Approfondimento delle letture della liturgia
Profundización de las lecturas de la liturgia
Poglobitev Božje besede
Produbljivanje liturgijskih tekstova
Pogłębienie czytań liturgicznych
![[SEMI] II DOMENICA DI PASQUA (Anno B) 2](https://www.edizionilipa.com/wp-content/uploads/2024/04/180-022-2019-Divina-Misericordia-Czestochowa-Polonia-Cristo-Risorto-soffia-lo-Spirito-sui-discepoli-2-400x400.jpg "[SEMI] II DOMENICA DI PASQUA (Anno B) 2")
San Giovanni precisa immediatamente che chi crede che Gesù è il Cristo, cioè il Signore e Salvatore, è stato generato da Dio (cf 1Gv 5,1).
La fede e la rinascita sono indissolubili.
La fede è l’accoglienza di Cristo mandato dal Padre. A chi accoglie Cristo, viene dato il potere di essere figlio di Dio.
“A quanti però lo hanno accolto ha dato potere di diventare figli di Dio: a quelli che credono nel suo nome, i quali, non da sangue né da volere di carne né da volere di uomo, ma da Dio sono stati generati” (Gv 1,12-13).
Non è possibile credere in Cristo, come Figlio di Dio, se si è semplicemente generati secondo la natura umana.
Non basta, cioè, essere parte della creazione fatta da Dio, ma bisogna essere generati da Dio.
Qui si apre una grossa questione. Come mai abbiamo tanto sottolineato il Dio Creatore, al punto da creare una conflittualità con il pensiero, e non abbiamo invece vissuto la nostra figliolanza in Cristo Figlio? E come mai – dopo l’incarnazione del Figlio, dopo la sua morte e risurrezione, e dopo la Pentecoste che ci rende partecipi di una tale vita – non siamo stati in grado di manifestare Dio che è Padre?
Non basta essere generati da genitori secondo la carne e poi, attraverso la catechesi e l’insegnamento, cercare di imparare come diventare bravi cristiani. Ma quante volte veramente si è verificato se chi ha fatto battezzare il figlio o la figlia li ha veramente custoditi nella vita nuova? Una grande illusione che poi manifesta la sua realtà di fallimento totale.
Infatti, possiamo tutti costatare come, nonostante tutto un apparato pastorale e catechetico potentissimo e organizzatissimo, l’esperienza di essere generati da Dio e che Dio è Padre nostro non è affatto scontata.
Il crollo di un modo di essere Chiesa – che adesso molti vivono come una liberazione – è proprio frutto della mancanza dell’esperienza di essere generati da Dio, che è Padre misericordioso.
Negli ultimi secoli abbiamo assistito alla scomparsa quasi sistematica dell’esperienza della figliolanza. Un approccio fortemente razionalista, che poi si è mutato in metodo scientifico, anzi in un metodologismo ideologico, difficilmente può manifestare il Dio Padre che, per mezzo dello Spirito, genera l’uomo nuovo. Manca totalmente la vita divina che è la comunione. Chi ha iniziato i bambini ad una relazionalità che non si esaurisce nell’umano e nello psicologico, ma include entrambe le realtà nella vita zoē, quella secondo Dio Padre, Figlio e Spirito Santo?
Si comincia da bambini ad essere educati per diventare cristiani. Ma, essendo generati dalla madre e dal padre, cioè dalla carne e dal sangue e non da Dio, ci si trova davanti ad una religione che stanca, oppure inorgoglisce. Anche se siamo stati battezzati, prevale la nascita secondo il sangue. Il grande Vladimir Truhlar diceva che il battesimo è stato sepolto.
Ormai è evidente che ci vuole una vera e propria liberazione, per poter arrivare alla vita di Dio e secondo Dio.
Nessun uomo da solo è mai arrivato ad avere la fonte di questa vita – quella che il Vangelo chiama zoē. Perciò, malgrado lo sforzo enorme della pastorale, dei progetti, delle scuole di catechesi messo in atto negli ultimi secoli, ma soprattutto negli ultimi decenni, tanta gente lascia la Chiesa, soprattutto nei paesi dove si credeva che fosse presente una vera e ideale cultura cattolica. Una cultura che non solo si proponeva, ma si imponeva come esemplare.
Fatto sta che una tale modalità non riesce a trasmettere la fede, perché una religione che cerca di fare tutto per dovere, solo stanca ed esaspera, ma sicuramente non riuscirà mai a manifestare Cristo, proprio perché manca l’esperienza della salvezza.
“Per grazia infatti siete salvati mediante la fede; e ciò non viene da voi, ma è dono di Dio; né viene dalle opere, perché nessuno possa vantarsene” (Ef 2,8-9).
Con queste parole crolla definitivamente l’illusione che l’uomo arriverà alla salvezza con la propria bravura.
Fin quando non si ha l’esperienza della salvezza in Cristo, dove lo Spirito Santo ci fa immergere nella sua vita, gli approcci imposti per pressione sociale sono una via fuorviante, anche se sostenuta da tanti, perché una volta liberi ne facciamo volentieri a meno.
Fino a quando non si ha l’esperienza di essere rigenerati dal Padre nel Figlio, potremo pure proclamare in tutti i modi idee, valori e atteggiamenti morali cristiani, ma non saremo mai in grado di manifestare il Padre, né suo Figlio attraverso la nostra umanità, semplicemente perché non siamo abitati dal Padre e dal Figlio, non abbiamo in noi il loro amore paterno e filiale, dal momento che ci manca l’accoglienza del dono dello Spirito Santo.
“Avete ricevuto lo Spirito che rende figli adottivi, per mezzo del quale gridiamo: ‘Abbà! Padre!’” (Rm 8,15).
Cosa significa una preghiera come il Padre nostro se non percepiamo di essere suoi figli? E come si può pregare il Padre nostro, se lo Spirito Santo non ce lo sussurra dentro?
“E che voi siete figli lo prova il fatto che Dio mandò nei nostri cuori lo Spirito del suo Figlio, il quale grida: “Abbà! Padre!” (Gal 4,6).
Lo Spirito addirittura grida, non sussurra. E, se lo sentiamo veramente e chiamiamo Dio ad una sola voce con lo Spirito del Figlio suo, allora davvero lo accogliamo, dunque crediamo.
E come si scopre che si crede?
Perché Cristo abita in noi.
“Che il Cristo abiti per mezzo della fede nei vostri cuori, e così, radicati e fondati nella carità, siate in grado di comprendere con tutti i santi quale sia l’ampiezza, la lunghezza, l’altezza e la profondità, e di conoscere l’amore di Cristo che supera ogni conoscenza, perché siate ricolmi di tutta la pienezza di Dio” (Ef 3,17-19).
Da qui emergono alcune realtà che caratterizzano i credenti.
I credenti sono fondati nella carità, dunque è proprio la vita che vivono che è costituita come carità, come amore.
“Noi sappiamo che siamo passati dalla morte alla vita, perché amiamo i fratelli” (1Gv 3,14).
Si accede alla vita di Dio e secondo Dio solo con l’amore. E conoscere Dio vuol dire conoscere l’amore di Cristo. Solo chi ama conosce.
“Chiunque ama è stato generato da Dio e conosce Dio. Chi non ama non ha conosciuto Dio, perché Dio è amore” (1Gv 4,7-8).
Nella nostra storia cristiana abbiamo insistito tanto sulla conoscenza, ma le verifiche di tale conoscenza hanno evitato quella principale: la persona in questione ama veramente qualcuno?
Se non ama nessuno, non conosce niente di ciò che riguarda Dio, semplicemente perché non conosce un Dio che è amore.
Se Cristo non abita in noi, non possiamo manifestarlo. Siccome Lui si manifesta nell’amore, da dove prendiamo l’amore se questo è il dono dello Spirito Santo, versato nei nostri cuori? (cf Rm 5,5).
“Come io ho amato voi, così amatevi anche voi gli uni gli altri” (Gv 13,34).
Cristo si manifesta nel nostro amore, ma l’amore che Lui vive è il dono di sé che nella storia si realizza come esperienza del Triduo pasquale.
È questa via che vince il mondo!
Non ci si può proclamare credenti se non si amano quelli che sono generati dallo stesso Padre che ha generato noi, donandoci il suo respiro, lo Spirito Santo, e facendoci inabitare da suo Figlio.
E, amando gli altri, si vive la vita eterna, perché l’amore rimane in eterno. Dio è amore e, vivendo la vita di Dio, consegno me stesso in gesti d’amore.
Il mondo mi può anche rifiutare e distruggere, ma proprio in questa esperienza si manifesterà Cristo nella mia umanità, perché non vivo la mia natura umana secondo la vita psychē, ma secondo la vita del Figlio, cioè zoē.
“Vi ho detto questo perché abbiate pace in me. Nel mondo avete tribolazioni, ma abbiate coraggio: io ho vinto il mondo!” (Gv 16,33).
Come lo ha vinto?
Attraverso il fallimento della morte sulla croce. Preoccuparsi allora che la Chiesa abbia successo in una maniera non pasquale è allora conservare un modo del mondo, cioè pagano.
La via della Pasqua il mondo non la può neanche capire, perché non ha la vita costituita come amore.
Negli ultimi secoli, abbiamo assistito a come il mondo pian piano abbia preso dimora nella Chiesa, ma senza che ciò abbia trasfigurato il mondo.
Addirittura non solo la mentalità del mondo è entrata nella Chiesa, ma – come dice Schmemann –, il mondo è arrivato a gestire l’agenda della Chiesa, fino al punto che anche il modo di pensare e di agire di tanti nella Chiesa viene gestito dall’opinione pubblica.
Invece, come è bello e salvifico ciò che dice san Giovanni: è la fede con l’amore fraterno che vince il mondo!
SEMI è la rubrica del Centro Aletti disponibile ogni venerdì.
Ogni settimana, oltre all’omelia della domenica in formato audio, sarà disponibile sul sito LIPA un approfondimento delle letture della liturgia eucaristica domenicale o festiva.
San Juan precisa inmediatamente que quien cree que Jesús es el Cristo, es decir, el Señor y Salvador, ha sido engendrado por Dios (cf. 1Jn 5,1).
La Fe y el volver a nacer son realidades inseparables.
La fe es la aceptación de Cristo enviado por el Padre. Quien acepta a Cristo recibe el poder de ser hijo de Dios.
“A todos los que le recibieron, les dio poder de ser hijos de Dios: a los que creen en su nombre, los cuales no nacieron de sangre, ni de voluntad de carne, ni de voluntad de varón, sino de Dios” (Jn 1,12-13).
No es posible creer en Cristo, como Hijo de Dios, si uno es simplemente engendrado según la naturaleza humana.
Es decir, no basta con formar parte de la creación de Dios, sino que hay que ser engendrado por Dios.
Aquí se abre una gran pregunta. ¿Cómo es posible que hayamos insistido tanto en Dios Creador, hasta el punto de crear un conflicto con el pensamiento, y no hayamos experimentado en cambio nuestra filiación en Cristo Hijo? ¿Y cómo es que -después de la encarnación del Hijo, después de su muerte y resurrección, y después de Pentecostés, que nos hace partícipes de esa vida- no hemos sido capaces de manifestar a Dios que es Padre?
No basta con ser engendrados por los padres según la carne y luego, mediante la catequesis y la enseñanza, intentar aprender a ser buenos cristianos. Pero ¿cuántas veces realmente se comprueba si quien bautizó al hijo o hija lo custodió realmente en la nueva vida? Una gran ilusión que luego manifiesta su realidad de fracaso total.
De hecho, todos podemos comprobar cómo, a pesar de un sistemastema pastoral y catequético muy potente y organizado, la experiencia de ser engendrados por Dios y de que Dios es nuestro Padre no se da en absoluto por supuesta.
La quiebra de un modo de ser Iglesia -que muchos experimentan ahora como una liberación- es precisamente el resultado de la falta de la experiencia de ser generados por Dios, que es un Padre misericordioso.
En los últimos siglos hemos asistido a la desaparición casi sistemática de la experiencia de filiación. Un enfoque fuertemente racionalista, que luego se convirtió en un método científico, más aún, en un metodologismo ideológico, difícilmente puede manifestar al Dios Padre que, por medio del Espíritu, genera al hombre nuevo. Falta totalmente la vida divina que es comunión. Quien inició a los niños en una relacionalidad que no se agota en lo humano y lo psicológico, sino que incluye ambas realidades en la vida zoē, la vida según Dios Padre, Hijo y Espíritu Santo?
Se comienza de niño a ser educado para ser cristiano. Pero, al ser engendrado de madre y padre, es decir, de carne y hueso y no de Dios, uno se enfrenta a una religión que, o le cansa, o le enorgullece. Aunque hayamos sido bautizados, prevalece el nacimiento según la sangre. El gran Vladimir Truhlar decía que el bautismo ha sido enterrado.
A estas alturas es evidente que necesitamos una verdadera liberación, para poder llegar a la vida de Dios y según Dios.
Ningún hombre solo ha llegado a tener la fuente de esta vida -aquello que el Evangelio llama zoē-. Por eso, a pesar del enorme esfuerzo de pastoral, de proyectos, de escuelas de catequesis puestos en marcha en los últimos siglos, pero sobre todo en las últimas décadas, muchas personas abandonan la Iglesia, especialmente en los países donde se creía que existía una verdadera e ideal cultura católica. Una cultura que no sólo se proponía, sino que se imponía como ejemplar.
El hecho es que tal modo no logra transmitir la fe, porque una religión que intenta hacer todo por deber sólo cansa y exaspera, pero ciertamente nunca logrará manifestar a Cristo, precisamente porque carece de la experiencia de la salvación.
“Porque por gracia sois salvos por medio de la fe; y esto no procede de vosotros, sino que es don de Dios; ni tampoco de las obras, para que nadie pueda gloriarse” (Ef 2, 8-9).
Con estas palabras se derrumba definitivamente la ilusión de que el hombre llegará a la salvación por sus propias proezas.
Mientras no se tenga la experiencia de la salvación en Cristo, donde el Espíritu Santo nos sumerge en su vida, los planteamientos impuestos por la presión social son un camino equivocado, aunque muchos los apoyen, porque una vez libres prescindimos de ellos con gusto.
Mientras no tengamos la experiencia de ser regenerados por el Padre en el Hijo, podremos proclamar ideas, valores y actitudes morales cristianas de todas las maneras posibles, pero nunca podremos manifestar al Padre ni a su Hijo a través de nuestra humanidad, sencillamente porque no estamos habitados por el Padre y el Hijo, no tenemos su amor paterno y filial en nosotros, ya que nos falta la aceptación del don del Espíritu Santo.
“Habéis recibido el Espíritu que os hace hijos adoptivos, por el cual clamamos: “¡Abba, Padre!””. (Rom 8,15).
¿Qué significa rezar como Padre nuestro si no percibimos que somos sus hijos? ¿Y cómo podemos rezar el Padre nuestro si el Espíritu Santo no nos lo susurra?
“Y que sois hijos lo prueba el hecho de que Dios envió a nuestros corazones el Espíritu de su Hijo, que grita: “¡Abbá, Padre!”” (Ga 4, 6).
El Espíritu incluso grita, no susurra. Y, si de verdad le oímos y llamamos a Dios con una sola voz con el Espíritu de su Hijo, entonces de verdad le recibimos, por tanto creemos.
¿Y cómo nos damos cuenta de que creemos?
Porque Cristo habita en nosotros.
“Que habite Cristo por la fe en vuestros corazones, y así, arraigados y cimentados en la caridad, seáis capaces de comprender con todos los santos cuál es la anchura, la longitud, la altura y la profundidad, y de conocer el amor de Cristo, que sobrepasa todo conocimiento, para que seáis llenos de toda la plenitud de Dios” (Ef 3, 17-19).
De aquí se desprenden algunas realidades que caracterizan a los creyentes.
Los creyentes están fundados en la caridad, por lo que precisamente la vida que viven se constituye como caridad, como amor.
“Sabemos que hemos pasado de la muerte a la vida, porque amamos a los hermanos” (1 Jn 3,14).
Sólo a través del amor se accede a la vida de Dios y según Dios. Y conocer a Dios es conocer el amor de Cristo. Sólo conocen los que aman.
“Quien ama ha sido engendrado por Dios y conoce a Dios. Quien no ama no ha conocido a Dios, porque Dios es amor” (1 Jn 4, 7-8).
En nuestra historia cristiana hemos insistido mucho en el conocimiento, pero las pruebas de ese conocimiento han evitado la principal: ¿la persona en cuestión ama realmente a alguien?
Si no ama a nadie, no sabe nada de Dios, sencillamente porque no conoce a un Dios que es amor.
Si Cristo no habita en nosotros, no podemos manifestarlo. Puesto que Él se manifiesta en el amor, ¿de dónde sacamos el amor si es el don del Espíritu Santo, derramado en nuestros corazones? (cf. Rm 5,5).
“Como yo os he amado, amaos también los unos a los otros” (Jn 13,34).
Cristo se manifiesta en nuestro amor, pero el amor que Él vive es el don de sí mismo que se realiza en la historia como experiencia del Triduo Pascual.
Este es el camino que vence al mundo.
Uno no puede proclamarse creyente si no ama a los que son engendrados por el mismo Padre que nos engendró a nosotros, dándonos su aliento, el Espíritu Santo, y haciéndonos habitar a su Hijo.
Y, amando a los demás, se vive la vida eterna, porque el amor permanece para siempre. Dios es amor y, viviendo la vida de Dios, me entrego en obras de amor.
El mundo podrá rechazarme y destruirme, pero en esta misma experiencia Cristo se manifestará en mi humanidad, porque no vivo mi naturaleza humana según la vida psychē, sino según la vida del Hijo, que es zoē.
“Os he dicho esto para que tengáis paz en mí. En el mundo tenéis tribulación, pero tened valor: ¡yo he vencido al mundo!” (Jn 16,33).
¿Cómo lo ha vencido?
Mediante el fracaso de la muerte en la cruz. Preocuparse, pues, de que la Iglesia triunfe de un modo no pascual es, entonces, preservar un modo del mundo, que es pagano.
El camino de la Pascua que el mundo ni siquiera puede comprender, porque no tiene la vida constituida como amor.
En los últimos siglos, hemos sido testigos de cómo el mundo se ha instalado poco a poco en la Iglesia, pero sin que esto haya transfigurado el mundo.
En efecto, no sólo ha entrado en la Iglesia la mentalidad del mundo, sino que -como dice Schmemann- el mundo ha llegado a manejar la agenda de la Iglesia, hasta el punto de que incluso el modo de pensar y de actuar de tantos en la Iglesia está manejado por la opinión pública.
En cambio, ¡qué hermoso y salvador es lo que dice San Juan: es la fe con amor fraterno la que vence al mundo!
SEMILLAS es una publicación del Centro Aletti disponible todos los viernes. Cada semana, además del audio de la homilía dominical, estará disponible en el sitio de LIPA un comentario a las lecturas de la Liturgia del Domingo, como así también a las lecturas de la semana.
Sveti Janez takoj pove, da kdor veruje, da je Jezus res Kristus, to je Gospod in Odrešenik, ta je rojen iz Boga (prim. 1 Jn 5,1).
Vera in prerojenje sta neločljiva.
Vera je sprejetje Kristusa, ki ga je poslal Oče. Kdor sprejme Kristusa, dobi moč, da postane Božji otrok.
»Tistim pa, ki so jo sprejeli, je dala moč, da postanejo Božji otroci, vsem, ki verujejo v njeno ime in se niso rodili iz krvi ne iz volje mesa ne iz volje moža, ampak iz Boga« (Jn 1,12-13).
Kdor je rojen zgolj po človeški naravi, ne more verovati v Kristusa kot Božjega Sina.
Ni dovolj biti del Božjega stvarstva, ampak je treba biti rojen iz Boga.
Na tem mestu se odpre obširno vprašanje. Kako to, da smo tako poudarjali Boga Stvarnika, in tako povzročili konflikt z mislijo, nismo pa živeli svojega sinovstva v Sinu Kristusu? In kako to, da po učlovečenju Sina, po njegovi smrti in vstajenju ter po binkoštih, ki nas udeležijo pri takem življenju, nismo bili sposobni pokazati Boga, ki je Oče?
Ni dovolj, da so nas rodili starši po mesu, potem pa naj bi se pri verouku in poučevanju skušali naučiti kako biti dobri kristjani. Kolikokrat se je resnično preverjalo ali so tisti, ki so dali krstiti sina ali hčerko, v njih tudi ohranjali novo življenje? Velika iluzija, ki se potem pokaže v resničnosti popolnega neuspeha.
Vsi lahko opažamo, kako navkljub zelo močnemu in skrbno organiziranemu pastoralnemu delovanju nikakor ni samoumevna izkušnja, da smo rojeni iz Boga in da je Bog naš Oče.
Propad določenega načina biti Cerkev – ki ga sedaj mnogi doživljajo kot osvoboditev – je prav sad pomanjkanja izkušnje, da smo rojeni iz Boga, ki je usmiljeni Oče.
V zadnjih stoletjih smo priče skoraj sistematičnega izginotja izkušnje Božjega otroštva. Zelo racionalistični pristop, ki se je potem spremenil v znanstveno metodo, pravzaprav v ideološko metodologijo, stežka razodene Boga Očeta, ki po Svetem Duhu rodi novega človeka. Povsem je odsotno Božje življenje, ki je občestvo. Kdo je uvedel otroke v odnose, ki se ne končajo na zgolj človeški in psihološki ravni, ampak vključujejo obe omenjeni stvarnosti, v življenje zoē, življenje po Bogu Očetu, Sinu in Svetem Duhu?
Že kot otroci se vzgajamo v kristjane. Ker pa smo rojeni iz očeta in matere, se pravi iz mesa in iz krvi, ne iz Boga, se znajdemo pred religijo, ki utruja ali pa naredi človeka ošabnega. Čeprav smo bili krščeni, prevlada rojstvo po krvi. Vladimir Truhlar je dejal, da je bil krst zakopan.
Zdaj je že jasno, da je potrebna prava in resnična osvoboditev, da bi prišli do Božjega življenja in življenja v Bogu.
Še nikoli noben človek ni sam prišel do izvira tega življenja – tistega, ki ga evangelij imenuje zoē. Zato, navkljub velikim naporom pastorale, projektov, katehetskih šol zadnjih stoletij in predvsem zadnjih desetletij, mnogi zapuščajo Cerkev, zlasti v deželah, za katere je veljalo, da je v njih resnična in idealna katoliška kultura. Kultura, ki je niso le predlagali, ampak so jo tudi vsiljevali kot idealno.
Dejstvo je, da tak način ne more posredovati vere, kajti religija, ki hoče vse narediti kot dolžnost, samo utrudi in vznemirja, nikoli pa ne bo uspela razodeti Kristusa, saj ji manjka izkušnja odrešenja.
»Z milostjo ste namreč odrešeni po veri, in to ni iz vas, ampak je Božji dar. Niste odrešeni iz del, da se ne bi kdo hvalil« (Ef 2,8-9).
S temi besedami dokončno propade iluzija, da bi človek prišel do odrešenja s svojo pridnostjo.
Dokler nimamo izkušnje odrešenosti v Kristusu, kjer nas Sveti Duh potopi v svoje življenje, so pristopi, ki jih vsiljuje družbeni pritisk, zgolj zgrešena pot, čeprav jo mnogi podpirajo. Kajti, ko se človek osvobodi teh pritiskov, lahko živi brez take vere.
Dokler nimamo izkušnje, da nas je Oče prerodil v Sinu, lahko tudi na vse načine razglašamo ideje, vrednote in krščanske moralne drže, vendar v svoji človeškosti ne bomo mogli nikoli razodeti ne Očeta ne Sina, saj Oče in Sin ne bivata v nas, v nas ni njune očetovske in sinovske ljubezni, kajti manjka sprejem daru Svetega Duha.
»… ste prejeli duha posinovljenja, v katerem kličemo: ›Aba, Oče!‹« (Rim 8,15).
Kaj pomeni npr. molitev očenaša, če se ne doživljamo njegovi otroci? Kako lahko molimo Oče naš, če nam Sveti Duh teh besed ne šepeta od znotraj?
»Ker pa ste sinovi, je Bog poslal v naša srca Duha svojega Sina, ki vpije: ›Aba, Oče!‹« (Gal 4,6).
Sveti Duh celo vpije, ne le šepeta. In če ga resnično slišimo ter enoglasno kličemo Boga z Duhom njegovega Sina, potem ga zares sprejmemo in torej verujemo.
In kako ugotovimo, da verujemo?
Če Kristus prebiva v nas.
»Naj Kristus po veri prebiva v vaših srcih, da bi tako, ukoreninjeni in utemeljeni v ljubezni, mogli z vsemi svetimi doumeti, kolikšna je širokost in dolgost in visočina in globočina, ter spoznati Kristusovo ljubezen, ki presega spoznanje, da bi se izpolnili do vse Božje polnosti« (Ef 3,17-18).
Od tu izhajajo nekatere resničnosti, ki so značilne za vernike.
Verniki so utemeljeni v ljubezni, zato je življenje, ki ga živijo, življenje ljubezni.
»Mi vemo, da smo prešli iz smrti v življenje, ker brate ljubimo« (1 Jn 3,14).
Do Božjega življenja in življenja po Bogu se pride samo z ljubeznijo. Poznati Boga pomeni poznati Kristusovo ljubezen. Samo kdor ljubi, pozna.
»Vsak, ki ljubi, [je] iz Boga rojen in Boga pozna. Kdor ne ljubi, Boga ni spoznal, kajti Bog je ljubezen« (1 Jn 4,7-8).
V naši krščanski zgodovini smo zelo vztrajali na spoznavanju, nismo pa se vprašali po bistvenem: ali ta oseba resnično koga ljubi?
Če nikogar ne ljubi, ne ve ničesar o Bogu, preprosto zato ne, ker ne pozna Boga, ki je ljubezen.
Če Kristus ne prebiva v nas, ga ne moremo razodevati. On se razodeva v ljubezni: od kje bomo zajeli ljubezen, če je dar Svetega Duha, ki ga izliva v naša srca? (prim. Rim 5,5).
»Kakor sem vas jaz ljubil, tako se tudi vi ljubite med seboj!« (Jn 13,34).
Kristus se razodeva v naši ljubezni, vendar je ljubezen, ki jo živi On, darovanje samega sebe, ki se v zgodovini uresničuje kot izkušnja velikonočnega tridnevja.
To je pot, ki premaga svet!
Ne moremo se razglašati za vernike, če ne ljubimo tistih, ki jih je rodil isti Oče kot nas, On, ki nam je podaril svoj dih, Svetega Duha, in v nas naselil svojega Sina.
Ko ljubimo druge, živimo večno življenje, saj ljubezen ostane večno. Bog je ljubezen in, ko živim Božje življenje, izročam samega sebe preko dejanj ljubezni.
Svet me lahko tudi zavrne in uniči, vendar se bo prav v tej izkušnji v moji človeškosti razodel Kristus, kajti svoje človeške narave ne živim po življenju psychē, ampak po življenju Sina, to je zoē.
»To sem vam povedal, da bi imeli mir v meni. Na svetu imate stisko, toda bodite pogumni: jaz sem svet premagal« (Jn 16,33).
Kako ga je premagal?
Z neuspehom smrti na križu. Če nas torej skrbi, da bo imela Cerkev uspeh na način, ki ni velikonočni, pomeni, da ohranjamo način sveta, to je poganski način.
Poti velike noči svet ne more niti razumeti, saj nima življenja kot ljubezen.
Zadnja stoletja smo priče, kako se je svet počasi naselil v Cerkvi, ne da bi ga to spremenilo.
In ne samo, da je miselnost sveta vstopila v Cerkev, ampak – kot pravi Schmemann –, je svet začel urejati rokovnik Cerkve, vse do tega, da so mnogi v Cerkvi začeli razmišljati in delovati na podlagi javnega mnenja.
Obratno pa je tako lepo in odrešenjsko, kar pravi sveti Janez: vera, skupaj z bratsko ljubeznijo, premaga svet!
SEMENA je rubrika Centra Aletti, ki je na voljo vsak petek.
Vsak teden je na spletni strani LIPE poleg nedeljske homilije v zvočni obliki (v italijanščini) na voljo tudi poglobitev Božje besede nedeljske ali praznične svete maše.
Sveti Ivan odmah kaže da je od Boga rođen svaki koji vjeruje da je Isus doista Krist, to jest Gospodin i Spasitelj (usp. 1Iv 5,1).
Vjera i preporođenje su neodvojivi.
Vjera je prihvaćanje Krista kojega je poslao Otac. Onome tko prihvaća Krista dana je moć da bude dijete Božje.
„A onima koji ga primiše podade moć da postanu djeca Božja: onima koji vjeruju u njegovo ime, koji su rođeni ne od krvi, ni od volje tjelesne, ni od volje muževlje, nego – od Boga“ (Iv 1,12-13).
Tko je rođen samo po ljudskoj naravi, ne može vjerovati u Krista kao Sina Božjega.
To jest, nije dovoljno biti dio Božjeg stvorenja, nego treba biti rođen od Boga.
Tu se otvara opširno pitanje. Kako to da smo toliko isticali Boga Stvoritelja i tako izazvali sukob s mišlju, a nismo živjeli svoje sinovstvo u Kristu Sinu? I kako to da – nakon utjelovljenja Sina, nakon njegove smrti i uskrsnuća, i nakon Pedesetnice koja nas čini dionicima takvog života – nismo bili u stanju pokazati Boga koji je Otac?
Nije dovoljno biti rođeni od roditelja po tijelu pa potom, preko vjeronauka i poučavanja, pokušati naučiti kako biti dobri kršćani. Koliko je puta doista provjereno jesu li oni koji su krstili sina ili kćer zbilja uspjeli sačuvati ih u novom životu? Velika iluzija koja se potom očituje u stvarnosti potpunog neuspjeha.
Naime, svi možemo uočiti kako, unatoč vrlo moćnog i pomno organiziranog pastoralnog djelovanja, ne stječemo nužno iskustvo da smo rođeni od Boga i da je Bog naš Otac.
Urušavanje određenog načina postojanja Crkve – što mnogi sada doživljavaju kao oslobođenje – upravo je plod nedostatka iskustva da smo rođeni od Boga, koji je milosrdni Otac.
Posljednjih smo stoljeća svjedoci gotovo sustavnog nestajanja iskustva Božjeg sinovstva. Snažni racionalistički pristup, koji se potom pretvorio u znanstvenu metodu, odnosno u ideološku metodologiju, teško očituje Boga Oca koji po Duhu Svetome rađa novog čovjeka. Potpuno je odsutan Božji život, koji je zajedništvo. Tko je djecu uveo u odnose koji ne završavaju na čisto ljudskoj i psihološkoj razni, nego uključuju obje navedene stvarnosti u život zoē, život po Bogu Ocu, Sinu i Duhu Svetom?
Još kao djeca odgajani smo kao kršćani. Ali, budući da smo rođeni od majke i oca, odnosno od krvi i mesa, a ne od Boga, našli smo se pred religijom koja čovjeka umara ili čini oholim. Iako smo kršteni, prevladava rađanje po krvi. Veliki Vladimir Truhlar je govorio da je krštenje bilo zakopano.
Već je očito da je potrebno pravo pravcato oslobođenje kako bi se došlo do života koji je Božji i po Božju.
Nikada se nijedan čovjek sam nije uspio domoći izvora tog života – onoga što ga Evanđelje naziva zoē. Stoga, unatoč ogromnom pastoralnim naporu, projektima i katehetskim školama posljednjih stoljeća, a posebno zadnjih desetljeća, mnogi napuštaju Crkvu, osobito u zemljama za koje se smatralo da imaju pravu i idealnu katoličku kulturu. Kulturu koja je ne samo predlagana, nego i nametnuta kao idealna.
Činjenica je da se na takav način ne može prenijeti vjeru, jer religija koja sve pokušava činiti kao dužnost, samo umara i uznemiruje, ali nikada neće uspjeti očitovati Krista, jer joj nedostaje iskustvo spasenja.
„Ta milošću ste spašeni po vjeri! I to ne po sebi! Božji je to dar! Ne po djelima, da se ne bi tko hvastao“ (Ef 2,8-9).
S tim se riječima definitivno ruši iluzija da će čovjek postići spasenje vlastitom sposobnošću.
Sve dok nemamo iskustvo spasenja u Kristu, gdje nas Duh Sveti uranja u svoj život, pristupi nametnuti društvenim pritiskom samo su krivi put, iako ga mnogi podržavaju. Jer kad se čovjek oslobodi takvih pritisaka, vrlo rado živi bez takve vjere.
Sve dok nemamo iskustvo da nas je Otac preporodio u Sinu, možemo na sve načine naviještati ideje, vrijednosti i kršćanske moralne stavove, ali u svome čovještvu nikada nećemo moći očitovati Oca niti njegovog Sina, jer Otac i Sin ne stanuju u nama, u nama nema njihove očinske i sinovske ljubavi, budući da nam nedostaje prihvaćanje dara Duha Svetoga.
„Primiste Duha posinstva u kojem kličemo: ‘Abba! Oče!’“ (Rim 8,15).
Što, primjerice, znači molitva Očenaša ako ne doživljavamo da smo njegovi sinovi? Kako možemo moliti Očenaš ako nam Duh Sveti ne šapće te riječi iznutra?
„A budući da ste sinovi, odasla Bog u srca vaša Duha Sina svoga koji kliče: ‘Abba! Oče!’“ (Gal 4,6).
Duh Sveti čak i viče, a ne samo šapće. A ako ga doista čujemo i jednoglasno zovemo Boga s Duhom njegova Sina, tada ga uistinu prihvaćamo i stoga vjerujemo.
A kako saznati da vjerujemo?
Ako Krist prebiva u nama.
„Da po vjeri Krist prebiva u srcima vašim te u ljubavi ukorijenjeni i utemeljeni mognete shvatiti sa svima svetima što je Dužina i Širina i Visina i Dubina te spoznati nadspoznatljivu ljubav Kristovu da se ispunite do sve Punine Božje“ (Ef 3,17-19).
Otuda proizlaze određene stvarnosti koje su svojstvene vjernicima.
Vjernici su utemeljeni u ljubavi, tako da je život koji žive život ljubavi.
„Mi znamo da smo iz smrti prešli u život jer ljubimo braću“ (1Iv 3,14).
Do Božjeg života i života po Božju može se doći samo s ljubavlju. Upoznati Boga znači upoznati Kristovu ljubav. Samo onaj tko ljubi poznaje.
„Svaki koji ljubi, od Boga je rođen i poznaje Boga. Tko ne ljubi, ne upozna Boga jer Bog je ljubav“ (1Iv 4,7-8).
U našoj kršćanskoj povijesti puno smo inzistirali na spoznaji, ali nismo si postavili ono bitno pitanje: je li dotična osoba doista nekoga ljubi?
Ako nikoga ne ljubi, ne zna ništa o Bogu, jednostavno zato što ne poznaje Boga koji je ljubav.
Ako Krist ne prebiva u nama, ne možemo ga očitovati. Budući da se On očituje u ljubavi, odakle ćemo uzeti ljubav ako je ona dar Duha Svetoga, kojega on ulijeva u naša srca? (usp. Rim 5,5).
„Kao što sam ja ljubio vas tako i vi ljubite jedni druge“ (Iv 13,34).
Krist se očituje u našoj ljubavi, ali ljubav koju On živi dar je samoga sebe koji se u povijesti ostvaruje kao iskustvo Pashalnog trodnevlja.
To je put koji pobjeđuje svijet!
Ne možemo se proglasiti vjernicima ako ne ljubimo one koji su rođeni od istog Oca kao i mi, od Onoga koji nam je dao svoj dah, Duha Svetoga i u nas nastanio svoga Sina.
Kad ljubimo druge, živimo vječni život, jer ljubav ostaje vječno. Bog je ljubav, i kad živim Božji život, predajem samoga sebe kroz djela ljubavi.
Svijet me također može odbaciti i uništiti, ali upravo će se u tom iskustvu Krist očitovati u mome čovještvu, jer ne živim svoju ljudsku narav po životu psychē, nego po životu Sina, to jest zoē.
„To vam rekoh da u meni mir imate. U svijetu imate muku, ali hrabri budite – ja sam pobijedio svijet!“ (Iv 16,33).
Kako ga je pobijedio?
S neuspjehom smrti na križu. Ako se dakle brinemo da Crkva bude uspješna na način koji nije pashalni, to znači da održavamo način svijeta, odnosno poganski način.
Svijet ne može ni razumjeti put Pashe, jer nema život ustanovljen kao ljubav.
Posljednjih smo stoljeća svjedoci kako se svijet polako nastanjivao u Crkvi, a da ga to nije promijenilo.
I ne samo da je mentalitet svijeta ušao u Crkvu, nego je – kako kaže Schmemann – svijet otpočeo uređivati rokovnik Crkve, do te mjere da su mnogi u Crkvi počeli razmišljati i djelovati na temelju javnog mnijenja.
Kako je, naprotiv, lijepo i spasonosno ono što kaže sveti Ivan: vjera, skupa s bratskom ljubavlju, pobjeđuje svijet!
SJEMENJA je rubrika Centra Aletti dostupna svakoga petka. Svakoga tjedna, osim nedjeljne propovijedi u audio obliku, bit će dostupno na web stranici LIPA produbljivanje nedjeljnih ili blagdanskih čitanja euharistijske liturgije
Święty Jan natychmiast precyzuje, że każdy, kto wierzy, iż Jezus jest Chrystusem, to znaczy Panem i Zbawicielem, został zrodzony z Boga (por. 1J 5,1).
Wiara i ponowne narodzenie się są nierozłączne.
Wiara jest przyjęciem Chrystusa posłanego przez Ojca. Ktokolwiek przyjmuje Chrystusa, otrzymuje moc bycia dzieckiem Bożym.
“Wszystkim tym jednak, którzy Je przyjęli, dało moc, aby się stali dziećmi Bożymi, tym, którzy wierzą w imię Jego – którzy ani z krwi,
ani z żądzy ciała, ani z woli męża, ale z Boga się narodzili” (J 1,12-13).
Nie można wierzyć w Chrystusa jako Syna Bożego, jeśli jest się tylko zrodzonym według ludzkiej natury.
Oznacza to więc, że nie wystarczy być częścią Bożego stworzenia, ale trzeba być zrodzonym przez Boga.
Tutaj otwiera się ważne pytanie. Jak to się stało, że tak bardzo podkreślaliśmy Boga Stwórcę, aż do wywołania konfliktu z rozumem, a zamiast tego nie doświadczyliśmy naszego synostwa w Chrystusie Synu? I jak to się stało, że po wcieleniu Syna, po Jego śmierci i zmartwychwstaniu oraz po Pięćdziesiątnicy, która czyni nas uczestnikami takiego życia, nie byliśmy w stanie zamanifestować Boga, który jest Ojcem?
Nie wystarczy być zrodzonym przez rodziców według ciała, a następnie, poprzez katechezę i nauczanie, próbować nauczyć się, jak stać się dobrymi chrześcijanami. Ile razy tak naprawdę sprawdzono, czy ci, którzy ochrzcili swojego syna lub córkę, naprawdę zachowali ich w nowym życiu? To wielka iluzja, która następnie objawia się w rzeczywistości całkowitej porażki.
W istocie, wszyscy widzimy, jak pomimo bardzo potężnego i zorganizowanego aparatu duszpasterskiego i katechetycznego, doświadczenie bycia zrodzonym przez Boga i tego, że Bóg jest naszym Ojcem, nie jest wcale uważane za oczywiste.
Upadek sposobu bycia Kościołem – którego wielu doświadcza teraz jako wyzwolenie się – jest właśnie wynikiem braku doświadczenia bycia zrodzonym przez Boga, który jest miłosiernym Ojcem.
W ostatnich stuleciach byliśmy świadkami niemal systematycznego zanikania doświadczenia synostwa. Silnie racjonalistyczne podejście, które następnie przekształciło się w metodę naukową, a nawet w ideologiczną metodologię, z trudem może objawić Boga Ojca, który poprzez Ducha rodzi nowego człowieka. Całkowicie brakuje boskiego życia, które jest komunią. Kto inicjuje dzieci w relację, która nie wyczerpuje się w tym, co ludzkie i psychologiczne, ale obejmuje obie te rzeczywistości w życiu zoē, tym według Boga Ojca, Syna i Ducha Świętego?
Jako dziecko zaczynamy być kształceni, aby stać się chrześcijanami. Ale będąc zrodzeni z matki i ojca, to znaczy z ciała i krwi, a nie z Boga, człowiek staje w obliczu religii, która albo go męczy, albo czyni pysznym. Nawet jeśli zostaliśmy ochrzczeni, dominuje narodzenie z krwi. Wielki Włodzimierz Truhlar mówił , że chrzest został pogrzebany.
Teraz jest już oczywiste, że potrzeba prawdziwego wyzwolenia, aby móc dojść do życia w Bogu i zgodnie z Bogiem.
Żaden człowiek sam nigdy nie doszedł do źródła tego życia – tego, które Ewangelia nazywa zoē. Dlatego pomimo ogromnego wysiłku pracy duszpasterskiej, projektów, szkół katechetycznych wprowadzonych w ostatnich stuleciach, ale zwłaszcza w ostatnich dziesięcioleciach, wielu ludzi opuszcza Kościół, zwłaszcza w krajach, w których uważano, że istnieje prawdziwa i idealna kultura katolicka. Kultura, która nie tylko proponowała samą siebie, ale narzucała się jako wzorcowa.
Faktem jest, że taki sposób nie przekazuje wiary, ponieważ religia, która stara się robić wszystko z obowiązku, tylko męczy i irytuje, ale z pewnością nigdy nie zdoła objawić Chrystusa, właśnie dlatego, że brakuje jej doświadczenia zbawienia.
“Łaską bowiem jesteście zbawieni przez wiarę. A to pochodzi nie od was, lecz jest darem Boga: nie z uczynków, aby się nikt nie chlubił” (Ef 2,8-9).
Wraz z tymi słowami definitywnie upada iluzja, że człowiek osiągnie zbawienie dzięki własnej brawurze.
Dopóki ktoś nie doświadczy zbawienia w Chrystusie, gdzie Duch Święty zanurza nas w Jego życiu, podejście narzucone przez presję społeczną jest błędną ścieżką, nawet jeśli jest wspierane przez wielu, ponieważ raz uwolnieni chętnie się bez niej obejdziemy.
Dopóki nie doświadczymy odrodzenia przez Ojca w Synu, możemy głosić chrześcijańskie idee, wartości i postawy moralne na różne sposoby, ale nigdy nie będziemy w stanie zamanifestować Ojca lub Jego Syna poprzez nasze człowieczeństwo, po prostu dlatego, że nie jesteśmy zamieszkani przez Ojca i Syna, nie mamy w sobie ich ojcowskiej i synowskiej miłości, ponieważ brakuje nam przyjęcia daru Ducha Świętego.
“Nie otrzymaliście przecież ducha niewoli, by się znowu pogrążyć w bojaźni, ale otrzymaliście ducha przybrania za synów, w którym możemy wołać: «Abba, Ojcze!»!”(Rz 8, 15).
Co oznacza modlitwa taka jak Ojcze nasz, jeśli nie dostrzegamy, że jesteśmy Jego dziećmi? I jak możemy modlić się modlitwą Ojcze nasz, jeśli Duch Święty nie szepcze jej nam w naszym wnętrzu?
“A o tym, że jesteście dziećmi, świadczy fakt, że Bóg zesłał do serc naszych Ducha Syna swego, który woła: “Abba, Ojcze!”” (Ga 4, 6).
Co więcej, Duch woła, a nie szepcze. A jeśli naprawdę Go słyszymy i wzywamy Boga jednym głosem z Duchem Jego Syna, to naprawdę Go przyjmujemy, a więc wierzymy.
A jak można odkryć, że się wierzy?
Ponieważ Chrystus w nas mieszka.
“Niech Chrystus zamieszka przez wiarę w waszych sercach; abyście w miłości wkorzenieni i ugruntowani, wraz ze wszystkimi świętymi zdołali ogarnąć duchem, czym jest Szerokość, Długość, Wysokość i Głębokość i poznać miłość Chrystusa, przewyższającą wszelką wiedzę, abyście zostali napełnieni całą Pełnią Bożą” (Ef 3,17-19).
Stąd wyłaniają się pewne rzeczywistości, które charakteryzują wierzących.
Wierzący opierają się na miłości, więc to właśnie życie, którym żyją jest ukonstytuowane jako miłość, jako miłosierdzie.
“My wiemy, że przeszliśmy ze śmierci do życia, bo miłujemy braci” (1 J 3, 14).
Dostęp do życia Bożego i według Boga uzyskuje się jedynie przez miłość. A poznać Boga to poznać miłość Chrystusa. Tylko ten, kto kocha, zna.
“Kto miłuje, narodził się z Boga i zna Boga. Kto nie miłuje, nie zna Boga, bo Bóg jest miłością” (1J 4, 7-8).
W naszej chrześcijańskiej historii tak bardzo nalegaliśmy na wiedzę, na poznanie, ale weryfika tej wiedzy omijała najważniejszą kwestię: czy dana osoba naprawdę kogoś kocha?
Jeśli nikogo nie kocha, nie wie nic o Bogu, po prostu dlatego, że nie zna Boga, który jest miłością.
Jeśli Chrystus nie mieszka w nas, nie możemy Go objawiać. Skoro objawia się On w miłości, to skąd czerpiemy miłość, skoro jest ona darem Ducha Świętego, rozlanym w naszych sercach?n (por. Rz 5, 5).
“Abyście się wzajemnie miłowali tak, jak Ja was umiłowałem” (J 13, 34).
Chrystus objawia się w naszej miłości, ale miłość, którą On żyje, jest darem samego siebie, który urzeczywistnia się w historii jako doświadczenie Triduum Paschalnego.
To właśnie ta droga zwycięża świat!
Nie można ogłosić się wierzącym, jeśli nie kocha się tych, którzy są zrodzeni przez tego samego Ojca, który nas zrodził , dając nam swoje tchnienie, Ducha Świętego, i sprawiając, że jesteśmy zamieszkani przez Jego Syna.
A kochając innych, żyje się życiem wiecznym, ponieważ miłość trwa na wieki. Bóg jest miłością, a ja, żyjąc życiem Boga, oddaję się Bogu w uczynkach miłości.
Świat może mnie odrzucić i zniszczyć, ale w tym właśnie doświadczeniu Chrystus objawi się w moim człowieczeństwie, ponieważ nie żyję moją ludzką naturą według życia psychē, ale według życia Syna, czyli zoē.
“To wam powiedziałem, abyście pokój we Mnie mieli. Na świecie doznacie ucisku, ale miejcie odwagę: Jam zwyciężył świat»”J 16, 33).
Jak go zwyciężył?
Poprzez porażkę śmierci na krzyżu. Martwienie się zatem, aby Kościół odniòsł sukces w sposób inny niż Pascha, oznacza zachowanie sposobu światowego, tj. pogańskiego.
Drogi paschalnej świat nie może nawet zrozumieć, ponieważ nie posiada życia ukonstytuowanego jako miłość.
W ostatnich stuleciach byliśmy świadkami, jak świat powoli zamieszkał w Kościele, ale to zamieszkanie nie przemieniło świata.
Co więcej, nie tylko mentalność świata weszła do Kościoła, ale – jak mówi Schmemann – świat zaczął zarządzać agendą Kościoła, do tego stopnia, że nawet sposób myślenia i działania tak wielu w Kościele jest zarządzany przez opinię publiczną.
Zamiast tego, jak piękne i zbawienne jest to, co mówi św. Jan: to wiara z braterską miłością zwycięża świat!
ZIARNA są rubryką Centro Aletti udostępnianą każdego piątku. Każdego tygodnia, oprócz homilii niedzielnej w formie audio, na stronie LIPA będzie do dyspozycji pogłębienie czytań liturgicznych z eucharystii niedzielnej bądź świątecznej
