Approfondimento delle letture della liturgia
Profundización de las lecturas de la liturgia
Poglobitev Božje besede
Produbljivanje liturgijskih čitanja
Pogłębienie czytań liturgicznych
![[SEMI] XIX DOMENICA DEL TEMPO ORDINARIO (Anno B) 2](https://www.edizionilipa.com/wp-content/uploads/2024/08/166-030-2020-Suore-Consolatrici-a-Santa-Severa-Italia-Manna-nel-deserto-2-400x400.jpg "[SEMI] XIX DOMENICA DEL TEMPO ORDINARIO (Anno B) 2")
“Scompaiano da voi ogni asprezza, sdegno, ira, grida e maldicenze con ogni sorta di malignità. Siate invece benevoli gli uni verso gli altri, misericordiosi, perdonandovi a vicenda come Dio ha perdonato a voi in Cristo” (Ef 4,31-32).
Qual è la via più sicura per vedere chi è davvero un credente in Cristo, chi davvero ha accolto il battesimo e vive la vita nuova, quella divina? Già gli antichi hanno ripetuto: se uno ti perdona e non accusa e non giudica i fratelli. Infatti, chi ha incontrato Cristo, anzi da Lui è stato raggiunto, ha sperimentato il perdono. Chi non ha l’esperienza del perdono non conosce Cristo. In Cristo il perdono vuol dire farti risuscitare. La morte è conseguenza del peccato (cf Rm 6,23) e il perdono vuol dire farti attraversare la morte risuscitandoti con Cristo in una radicale novità di vita. In questo consiste il nostro battesimo. Domenica scorsa abbiamo detto che la vita di Cristo in noi, la vita-zoē, integra tutto l’umano in un nuovo livello di esistenza, tranne il peccato. Oggi Paolo ci apre ancora ad una novità. Cristo accoglie il nostro peccato e ci abbraccia nella sua vita, dove il dono della sua vita sta al posto del peccato e della morte: “Dove abbondò il peccato sovrabbondò la grazia” (Rm 5,20).
Questa novità di vita consiste esattamente nell’amarci “gli uni gli altri come Cristo ci ha amati”(cf Gv 13,34). Ma la parola “amarci gli uni gli altri” rischia di prestarsi al romantico e all’immaginario, al barocco. Perciò già il Signore stesso offre una lettura che chiude ogni possibilità di fuga nell’affermarsi religiosamente in pratiche e devozionismi vari. Il perdono vissuto diventa il perdono praticato verso gli altri. Persino nella preghiera del Padre nostro che Cristo stesso ci insegna – perché costituisca anche il modo di pensare, di desiderare e di agire del cristiano –, troviamo questa verità spirituale: “Rimetti a noi i nostri debiti come anche noi li rimettiamo ai nostri debitori…. Se voi infatti perdonerete agli altri le loro colpe, il Padre vostro che è nei cieli perdonerà anche a voi; ma se voi non perdonerete agli altri, neppure il Padre vostro perdonerà le vostre colpe” (Mt 6,12.14-15).
Vivremo la nostra ora della morte in conseguenza del perdono accolto in Cristo dal Padre e poi trasmesso proprio come dono agli altri. La nostra vita è quella di Dio, pertanto si riconosce dall’amore misericordioso. Infatti, “beati i misericordiosi, perché troveranno misericordia” (Mt 5,7). “Siate misericordiosi, come il Padre vostro è misericordioso” (Lc 6,36).
Oggi stesso abbiamo sentito: “Siate invece benevoli gli uni verso gli altri, misericordiosi, perdonandovi a vicenda come Dio ha perdonato a voi in Cristo” (Ef 4,32).
Uno pseudo cattolicesimo ha insegnato che noi dobbiamo essere buoni, perdonare e fare del bene. Ma si tratta di una realtà radicalmente diversa: “Carissimi, se Dio ci ha amati così, anche noi dobbiamo amarci gli uni gli altri. Noi amiamo perché egli ci ha amati per primo” (1Gv 4,11.19). Niente di ciò che Cristo ha realizzato, tanto meno l’amore del Padre, può essere realizzato da noi a partire da noi stessi, dal nostro io che si impegna secondo qualche idea di bene da realizzare.
L’arte di vivere spiritualmente vuol dire manifestare l’amore ricevuto e vissuto. L’arte della prassi spirituale è trasmettere ciò che Dio ha donato a te, la trasmissione e manifestazione dell’amore del Padre attraverso la nostra umanità resa filiale in Cristo. Infatti, una novità sconvolgente nel mondo ebraico è la parola che Paolo dice oggi: “Fatevi dunque imitatori di Dio, quali figli carissimi, e camminate nella carità, nel modo in cui anche Cristo ci ha amato e ha dato sé stesso per noi, offrendosi a Dio in sacrificio di soave odore” (Ef 5,1-2).
Infatti, nel mondo ebraico tutto ciò non era possibile fino all’incarnazione del Figlio. Il Figlio non è una imitazione del Padre, nel modo in cui si pensavano dèi e figli di dèi nella Grecia, e come in un certo senso abbiamo ricominciato a pensare nel secondo millennio: cioè una forma ripresa, spiegata, presentata come ideale e poi imitata.
Non si tratta di ripetere le forme del pensare, volere, decidere e agire. Il Figlio manifesta il Padre e allo stesso tempo comunica e realizza sé stesso. “Chi ha visto me ha visto il Padre” (Gv 14,9).
Infatti, il Padre nessuno lo ha mai visto; “il Figlio unigenito, che è Dio ed è nel seno del Padre, è lui che lo ha rivelato” (Gv 1,18). Conoscere l’uno è conoscere anche l’altro. “Voi non conoscete né me né il Padre mio; se conosceste me, conoscereste anche il Padre mio” (Gv 8,19).
“Io e il Padre siamo una cosa sola” (Gv 10,30). È l’amore e l’unità tra il Padre e il Figlio che permette a Paolo di dire di imitare Dio. Infatti, precisa subito: “da figli amati”.
È l’amore che accomuna e che unisce, anzi che fa vivere l’uno nell’altro. E perciò è la manifestazione e rivelazione dell’uno attraverso l’altro. E nell’amore, che rende ciascuno assolutamente unico, è possibile creare senza pensare a sé e alla forma di ciò che si è fatto. Perché chi ama sa che è la comunione a realizzarsi e che lo stesso amore del Padre si tinge in ogni figlio di un colore insostituibile, unico proprio perché è l’amore che passa. È solo l’amore che rende unici.
Ma, quando la conoscenza di Dio si fa astratta e non si basa sull’esperienza di Cristo e dello Spirito Santo che versa nei nostri cuori l’amore, è ovvio che sarà difficile trovare il perdono.
Anzi, nel nostro mondo culturale c’è quasi una patologia nel cercare in modo ossessivo qualcosa di assolutamente unico che l’io vorrebbe fare per realizzare sé stesso.
Invece il rapporto di Cristo con il Padre rivela totalmente un’altra verità riguardo al modo in cui si compie la vita umana: solo nella figliolanza, cioè nell’amore del Padre che si realizza come unità dei due. “Ve l’ho detto e non credete; le opere che io compio nel nome del Padre mio, queste danno testimonianza di me” (Gv 10,25). Ma Cristo sa come ragiona l’uomo non redento, centrato su sé stesso. “Io sono venuto nel nome del Padre mio e voi non mi accogliete; se un altro venisse nel proprio nome, lo accogliereste” (Gv 5, 43).
Dunque, tutto questo culto dell’individuo è in pieno contrasto con la visione della persona secondo la comunione trinitaria, cioè secondo la vita-zoē, che ci viene data con la resurrezione battesimale. È il mondo che è entrato nella Chiesa. Cabasilas diceva che chi è generato è simile a chi lo genera. Ed è il Padre a generare, Lui che è l’unica fonte della vita. Ma per lo Spirito Santo questa paternità continua la sua opera nella maternità della Chiesa. Generati dalla Chiesa, siamo simili alla Chiesa. La Chiesa è la realizzazione nella storia dell’umanità che vive la vita-zoē, cioè la vita della comunione delle persone. Allora, essere simile a chi ti ha generato vuol dire vivere la comunione trasmettendo il dono della vita di Cristo ricevuto e rimanere lontano dalle maldicenze, dal disprezzo, dalle lotte di potere e dagli antagonismi di chi cerca di affermare sé stesso.
SEMI è la rubrica del Centro Aletti disponibile ogni mercoledì.
Ogni settimana, oltre all’omelia della domenica in formato audio, sarà disponibile sul sito LIPA un approfondimento delle letture della liturgia eucaristica domenicale o festiva.
Apartaos de vosotros toda amargura, indignación, ira, gritería y maledicencia con toda clase de malicia. Por el contrario, sed bondadosos unos con otros, misericordiosos, perdonándoos mutuamente como Dios os ha perdonado en Cristo” (Ef 4, 31-32).
¿Cuál es el modo más seguro de ver quién es verdaderamente creyente en Cristo, quién ha recibido realmente el bautismo y vive la vida nueva, divina? Ya lo repetían los antiguos: si te perdona y no acusa ni juzga a sus hermanos. En efecto, quienes han encontrado a Cristo, o más bien han sido alcanzados por Él, han experimentado el perdón. Quien no experimenta el perdón no conoce a Cristo. En Cristo, el perdón significa ser resucitado. La muerte es una consecuencia del pecado (cf. Rm 6, 23) y el perdón implica hacerte pasar a través de la muerte resucitándote con Cristo en una radical novedad de vida. En esto consiste nuestro bautismo. El domingo pasado dijimos que la vida de Cristo en nosotros, la vita-zoē, integra a todo el ser humano en un nuevo nivel de existencia, salvo el pecado. Hoy Pablo nos abre de nuevo a una novedad. Cristo acepta nuestro pecado y nos abraza en su vida, donde el don de su vida sustituye al pecado y a la muerte: “Donde abundó el pecado, sobreabundó la gracia” (Rm 5,20).
Esta novedad de vida consiste precisamente en amarnos “unos a otros como Cristo nos ha amado” (cf. Jn 13,34). Pero la palabra “amaos los unos a los otros” corre el riesgo de prestarse a lo romántico y a lo imaginario, a lo barroco. Por eso el Señor mismo ofrece una lectura que cierra toda posibilidad de evasión en la afirmación religiosa en prácticas y devociones diversas. El perdón vivido se convierte en perdón practicado hacia los demás. Incluso en la oración del Padrenuestro que el mismo Cristo nos enseña -para que constituya también el modo de pensar, desear y actuar del cristiano- encontramos esta verdad espiritual: “Perdona nuestras ofensas como nosotros perdonamos a nuestros deudores….. Porque si perdonáis a los demás sus ofensas, os perdonará también a vosotros vuestro Padre que está en los cielos; pero si no perdonáis a los demás, tampoco vuestro Padre os perdonará vuestras ofensas” (Mt 6,12.14-15).
Viviremos nuestra hora de muerte como consecuencia del perdón recibido en Cristo del Padre y transmitido después precisamente como don a los demás. Nuestra vida es de Dios, por lo tanto es reconocida por el amor misericordioso. En efecto, “Bienaventurados los misericordiosos, porque ellos encontrarán misericordia” (Mt 5,7). “Sed misericordiosos, como vuestro Padre es misericordioso” (Lc 6,36).
Hoy hemos escuchado: “Por el contrario, sed bondadosos unos con otros, misericordiosos, perdonándoos mutuamente como Dios os perdonó en Cristo” (Ef 4,32).
El pseudocatolicismo ha enseñado que debemos ser buenos, perdonar y hacer el bien. Pero ésta es una realidad radicalmente distinta: “Amaos, si Dios nos ha amado así, también nosotros debemos amarnos los unos a los otros. Amamos porque Él nos amó primero” (1Jn 4,11.19). Nada de lo que Cristo ha realizado, y menos aún el amor del Padre, podemos realizarlo nosotros partiendo de nosotros mismos, de nuestro yo comprometido según alguna idea del bien a realizar.
El arte de la vida espiritual es manifestar el amor recibido y vivido. El arte de la praxis espiritual es transmitir lo que Dios te ha dado, la transmisión y manifestación del amor del Padre a través de nuestra humanidad filializada en Cristo. De hecho, una novedad chocante en el mundo judío es lo que dice hoy Pablo: “Sed, pues, imitadores de Dios, como hijos amados, y andad en caridad, como también Cristo nos amó y se entregó a sí mismo por nosotros, ofreciéndose a Dios como sacrificio de olor grato” (Ef 5,1-2).
De hecho, en el mundo judío esto no fue posible hasta la encarnación del Hijo. El Hijo no es una imitación del Padre, a la manera en que se pensaba en los dioses y en los hijos de los dioses en Grecia, y como en cierto modo hemos empezado a pensar de nuevo en el segundo milenio: es decir, una forma tomada, explicada, presentada como ideal y luego imitada.
No se trata de repetir las formas de pensar, querer, decidir y actuar. El Hijo manifiesta al Padre y al mismo tiempo se comunica y se realiza. “El que me ha visto a mí, ha visto al Padre” (Jn 14,9).
De hecho, nadie ha visto nunca al Padre; “el Hijo único, que es Dios y está en el seno del Padre, es quien lo ha manifestado” (Jn 1,18). Conocer a uno es conocer también al otro. “No me conocéis a mí ni a mi Padre; si me conocierais a mí, conoceríais también a mi Padre” (Jn 8,19).
“Yo y el Padre somos uno” (Jn 10,30). Es el amor y la unidad entre el Padre y el Hijo lo que permite a Pablo decir que imita a Dios. De hecho, precisa inmediatamente: “como hijos amados”.
Es el amor que une y cohesiona, más aún, que hace que uno viva en el otro. Y, por tanto, es la manifestación y revelación del uno a través del otro. Y en el amor, que hace a cada uno absolutamente único, es posible crear sin pensar en uno mismo y en la forma de lo que se ha hecho. Porque quien ama sabe que es la comunión la que se realiza y que el mismo amor del Padre se tiñe en cada hijo de un color insustituible, único precisamente porque es amor lo que pasa. Sólo el amor hace único.
Pero, cuando el conocimiento de Dios se vuelve abstracto y no se basa en la experiencia de Cristo y del Espíritu Santo que derrama amor en nuestros corazones, es obvio que será difícil encontrar el perdón.
De hecho, en nuestro mundo cultural existe casi una patología de búsqueda obsesiva de algo absolutamente único que el ego quisiera hacer para realizarse.
En cambio, la relación de Cristo con el Padre revela totalmente otra verdad sobre el modo en que se realiza la vida humana: sólo en la filiación, es decir, en el amor del Padre se realiza como unidad de los dos. “Os lo he dicho y no creéis: las obras que yo hago en nombre de mi Padre, éstas dan testimonio de mí” (Jn 10,25). Pero Cristo sabe cómo razona el hombre no redimido y egocéntrico. “He venido en nombre de mi Padre y no me recibís; si otro viniera en su propio nombre, le recibiríais” (Jn 5, 43).
Por tanto, todo este culto al individuo contrasta totalmente con la visión de la persona según la comunión trinitaria, es decir, según la vida-zoē, que se nos da con la resurrección bautismal. Es el mundo que ha entrado en la Iglesia. Cabasilas decía que el que es engendrado es como el que lo engendra. Y es el Padre quien engendra, Él que es la única fuente de vida. Pero por el Espíritu Santo esta paternidad continúa su obra en la maternidad de la Iglesia. Engendrados por la Iglesia, somos semejantes a la Iglesia. La Iglesia es la realización en la historia de la humanidad que vive la vita-zoē, es decir, la vida de la comunión de las personas. Por tanto, ser semejante a quien te ha generado significa vivir la comunión transmitiendo el don de la vida de Cristo recibida y alejándose de las murmuraciones, los desprecios, las luchas de poder y los antagonismos de quienes pretenden imponerse.
SEMILLAS es una publicación del Centro Aletti disponible todos los miércoles.
Cada semana, además del audio de la homilía dominical, estará disponible en el sitio de LIPA un comentario a las lecturas de la Liturgia del Domingo, como así también a las lecturas de la semana.
»Naj izginejo med vami vsakršna ujedljivost, vsakršno besnenje, jeza, rohnenje in preklinjanje z vsakršno hudobijo vred. Bodite drug do drugega dobrosrčni in usmiljeni ter drug drugemu odpuščajte, kakor je tudi vam Bog milostno odpustil v Kristusu« (Ef 4,31-32).
Kateri je najzanesljivejši način, da se ugotovi, kdo zares veruje v Kristusa, kdo je resnično sprejel krst in živi novo, božje življenje? Že starodavni duhovni očetje so ponavljali: kdor ti odpusti in ne obtožuje ter ne sodi bratov. Kdor je srečal Kristusa ali bolje rečeno, kogar je dosegel Kristus, ta je izkusil odpuščanje. Kdor nima izkušnje odpuščanja, ne pozna Kristusa. Odpuščanje v Kristusu pomeni, da te je obudil od mrtvih. Smrt je posledica greha (prim. Rim 6,23) odpuščanje pa izkusiš, ko si popeljan preko smrti in obujen s Kristusom v radikalno novost življenja. V tem je naš krst. Preteklo nedeljo smo rekli, da Kristusovo življenje v nas, življenje kot zoē, vključi v novo raven obstoja vse, kar je človeškega v nas, razen greha. Danes nas Pavel znova odpre novosti. Kristus sprejme naš greh in nas objame v svojem življenju ter naš greh in smrt zamenja z darom svojega življenja: »Kjer se je pomnožil greh, se je še veliko bolj pomnožila milost« (Rim 5,20).
Ta novost življenja je v tem, da ljubimo »drug drugega, kakor nas je ljubil Kristus« (prim. Jn 13,34). Vendar je nevarno, da besedo »ljubiti drug drugega« razumemo kot nekaj romantičnega, domišljijskega, baročnega. Zato že Gospod sam ponudi razumevanje, ki zapre vsako možnost bega v religiozno potrjevanje samih sebe v različnih religioznih vajah in pobožnostih. Izkusili smo odpuščanje in lahko odpuščamo drugim. Celo v molitvi Oče naš, ki nas jo uči sam Kristus – da bi spodbudila tudi način razmišljanja, hotenja in delovanja kristjana –, najdemo to duhovno resničnost: »Odpústi nam naše dolge, kakor smo tudi mi odpustili svojim dolžnikom; … Če namreč odpustite ljudem njihove prestopke, bo tudi vaš nebeški Oče vam odpustil. Če pa ljudem ne odpustite, tudi vaš Oče ne bo odpustil vaših prestopkov« (Mt 6,12.14-15).
Ob svoji smrtni uri bomo zato živeli iz odpuščanja, ki smo ga v Kristusu prejeli od Očeta in ga podarjali naprej. Naše življenje je Božje življenje, zato se pozna po tem, da je usmiljena ljubezen. Saj »blagor usmiljenim, kajti usmiljenje bodo dosegli« (Mt 5,7). »Bodite usmiljeni, kakor je usmiljen tudi vaš Oče« (Lk 6,36).
Danes smo slišali: »Bodite drug do drugega dobrosrčni in usmiljeni ter drug drugemu odpuščajte, kakor je tudi vam Bog milostno odpustil v Kristusu« (Ef 4,32).
Navidezni katolicizem je učil, da moramo biti dobri, odpuščati in delati dobro. Vendar gre za nekaj povsem drugega: »Ljubi, če nas je Bog tako vzljubil, smo se tudi mi dolžni ljubiti med seboj. Mi ljubimo, ker nas je on prvi vzljubil« (1 Jn 4,11.19). Sami iz sebe, iz svojega jaza, ki se trudi uresničiti kako idejo dobrega, ne moremo živeti nič od tega, kar je uresničil Kristus in še manj moremo živeti Očetovo ljubezen.
Umetnost duhovnega življenja pomeni razodevati prejeto in živeto ljubezen. Umetnost duhovnega delovanja je posredovati to, kar nam je Bog podaril; posredovati in razodevati Očetovo ljubezen preko svoje človeškosti, ki je v Kristusu postala sinovska. Za judovski svet je pretresljiva novost beseda, ki jo danes pove Pavel: »Posnemajte torej Boga, saj ste njegovi ljubljeni otroci, in živite v ljubezni, kakor je tudi Kristus vzljubil nas in je daroval sam sebe za nas kot blago dišečo daritev in žrtev Bogu« (Ef 5,1-2).
Vse to v judovskem svetu ni bilo mogoče, dokler se ni Božji Sin učlovečil. Sin ni posnemanje Očeta, kakor so v Grčiji razmišljali o bogovih in sinovih bogov ter kakor smo v nekem smislu začeli znova razmišljati v drugem tisočletju: o obliki, ki smo jo znova prevzeli, razlagali, jo predstavljali in posnemali.
Ne gre za ponavljanje oblik razmišljanja, hotenja, odločanja in delovanja. Sin razodeva Očeta in hkrati sporoča o sebi in uresničuje sebe. »Kdor je videl mene, je videl Očeta« (Jn 14,9).
Očeta namreč ni nikoli nihče videl; »edinorojeni Bog, ki biva v Očetovem naročju, on je razložil« (Jn 1,18). Poznati enega pomeni poznati tudi drugega. »Ne poznate ne mene ne mojega Očeta. Če bi poznali mene, bi poznali tudi mojega Očeta« (Jn 8,19).
»Jaz in Oče sva eno« (Jn 10,30). Ljubezen in edinost med Očetom in Sinom omogoča Pavlu, da lahko reče, da posnema Boga. Dejansko takoj pojasni: »kot ljubljeni otroci.«
Ljubezen je tista, ki povezuje in združuje, pravzaprav, ki stori, da eden živi v drugem. Zato se eden razodeva v drugem. In v ljubezni, ki vsakogar naredi povsem edinstvenega, je mogoče ustvarjati ne da bi mislili nase in na obliko tega, kar ustvarimo. Kajti, kdor ljubi, ve, da se uresničuje občestvo in da je Očetova ljubezen v vsakem otroku obarvana z nenadomestljivo barvo, ki je edinstvena prav zato, ker gre skoznjo ljubezen. Samo ljubezen nas dela edinstvene.
Ko pa spoznavanje Boga postane abstraktno in ne temelji na izkušnji Kristusa in Svetega Duha, ki v naša srca vliva ljubezen, je jasno, da bo težko najti odpuščanje.
V našem kulturnem svetu namreč obstaja skoraj bolestno obsedeno iskanje nečesa povsem edinstvenega, ki bi ga človekov jaz hotel storiti, da bi uresničil samega sebe.
Kristusov odnos z Očetom pa razodeva povsem drugačno resnico načina, s katerim se uresničuje človeško življenje: samo v sinovstvu, to je v Očetovi ljubezni, ki se uresniči kot edinost obeh. »Povedal sem vam, pa ne verjamete. Dela, ki jih opravljam v imenu svojega Očeta, ta pričajo o meni« (Jn 10,25). Toda Kristus ve, kako razmišlja neodrešeni, vase zaverovani človek. »Prišel sem v imenu svojega Očeta in me ne sprejmete. Če pride kdo drug v svojem imenu, ga boste sprejeli« (Jn 5,43).
Vse to češčenje posameznika je v popolnem nasprotju s pogledom na človeka v skladu s trinitaričnim občestvom, to je v skladu z življenjem kot zoē, ki nam je dano s krstnim vstajenjem. V Cerkev je vstopil svet. Kabazilas je rekel, da je tisti, ki je rojen, podoben roditelju. Oče je tisti, ki rodi, On je edini vir življenja. Po Svetem Duhu pa se to očetovstvo nadaljuje v materinstvu Cerkve. Rojeni v Cerkvi smo podobni Cerkvi. Cerkev je uresničenje v zgodovini človeštva, ki živi življenje kot zoē, to je življenje občestva oseb. Biti podoben tistemu, ki te je rodil, pomeni živeti občestvo tako, da posreduješ dar prejetega Kristusovega življenja in pomeni ostati daleč od zbadanja, zaničevanja, boja za oblast in antagonizma tistih, ki se želijo uveljavljati.
SEMENA je rubrika Centra Aletti, ki je na voljo vsako sredo.
Vsak teden je na spletni strani LIPE poleg nedeljske homilije v zvočni obliki (v italijanščini) na voljo tudi poglobitev Božje besede nedeljske ali praznične svete maše.
„Daleko od vas svaka gorčina, i srdžba, i gnjev, i vika, i hula sa svom opakošću! Naprotiv! Budite jedni drugima dobrostivi, milosrdni; praštajte jedni drugima kao što i Bog u Kristu nama oprosti“ (Ef 4,31-32).
Koji je najpouzdaniji način da saznamo tko doista vjeruje u Krista, tko je doista prihvatio krštenje i živi novim, božanskim životom? Već su antički duhovni oci ponavljali: onaj tko ti oprašta, a ne optužuje i ne sudi braću. Naime, onaj tko je susreo Krista, odnosno onaj koga je Krist zahvatio, iskusio je oproštenje. Tko nema iskustvo oprosta, ne poznaje Krista. Oprost u Kristu znači da te je On uskrisio od mrtvih. Smrt je posljedica grijeha (usp. Rim 6,23), a oproštenje znači da si proveden kroz smrt i uskrsnut s Kristom u radikalnu novost života. U tome je naše krštenje. Prošle smo nedjelje rekli da Kristov život u nama, život kao zoē, objedinjuje u novu razinu postojanja sve što je ljudsko u nama, osim grijeha. Danas nas Pavao ponovno otvara novim stvarima. Krist preuzima naš grijeh i prihvaća nas u svoj život zamjenjujući naš grijeh i smrt s darom svoga života: „Ali gdje se umnožio grijeh, nadmoćno izobilova milost“ (Rim 5,20).
Ta se novost života sastoji u tome da ljubimo jedni druge, kao što je Krist nas ljubio (usp. Iv 13,34). Međutim, opasno je izraz „ljubiti jedni druge“ shvatiti kao nešto romantično i maštovito, barokno. Zato već sâm Gospodin nudi shvaćanje koje onemogućuje bilo kakav bijeg u potvrđivanje sebe kroz razna religiozna iskustva i pobožnjaštva. Doživjeli smo oprost i možemo oprostiti drugima. Čak i u molitvi Očenaša, koju nas uči sam Krist – kako bi potakla također kršćaninov način mišljenja, htjenja i djelovanja – nalazimo tu duhovnu istinu: „I otpusti nam duge naše kako i mi otpustismo dužnicima svojim!… Doista, ako vi otpustite ljudima njihove prijestupke, otpustit će i vama Otac vaš nebeski. Ako li vi ne otpustite ljudima, ni Otac vaš neće otpustiti vaših prijestupaka“ (Mt 6,12.14-15).
Zato ćemo u svome smrtnom času živjeti od oproštenja koje smo primili od Oca u Kristu i potom ga nastavili darivati drugima. Naš život je Božji život, pa se prepoznaje po milosrdnoj ljubavi. Naime, „blago milosrdnima: oni će zadobiti milosrđe!“ (Mt 5,7). „Budite milosrdni kao što je Otac vaš milosrdan“ (Lk 6,36).
Danas smo čuli: „Budite jedni drugima dobrostivi, milosrdni; praštajte jedni drugima kao što i Bog u Kristu nama oprosti“ (Ef 4,32).
Lažni katolicizam je učio da moramo biti dobri, praštati i činiti dobro. No, radi se o nečem sasvim drugom: „Ljubljeni, ako je Bog tako ljubio nas, i mi smo dužni ljubiti jedni druge. Mi ljubimo jer on nas prije uzljubi“ (1Iv 4,11.19). Sami po sebi, po svome ja koji pokušava ostvariti neku ideju, ne možemo živjeti ništa od onoga što je Krist ostvario, a još manje možemo živjeti Očevu ljubav.
Umijeće duhovnog življenja znači očitovanje primljene i življene ljubavi. Umijeće duhovnog djelovanja je posredovanje onoga što nam je Bog dao, posredovanje i očitovanje Očeve ljubavi kroz naše čovještvo koje je u Kristu postalo sinovsko. Za hebrejski svijet potresna novost je riječ koju je Pavao danas izgovorio: „Budite dakle nasljedovatelji Božji kao djeca ljubljena i hodite u ljubavi kao što je i Krist ljubio vas i sebe predao za nas kao prinos i žrtvu Bogu na ugodan miris“ (Ef 5,1-2).
Sve to nije bilo moguće u hebrejskom svijetu dok se Sin Božji nije utjelovio. Sin Božji nije nasljedovatelj svoga Oca, na način na koji se mislilo o bogovima i sinovima bogova u Grčkoj, i kako smo u određenom smislu ponovno počeli razmišljati u drugom tisućljeću: o obliku koji smo ponovo preuzeli, objasnili, predstavili kao ideal i potom nasljedovali.
Ne radi se o ponavljanju oblika mišljenja, želje, odlučivanja i djelovanja. Sin obznanjuje Oca i ujedno priopćava i ostvaruje sebe. „Tko je vidio mene, vidio je i Oca“ (Iv 14,9).
Naime, nitko nikada nije vidio Oca; „Jedinorođenac – Bog – koji je u krilu Očevu, on ga obznani“ (Iv 1,18). Poznavati jednoga znači poznavati i drugoga. „Niti mene poznajete niti Oca mojega. Kad biste poznavali mene, i Oca biste moga poznavali“ (Iv 8,19).
„Ja i Otac jedno smo“ (Iv 10,30). Ljubav i jedinstvo između Oca i Sina dopušta Pavlu da kaže da nasljeduje Boga. Naime, on odmah pojašnjava: „kao djeca ljubljena“.
Ljubav je ta koja povezuje i ujedinjuje, štoviše, koja čini da jedan živi u drugome. Zato se jedan obznanjuje u drugome. A u ljubavi, koja svakoga čini potpuno jedinstvenim, moguće je stvarati ne razmišljajući o sebi i obliku onoga što stvaramo. Jer onaj tko ljubi zna da se zajedništvo ostvaruje i da je Očeva ljubav obojena u svakom djetetu nezamjenjivom bojom, koja je jedinstvena upravo zato što prolazi kroz ljubav. Samo nas ljubav čini jedinstvenima.
No, kada spoznaja Boga postane apstraktna i ne temelji se na iskustvu Krista i Duha Svetoga koji ulijeva ljubav u naša srca, jasno je da ćemo teško naći oproštenje.
Štoviše, u našem kulturalnom svijetu postoji gotovo bolest opsesivne potrage za nečim potpuno jedinstvenim što bi čovjekov ja želio učiniti kako bi se ostvario.
Kristov odnos s Ocem, međutim, otkriva potpuno drugu istinu o načinu na koji se ostvaruje ljudski život: samo u sinovstvu, odnosno u Očevoj ljubavi koja se ostvaruje kao jedinstvo dvojice. „Rekoh vam pa ne vjerujete. Djela što ih ja činim u ime Oca svoga – ona svjedoče za mene“ (Iv 10,25). Ali Krist zna kako razmišlja neotkupljeni čovjek, onaj koji je usredotočen na samoga sebe. „Ja sam došao u ime Oca svoga i vi me ne primate. Dođe li tko drugi u svoje ime, njega ćete primiti“ (Iv 5,43).
Dakle, sav taj kult individue u potpunoj je suprotnosti s pogledom na osobu u skladu s trojstvenim zajedništvom, odnosno u skladu sa životom kao zoē, koji nam je dan s krsnim uskrsnućem. Svijet je onaj koji je ušao u Crkvu. Cabasilas je rekao da je onaj tko je rođen sličan roditelju. Otac je taj koji rađa, On je jedini izvor života. No po Duhu Svetom to se očinstvo nastavlja u majčinstvu Crkve. Zato, koji smo rođeni od Crkve, sličimo Crkvi. Crkva je ostvarenje u povijesti čovječanstva koje živi životom kao zoē, to jest životom zajedništva osoba. Biti sličan onome koji te rodio znači živjeti zajedništvo prenoseći primljeni dar Kristova života i kloniti se klevetanja, preziranja, borbi za moć i antagonizama onih koji se žele afirmirati.
SJEMENA je rubrika Centra Aletti dostupna svake srijede.
Svakog tjedna, osim nedjeljne propovijedi u audio obliku (na talijanskom), bit će dostupno na web stranici LIPA produbljivanje nedjeljnih ili blagdanskih čitanja euharistijske liturgije.
“Niech zniknie spośród was wszelka gorycz, uniesienie, gniew, wrzaskliwość, znieważenie – wraz z wszelką złością. Bądźcie dla siebie nawzajem dobrzy i miłosierni! Przebaczajcie sobie, tak jak i Bóg nam przebaczył w Chrystusie” (Ef 4, 31-32).
Jaki jest najpewniejszy sposób sprawdzenia, kto naprawdę wierzy w Chrystusa, kto naprawdę przyjął chrzest i żyje nowym, boskim życiem? Już starożytni powtarzali: jeśli ktoś ci przebacza i nie oskarża ani nie osądza swoich braci i sióstr. W rzeczywistości ci, którzy spotkali Chrystusa, a raczej zostali przez Niego pozyskani, doświadczyli przebaczenia.
Kto nie posiada doświadczenia przebaczenia, nie zna Chrystusa. W Chrystusie przebaczenie oznacza zmartwychwstanie. Śmierć jest konsekwencją grzechu (por. Rz 6, 23), a przebaczenie oznacza przeprowadzenie cię przez śmierć, wskrzeszenie cię z Chrystusem w radykalnej nowości życia. Na tym właśnie polega nasz chrzest.
W ubiegłą niedzielę powiedzieliśmy, że życie Chrystusa w nas, życie-zoē, integruje całą ludzkość na nowym poziomie istnienia, z wyjątkiem grzechu. Dzisiaj Paweł ponownie otwiera nas na nowość. Chrystus przyjmuje nasz grzech i włącza nas w swoje życie, gdzie dar Jego życia zastępuje grzech i śmierć: “Gdzie wzmógł się grzech, tam jeszcze obficiej rozlała się łaska” (Rz 5, 20).
Ta nowość życia polega właśnie na miłowaniu “jedni drugich tak, jak Chrystus nas umiłował” (por. J 13, 34). Ale słowo “miłujcie się wzajemnie” niesie ze sobą ryzyko, że stanie się romantyczne i wyimaginowane, barokowe. Dlatego sam Pan proponuje lekturę, która zamyka wszelką możliwość ucieczki w religijne utwierdzanie się w różnych praktykach i dewocjach.
Przeżyte przebaczenie staje się praktykowanym przebaczeniem wobec innych. Nawet w modlitwie Ojcze nasz, której uczy nas sam Chrystus – tak, że stanowi ona również sposób myślenia, pragnienia i działania chrześcijanina – znajdujemy tę duchową prawdę: “Przebacz nam nasze winy, jak i my przebaczamy tym, którzy przeciw nam zawinili…Jeśli bowiem przebaczycie ludziom ich przewinienia, i wam przebaczy Ojciec wasz niebieski. Lecz jeśli nie przebaczycie ludziom, i Ojciec wasz nie przebaczy wam waszych przewinień” (Mt 6,12.14-15).
Przeżyjemy naszą godzinę śmierci jako konsekwencję przebaczenia otrzymanego w Chrystusie od Ojca, a następnie przekazanego właśnie jako dar dla innych. Nasze życie należy do Boga, dlatego jest rozpoznawane przez miłosierną miłość. Rzeczywiście, “Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią” (Mt 5, 7). “Bądźcie miłosierni, jak Ojciec wasz jest miłosierny” (Łk 6, 36).
Dziś usłyszeliśmy: ” Bądźcie dla siebie nawzajem dobrzy i miłosierni! Przebaczajcie sobie, tak jak i Bóg nam przebaczył w Chrystusie” (Ef 4, 32).
Pseudokatolicyzm nauczał, że musimy być dobrzy, przebaczać i czynić dobro. Tymczasem rzeczywistość jest zupełnie inna: “Umiłowani, jeśli Bóg tak nas umiłował, to i my winniśmy się wzajemnie miłować. My miłujemy [Boga], ponieważ Bóg sam pierwszy nas umiłował” (1J 4,11. 19). Niczego, co Chrystus zrealizował, a już najmniej miłości Ojca, nie możemy osiągnąć, wychodząc od samych siebie, od naszego ego, które jest zaangażowane zgodnie z jakąś ideą dobra, które należy osiągnąć.
Sztuką duchowego życia jest manifestowanie otrzymanej i przeżywanej miłości. Sztuką duchowej praktyki jest przekazywanie tego, co Bóg ci dał, przekazywanie i manifestowanie miłości Ojca poprzez nasze człowieczeństwo, które stało się synowskie w Chrystusie. W rzeczywistości szokującą nowością w świecie żydowskim są słowa, które Paweł wypowiada dzisiaj: “Bądźcie więc naśladowcami Boga, jako dzieci umiłowane, i postępujcie drogą miłości, bo i Chrystus was umiłował i samego siebie wydał za nas w ofierze i dani na wdzięczną wonność Bogu” (Ef 5, 1-2).
Rzeczywiście, w świecie żydowskim to wszystko nie było możliwe aż do wcielenia Syna. Syn nie jest imitacją Ojca, tak jak w Grecji myślano o bogach i synach bogów, i jak my w pewnym sensie zaczęliśmy ponownie myśleć w drugim tysiącleciu: to znaczy, że forma została przyjęta, wyjaśniona, przedstawiona jako ideał, a następnie zaprezentowana do naśladowania.
Nie chodzi o powtarzanie form myślenia, chcenia, decydowania i działania. Syn objawia Ojca, a jednocześnie komunikuje i realizuje samego siebie. “Kto Mnie zobaczył, zobaczył także i Ojca” (J 14, 9).
Nikt bowiem nigdy nie widział Ojca; “Jednorodzony Bóg, który jest w łonie Ojca, [o Nim] pouczył” (według Biblii włoskiej: On Go objawił – J 1,18). Poznanie jednego oznacza również poznanie drugiego. “Nie znacie ani Mnie, ani Ojca mego. Gdybyście Mnie poznali, poznalibyście i Ojca mego” (J 8, 19).
“Ja i Ojciec jedno jesteśmy” (J 10, 30). To właśnie miłość i jedność między Ojcem i Synem pozwala Pawłowi powiedzieć, że naśladuje Boga. W rzeczywistości natychmiast precyzuje: “jako dzieci umiłowane”.
To miłość jest tym, co łączy i jednoczy, co sprawia, że jedno żyje w drugim. I dlatego jest to manifestacja i objawienie jednego poprzez drugiego. A w miłości, która czyni każdego absolutnie wyjątkowym, możliwe jest tworzenie bez myślenia o sobie i formie tego, co się stworzyło. Ponieważ ten, kto kocha, wie, że urzeczywistnia się komunia i że ta sama miłość Ojca zabarwia sie w każdym dziecku niezastąpionym kolorem, wyjątkowym właśnie dlatego, że przechodzi przez niego miłość. Tylko miłość czyni człowieka wyjątkowym.
Kiedy natomiast poznanie Boga staje się abstrakcyjne i nie opiera się na doświadczeniu Chrystusa i Ducha Świętego, który wlewa miłość w nasze serca, oczywiste jest, że trudno będzie znaleźć przebaczenie.
Co więcej, w naszym świecie kulturowym istnieje niemal patologia w obsesyjnym poszukiwaniu czegoś absolutnie wyjątkowego, co „ja” chciałaby zrobić, aby zrealizować siebie samego.
Natomiast relacja Chrystusa z Ojcem objawia całkowicie inną prawdę o sposobie, w jaki wypełnia się ludzkie życie: tylko w synostwie, to znaczy w miłości Ojca, która urzeczywistnia się jako jedność tych dwojga. “Powiedziałem wam, a nie wierzycie. Czyny, których dokonuję w imię mojego Ojca, świadczą o Mnie” (J 10, 25). Ale Chrystus wie jak rozumuje nieodkupiony, egocentryczny człowiek. “Przyszedłem w imieniu Ojca mego, a nie przyjęliście Mnie. Gdyby jednak przybył kto inny we własnym imieniu, to byście go przyjęli” (J 5, 43).
Tak więc cały ten kult jednostki stoi w całkowitej sprzeczności z wizją osoby według komunii trynitarnej, to znaczy według życia-zoē, które jest nam dane wraz ze zmartwychwstaniem chrzcielnym. To świat wszedł do Kościoła. Mikołaj Kabasilas powiedział, że ten, kto jest zrodzony, jest podobny do Tego, który go zrodził. I to Ojciec jest tym, który zradza, On, który jest jedynym źródłem życia. A przez Ducha Świętego to ojcostwo kontynuuje swoje dzieło w macierzyństwie Kościoła. Zrodzeni przez Kościół, jesteśmy podobni do Kościoła.
Kościół jest urzeczywistnianiem się w historii – ludzkości żyjącej życiem-zoē, czyli życiem w komunii osób. Zatem upodobnienie się do Tego, który cię zrodził, oznacza życie w komunii poprzez przekazywanie daru życia, który otrzymał Chrystus, i trzymanie się z dala od obmowy, pogardy, walki o władzę i antagonizmów tych, którzy chcą potwierdzać siebie samych.
ZIARNA są rubryką Centro Aletti udostępnianą w każdą środę.
Każdego tygodnia, oprócz homilii niedzielnej w formie audio, na stronie LIPA będzie do dyspozycji pogłębienie czytań liturgicznych z eucharystii niedzielnej bądź świątecznej
