym, sercem wiary jest ojcostwo i synostwo, a więc życie w miłości.
Miłość jest wolna, inaczej nie jest miłością.
Jest to kwestia przyjęcia, a nie opracowania bardzo surowej lub bardzo zsekularyzowanej religii. Tak dzieje się dzisiaj. W związku z tym łatwo zauważyć, że coś nie jest już zgodne z wiarą, pozwalającą Duchowi wlać agape do naszych serc (por. Rz 5,5).
Przyjęcie odbywa się w dialogu, a tym jest wiara (por. Ef 3,17).
Planowanie, programowanie realizacji ideału nie ma nic wspólnego z wiarą. Planowanie w wierze musi korespondować z odpowiedzią na pełen miłości zamysł Jego woli (por. Ef 1,5).
Dzisiejsze drugie czytanie pochodzi z początku Listu do Hebrajczyków.
Jeśli czytamy je na tle tego, co przekazuje nam św. Jan, staje się ono mocną wizją, która pomaga nam przyjąć światło, jakim jest Chrystus, a w tym świetle życie synostwa dla tych, którzy są gotowi je przyjąć (por. J 1, 12).
Jest to nowość, która, jak świadczy historia, do dziś napotyka na opór w środowiskach, w których nie można by się tego spodziewać. Bóg przemawiał przez proroków, ale w pełni czasów objawił swoje Słowo, którym jest Jego jedyny Syn, który stał się człowiekiem.
W Jego człowieczeństwie, mówi Jan, kontemplowaliśmy Jego chwałę, chwałę Jednorodzonego Syna, który pochodzi od Ojca i który objawia dar odkrywania tego, o czym zapomnieliśmy przez grzech a mianowicie, że Bóg jest Ojcem (por. J 1,14).
Alētheia, jak mówi samo słowo, jest tym, co wydobywa z zapomnienia. Tym jest prawda.
W rzeczywistości, zanim Ojciec stworzył świat przez Syna (por. Hbr 1,2), Syn, który jest Słowem, już istniał i zwracał się do Ojca (por. J 1,1).
Dlatego fundamentem wszystkiego, co istnieje, jest relacja miłości między Ojcem i Synem. Mówiąc dokładniej, całe istnienie opiera się na tym, że Syn zwraca się do Ojca.
Dlatego dialog jako wyraz miłości między Osobą Ojca i Syna jest fundamentem życia.
Duch, unoszący się nad wodami, jest obrazem, który objawia to osobiste, relacyjne i dialogiczne życie, które stwarzając, daje własne życie.
Ale zwodziciel, rozdzielca, diabeł przekonał człowieka, aby porzucił to życie i nie zwracał się już do Ojca, ale stał się epicentrum, pępkiem wszystkiego.
Pępek jest plastycznym obrazem, który przypomina człowiekowi, że źródło życia nie znajduje się w nim samym, że istnieje w nim egzystencjalna potrzeba, która domaga się zaspokojenia. Dlatego, wraz z tym ukierunkowaniem człowieka na siebie i na stworzenie, z pragnieniem wzięcia tego, czym Bóg jest i co ma, śmierć objawiła się na ziemi.
Ale Ojciec kontynuuje działanie swojego Słowa, dopóki Syn, który stał się człowiekiem, nie stanie się historią w konkretności ludzkiego ciała.
Słowo zorientowane na Ojca, jako odpowiedź w dialogu z Ojcem, wciela się, staje się wydarzeniem, staje się historią i kieruje historię ku Ojcu.
Jest to możliwe, ponieważ Słowo nie jest ideałem do zrealizowania, ale relacją do przeżycia, która objawia się w agape, która staje się ciałem historii. Ponieważ Bóg jest miłością.
Rzeczywiście, z miłości do ludzi i do stworzenia Ojciec daje swojego Syna (por. J 3,16). A Syn poznaje polecenie Ojca jako dar swojego życia, w swoim ludzkim ciele (por. J 10,18).
I wie, że to oddanie się w ręce tych, którzy służą śmierci za cenę Jego ludzkiego ciała, jest drogą do życia wiecznego (por. J 12,50).
To właśnie przez swoją śmierć uwolni się od śmierci, objawiając miłość Ojca, który niszczy śmierć, czyniąc z niej ostateczny przejaw miłości.
Śmierć ma moc niszczenia i resetowania wszystkiego, grzebania wszystkiego w zapomnieniu.
Ale w Chrystusie śmierć staje się miejscem ostatecznego objawienia Boga, który jest Miłością i który pojednał nas ze sobą (por. Rz 5, 10).
W historii Chrystus jest w swoim ciele, w swoim istnieniu w czasie i przestrzeni, promieniowaniem Ojca.
Jan Chryzostom miał to szczęśliwe wyrażenie, że Chrystus jest „światłością ze światłości”, które znamy z Credo.
List do Hebrajczyków mówi również, że Chrystus jest „odbiciem Jego istoty”, jak to się dzisiaj tłumaczy. Biorąc pod uwagę Ojców Greckich, możemy przetłumaczyć, że ziemski Jezus jest doskonałym portretem, doskonałym obrazem sposobu bycia Ojca, Jego Osoby: „On jest obrazem Boga niewidzialnego –
Pierworodnym wobec każdego stworzenia” (Kol 1,15).
To właśnie w tej prawdzie miłości do Ojca, w komunii z Duchem Świętym, przechodzi przez śmierć, zbawia i odradza ludzkość oraz wstępuje do nieba po prawicy Ojca.
Jednak nie sam, ale z tymi, którzy Go przyjmują (por. Rz 8,11).
Tutaj otwiera się przełom. Dla niektórych jest to kwestia planowania życia zgodnie z wybranymi i przemyślanymi wartościami.
W naszej kulturze człowiek w swoim procesie rozwoju będzie musiał podążać za ideałami, aby je realizować przez lata, będzie musiał planować swoje życie, dostosowując się i ewentualnie lecząc swoje trudności różnymi terapiami, aby być zadowolonym z własnej samorealizacji.
Jest to rodzaj praktykowanego ateizmu.
Dlaczego Triduum Paschalne, Misterium Paschalne, nie jest przewidziane w planach Kościoła? Ponieważ Pascha może być tylko częścią ontologii nie opartej na bycie, ale na relacji wspólnotowej.
Dlatego Boże Narodzenie i Wielkanoc są liturgicznie nierozłączne.
Z drugiej strony, ci, którzy zostali odrodzeni w Chrystusie przez Ducha i nazywają Boga „Tatą”, widzą swoje życie wypełnione w pełnym uczestnictwie w Chrystusie, w synostwie, w przyjęciu zoē, gdy Duch wlewa w ich serca sposób na spełnienie ich egzystencji w agape.
Jest to ciągłe karmienie swojej woli wolą Ojca (por. J 4, 34).
Jego wolą jest miłość, a miłość urzeczywistnia się w sposób paschalny.
Poprzez Triduum miłość przenosi, przemieniając całą ludzką naturę do Królestwa Ojca.
Nowonarodzony Chrystus spełni się w dialogu z Ojcem, składając siebie w ofierze na sposób Triduum paschalnego. Nie chodzi o projekt zgodny z ideałami wartości w różnych kulturach, ale o relację miłości z Ojcem.
ZIARNA są rubryką Centro Aletti udostępnianą w każdą środę.
Każdego tygodnia, oprócz homilii niedzielnej w formie audio, na stronie LIPA będzie do dyspozycji pogłębienie czytań liturgicznych z eucharystii niedzielnej bądź świątecznej
