Approfondimento delle letture della liturgia
Profundización de las lecturas de la liturgia
Poglobitev Božje besede
Produbljivanje liturgijskih tekstova
Pogłębienie czytań liturgicznych
![[SEMI] X DOMENICA DEL TEMPO ORDINARIO (Anno B) 2](https://www.edizionilipa.com/wp-content/uploads/2024/06/001-067-1999-Redemptoris-Mater-Roma-Italia-Parete-Parusia-Diavolo-allinferno-2-400x400.jpg "[SEMI] X DOMENICA DEL TEMPO ORDINARIO (Anno B) 2")
Paolo, nel versetto che si trova prima del brano che leggiamo oggi, afferma: “Cosicché in noi agisce la morte, in voi la vita” (2 Cor 4,12).
Con queste parole Paolo esprime e coinvolge diversi strati del mistero di Cristo che si realizza nell’evangelizzazione.
Evangelizzare, ossia l’annuncio del Vangelo o, se vogliamo, la cura pastorale, si realizza nel mistero pasquale di Cristo.
È qualcosa che riguarda la partecipazione alla morte di Cristo in modo pasquale, di coloro che stanno evangelizzando, lavorando pastoralmente, in modo che quelli che accolgono l’annuncio del Vangelo si ritrovino in Cristo, in una vita nuova.
Infatti, Paolo lo afferma esplicitamente: “sono io che vi ho generato in Cristo Gesù mediante il Vangelo” (1Cor 4,15).
Per questo è assolutamente evidente che il senso dell’evangelizzazione e di tutto l’impegno pastorale della Chiesa è la vita nuova di coloro ai quali essa si rivolge.
Ma nasce spontanea una domanda: Come mai allora c’è tanta gente che abbandona la Chiesa, che ha addirittura una reazione contraria a ciò su cui si insisteva a lungo negli ultimi secoli?
Certamente c’è il mistero della libertà dell’uomo e la sua scelta di accogliere o no il “se vuoi” del Signore. Ma ci possiamo anche domandare se parte del motivo di questa reazione contraria non sia stata una esagerata insistenza sull’insegnamento, sul moralismo, sullo psicologismo, a scapito di una scarsa o inesistente esperienza di essere immersi nella vita di Cristo, battezzati in Cristo, cioè immersi nella vera zoē, la vita della comunione delle persone divine…
E la vita nuova, che inabita chi accoglie la Parola, implica un evento inseparabile da tale vita, cioè la morte che agisce in coloro che sono impegnati nell’annuncio.
Ma qui incontriamo una realtà molto problematica, almeno negli ultimi secoli – cioè la morte.
Già uno sguardo veloce alle nostre chiese mostra chiaramente che in un certo momento storico ha “stravinto” la morte. Una morte, però, non intesa come passaggio, in quanto espressione dell’amore, ma nella linea di un accentuato dolorismo, sostenuto da vari devozionismi.
Basta uno sguardo ai crocifissi, alle via crucis, per capire che l’unità organica del mistero pasquale si è spezzata.
Si è spezzato il Triduo pasquale, malgrado la liturgia lo presenti come un’unità organica. Ma soprattutto si è staccato il Venerdì santo dal dono dello Spirito Santo, cioè dalla Pentecoste. Ma questo vuol dire non poter neanche capire la crocifissione nella quale Cristo consegna lo Spirito nell’ora della morte.
Quale crocifisso degli ultimi secoli fa vedere che si tratta del Figlio di Dio, che è il dono del Padre, che non è dominato dalla morte, e che morendo manifesta la sua identità di vero Dio? (cf Mc 15,39).
Certamente pochissimi.
Allora non ci si deve stupire se chi annuncia e chi lavora pastoralmente non manifesta l’arte di morire con Cristo come dono dell’amore, liberamente consegnato nelle mani di coloro a cui si rivolge con la Parola.
Tutto ciò rende vulnerabile il mondo dell’evangelizzazione, del lavoro pastorale, alla mentalità del mondo, ad un modo di fare condizionato dalle strutture del mondo e della società. E infatti, in tanta teologia pastorale, troviamo un’applicazione pedissequa di tante scienze nei loro vari campi, senza che tali scienze siano “digerite” e organicamente collegate ai criteri della vita nuova. Il loro prodotto non è una maggiore comprensione del mondo a partire dal Vangelo, ma semplicemente una secolarizzazione della mentalità della Chiesa. Non sorprende allora che non si riesca a trasmettere la zoē, la vita di Dio, la novità della vita. E non sorprende che chi si occupa dell’evangelizzazione non manifesti la partecipazione alla Pasqua di Cristo, ma misuri i criteri della sua riuscita secondo i parametri di questo mondo. Ma per il Vangelo il criterio infallibile è la libertà da sé stessi, quella libertà che si manifesta nella Pasqua di Cristo come via alla novità della vita.
Si tratta in effetti proprio della similitudine alla morte di Cristo di cui parla Paolo nella Lettera ai Romani, parlando della teologia dell’evento battesimale: “Se infatti siamo stati intimamente uniti a lui a somiglianza della sua morte, lo saremo anche a somiglianza della sua risurrezione” (Rm 6,5).
La terminologia greca è molto complessa e fa vedere la nostra partecipazione alla morte di Cristo come opera sua, che ci trasmette il suo modo libero di morire. E questo è il dono dell’amore, l’essere consegnati nelle mani degli altri.
Ma, siccome chi ti ascolta e sembra che ti accolga può essere totalmente succube dell’amore della propria volontà e di una ragione al servizio dell’amor proprio, allora ti può tradire e maltrattare, persino uccidere.
Dunque, si entra nel mistero pasquale, vivendo ciò che è la caratteristica della novità della vita battesimale, cioè la certezza esperienziale che essere uniti alla morte di Cristo per grazia di Dio ci porta alla risurrezione.
Questa è la certezza di Paolo. E questa è la certezza anche del battezzato, perciò chi annuncia testimonia la vita nuova non a parole, ma con il dono di sé.
Ripetiamo: È questo l’esito del battesimo, perciò per Paolo la sicurezza del credente si appoggia sulla risurrezione di Cristo.
“Per mezzo del battesimo dunque siamo stati sepolti insieme a lui nella morte affinché, come Cristo fu risuscitato dai morti per mezzo della gloria del Padre, così anche noi possiamo camminare in una vita nuova” (Rm 6,4).
La certezza per Paolo è che proprio la risurrezione di Cristo è la novità di vita del cristiano.
La vita della Chiesa si estende dalla risurrezione di Cristo fino al suo ritorno nella gloria, quando in lui appariremo anche noi (cf Col 3,3-4).
Per questo Paolo non vede come una tragedia il disfarsi dell’uomo esteriore. Infatti, se questo uomo che si va disfacendo è abitato dallo Spirito Santo (cf 1Cor 3,16 e 2Cor 6,16), è proprio lo Spirito a unirci a Cristo.
“E se lo Spirito di Dio, che ha risuscitato Gesù dai morti, abita in voi, colui che ha risuscitato Cristo dai morti darà la vita anche ai vostri corpi mortali per mezzo del suo Spirito che abita in voi” (Rm 8,11).
Ma come si vede che lo Spirito abita in noi? Perché ci anima con l’amore versato nei nostri cuori (cf Rm 5,5). E ciò che è vissuto nell’amore rimane, perché l’amore non viene mai meno (cf 1Cor 13,8).
L’amore rimane in eterno, perché è la costituzione della vita che è eterna, quella di Dio, la zoē.
E, se siamo mossi dall’amore, partecipiamo al modo di morire di Cristo e manifestiamo l’amore di Dio, il dono gratuito. Questo è l’ABC della vita spirituale, ma è interessante che proprio questi fondamenti siano in gran parte spariti. Oggi, talvolta, è più facile trovare in Chiesa chi ti appoggia nell’affermare la tua volontà che chi ti inizia all’arte di partecipare al modo di morire di Cristo. E per questo l’accento viene messo su ciò che può fare l’uomo per migliorare la sua situazione. Ma si può vivere nel mistero pasquale di Cristo solo accogliendo il dono. Non si può con la propria volontà, né con un impegno moralistico né con le pratiche della religione. Si tratta infatti della vita in Cristo, per mezzo dello Spirito Santo.
Perciò Paolo, afferma con chiarezza che la nostra dimora, che qui si consuma nell’amore, nella novità della vita, che è quella di partecipare alla Pasqua di Cristo, si trasfigura in quella “non costruita da mani d’uomo, eterna, nei cieli” (2Cor 5,1), che è il corpo di Cristo risorto, la nostra vera abitazione.
In ogni Eucaristia si realizza il nostro “trasloco” in questa nuova abitazione, fino al compimento.
La vita del cristiano è veramente fondata nella risurrezione di Cristo e si compie nella sua venuta nella gloria.
Ma la chiave, la porta di ingresso è il dono dello Spirito Santo, che ci fa partecipare all’arte di morire di Cristo.
SEMI è la rubrica del Centro Aletti disponibile ogni venerdì.
Ogni settimana, oltre all’omelia della domenica in formato audio, sarà disponibile sul sito LIPA un approfondimento delle letture della liturgia eucaristica domenicale o festiva.
Pablo, en el versículo anterior al pasaje que leemos hoy, dice: «Para que en nosotros actúe la muerte, en vosotros la vida» (2 Co 4,12). Con estas palabras, Pablo expresa e implica distintos estratos del misterio de Cristo que se realiza en la evangelización.
La evangelización, es decir, el anuncio del Evangelio o, si se quiere, la atención pastoral, se realiza en el misterio pascual de Cristo. Es algo que concierne a la participación en la muerte de Cristo de manera pascual, de manera que aquellos que están evangelizando, trabajando pastoralmente, hagan posible que los que reciben el anuncio del Evangelio se encuentren a sí mismos en Cristo, en una vida nueva. De hecho, Pablo lo afirma explícitamente: «Yo soy quien os ha engendrado en Cristo Jesús por medio del Evangelio» (1 Co 4,15).
Por tanto, está absolutamente claro que el sentido de la evangelización y de todo el compromiso pastoral de la Iglesia es la vida nueva de aquellos a quienes se dirige.
Pero surge espontáneamente una pregunta: ¿Cómo es posible entonces que haya tantas personas que abandonan la Iglesia, que incluso tienen una reacción contraria a lo que se ha insistido durante tanto tiempo en los últimos siglos?
Ciertamente, está el misterio de la libertad del hombre y su elección de aceptar o no el «si quieres» del Señor. Pero también podemos preguntarnos si parte de la razón de esta reacción contraria no fue una insistencia exagerada en la enseñanza, en el moralismo, en el psicologismo, en detrimento de una pobre o inexistente experiencia de estar inmerso en la vida de Cristo, bautizado en Cristo, es decir, inmerso en la verdadera zoē, la vida de la comunión de las personas divinas….
Y la vida nueva, que habita en quienes acogen la Palabra, implica un acontecimiento inseparable de esa vida, a saber, la muerte que actúa en quienes se comprometen en el anuncio. Pero aquí nos encontramos con una realidad muy problemática, al menos en los últimos siglos: la muerte. Incluso una mirada rápida a nuestras iglesias muestra claramente que, en un determinado momento de la historia, la muerte ha «abrumado». Una muerte, sin embargo, no entendida como pasaje, como expresión de amor, sino en la línea de un dolor acentuado, apoyado en diversos devocionismos. Basta una mirada a los crucifijos, al vía crucis, para comprender que la unidad orgánica del misterio pascual está rota.
El Triduo Pascual se ha roto, a pesar de que la liturgia lo presenta como una unidad orgánica. Sobre todo, el Viernes Santo se ha separado del don del Espíritu Santo, es decir, de Pentecostés. Pero esto significa no poder entender siquiera la crucifixión en la que Cristo entrega el Espíritu en la hora de la muerte.
¿Qué crucificado de los últimos siglos demuestra que es el Hijo de Dios, que es don del Padre, que no está dominado por la muerte y que al morir manifiesta su identidad de Dios verdadero? (cf. Mc 15,39). Ciertamente, muy pocos.
Por eso no debe extrañarnos que los que anuncian y los que trabajan pastoralmente no manifiesten el arte de morir con Cristo como un don de amor, entregado gratuitamente en las manos de aquellos a quienes dirigen la Palabra.
Todo esto hace que el mundo de la evangelización, de la pastoral, sea vulnerable a la mentalidad del mundo, a un modo de hacer condicionado por las estructuras del mundo y de la sociedad. Y de hecho, en tanta teología pastoral, encontramos una aplicación servil de tantas ciencias en sus diversos campos, sin que estas ciencias sean «digeridas» y vinculadas orgánicamente a los criterios de la vida nueva. Su producto no es una mayor comprensión del mundo desde el Evangelio, sino simplemente una secularización de la mentalidad de la Iglesia.
No es de extrañar entonces que no se logre transmitir la zoē, la vida de Dios, la novedad de la vida. Tampoco sorprende que quienes se dedican a la evangelización no manifiesten la participación en la Pascua de Cristo, sino que midan los criterios de su éxito según los parámetros de este mundo. Pero para el Evangelio, el criterio infalible es la libertad respecto de uno mismo, esa libertad manifestada en la Pascua de Cristo como camino hacia la novedad de vida.
De hecho, es precisamente de la semejanza con la muerte de Cristo de lo que habla Pablo en la Epístola a los Romanos, al hablar de la teología del acontecimiento bautismal: «Pues si hemos estado íntimamente unidos a Él en la semejanza de su muerte, también lo estaremos en la semejanza de su resurrección» (Rom 6,5).
La terminología griega es muy compleja y nos hace ver nuestra participación en la muerte de Cristo como obra suya, transmitiéndonos su modo gratuito de morir. Y éste es el don del amor, que se entrega en manos de los demás.
Pero, como los que te escuchan y parecen acogerte pueden estar totalmente sometidos al amor de su propia voluntad y de su razón al servicio del amor propio, entonces pueden traicionarte y maltratarte, incluso matarte.
Así se entra en el misterio pascual, viviendo lo que es característico de la novedad de la vida bautismal, es decir, la certeza experiencial de que estar unido a la muerte de Cristo por la gracia de Dios conduce a la resurrección. Esta es la certeza de Pablo. Y ésta es también la certeza del bautizado, de modo que quien anuncia da testimonio de la vida nueva no con palabras, sino con el don de sí mismo.
Repetimos: éste es el resultado del bautismo, por lo que para Pablo la certeza del creyente descansa en la resurrección de Cristo. «Por el bautismo, pues, hemos sido sepultados juntamente con él en la muerte, para que, así como Cristo resucitó de entre los muertos por la gloria del Padre, así también nosotros caminemos en una vida nueva» (Rm 6,4). La certeza para Pablo es que la resurrección de Cristo es la novedad de vida para el cristiano.
La vida de la Iglesia se extiende desde la resurrección de Cristo hasta su retorno en gloria, cuando en él también apareceremos nosotros (cf. Col 3,3-4). Por eso Pablo no ve como una tragedia la desintegración del hombre exterior. En efecto, si este hombre que se deshace está habitado por el Espíritu Santo (cf. 1 Co 3,16 y 2 Co 6,16), es precisamente el Espíritu quien nos une a Cristo. «Y si el Espíritu de Dios, que resucitó a Jesús de entre los muertos, habita en vosotros, el que resucitó a Cristo de entre los muertos vivificará también vuestros cuerpos mortales por su Espíritu, que habita en vosotros» (Rm 8,11).
Pero ¿cómo podemos ver que el Espíritu habita en nosotros? Porque nos anima con el amor derramado en nuestros corazones (cf. Rm 5,5). Y lo que se vive en el amor permanece, porque el amor nunca falla (cf. 1 Co 13,8). El amor permanece para siempre, porque es la constitución de la vida que es eterna, la de Dios, el zoē.
Y, si nos mueve el amor, participamos del modo de morir de Cristo y manifestamos el amor de Dios, el don gratuito. Este es el ABC de la vida espiritual, pero es interesante que estos mismos fundamentos hayan desaparecido en gran medida. Hoy, a veces es más fácil encontrar en la Iglesia a quienes te apoyan en la afirmación de tu voluntad que a quienes te inician en el arte de participar en la manera de morir de Cristo. Por eso se insiste en lo que el hombre puede hacer para mejorar su situación. Pero sólo se puede vivir en el misterio pascual de Cristo aceptando el don. No se puede hacer con la propia voluntad, ni con un compromiso moralista, ni con las prácticas de la religión. De hecho, se vive en Cristo, por el Espíritu Santo.
Por eso, Pablo afirma claramente que nuestra morada, que se consuma aquí en el amor, en la novedad de vida, que es participar en la Pascua de Cristo, se transfigura en aquello «no edificado por manos humanas, eterno, en el cielo» (2 Co 5,1), que es el cuerpo de Cristo resucitado, nuestra verdadera morada.
En cada Eucaristía se realiza, hasta su plenitud, nuestro «traslado» a esta nueva morada. La vida del cristiano se funda verdaderamente en la resurrección de Cristo y se cumple en su venida gloriosa. Pero la llave, la puerta de entrada es el don del Espíritu Santo, que nos hace participar en el arte de morir de Cristo.
SEMILLAS es una publicación del Centro Aletti disponible todos los viernes. Cada semana, además del audio de la homilía dominical, estará disponible en el sitio de LIPA un comentario a las lecturas de la Liturgia del Domingo, como así también a las lecturas de la semana.
V vrstici, ki je tik pred odlomkom današnjega drugega berila, Pavel pravi: »Tako v nas deluje smrt, v vas pa življenje« (2 Kor 4,12).
S temi besedami Pavel izrazi in vključi različne plasti Kristusove skrivnosti, ki se uresničuje v evangelizaciji.
Evangelizacija, oziroma oznanjevanje evangelija ali pastoralna skrb, se uresničuje v Kristusovi velikonočni skrivnosti.
Zadeva tiste, ki oznanjajo evangelij, ki pastoralno delujejo; ti so udeleženi pri Kristusovi smrti na velikonočni način, da se lahko ljudje, ki sprejmejo oznanilo evangelija, znajdejo v Kristusu, v novem življenju.
Pavel namreč jasno pove: »V Kristusu Jezusu sem vas namreč po evangeliju rodil jaz« (1 Kor 4,15).
Zato je povsem jasno, da je smisel evangelizacije in vsega pastoralnega prizadevanja Cerkve novo življenje tistih, ki jim je evangelizacija namenjena.
Spontano pa se porodi vprašanje: kako to, da toliko ljudi zapusti Cerkev in se odziva celo v nasprotju s tem, kar se je v zadnjih stoletjih dolgo poudarjalo?
Zagotovo je tu skrivnost človekove svobode in izbire, ali sprejme Gospodov »če hočeš« ali ne. Vendar se lahko tudi vprašamo, ali ni bil del razloga za ta nasprotni odziv tudi pretirano vztrajanje pri poučevanju, moralizmu, psihologizmu na račun premajhne ali nikakršne izkušnje, da smo potopljeni v Kristusovo življenje, krščeni v Kristusa, to je, da smo potopljeni v resnično zoē, življenje občestva Božjih oseb …
V tistih, ki sprejmejo Besedo, se naseli novo življenje, ki pa predvideva tudi dogodek, neločljiv od tega življenja, to je smrt, ki deluje v tistih, ki so vključeni v oznanjevanje.
Tu pa naletimo na resničnost, ki je, vsaj v zadnjih stoletjih zelo problematična – to je smrt.
Že bežen pogled na naše cerkve jasno pokaže, da jih je v določenem zgodovinskem trenutku »preplavila« smrt. Vendar ne smrt kot prehod, kot izraz ljubezni, ampak kot poveličevanje bolečine, kar se izraža tudi v različnih nezdravih pobožnostih. Dovolj je pogledati križe, križeve pote in razumemo, da organske enosti velikonočne skrivnosti ni več.
Razpršilo se je velikonočno tridnevje, pa čeprav ga bogoslužje predstavlja kot organsko enost. Zlasti veliki petek se je ločil od daru Svetega Duha, to je od binkošti. To pa pomeni, da sploh ne moremo razumeti križanja, ko je Kristus ob smrtni uri izročil Duha.
Katera podoba križanega v zadnjih stoletjih pokaže, da gre za Božjega Sina, ki je Očetov dar, ki ga smrt ne nadvlada in ki je umirajoč pokazal svojo identiteto pravega Boga? (prim. Mr 15,39).
Zagotovo jih je zelo malo.
Torej se ne smemo čuditi, da oznanjevalci in pastoralni delavci ne razodevajo umetnosti umiranja s Kristusom kot daru ljubezni, svobodno izročenem v roke tistih, katerim oznanjajo Besedo.
Zaradi vsega tega je področje evangelizacije in pastoralnega dela ranljivo pred miselnostjo sveta, pred načinom delovanja, ki ga pogojujejo strukture sveta in družbe. In res, v velikem delu pastoralne teologije najdemo slepo posnemanje številnih znanosti na različnih področjih, ne da bi bile te znanosti »prebavljene« in organsko povezane s kriteriji novega življenja. Njihov rezultat ni boljše razumevanje sveta izhajajoč iz evangelija, ampak zgolj sekularizacija cerkvene miselnosti. Zato ne preseneča, da ni mogoče posredovati zoē, Božjega življenja, novosti življenja. Prav tako ne preseneča, da tisti, ki se ukvarjajo z evangelizacijo, ne razodevajo udeleženosti pri Kristusovi veliki noči, ampak svojo uspešnost merijo po kriterijih tega sveta. Toda za evangelij je nezmotljiv kriterij svoboda od samih sebe, tista svoboda, ki se razodeva v Kristusovi veliki noči kot poti novosti življenja.
Prav o podobnosti s Kristusovo smrtjo namreč pripoveduje Pavel v Pismu Rimljanom, ko govori o teologiji krsta: »Če smo namreč z njim zraščeni v podobnosti njegove smrti, bomo tudi v podobnosti njegovega vstajenja« (Rim 6,5).
Grško izrazoslovje je zelo zapleteno in pokaže, da je naša udeleženost pri Kristusovi smrti njegovo delo, s katerim na nas prenaša svoj način svobodnega umiranja. In to je dar ljubezni; izročeni smo v roke drugim.
Ker pa je lahko človek, ki te posluša in za katerega se zdi, da te sprejema, povsem podrejen ljubezni do svoje volje in razumu, ki služi njegovemu samoljubju, te lahko izda in zlorabi ter celo ubije.
Tako vstopimo v velikonočno skrivnost in živimo to, kar je značilnost novosti krstnega življenja, to je izkušena gotovost, da nas zraščenost s Kristusovo smrtjo po Božji milosti pripelje do vstajenja.
To je Pavlova gotovost. In to je gotovost tudi krščenih, zato tisti, ki oznanja, novosti življenja ne pričuje z besedami, ampak z darovanjem samega sebe.
Ponovimo: to je rezultat krsta, zato za Pavla gotovost vernika temelji na Kristusovem vstajenju.
»S krstom smo bili torej skupaj z njim pokopani v smrt, da bi prav tako, kakor je Kristus v moči Očetovega veličastva vstal od mrtvih, tudi mi stopili na pot novosti življenja« (Rim 6,4).
Pavel je gotov, da je prav Kristusovo vstajenje novost kristjanovega življenja.
Življenje Cerkve se razteza od Kristusovega vstajenja vse do njegove vrnitve v slavi, ko se bomo z njim prikazali tudi mi (prim. Kol 3,3-4).
Zato Pavel ne vidi propadanja zunanjega človeka kot tragedijo. Če namreč v človeku, ki propada, biva Sveti Duh (prim. 1 Kor 3,16 in 2 Kor 6,16), nas prav Sveti Duh združi s Kristusom.
»In če prebiva v vas Duh njega, ki je obudil od mrtvih Jezusa, bo on, ki je obudil Kristusa od mrtvih, po svojem Duhu, ki prebiva v vas, priklical v življenje tudi vaša umrljiva telesa« (Rim 8,11).
Toda, kako se vidi, da v nas prebiva Duh? Ker nas oživlja z ljubeznijo, ki jo izliva v naša srca (prim. Rim 5,5). In to, kar živimo v ljubezni, ostane, ker ljubezen nikoli ne mine (prim. 1 Kor 13,8).
Ljubezen ostane večno, ker je sestavina življenja, ki je večno, Božje, zoē.
In če nas giblje ljubezen, smo udeleženi pri Kristusovem načinu umiranja in razodevamo Božjo ljubezen, zastonjski dar. To je ABC duhovnega življenja, vendar je zanimivo, da so prav ti temelji v veliki meri izginili. Danes je včasih v Cerkvi lažje najti nekoga, ki te podpre pri uveljavljanju tvoje volje, kot pa nekoga, ki bi te uvedel v umetnost sodelovanja pri Kristusovem načinu umiranja. In zato je poudarek na tem, kaj lahko človek stori za to, da izboljša svoj položaj. Toda v skrivnosti Kristusove velike noči lahko živimo samo tako, da sprejmemo dar. Ne moremo s svojo voljo in ne z moralističnim trudom, niti z religioznimi praksami. Gre namreč za življenje v Kristusu, po Svetem Duhu.
Zato Pavel jasno pravi, da se naše bivališče, naša zgradba, ki se tukaj troši v ljubezni, v novosti življenja, ki je udeleženost pri Kristusovi veliki noči, spreminja v tisto, »ki je niso naredile roke in je večna« (2 Kor 5,1), ki je telo vstalega Kristusa, naše resnično prebivališče.
Pri vsaki evharistiji se uresniči naša »selitev« v to novo bivališče, vse do izpolnitve.
Kristjanovo življenje je resnično utemeljeno v Kristusovem vstajenju in se izpolni v njegovem prihodu v slavi.
Ključ, vstopna vrata pa je dar Svetega Duha, ki nas udeleži pri umetnosti umiranja s Kristusom.
SEMENA je rubrika Centra Aletti, ki je na voljo vsak petek.
Vsak teden je na spletni strani LIPE poleg nedeljske homilije v zvočni obliki (v italijanščini) na voljo tudi poglobitev Božje besede nedeljske ali praznične svete maše.
U retku koji je neposredno ispred odlomka današnjeg drugog čitanja, Pavao kaže: „Tako smrt djeluje u nama, život u vama“ (2Kor 4,12).
Tim riječima Pavao izražava i uključuje različite slojeve Kristova otajstva koje se ostvaruje u evangelizaciji.
Evangelizacija, odnosno naviještanje evanđelja ili pastoralna skrb, ostvaruje se u Kristovom pashalnom otajstvu.
To se odnosi na one koji evangeliziraju, pastoralno djeluju; sudjeluju u Kristovoj smrti na pashalni način, kako bi ljudi koji prihvaćaju navještaj evanđelja mogli pronaći sebe u Kristu, u novom životu.
Pavao, naime, to jasno kaže: „Ta u Kristu Isusu po evanđelju ja vas rodih!“ (1Kor 4,15).
Stoga je sasvim očito da je smisao evangelizacije i cjelokupnog pastoralnog nastojanja Crkve novi život onih kojima je evangelizacija namijenjena.
Međutim, spontano se postavlja pitanje: Zašto onda toliko ljudi napušta Crkvu i reagira čak protiv onoga što se dugo naglašavalo u posljednjim stoljećima?
Svakako je tu prisutno otajstvo čovjekove slobode i izbora, hoće li prihvatiti Gospodinovo „ako hoćeš“ ili ne. No, možemo se također zapitati nije li dio razloga za tu protivnu reakciju bilo i pretjerano inzistiranje na naučavanju, moralizmu, psihologizmu, a na uštrb nedostatnog ili nepostojećeg iskustva uranjanja u Kristov život, krštenja u Kristu, to jest uranjanja u pravi zoē, život zajedništva božanskih osoba…
U onima koji prihvaćaju Riječ, nastanjuje se novi život, koji podrazumijeva događaj neodvojiv od toga života, to jest smrt koja djeluje u onima koji su angažirani u naviještanju.
Ovdje pak susrećemo stvarnost koja je, barem u posljednjim stoljećima, vrlo problematična – a to je smrt.
Već i letimičan pogled na naše crkve jasno pokazuje da ih je u određenom povijesnom trenutku „preplavila“ smrt. Ali, ne smrt kao prijelaz, kao izraz ljubavi, nego kao uveličavanje boli, koja se izražava i u raznim nezdravim pobožnostima.
Dovoljno je pogledati raspela, križne putove, i shvatit ćemo da je nestalo organsko jedinstvo pashalnog otajstva.
Raspršilo se Pashalno trodnevlje, iako ga liturgija predstavlja kao organsko jedinstvo. Pogotovo se Veliki petak odvojio od dara Duha Svetoga, odnosno od Pedesetnice. To znači da ne možemo razumjeti ni raspeće, kad Krist predaje Duh u času smrti.
Koji prikaz raspetoga u posljednjim stoljećima pokazuje da je to Sin Božji, da je Očev dar, kojega smrt ne pobjeđuje i koji umirući očituje svoj identitet pravog Boga? (usp. Mk 15,39).
Takvih je zasigurno vrlo malo.
Stoga se ne trebamo čuditi ako onaj tko naviješta i pastoralno djeluje ne očituje umijeće umiranja s Kristom kao dar ljubavi, slobodno predan u ruke onih kojima se obraća s Riječju.
Zbog svega toga područje evangelizacije i pastoralnog rada ranjivo je na mentalitet svijeta, na način djelovanja uvjetovan strukturama svijeta i društva. I doista, u velikom dijelu pastoralne teologije nalazimo slijepo nasljedovanje mnogih znanosti na raznim područjima, a da te znanosti nisu „probavljene“ i organski povezane s kriterijima novoga života. Njihov rezultat nije bolje razumijevanje svijeta proizišlo iz Evanđelja, nego samo sekularizacija crkvenog mentaliteta. Stoga ne čudi da se ne uspijeva prenijeti zoē, Božji život, novost života. Ne čudi također što oni koji se bave evangelizacijom ne očituju svoje sudjelovanje u Kristovoj Pashi, već svoju uspješnost mjere prema kriterijima ovoga svijeta. Ali za Evanđelje nepogrešiv kriterij je sloboda od samih sebe, ona sloboda koja se u Kristovoj Pashi očituje kao put novosti života.
Upravo o sličnosti s Kristovom smrću pripovijeda Pavao u Poslanici Rimljanima, kad govori o teologiji krštenja: „Ako smo doista s njime srasli po sličnosti smrti njegovoj, očito ćemo srasti i po sličnosti njegovu uskrsnuću“ (Rim 6,5).
Grčka je terminologija vrlo složena i pokazuje da je naše sudjelovanje u Kristovoj smrti njegovo djelo, čime on svoj način slobodnog umiranja prenosi na nas. A to je dar ljubavi, predani smo u ruke drugih.
Ali budući da čovjek koji te sluša i koji kao da te prihvaća može biti potpuno podređen ljubavi vlastite volje i razuma koji je u službi njegova sebeljublja, može te izdati i zlostavljati, pa čak i ubiti.
Tako ulazimo u pashalno otajstvo i živimo ono što je svojstveno novosti krsnog života, to jest doživljenu sigurnost da nas sjedinjenje s Kristovom smrću po milosti Božjoj vodi do uskrsnuća.
To je Pavlova sigurnost. A to je i sigurnost krštenika, pa zato onaj tko naviješta svjedoči novi život ne riječima, nego sebedarjem.
Ponovimo: To je rezultat krštenja, zato se za Pavla vjernikova sigurnost temelji na Kristovu uskrsnuću.
„Krštenjem smo dakle zajedno s njime ukopani u smrt da kao što Krist slavom Očevom bî uskrišen od mrtvih, i mi tako hodimo u novosti života“ (Rim 6,4).
Pavao je siguran da je Kristovo uskrsnuće novost kršćaninovog života.
Život Crkve proteže se od Kristova uskrsnuća do njegova povratka u slavi, kada ćemo se i mi pojaviti s njime (usp. Kol 3,3-4).
Zato Pavao ne vidi propadanje vanjskog čovjeka kao tragediju. Naime, ako Duh Sveti prebiva u čovjeku koji propada (usp. 1Kor 3,16 i 2Kor 6,16), upravo nas Duh Sveti sjedinjuje s Kristom.
„Ako li Duh Onoga koji uskrisi Isusa od mrtvih prebiva u vama, Onaj koji uskrisi Krista od mrtvih, oživit će i smrtna tijela vaša po Duhu svome koji prebiva u vama“ (Rim 8,11).
Međutim, kako se vidi da Duh prebiva u nama? Jer nas oživljava s ljubavlju koju ulijeva u naša srca (usp. Rim 5,5). A ono što živimo u ljubavi ostaje, jer ljubav nikada ne prestaje (usp. 1Kor 13,8).
Ljubav ostaje vječno, jer je ona sastavnica života koji je vječan, Božji, zoē.
Ako nas pokreće ljubav, sudjelujemo u Kristovu načinu umiranja i očitujemo Božju ljubav, besplatan dar. To je abeceda duhovnog života, ali zanimljivo je da su upravo ti temelji dobrim dijelom nestali. Danas je, ponekad, lakše pronaći nekoga u Crkvi tko će te podržati u afirmaciji tvoje volje nego li nekoga tko bi te uveo u umijeće sudjelovanja u Kristovu načinu umiranja. Stoga je naglasak na onome što čovjek može učiniti da poboljša svoju situaciju. Ali u Kristovu pashalnom otajstvu možemo živjeti samo prihvaćanjem dara. To ne možemo s vlastitom voljom, niti s moralističkim zalaganjem, niti s religioznim praksama. Radi se, naime, o životu u Kristu, po Duhu Svetome.
Zato Pavao jasno kaže da se naše prebivalište, koje se ovdje troši u ljubavi, u novosti života, onoga života koji je sudioništvo u Kristovoj Pashi, preobražava u „dom nerukotvoren, vječan na nebesima“ (2Kor 5,1), koji je tijelo Uskrsloga Krista, naše pravo prebivalište.
U svakoj Euharistiji ostvaruje se naša „selidba“ u to novo prebivalište, sve do ispunjenja.
Kršćaninov život uistinu je utemeljen na Kristovom uskrsnuću a ispunit će se o njegovu dolasku u slavi.
Ali ključ, ulazna vrata su dar Duha Svetoga, po kojem sudjelujemo u Kristovom umijeću umiranja.
SJEMENJA je rubrika Centra Aletti dostupna svakoga petka. Svakoga tjedna, osim nedjeljne propovijedi u audio obliku, bit će dostupno na web stranici LIPA produbljivanje nedjeljnih ili blagdanskih čitanja euharistijske liturgije
Paweł, w wersecie poprzedzającym fragment, który dziś czytamy, mówi: „Tak więc działa w nas śmierć, podczas gdy w was – życie” (2 Kor 4, 12).
Tymi słowami Paweł wyraża i włącza różne płaszczyzny misterium Chrystusa, które urzeczywistnia się w ewangelizacji.
Ewangelizowanie, czyli głoszenie Ewangelii lub, jak kto woli, troska duszpasterska, realizuje się w misterium paschalnym Chrystusa.
Jest to coś, co dotyczy uczestnictwa w śmierci Chrystusa w sposób paschalny, tych, którzy ewangelizują, pracują duszpastersko, aby ci, którzy przyjmują głoszenie Ewangelii, odnaleźli się w Chrystusie, w nowym życiu.
W rzeczywistości Paweł stwierdza to wyraźnie: „ja to właśnie przez Ewangelię zrodziłem was w Chrystusie Jezusie” (1 Kor 4, 15).
Jest zatem całkowicie jasne, że sensem ewangelizacji i całego zaangażowania duszpasterskiego Kościoła jest nowe życie tych, do których jest ona skierowana.
W sposób spontaniczny rodzi się jednak pytanie: Dlaczego zatem tak wielu ludzi porzuca Kościół, a nawet reaguje wbrew temu, co tak długo podkreślano w minionych stuleciach?
Z pewnością istnieje tajemnica wolności człowieka i jego wyboru, czy przyjąć Boże „jeśli chcesz”. Ale możemy się również zastanawiać, czy częścią przyczyny tej przeciwnej reakcji nie był przesadny nacisk na nauczanie, na moralizm, na psychologizm, ze szkodą dla słabego lub nieistniejącego doświadczenia zanurzenia w życiu Chrystusa, ochrzczonego w Chrystusie, to znaczy zanurzonego w prawdziwym zoē, życiu komunii Osób Boskich.
A nowe życie, które zamieszkuje tych, którzy przyjmują Słowo, implikuje wydarzenie nieodłączne od tego życia, a mianowicie śmierć, która działa w tych, którzy są zaangażowani w głoszenie.
Ale tutaj napotykamy bardzo problematyczną rzeczywistość, przynajmniej w ostatnich stuleciach – mianowicie śmierć.
Nawet szybki rzut oka na nasze kościoły wyraźnie pokazuje, że w pewnym momencie historii śmierć „zawładnęła”. Śmierć nie rozumiana jednak jako przejście, jako wyraz miłości, ale według linii akcentowanego smutku, wspieranego przez różne dewocyjności.
Wystarczy rzut oka na krucyfiksy, na via crucis, by zrozumieć, że organiczna jedność misterium paschalnego została zerwana.
Triduum Paschalne zostało rozbite, mimo że liturgia przedstawia je jako organiczną jedność. Przede wszystkim Wielki Piątek został oddzielony od daru Ducha Świętego, czyli od Pięćdziesiątnicy. Oznacza to jednak, że nie jesteśmy nawet w stanie zrozumieć ukrzyżowania, w którym Chrystus udziela Ducha w godzinie śmierci.
Który z krucyfiksów ostatnich wieków pokazuje, że chodzi o Syna Bożego, który jest darem Ojca, który nie jest zdominowany przez śmierć i który umierając manifestuje swoją tożsamość prawdziwego Boga? (por. Mk 15, 39).
Z pewnością nieliczne.
Nie należy się więc dziwić, jeśli ci, którzy głoszą i ci, którzy pracują duszpastersko, nie manifestują sztuki umierania z Chrystusem jako daru miłości, dobrowolnie przekazanego w ręce tych, do których zwracają się ze Słowem.
Wszystko to sprawia, że świat ewangelizacji, pracy duszpasterskiej jest podatny na mentalność świata, na sposób działania uwarunkowany strukturami świata i społeczeństwa. I rzeczywiście, w tak wielu teologiach pastoralnych znajdujemy ślepo naśladujące zastosowanie tak wielu nauk w ich różnych dziedzinach, bez “przetrawienia” tych nauk i organicznego połączenia ich z kryteriami nowego życia. Ich produktem nie jest lepsze zrozumienie świata zaczynając od Ewangelii, ale po prostu sekularyzacja mentalności Kościoła.
Nic więc dziwnego, że nie udaje się przekazać zoē, życia Bożego, nowości życia. Nie jest też zaskakujące, że osoby zaangażowane w ewangelizację nie manifestują uczestnictwa w Passze Chrystusa, ale mierzą kryteria jej sukcesu według parametrów tego świata. Ale dla Ewangelii nieomylnym kryterium jest wolność od samego siebie, ta wolność, która objawia się w Passze Chrystusa jako drodze do nowości życia.
To właśnie o podobieństwie do śmierci Chrystusa mówi Paweł w Liście do Rzymian, odnosząc się do teologii wydarzenia chrztu: „Jeżeli bowiem przez śmierć, podobną do Jego śmierci, zostaliśmy z Nim złączeni w jedno, to tak samo będziemy z Nim złączeni w jedno przez podobne zmartwychwstanie” (Rz 6, 5).
Grecka terminologia jest bardzo złożona i pozwala nam zobaczyć nasz udział w śmierci Chrystusa jako Jego dzieło, przekazujące nam Jego wolny sposób umierania. I to jest dar miłości, przekazywany w ręce innych.
Ale ponieważ ci, którzy cię słuchają i wydają się cię przyjmować, mogą być całkowicie podporządkowani miłości własnej woli i rozumowi w służbie miłości własnej, mogą cię zdradzić i źle traktować, a nawet zabić.
Tak więc wchodzi się w misterium paschalne, żyjąc tym, co jest charakterystyczne dla nowości życia chrzcielnego, to znaczy doświadczalną pewnością, że zjednoczenie ze śmiercią Chrystusa przez łaskę Bożą prowadzi do zmartwychwstania.
To jest pewność Pawła. I jest to również pewność osoby ochrzczonej, więc ktokolwiek głosi, daje świadectwo nowego życia nie słowami, ale darem z siebie.
Powtórzmy: taki jest rezultat chrztu, więc dla Pawła zabezpieczenie wierzącego opiera się na zmartwychwstaniu Chrystusa.
„Zatem przez chrzest zanurzający nas w śmierć zostaliśmy razem z Nim pogrzebani po to, abyśmy i my wkroczyli w nowe życie – jak Chrystus powstał z martwych dzięki chwale Ojca” (Rz 6, 4).
Paweł jest pewien, że właśnie zmartwychwstanie Chrystusa jest nowością życia dla chrześcijanina.
Życie Kościoła rozciąga się od zmartwychwstania Chrystusa aż do Jego powrotu w chwale, kiedy to i my ukażemy się w Nim (por. Kol 3, 3-4).
Dlatego Paweł nie postrzega rozpadu zewnętrznego człowieka jako tragedii. W rzeczywistości, jeśli ten rozpadający się człowiek jest zamieszkany przez Ducha Świętego (por. 1 Kor 3, 16 i 2 Kor 6, 16), to właśnie Duch jednoczy nas z Chrystusem.
„A jeżeli mieszka w was Duch Tego, który Jezusa wskrzesił z martwych, to Ten, co wskrzesił Chrystusa z martwych, przywróci do życia wasze śmiertelne ciała mocą mieszkającego w was swego Ducha” (Rz 8, 11).
Ale jak możemy zobaczyć, że Duch w nas mieszka? Ponieważ ożywia nas miłością rozlaną w naszych sercach (por. Rz 5, 5). A to, co jest przeżywane w miłości, trwa, ponieważ miłość nigdy nie ustaje (por. 1 Kor 13, 8).
Miłość pozostaje wieczna, ponieważ jest konstytucją życia, które jest wieczne, tego życia Boga, zoē.
A jeśli jesteśmy poruszeni miłością, uczestniczymy w sposobie umierania Chrystusa i manifestujemy Bożą miłość, darmowy dar. To jest ABC życia duchowego, ale interesujące jest to, że te fundamenty w dużej mierze zniknęły. Dziś czasami łatwiej jest znaleźć w Kościele tych, którzy wspierają cię w potwierdzaniu twojej woli, niż tych, którzy wprowadzają cię w sztukę uczestniczenia w sposobie umierania Chrystusa. Dlatego kładzie się nacisk na to, co człowiek może zrobić, aby poprawić swoją sytuację. Ale żyć w tajemnicy paschalnej Chrystusa można tylko przyjmując dar.
Nie można tego dokonać własną wolą, moralistycznym zaangażowaniem ani praktykami religijnymi. W rzeczywistości jest to życie w Chrystusie, przez Ducha Świętego.
Dlatego Paweł wyraźnie stwierdza, że nasze mieszkanie, które dopełnia się tutaj w miłości, w nowości życia, które ma uczestniczyć w Passze Chrystusa, zostaje przemienione w to, co „nie ręką ludzką zbudowane, wieczne, w niebie” (por. 2 Kor 5, 1), które jest ciałem zmartwychwstałego Chrystusa, naszym prawdziwym zamieszkaniem.
W każdej Eucharystii urzeczywistnia się nasza „przeprowadzka” do tego nowego mieszkania, aż do spełnienia.
Życie chrześcijanina ma swój prawdziwy fundament w zmartwychwstaniu Chrystusa i wypełnia się w Jego przyjściu w chwale.
Ale kluczem, drzwiami wejściowymi jest dar Ducha Świętego, który sprawia, że uczestniczymy w sztuce umierania Chrystusa.
ZIARNA są rubryką Centro Aletti udostępnianą każdego piątku. Każdego tygodnia, oprócz homilii niedzielnej w formie audio, na stronie LIPA będzie do dyspozycji pogłębienie czytań liturgicznych z eucharystii niedzielnej bądź świątecznej
