Approfondimento delle letture della liturgia
Profundización de las lecturas de la liturgia
Poglobitev Božje besede
Produbljivanje liturgijskih tekstova
Pogłębienie czytań liturgicznych
![[SEMI] DOMENICA DI PENTECOSTE (Anno B) 2](https://www.edizionilipa.com/wp-content/uploads/2024/05/252-037-2023-Cappella-Santuario-Nostra-Signora-di-Fatima-San-Vittorino-Italia-Pentecoste-2-400x400.jpg "[SEMI] DOMENICA DI PENTECOSTE (Anno B) 2")
La Pentecoste, ossia la discesa dello Spirito Santo che Cristo manda dal Padre (cf Gv 15,26), rende completo e comprensibile il mistero pasquale di Cristo.
Lo rende a noi comprensibile perché ce ne rende partecipi, donandoci la vita del Figlio di Dio, rendendoci figli di Dio (cf Gal 4,6-7).
Come ci si accorge dell’unicità del dono?
Prima o poi ogni essere umano percepisce che c’è in atto una forza che attira tutte le nostre energie e capacità verso l’io che vuole vivere, rimanere e realizzarsi per sempre, sempre più pienamente.
C’è in noi un orientamento della nostra esistenza che ha come scopo il nostro io.
L’io dell’uomo vuole realizzare ciò che sta emergendo dalla sua natura umana. Questa natura viene intesa come qualcosa che appartiene a questa creazione, in parte condivisa con il mondo degli animali, ma distinta dalla ragione. Però è assente la presenza divina.
C’è una relazione strana tra la nostra natura e tutto ciò che possiede come talenti, caratteristiche, capacità e possibilità. E l’io vorrebbe affermarsi e realizzarsi attraverso questa natura. È come se l’io fosse la vera espressione di questa natura. Anzi, la natura sarà pienamente appagata quando porterà l’io alla sua massima realizzazione.
Ma, a ben vedere, ci si accorge che a monte c’è una strana, sconosciuta, difficilmente definibile paura, una paura che non si vuole neanche riconoscere come tale, ma che l’io sperimenta come paura per sé stesso, come una minaccia fine e camuffata.
Come se l’io, benché espressione di una ricca natura umana, avverta che sotto di sé c’è una voragine, un vuoto, un’inconsistenza.
E questa inconsistenza chiede all’io di risolverla, di eliminarla, di riempirla di un contenuto che davvero colmi il vuoto.
Ma, più l’io si dà da fare, l’inconsistenza dell’io diventa sempre più forte. E l’io diventa sempre più rigido e spietato.
Stiamo parlando di ciò che Paolo chiama “carne”.
Come resistere all’attrazione della carne che orienta l’uomo nella direzione di una morte inevitabile?
L’uomo da solo non ce la fa. Anzi, più si mette a contrastare questa forza attraente che agisce sulla volontà e sulla ragione, più diventa protagonista di sé stesso, impegnandosi in ciò che considera come un miglioramento della propria esistenza.
Una volta che l’io umano è preso in questa dinamica, diventa molto difficile uscirne: “Quelli infatti che vivono secondo la carne, tendono verso ciò che è carnale” (Rm 8,5).
Per carnale Paolo intende la voglia di salvare sé stessi, di rassicurarsi, di realizzare l’idea che abbiamo da soli di noi stessi.
Ma l’indirizzo di tale impostazione è la morte.
“Ora la carne tende alla morte” (Rm 8,6).
E siccome l’inganno del diavolo sin dal terzo capitolo della Genesi è quello di renderci come Dio, perché così eviteremo la morte, la trappola religiosa è molto efficace.
Si comincia ad essere rigorosi, osservanti, non rendendoci conto che, nel nome di un Dio che ci salvi dalla nostra morte, ci siamo messi nel ruolo di protagonisti della nostra esistenza.
Così anche il nostro pensiero diventa passionale, cioè al servizio dei bisogni dell’io, anche se in nome di qualche dio e di qualche sua legge (cf Ef 2,3). Ma si tratta di un immenso inganno, di un’illusione diabolica. Infatti “per le opere della legge non verrà mai giustificato nessuno” (Gal 2,16).
La carne, con tutta la sua forza, facendo leva sulla volontà e sulla ragione, è semplicemente una distrazione per non accogliere gratuitamente il dono della vita nuova. Infatti, il dono della vita accolta non appaga il bisogno del merito e del vanto, che è la passione dell’io, un desiderio proprio alla carne e al suo modo di agire.
“Per grazia infatti siete salvati mediante la fede; e ciò non viene da voi, ma è dono di Dio; né viene dalle opere, perché nessuno possa vantarsene” (Ef 2,8-9).
Poi la questione si complica ancora di più, perché, benché incamminati su una via religiosa, si sta male.
Il fallimento comincia a farsi sentire con l’amarezza del vuoto, dell’inconsistenza, anche se magari si è impegnati notte e giorno in mille attività, anche religiose.
Allora si cominciano ad accusare gli altri come colpevoli del proprio fallimento.
Infatti, se osserviamo le persone che hanno sempre il dito puntato sugli altri, si nota che col loro stesso gesto mostrano che non sono dentro la vita del Vangelo e dunque dentro la vita dello Spirito che il Padre ci dona. Perché chi è di Cristo non giudica e non accusa (cf Mt 7,1-2). Accusare è opera di satana (cf Ap 12,10). Quando si comincia a giudicare l’altro, si commette peccato, e questo, una volta commesso, produce la morte (cf Gc 1,15).
Proprio per questo Dio Padre dona lo Spirito Santo, che è più forte ed agisce nella direzione opposta alla carne: “Ora, la carne tende alla morte, mentre lo Spirito tende alla vita e alla pace” (Rm 8,6).
Noi siamo rigenerati nella vita di Dio e proprio lo Spirito Santo attesta che siamo figli di Dio (cf Rm 8,16). Noi siamo radicalmente fondati in Cristo. E dunque sentiamo lo Spirito Santo come nostro.
“Nostro” vuol dire di Cristo e nostro, perché siamo figli del Padre.
Tutto ciò che è del Padre è nostro, siamo familiari di Dio (cf Ef 2,19) e sentiamo ciò che proviene dalla carne, dalle passioni, come a noi estraneo, come qualcosa che non ci appartiene, addirittura che non ci riguarda.
Lo Spirito Santo è il Signore che ci dà la vita, quella di Dio, cioè zoē, e questa viene vissuta nella pace.
Infatti il Risorto soffia lo Spirito sulla Chiesa e il saluto esprime ciò che porta il suo soffiare: “Pace a voi”(Gv 20,19).
“Vi lascio la pace, vi do la mia pace. Non come la dà il mondo, io la do a voi“ (Gv 14,27).
Infatti la soddisfazione dei desideri e delle passioni dell’io che l’uomo fino a un certo punto può anche realizzare non dà la pace come quella che dà Cristo.
La zoē si riconosce dalla pace e dalla gioia. Questa vita filiale è un dono, perché nessuno si partorisce da solo. Lo Spirito Santo, il Signore della comunione, che dona la vita come comunione porta i frutti nella nostra vita.
Paolo sottolinea tutto ciò dicendo: “Il frutto dello Spirito è amore” (Gal 5,22) e poi elenca otto realtà spirituali, ma utilizzando sempre il singolare, perché lo Spirito Santo agisce donando la vita che è unità, perché è amore.
L’amore unisce tutta l’esistenza umana, così che l’umanità viene vissuta secondo queste realtà elencate da Paolo. È l’umanità realizzata in Cristo. È la vita dell’uomo come organismo, così come la Chiesa, che è il corpo di Cristo.
Ma quando parla della carne, Paolo non usa la parola “frutto”, ma “opere”, e non usa il singolare, ma il plurale, perché si tratta delle opere con cui l’io cerca di soddisfare sé stesso e riempire il suo vuoto riguardo a tutte le relazioni ai diversi livelli.
Ma, su questo piano, è in gioco una grande frantumazione, dove ogni dettaglio si presenta come una possibile salvezza, ma di fatto non fa altro che far assaggiare la morte. Qui l’unità non è più possibile, se non come regime sotto tanti aspetti: disciplinare, intellettuale, scientifico, sociale, politico, militare, massmediatico, l’opinione pubblica, ecc.
Già da molto tempo sperimentiamo la frantumazione nella nostra cultura contemporanea e vediamo come di essa talvolta fa esperienza anche la Chiesa, quando fatica a mantenere una visione dell’insieme organica, libera, come amore realizzato, come bellezza.
E forse tutto ciò non è estraneo al fatto che da molti secoli lo Spirito Santo non ci è troppo familiare e non costituisce il fondamento della nostra esistenza, del nostro vedere, pensare, agire, creare.
Ma senza lo Spirito Santo non è possibile vivere la vita di Cristo. Allora, in questo caso, tutto ciò che è fragilità, debolezza, peccato, male, dolore, malattia, sofferenza e la morte non viene vissuto come manifestazione dell’amore di Cristo che redime, ma semplicemente come qualcosa che ci affossa.
Si tratta dunque di aprirsi all’azione dello Spirito Santo per partecipare al compimento della Pasqua nella gloria del regno di Dio Padre.
SEMI è la rubrica del Centro Aletti disponibile ogni venerdì.
Ogni settimana, oltre all’omelia della domenica in formato audio, sarà disponibile sul sito LIPA un approfondimento delle letture della liturgia eucaristica domenicale o festiva.
Pentecostés, la venida del Espíritu Santo que Cristo envía desde el Padre (cf. Jn 15,26), hace completo y comprensible el misterio pascual de Cristo.
Nos lo hace comprensible porque nos hace partícipes de él, dándonos la vida del Hijo de Dios, haciéndonos hijos de Dios (cf. Ga 4,6-7).
¿Cómo se toma conciencia de la unicidad del don?
Tarde o temprano, todo ser humano percibe que existe una fuerza que atrae todas nuestras energías y capacidades hacia el yo que quiere vivir, permanecer y realizarse para siempre, cada vez más plenamente.
Hay en nosotros una orientación de nuestra existencia que tiene como finalidad el yo.
El yo humano quiere realizar lo que emerge de su naturaleza humana. Esta naturaleza se entiende como algo que pertenece a esta creación, en parte compartida con el mundo animal, pero distinta de la razón. Sin embargo, la presencia divina está ausente.
Existe una extraña relación entre nuestra naturaleza y todo lo que posee como talentos, características, capacidades y posibilidades. Y el yo quisiera afirmarse y realizarse a través de esta naturaleza. Es como si el yo fuera la verdadera expresión de esta naturaleza. De hecho, la naturaleza se realizará plenamente cuando lleve al yo a su más alta realización.
Pero si se observa más de cerca, uno se da cuenta de que hay un miedo extraño, desconocido, difícilmente definible, un miedo que uno ni siquiera quiere reconocer como tal, pero que el yo experimenta como miedo a sí mismo, como una fina amenaza disfrazada.
Como si el yo, a pesar de ser expresión de una rica naturaleza humana, sintiera que debajo de sí mismo hay un abismo, un vacío, una inconsistencia.
Y esta incoherencia le pide al yo que la resuelva, que la elimine, que la llene con un contenido que verdaderamente llene el vacío.
Pero, cuanto más se ocupa el yo, la inconsistencia del yo se hace más y más fuerte. Y el yo se vuelve cada vez más rígido y despiadado.
Estamos hablando de lo que Pablo llama “carne”.
¿Cómo resistir a la atracción de la carne, que lleva al hombre hacia la muerte inevitable?
El hombre solo no puede hacerlo. Al contrario, cuanto más se propone contrarrestar esta fuerza atractiva que actúa sobre la voluntad y la razón, más se convierte en su propio protagonista, comprometiéndose en lo que considera una mejora de su existencia.
Una vez que el yo humano queda atrapado en esta dinámica, resulta muy difícil salir de ella: “Porque los que viven según la carne tienden a lo carnal” (Rom 8,5).
Por carnal Pablo entiende el deseo de salvarse, de tranquilizarse, de cumplir la idea que tenemos de nosotros mismos.
Pero la dirección de tal acercamiento es la muerte.
“Ahora bien, la carne tiende a la muerte” (Rom 8,6).
Y como el engaño del diablo desde el tercer capítulo del Génesis es hacernos semejantes a Dios, para que evitemos la muerte, la trampa religiosa es muy eficaz.
Empezamos a ser estrictos, observantes, sin darnos cuenta de que, en nombre de un Dios que nos salva de la muerte, nos hemos colocado en el papel de protagonistas de nuestra existencia.
Así, incluso nuestro pensamiento se vuelve apasionado, es decir, al servicio de las necesidades del ego, aunque sea en nombre de algún dios y de algunas de sus leyes (cf. Ef 2,3). Pero esto es un inmenso engaño, una ilusión diabólica. Porque “por las obras de la ley nadie será jamás justificado” (Ga 2,16).
La carne, con todo su poder, apoyándose en la voluntad y la razón, no es más que una distracción para no aceptar libremente el don de la vida nueva. De hecho, el don de la vida aceptado no satisface la necesidad de mérito y jactancia, que es la pasión del yo, un deseo propio de la carne y de su modo de actuar.
“Porque por gracia sois salvos por medio de la fe; y esto no procede de vosotros, sino que es don de Dios; tampoco procede de las obras, para que nadie pueda gloriarse” (Ef 2,8-9).
Entonces el asunto se complica aún más, porque, a pesar de haber emprendido un camino religioso, uno está enfermo.
El fracaso comienza a hacerse sentir con la amargura del vacío, de la incoherencia, aunque uno se dedique noche y día a mil actividades, incluso religiosas.
Entonces uno empieza a acusar a los demás como culpables de su propio fracaso.
De hecho, si observamos a las personas que siempre tienen el dedo apuntando a los demás, nos damos cuenta de que con sus mismas acciones demuestran que no están dentro de la vida del Evangelio y, por tanto, dentro de la vida del Espíritu que el Padre nos da. Porque el que es de Cristo ni juzga ni acusa (cf Mt 7,1-2). Acusar es obra de Satanás (cf Ap 12,10). Cuando uno se pone a juzgar al otro, comete pecado, y éste, una vez cometido, produce la muerte (cf Sant 1,15).
Precisamente por eso Dios Padre da el Espíritu Santo, que es más fuerte y actúa en sentido contrario a la carne: “Ahora bien, la carne tiende a la muerte, mientras que el Espíritu tiende a la vida y a la paz” (Rm 8,6).
Somos regenerados en la vida de Dios y es el Espíritu Santo quien da testimonio de que somos Hijos de Dios (cf. Rm 8,16). Estamos radicalmente fundados en Cristo. Y por eso sentimos al Espíritu Santo como nuestro.
“Nuestro” significa de Cristo y nuestro, porque somos hijos del Padre.
Todo lo que es del Padre es nuestro, somos miembros de la familia de Dios (cf. Ef 2,19) y sentimos lo que viene de la carne, de las pasiones, como ajeno a nosotros, como algo que no nos pertenece, incluso que no nos concierne.
El Espíritu Santo es el Señor que nos da la vida, la vida de Dios, que es zoē, y ésta se vive en paz.
De hecho, el Resucitado sopla el Espíritu sobre la Iglesia y el saludo expresa lo que trae su soplo: “La paz esté con vosotros” (Jn 20,19).
“Os dejo la paz, os doy mi paz. No como la da el mundo, yo os la doy” (Jn 14,27).
En efecto, la satisfacción de los deseos y pasiones del yo, que el hombre hasta cierto punto también puede realizar, no da la paz como la que da Cristo.
El zoē se reconoce por la paz y la alegría. Esta vida filial es un don, porque nadie se da a luz a sí mismo. El Espíritu Santo, el Señor de la comunión, que da vida como comunión da fruto en nuestras vidas.
Pablo lo subraya diciendo: “El fruto del Espíritu es el amor” (Ga 5,22) y enumera a continuación ocho realidades espirituales, pero utilizando siempre el singular, porque el Espíritu Santo actúa dando vida que es unidad, porque es amor.
El amor une toda la existencia humana, de modo que la humanidad se vive según esas realidades enumeradas por Pablo. Es la humanidad realizada en Cristo. Es la vida del hombre como organismo, así como de la Iglesia, que es el cuerpo de Cristo.
Pero cuando habla de la carne, Pablo no usa la palabra “fruto”, sino “obras”, y no usa el singular, sino el plural, porque son las obras con las que el yo busca satisfacerse y llenar su vacío con respecto a todas las relaciones a distintos niveles.
Pero, en este nivel, está en juego una gran fragmentación, en la que cada detalle se presenta como una posible salvación, pero en realidad no hace más que dar un sabor de muerte. Aquí, la unidad ya no es posible, salvo como régimen en tantos aspectos: disciplinario, intelectual, científico, social, político, militar, medios de comunicación, opinión pública, etc.
Hace tiempo que experimentamos la fragmentación en nuestra cultura contemporánea, y vemos cómo también la Iglesia la experimenta a veces, cuando lucha por mantener una visión orgánica y libre del todo, como amor realizado, como belleza.
Y quizá esto no sea ajeno al hecho de que durante muchos siglos el Espíritu Santo no nos ha sido demasiado familiar y no ha sido el fundamento de nuestra existencia, de nuestro ver, pensar, actuar, crear.
Pero sin el Espíritu Santo no es posible vivir la vida de Cristo. Así que, en este caso, todo lo que es fragilidad, debilidad, pecado, mal, dolor, enfermedad, sufrimiento y muerte no se experimenta como una manifestación del amor redentor de Cristo, sino simplemente como algo que nos aflige.
Se trata, pues, de abrirnos a la acción del Espíritu Santo para participar en el cumplimiento de la Pascua en la gloria del reino de Dios Padre.
SEMILLAS es una publicación del Centro Aletti disponible todos los viernes. Cada semana, además del audio de la homilía dominical, estará disponible en el sitio de LIPA un comentario a las lecturas de la Liturgia del Domingo, como así también a las lecturas de la semana.
Binkošti, oziroma prihod Svetega Duha, ki ga je Kristus poslal od Očeta (prim. Jn 15,26), dopolni Kristusovo velikonočno skrivnost in jo naredi razumljivo.
Naredi nam jo razumljivo, ker nas stori deležne te skrivnosti, s tem, ko nam podari življenje Božjega Sina in nas naredi za Božje otroke (prim. Gal 4,6-7).
Kako se človek zave edinstvenosti daru?
Vsak človek slej ko prej zazna, da je na delu sila, ki privlači vse naše energije in sposobnosti k jazu, ki želi za vedno in vedno bolj polno živeti, ostati in se uresničevati.
V nas je usmeritev našega bivanja, katerega namen je naš jaz.
Človekov jaz hoče uresničiti, kar prihaja iz njegove človeške narave. To naravo razumemo kot nekaj, kar pripada temu stvarstvu, in jo deloma delimo z živalskim svetom, vendar se razlikuje po razumu. Odsotna pa je božanska prisotnost.
Med našo človeško naravo in vsem, kar ima (talenti, značilnosti, sposobnosti in možnosti), je nek čuden odnos. Jaz bi se hotel uveljaviti in uresničiti preko te narave. Kot da bi bil jaz resnični izraz te narave. Še več, narava bo v polnosti zadoščena, ko bo pripeljala jaz do njegove popolne uresničitve.
Vendar, če dobro pogledamo, vidimo, da je v ozadju vsega nek čuden, nepoznan, težko definiran strah; strah, ki ga človek noče prepoznati kot takega, jaz pa ga občuti kot strah zase, kot prefinjeno in prikrito grožnjo.
Kakor da jaz, čeprav je izraz bogate človeške narave, pod seboj zazna prepad, praznino, neosnovanost.
Ta neosnovanost pa želi, da bi jo jaz razrešil, odstranil, napolnil z vsebino, ki bi resnično napolnila praznino.
Toda bolj kot si jaz prizadeva, močnejša postaja njegova neosnovanost. In jaz postaja vedno bolj tog in neusmiljen.
Govorimo o tem, kar Pavel imenuje »meso«.
Kako se upreti privlačnosti mesa, ki vodi človeka v neizogibno smrt?
Tega človek ne zmore sam. Nasprotno, bolj ko se skuša upreti tej privlačni moči, ki pritiska na voljo in razum, bolj postaja protagonist samega sebe in si prizadeva v tem, kar smatra za izboljšanje svojega obstoja.
Ko se človeški jaz ujame v to dinamiko, se zelo težko izkoplje iz nje: »Kajti tisti, ki so po mesu, mislijo na to, kar je meseno« (Rim 8,5).
Pavel smatra za meseno voljo, da bi človek rešil samega sebe, da bi se zagotovil, da bi uresničil idejo, ki jo ima o samem sebi.
Vendar tak pristop vodi v smrt.
»Toda meseno mišljenje je smrt« (Rim 8,6).
Ker pa je hudičeva prevara že od tretjega poglavja Prve Mojzesove knjige ta, da bi postali kot Bog in se tako izognili smrti, je religiozna past zelo učinkovita.
Postanemo strogi, izpolnjujemo vse do pičice, ne zavedamo pa se, da smo se v imenu Boga, ki nas rešuje naše smrti, sami postavili v vlogo protagonistov svojega obstoja.
Tako tudi naša misel postane strastna, se pravi v službi potreb jaza, pa čeprav v imenu kakega boga in kakega njegovega zakona (prim. Ef 2,3). Vendar gre za veliko prevaro, za diabolično iluzijo. Kajti »človek ni opravičen po delih postave« (Gal 2,16).
Meso, z vso svojo močjo, pritiska na voljo in razum ter odvrača pozornost, da ne bi zastonj sprejeli daru novega življenja. Dar sprejetega življenja namreč ne zadovolji potrebe po zaslugah ali hvalisanju, ki je strast jaza, želja, lastna mesu in njegovemu načinu delovanja.
»Z milostjo ste namreč odrešeni po veri, in to ni iz vas, ampak je Božji dar. Niste odrešeni iz del, da se ne bi kdo hvalil« (Ef 2,8-9).
Potem se stvar še bolj zaplete, kajti, čeprav smo na religiozni poti, nam ni dobro.
Neuspeh se začne čutiti kot grenkoba praznine, neznatnosti, čeprav smo se morda dan in noč trudili v nešteto dejavnostih, tudi religioznih.
Kot krivce za svoj neuspeh začnemo obtoževati druge.
Če namreč opazujemo ljudi, ki vedno uperjajo prst v druge, opazimo, da z isto kretnjo pokažejo, da ne živijo po evangeliju in tako tudi ne po Duhu, ki nam ga daje Oče. Kajti kdor je Kristusov, ne sodi in ne obsoja (prim. Mt 7,1-2). Obsojanje je satanovo delo (prim. Raz 12,10). Ko začnemo soditi drugega, grešimo; greh pa povzroči smrt (prim. Jak 1,15).
Prav zato nam Bog Oče daje Svetega Duha, ki je močnejši in deluje v nasprotni smeri od mesa: »meseno mišljenje je smrt, duhovno mišljenje pa življenje in mir« (Rim 8,6).
Prerojeni smo v Božje življenje in prav Sveti Duh pričuje, da smo Božji otroci (prim. Rim 8,16). Radikalno smo utemeljeni v Kristusu. Zato čutimo Svetega Duha kot svojega.
»Svojega« pomeni Kristusovega in našega, saj smo Očetovi otroci.
Vse, kar je Očetovo, je naše, Božji sorodniki smo (prim. Ef 2,19) in čutimo, kako nam je tuje to, kar prihaja iz mesa, iz strasti – kot nekaj, kar nam ne pripada in celo, kar nas ne zadeva.
Sveti Duh je Gospod, ki daje življenje, Božje življenje, to je zoē, in ga živimo v miru.
Vstali namreč dihne Duha nad Cerkev in pozdrav izrazi to, kar prinese njegov dih: »Mir vam bodi!« (Jn 20,19).
»Mir vam zapuščam, svoj mir vam dajem. Ne dajem vam ga, kakor ga daje svet« (Jn 14,27).
Človek lahko do neke mere zadovolji želje in strasti jaza, vendar to ne prinese miru, kot ga daje Kristus.
Zoē se prepozna po miru in veselju. To sinovsko življenje je dar, kajti nihče ne rodi samega sebe. Sveti Duh, Gospod občestva, ki daje življenje kot občestvo, prinaša sadove v naše življenje.
Pavel to poudari z besedami: »Sad Duha pa je: ljubezen« (Gal 5,22) in nato našteje osem duhovnih stvarnosti, vendar vedno uporabi ednino, kajti Sveti Duh deluje tako, da podarja življenje, ki je edinost, ker je ljubezen.
Ljubezen združuje ves človeški obstoj, tako da človek živi človeškost v skladu s temi stvarnostmi, ki jih našteje Pavel. To je človeškost uresničena v Kristusu. Je življenje človeka kot organizem, tako kot Cerkev, ki je Kristusovo telo.
Ko pa govori o mesu, Pavel ne uporabi besede »sad«, ampak »dela«, in ne uporabi ednine, ampak množino, ker gre za dela, s katerimi skuša jaz zadovoljiti samega sebe in napolniti svojo praznino glede vseh odnosov na različnih ravneh.
Na tej ravni pa je v igri velika razdrobljenost, kjer se vsak detajl pokaže kot možna rešitev, dejansko pa ne prinaša drugega kot okus smrti. Tukaj edinost ni več mogoča, razen kot režim v različnih vidikih: disciplinskem, razumskem, znanstvenem, socialnem, političnem, vojaškem, medijskem, javnomnenjskem itd.
V naši sodobni kulturi že dolgo okušamo razdrobljenost in vidimo, kako jo včasih občuti tudi Cerkev, ko se trudi ohraniti organsko, svobodno vizijo celote, kot uresničeno ljubezen, kot lepoto.
Morda vse to ni tuje dejstvu, da nam Sveti Duh že več stoletij ni kaj dosti domač in ni temelj našega bivanja, našega gledanja, razmišljanja, delovanja in ustvarjanja.
Vendar brez Svetega Duha ni mogoče živeti Kristusovega življenja. V tem primeru torej vse, kar je krhkost, slabotnost, greh, zlo, bolečina, bolezen, trpljenje in smrt ne živimo kot razodetje ljubezni Kristusa, ki odrešuje, ampak zgolj kot nekaj, kar nam jemlje življenje.
Gre torej za to, da se odpremo delovanju Svetega Duha, da bi bili udeleženi pri dopolnitvi velike noči v slavi kraljestva Boga Očeta.
SEMENA je rubrika Centra Aletti, ki je na voljo vsak petek.
Vsak teden je na spletni strani LIPE poleg nedeljske homilije v zvočni obliki (v italijanščini) na voljo tudi poglobitev Božje besede nedeljske ali praznične svete maše.
Pedesetnica, odnosno silazak Duha Svetoga kojega je Krist poslao od Oca (usp. Iv 15,26), dovršava Kristovo pashalno otajstvo i čini ga shvatljivim.
On nam ga čini shvatljivim jer nas čini dionicima toga otajstva darivajući nam život Sina Božjega, čineći nas sinovima Božjom (usp. Gal 4,6-7).
Kako se postaje svjestan jedinstvenosti toga dara?
Svaki čovjek prije ili kasnije zamjećuje na djelu silu koja privlači sve njegove energije i sposobnosti prema vlastitomu „ja“ koji želi živjeti vječno i sve potpunije, ostati i ostvariti se.
U nama postoji usmjerenost našeg postojanja koja ima za cilj naš „ja“.
Čovjekov „ja“ želi ostvariti ono što proizlazi iz njegove ljudske naravi. Tu narav shvaćamo kao nešto što pripada ovome stvorenju, i djelomično je dijelimo sa životinjskim svijetom, ali je različita po razumu. Međutim, u njoj je odsutna božanska nazočnost.
Postoji čudan odnos između naše naravi i svega što ona posjeduje (talenati, osobine, sposobnosti i mogućnosti). Čovjekov „ja“ bi se želio afirmirati i ostvariti kroz tu narav. Kao da je čovjekov „ja“ istinski izraz te naravi. Štoviše, narav će biti u potpunosti zadovoljena kada dovede čovjekov „ja“ do njegovog potpunog ostvarenja.
No, ako dobro pregledamo, vidjet ćemo da iza svega stoji neki čudan i nepoznat strah, koji je teško definirati; strah koji čovjek ne želi ni priznati kao takav, ali ga njegov „ja“ doživljava kao strah za sebe, kao delikatnu i prikrivenu prijetnju.
Kao da taj „ja“, iako je izraz bogate ljudske naravi, pod sobom opaža ponor, prazninu, nepostojanost.
Ta nepostojanost traži da je čovjekov „ja“ riješi, da je ukloni, da je puni sadržajem koji bi uistinu ispunio tu prazninu.
Međutim, što se čovjekov „ja“ više trudi, njegova nepostojanost postaje sve jača. A sam „ja“ postaje sve stroži i nemilosrdniji.
Govorimo o onome što Pavao naziva „tijelo“.
Kako se oduprijeti privlačnosti tijela koja čovjeka vodi u neizbježnu smrt?
Čovjek to ne može sam. Naprotiv, što se više pokušava oduprijeti toj privlačnoj sili koja djeluje na volju i razum, to više postaje protagonist samog sebe, zalažući se u onome što smatra poboljšanjem vlastite egzistencije.
Kad se ljudski „ja“ uhvati u tu dinamiku, vrlo je teško izaći iz nje: „Da, oni koji žive po tijelu, teže za onim što je tjelesno“ (Rim 8,5).
Pavao smatra tjelesnom čovjekovu volju da spasi sebe, da se osigura, da ostvari ideju koju ima o samom sebi.
Međutim, takav pristup vodi u smrt.
„Težnja je tijela smrt“ (Rim 8,6).
A budući da je đavlova prijevara od trećeg poglavlja Knjige Postanka u tome da postanemo kao Bog i tako izbjegnemo smrt, religijska je zamka vrlo učinkovita.
Postajemo strogi, ispunjamo sve do u tančine, ali ne shvaćamo da smo se, u ime Boga koji nas spašava od naše smrti, stavili u ulogu protagonista svoga postojanja.
Na taj način i naša misao postaje strastvena, to jest u službi potreba vlastitoga „ja“, makar i u ime nekog boga i nekih njegovih zakona (usp. Ef 2,3). No to je ogromna prijevara, đavolska obmana. „Jer se po djelima Zakona nitko neće opravdati“ (Gal 2,16).
Tijelo, sa svom svojom snagom pritišće volju i razum te nas odvraća od slobodnog prihvaćanja dara novog života. Naime, dar prihvaćenog života ne zadovoljava potrebu za zaslugom i hvastanjem, što je strast našega „ja“, želja svojstvena tijelu i njegovom načinu djelovanja.
„Ta milošću ste spašeni po vjeri! I to ne po sebi! Božji je to dar! Ne po djelima, da se ne bi tko hvastao“ (Ef 2,8-9).
Potom se stvar još više komplicira, jer, iako smo na religioznom putu, nije nam dobro.
Neuspjeh se počinje osjećati kao gorčina praznine, nepostojanost, iako smo se možda danonoćno trudili u bezbrojnim aktivnostima, pa tako i religioznim.
Onda otpočinjemo kriviti druge za svoj neuspjeh.
Naime, ako promatramo ljude koji uvijek upiru prstom u druge, primjećujemo da tom istom gestom pokazuju da ne žive po Evanđelju pa samim time ni po Duhu kojeg nam daje Otac. Jer onaj tko je Kristov ne sudi i ne optužuje (usp. Mt 7,1-2). Optuživanje je sotonino djelo (usp. Otk 12,10). Kad počnemo suditi drugoga, griješimo; a grijeh uzrokuje smrt (usp. Jak 1,15).
Upravo zato nam Bog Otac daje Duha Svetoga, koji je jači i djeluje u suprotnom smjeru od tijela: „težnja je tijela smrt, a težnja Duha život i mir“ (Rim 8,6).
Preporođeni smo u Božji život i sam Duh Sveti svjedoči da smo djeca Božja (usp. Rim 8,16). Radikalno smo utemeljeni u Kristu. Zato Duha Svetoga osjećamo kao svojega.
„Svojega“ znači Kristovog i našega, jer smo Očeva djeca.
Sve što je Očevo naše je, mi smo ukućani Božji (usp. Ef 2,19) i osjećamo kako nam je strano ono što dolazi od tijela, od strasti – kao nešto što nam ne pripada, što nas se čak ne tiče.
Duh Sveti je Gospodin koji nam daje život, Božji život, to je zoē, i mi ga živimo u miru.
Naime, Uskrsli dahne Duha u Crkvu a pozdrav mu izražava ono što donosi njegov dah: „Mir s vama!“ (Iv 20,19).
„Mir vam ostavljam, mir vam svoj dajem. Dajem vam ga, ali ne kao što svijet daje“ (Iv 14,27).
Čovjek može do neke mjere zadovoljiti želje i strasti svoga „ja“, ali to ne donosi mir što ga Krist daje.
Zoē se prepoznaje po miru i radosti. Taj sinovski život je dar, jer nitko ne rađa sam sebe. Duh Sveti, Gospodin zajedništva, koji daje život kao zajedništvo, donosi plodove u našem životu.
Pavao sve to ističe riječima; „Plod je pak Duha: ljubav“ (Gal 5,22), a zatim navodi osam duhovnih stvarnosti, ali uvijek koristeći jedninu, jer Duh Sveti djeluje darujući život koji je jedinstvo, jer je ljubav.
Ljubav ujedinjuje cjelokupno ljudsko postojanje, tako da čovjek živi čovještvo u skladu s tim stvarnostima koje Pavao nabraja. To je čovještvo ostvareno u Kristu. To je život čovjeka kao organizma, kao i Crkve, koja je tijelo Kristovo.
Ali kada govori o tijelu, Pavao ne koristi riječ „plod“, već „djela“, i ne koristi jedninu, nego množinu, jer su to djela kojima čovjekov „ja“ pokušava zadovoljiti samoga sebe i ispuniti svoju prazninu glede svih odnosa na različitim razinama.
Međutim, na ovoj razini, u igri je velika razdrobljenost, gdje se svaki detalj predstavlja kao moguće spasenje, ali zapravo ne donosi ništa osim okusa smrti. Jedinstvo tu više nije moguće, osim kao režim u raznim vidicima: disciplinskom, razumskom, znanstvenom, društvenom, političkom, vojnom, masmedijskom, javnog mnijenja itd.
U našoj suvremenoj kulturi već dugo kušamo razdrobljenost, a vidimo kako ju i Crkva ponekad osjeća, kada se trudi da održi organsku, slobodnu viziju cjeline, kao ostvarene ljubavi, kao ljepote.
Možda svemu tome nije strana činjenica da nam Duh Sveti već nekoliko stoljećima nije previše familijaran i nije temelj našeg postojanja, našeg gledanja, razmišljanja, djelovanja, stvaranja.
Međutim, nije moguće živjeti Kristov život bez Duha Svetoga. U tom slučaju, dakle, sve što je krhkost, slabost, grijeh, zlo, bol, bolest, patnja i smrt ne doživljavamo kao očitovanje Kristove ljubavi koja otkupljuje, nego jednostavno kao nešto što nam oduzima život.
Radi se dakle o tome da se otvorimo djelovanju Duha Svetoga kako bismo postali sudionici ispunjenja Pashe u slavi kraljevstva Boga Oca.
SJEMENJA je rubrika Centra Aletti dostupna svakoga petka. Svakoga tjedna, osim nedjeljne propovijedi u audio obliku, bit će dostupno na web stranici LIPA produbljivanje nedjeljnih ili blagdanskih čitanja euharistijske liturgije
Pięćdziesiątnica, zstąpienie Ducha Świętego, którego Chrystus posyła od Ojca (por. J 15, 26), sprawia, że misterium paschalne Chrystusa staje się pełne i zrozumiałe.
Czyni je zrozumiałym dla nas, ponieważ czyni nas jego uczestnikami, dając nam życie Syna Bożego, czyniąc nas dziećmi Bożymi (por. Ga 4, 6-7).
Jak uświadamiamy sobie wyjątkowość tego daru?
Prędzej czy później każda istota ludzka dostrzega, że działa jakaś siła, która przyciąga wszystkie nasze energie i zdolności w kierunku „ja”, które chce żyć, pozostać i realizować się na zawsze, coraz pełniej.
Istnieje w nas orientacja naszej egzystencji, której celem jest nasze “ja”.
“Ja” człowieka chce realizować to, co wyłania się z jego ludzkiej natury. Natura ta jest rozumiana jako coś, co należy do tego stworzenia, częściowo dzielonego ze światem zwierząt, ale odrębna ze względu na rozum. Jednakże jest pozbawiona boskiej obecności.
Istnieje jakiś dziwny związek między naszą naturą a wszystkim, co posiadamy jako talenty, cechy, zdolności i możliwości. A nasze “ja” chciałoby zaznaczyć swoją obecność i spełnić się poprzez tę naturę. To tak, jakby „ja” było prawdziwym wyrazem tej natury. Co więcej, natura będzie w pełni usatysfakcjonowana, gdy doprowadzi „ja” do jego maksymalnej realizacji.
Ale po bliższym przyjrzeniu się, zdajemy sobie sprawę, że kryje się za tym dziwny, nieznany, trudny do zdefiniowania strach. Strach, którego nawet nie chcemy rozpoznać jako takiego, ale którego “ja” doświadcza jako lęku przed samym sobą, jako subtelnego, ukrytego zagrożenia.
Tak jakby „ja”, choć jest wyrazem bogatej ludzkiej natury, czuło, że pod nim samym znajduje się przepaść, pustka, niespójność.
I ta niespójność prosi „ja” o jej rozwiązanie, wyeliminowanie, wypełnienie treścią, która naprawdę wypełni tę pustkę.
Ale im bardziej „ja” się angażuje w tę pracę, tym bardziej niespójność “ja” staje się silniejsza. A „ja” staje się coraz bardziej sztywne i bezwzględne.
Mówimy o tym, co Paweł nazywa „ciałem”.
Jak można oprzeć się atrakcyjności ciała, które kieruje człowieka w stronę nieuchronnej śmierci?
Sam człowiek nie może tego zrobić. Wręcz przeciwnie, im bardziej stara się przeciwstawić tej atrakcyjnej sile, która działa na wolę i rozum, tym bardziej staje się dla siebie protagonistą, angażując się w to, co postrzega jako poprawę swojej egzystencji.
Gdy już raz ludzkie “ja” zostanie wciągnięte w tę dynamikę, bardzo trudno jest się z niej wydostać: “Ci bowiem, którzy żyją według ciała, dążą do tego, czego chce ciało” (Rz 8, 5).
Przez cielesność Paweł rozumie pragnienie ocalenia siebie, uspokojenia siebie, spełnienia wyobrażenia, jakie mamy o sobie.
Ale adresatem takiego podejścia jest śmierć.
„Dążność bowiem ciała prowadzi do śmierci” (Rz 8, 6).
A ponieważ diabelskim oszustwem od trzeciego rozdziału Księgi Rodzaju jest uczynienie nas takimi jak Bóg, abyśmy uniknęli śmierci, religijna pułapka jest bardzo skuteczna.
Zaczynamy być surowi, rygorystyczni, nie zdając sobie sprawy, że w imię Boga, który ratuje nas przed śmiercią, postawiliśmy się w roli bohaterów naszej egzystencji.
W ten sposób nasze myślenie również staje się namiętne, to znaczy służy potrzebom własnego „ja”, nawet jeśli dzieje się to w imię jakiegoś boga i jego praw (por. Ef 2, 3). Jest to jednak ogromne oszustwo, diaboliczna iluzja. Albowiem „przez wypełnianie Prawa za pomocą uczynków nikt nie osiągnie usprawiedliwienia” (Ga 2, 16).
Ciało, z całą swoją mocą, posługując się wolą i rozumem, jest po prostu przeszkodą w darmowym przyjęciu daru nowego życia. W rzeczywistości przyjęty dar życia nie zaspokaja potrzeby zasługi i chlubienia się, co jest pasją „ja”, pragnieniem właściwym ciału i jego sposobowi działania.
„Łaską bowiem jesteście zbawieni przez wiarę. A to pochodzi nie od was, lecz jest darem Boga: nie z uczynków, aby się nikt nie chlubił” (Ef 2, 8-9).
Później kwestia staje się jeszcze bardziej skomplikowana, ponieważ, mimo że jest się na drodze religijnej, człowiek czuje się źle.
Porażka zaczyna być odczuwalna jako gorycz pustki, niekonsekwencji, mimo że człowiek może być zaangażowany dzień i noc w tysiące działań, nawet religijnych.
Wtedy człowiek zaczyna oskarżać innych jako winnych własnej porażki.
Rzeczywiście, jeśli obserwujemy ludzi, którzy zawsze wskazują palcem na innych, widzimy, że samym swoim gestem pokazują, że nie są wewnątrz życia Ewangelii, a zatem życia Ducha, którego daje nam Ojciec. Ten bowiem, kto jest Chrystusa, ani nie sądzi, ani nie oskarża (por. Mt 7, 1-2). Oskarżanie jest dziełem szatana (por. Ap 12, 10). Kiedy ktoś zaczyna osądzać drugiego, popełnia grzech, a ten, raz popełniony, powoduje śmierć (por. Jk 1,15).
To właśnie z tego powodu Bóg Ojciec daje Ducha Świętego, który jest silniejszy i działa w kierunku przeciwnym do ciała: „Dążność bowiem ciała prowadzi do śmierci, dążność zaś Ducha – do życia i pokoju” (Rz 8, 6).
Jesteśmy odrodzeni w życiu Boga i to właśnie Duch Święty zaświadcza, że jesteśmy synami Bożymi (por. Rz 8:16). Jesteśmy radykalnie ugruntowani w Chrystusie. I dlatego odczuwamy Ducha Świętego jako naszego.
„Nasz” oznacza, że jest Chrystusowy i nasz, ponieważ jesteśmy dziećmi Ojca.
Wszystko, co jest Ojca, jest nasze, jesteśmy członkami rodziny Bożej (por. Ef 2, 19) i odczuwamy to, co pochodzi z ciała, z namiętności, jako obce dla nas, jako coś, co do nas nie należy, a nawet co nas nie dotyczy.
Duch Święty jest Panem, który daje nam życie, życie Boże, to znaczy zoē, które jest przeżywane w pokoju.
W rzeczywistości Zmartwychwstały tchnie Ducha na Kościół, a Jego pozdrowienie wyraża to, co przynosi Jego tchnienie: „Pokój wam” (J 20, 19).
„Pokój zostawiam wam, pokój mój daję wam. Nie tak jak daje świat, Ja wam daję” (J 14, 27).
Ponieważ zaspokojenie pragnień i namiętności własnego “ja”, które człowiek może również realizować do pewnego momentu, nie daje takiego pokoju, jaki daje Chrystus.
Zoē rozpoznaje się po pokoju i radości. To synowskie życie jest darem, ponieważ nikt nie rodzi samego siebie. Duch Święty, Pan komunii, który daje życie jako komunia, przynosi owoce w naszym życiu.
Paweł podkreśla to, mówiąc: „Owocem Ducha jest miłość” (por. Ga 5, 22), a następnie wymienia osiem duchowych rzeczywistości, ale zawsze używając liczby pojedynczej, ponieważ Duch Święty działa, dając życie, które jest jednością, ponieważ jest miłością.
Miłość jednoczy całą ludzką egzystencję, tak że człowieczeństwo jest przeżywane zgodnie z tymi rzeczywistościami wymienionymi przez Pawła. Jest to człowieczeństwo zrealizowane w Chrystusie. Jest to życie człowieka jako organizmu, a także Kościoła, który jest ciałem Chrystusa.
Kiedy natomiast Paweł mówi o ciele, nie używa słowa „owoc”, ale „uczynki”, i nie używa liczby pojedynczej, ale mnogiej, ponieważ są to uczynki, poprzez które “ja” stara się zaspokoić siebie i wypełnić swoją pustkę w odniesieniu do wszystkich relacji na różnych poziomach.
Ale tutaj dochodzi do wielkiego rozpadu, w którym każdy detal jest przedstawiany jako możliwe zbawienie, ale w rzeczywistości nie daje nic więcej niż smak śmierci. Tutaj jedność nie jest już możliwa, chyba że jako reżim w tak wielu aspektach: dyscyplinarnym, intelektualnym, naukowym, społecznym, politycznym, wojskowym, w środkach masowego przekazu, opinii publicznej itp.
Od dawna doświadczamy fragmentacji w naszej współczesnej kulturze i widzimy, jak Kościół również czasami jej doświadcza, kiedy zmaga się z utrzymaniem wizji całości jako organicznej, jako wolnej, jako zrealizowanej miłości, jako piękna.
I być może jest to związane z faktem, że przez wiele stuleci Duch Święty nie był nam zbyt dobrze znany i nie był podstawą naszego istnienia, naszego widzenia, myślenia, działania, tworzenia.
Ale bez Ducha Świętego nie jest możliwe życie życiem Chrystusa. W takim przypadku wszystko, co jest kruchością, słabością, grzechem, złem, bólem, chorobą, cierpieniem i śmiercią, nie jest doświadczane jako przejaw odkupieńczej miłości Chrystusa, ale po prostu jako coś, co nas pogrąża.
Chodzi zatem o otwarcie się na działanie Ducha Świętego, aby uczestniczyć w wypełnieniu się Paschy w chwale królestwa Boga Ojca.
ZIARNA są rubryką Centro Aletti udostępnianą każdego piątku. Każdego tygodnia, oprócz homilii niedzielnej w formie audio, na stronie LIPA będzie do dyspozycji pogłębienie czytań liturgicznych z eucharystii niedzielnej bądź świątecznej
