Approfondimento delle letture della liturgia
Profundización de las lecturas de la liturgia
Poglobitev Božje besede
Produbljivanje liturgijskih tekstova
Pogłębienie czytań liturgicznych

[SEMI] XV DOMENICA DEL TEMPO ORDINARIO (Anno B) 2

ITALIANO

Con la seconda lettura di oggi, si comincia ad ascoltare la Lettera agli Efesini, che è una delle lettere tra le più intense, come si vede anche dalla lettura di oggi. Forse ci potrà aiutare alla sua comprensione ricordare qualcosa che potrebbe farci da sfondo. Paolo ha vissuto tre anni in questa comunità, il che è un tempo di gran lunga maggiore che in qualsiasi altra comunità da lui fondata. Paolo è stato molto ben accettato dagli efesini, e ha notato una sorprendente accoglienza del suo annuncio. Ma non si è reso subito conto che si trattava di una accoglienza assai superficiale, anzi, sincretista.

Un’altra cosa sarebbe bene ricordare. Efeso era situata nella regione dove praticamente è nato il pensiero filosofico greco. Inoltre, Efeso era mèta di pellegrinaggi religiosi, perché lì si trovava il tempio della dea Artemide.

Artemide era figlia di Zeus e gemella di Apollo. Era la dea della physis, della natura, del creato, della luna, cioè del cielo, ma anche delle cose sulla terra. E il pensiero greco considera la natura delle cose praticamente come il fondamento del pensare e del conoscere.

Un’altra cosa che è importante ricordare è che la lettera viene scritta dalla prigionia romana di Paolo. Dunque, da un Paolo che partecipa in pieno alla sofferenza di Cristo, cioè al suo mistero pasquale, come viene testimoniato in At 20, dove si vede anche il suo rapporto verso gli efesini. Questo vale evidentemente se rimaniamo all’attribuzione di questa lettera a Paolo, secondo la tradizione.

“Benedetto Dio, Padre del Signore nostro Gesù Cristo,
che ci ha benedetti con ogni benedizione spirituale nei cieli in Cristo” (Ef 1,3).

Paolo, sulla scia della tradizione orante ebraica, comincia benedicendo Dio per il suo atteggiamento benevolo verso l’umanità.

L’opera di Dio Padre è un costante beneficio per l’uomo. Dio è Padre del nostro Signore Gesù Cristo in cui ci viene data la vita, che di per sé è nei cieli, cioè la vita divina. Ci benedice nei cieli, dove è Cristo con la sua umanità da risorto. Infatti, Paolo più tardi dirà che siamo concittadini dei santi e familiari di Dio. Non si tratta dunque dei cieli come uno spazio, come un luogo, ma evidentemente del modo di vivere da salvati in Cristo, dei risorti che rinascono dal battesimo. E questa vita viene partecipata dallo Spirito, che ci innesta in Cristo insieme agli apostoli stessi. Si tratta infatti di una benedizione spirituale.

“Così dunque voi non siete più stranieri né ospiti, ma siete concittadini dei santi e familiari di Dio, edificati sopra il fondamento degli apostoli e dei profeti, avendo come pietra d’angolo lo stesso Cristo Gesù. In lui tutta la costruzione cresce ben ordinata per essere tempio santo nel Signore; in lui anche voi venite edificati insieme per diventare abitazione di Dio per mezzo dello Spirito” (Ef 2,19-22). Dentro questo mondo, si sta dunque realizzando una vita nuova, che è ben ordinata. Se per i greci questo mondo è ordinato e abitato dalle idee immutabili a cui dovremmo risalire considerando la natura di tutte le cose, Paolo afferma invece che il nuovo modo di esistenza dell’uomo trasfigura tutto ciò che esiste. È un nuovo modo di esistenza donatoci grazie al fatto che si viene abitati da Dio, e ciò tramite la comunione degli uomini: “tutto il corpo riceve sostentamento e coesione per mezzo di giunture e legamenti e cresce secondo il volere di Dio” (cf Col 2,19).

“In lui ci ha scelti prima della creazione del mondo per essere santi e immacolati di fronte a lui nell’agape”, cioè nell’amore. “… predestinandoci a essere per lui figli adottivi mediante Gesù Cristo, secondo il disegno d’amore della sua volontà” (Ef 1,4-5), cioè il disegno di benevolenza della sua volontà, dunque del bene per noi secondo la sua volontà.

Paolo sottolinea con sorprendente chiarezza che, prima che il mondo esistesse, anzi fosse fondato nella sua natura delle cose, comunque prima di ogni legge fondata nella natura delle cose, c’era la volontà d’amore del Padre. Il Padre nel suo Figlio, che già esisteva al principio e che si rivolgeva al Padre (cf Gv 1,1) ama gli uomini come figli. In questo modo gli uomini si possono trovare nell’amore davanti a Dio che è Padre. Paolo impiega due parole: “santi” e “puri”, “immacolati”, che in Lv e Dt appartengono al linguaggio prevalentemente cultuale, cioè come si deve essere e cosa bisogna fare per potersi avvicinare a Dio.

Nel cap. 5 dirà che è Cristo che ci ha resi santi e immacolati. E anche: “ora egli vi ha riconciliati nel corpo della sua carne mediante la morte, per presentarvi santi, immacolati e irreprensibili dinanzi a lui” (Col 1,22).

Paolo fa vedere che l’amore come modo di esistenza di Dio in Cristo, tramite il dono dello Spirito Santo viene esteso su di noi. Questo dono della vita ci mette in una esistenza fondata nell’amore, dunque nella relazione. E proprio in questa relazione che è amore si apre un modo di conoscere che supera ogni conoscenza (cf Ef 3,19) e ci innesta in una relazione intima, tanto da chiamare Dio “abba”, “papà” (cf Rm 8,14-17; Gal 4,4-7).

Paolo fa così vedere subito come la fede superi assolutamente ogni filosofia e ogni religione, proprio perché rende partecipe l’uomo di una esistenza nuova – la vita della figliolanza divina in Cristo.

Ma qui Paolo ci apre una questione molto seria e molto attuale. Siamo davvero sicuri di non aver perduto l’essenziale della nostra fede? Evidentemente la Chiesa rimane intatta come corpo di Cristo, attraverso i secoli e i luoghi, in tanti fedeli e in tante comunità. Ma un certo modo di essere Chiesa si è trasformato in quella mentalità che ha sempre più privilegiato la ragione a scapito di uno sguardo d’insieme e poi ha insistito tanto per il dialogo con il mondo. Ora, il dialogo vuol dire uno scambio. Ma che cosa effettivamente abbiamo trasmesso? Abbiamo manifestato in primis, comunicandola, la vita della figliolanza divina? Oppure, sotto un’etichetta religiosa siamo tornati praticamente alla Grecia, dando la precedenza ad una ragione fondata sulla conoscenza della natura delle cose, anche dell’uomo stesso? E, infatti, non stiamo praticamente avendo lo stesso esito dell’individualismo di una certa civiltà? La vittoria della scienza e della tecnologia non è forse una vittoria che ha le sue radici nella filosofia della physis, della natura? Il cristianesimo che cosa è, se non manifesta la vita come comunione armoniosa del corpo di Cristo, dove l’amore non è un valore da raggiungere, ma il principio di una nuova esistenza, perché amati e perdonati?

 

SEMI è la rubrica del Centro Aletti disponibile ogni venerdì.
Ogni settimana, oltre all’omelia della domenica in formato audio, sarà disponibile sul sito LIPA un approfondimento delle letture della liturgia eucaristica domenicale o festiva.

 

ESPAÑOL

Con la segunda lectura de hoy, comenzamos a escuchar la Carta a los Efesios, que es una de las cartas más intensas, como podemos ver también en la lectura de hoy. Quizá nos ayude a entenderla si recordamos algo en el trasfondo. Pablo vivió tres años en esta comunidad, es decir, mucho más tiempo que en cualquier otra comunidad fundada por él. Pablo fue muy bien aceptado por los efesios, y notó una sorprendente acogida de su anuncio. Pero no se dio cuenta inmediatamente de que se trataba de una acogida muy superficial, incluso sincretista.

Convendría recordar otra cosa. Éfeso se encontraba en la región donde prácticamente nació el pensamiento filosófico griego. Además, Éfeso era destino de peregrinaciones religiosas porque allí se encontraba el templo de la diosa Artemisa.

Artemisa era hija de Zeus y gemela de Apolo. Era la diosa de la physis, de la naturaleza, de la creación, de la luna, es decir, del cielo, pero también de las cosas terrestres. Y el pensamiento griego considera la naturaleza de las cosas prácticamente como el fundamento del pensamiento y del conocimiento.

Otra cosa que es importante recordar es que la carta está escrita desde la prisión romana de Pablo. Por tanto, por un Pablo que participa plenamente en el sufrimiento de Cristo, es decir, en su misterio pascual, como atestiguan los Hechos 20, donde también vemos su relación con los efesios. Esto es evidentemente cierto si nos quedamos con la atribución de esta carta a Pablo, según la tradición.

“Bendito sea el Dios y Padre de nuestro Señor Jesucristo, que nos ha bendecido con toda bendición espiritual en los cielos en Cristo” (Ef 1,3).

Pablo, en la estela de la tradición de oración judía, comienza bendiciendo a Dios por su actitud benevolente hacia la humanidad.

La obra de Dios Padre es un beneficio constante para la humanidad. Dios es el Padre de nuestro Señor Jesucristo, en quien se nos da la vida, que en sí misma está en el cielo, es decir, la vida divina. Nos bendice en el cielo, donde está Cristo con su humanidad resucitada. De hecho, Pablo dirá más tarde que somos conciudadanos de los santos y miembros de la familia de Dios. Así pues, no se trata del cielo como espacio, como lugar, sino evidentemente del modo de vida como salvados en Cristo, de los resucitados renacidos del bautismo. Y esta vida es compartida por el Espíritu, que nos injerta en Cristo junto con los propios apóstoles. Es, en efecto, una bendición espiritual.

“Así que ya no sois extranjeros ni huéspedes, sino conciudadanos de los santos y miembros de la familia de Dios, edificados sobre el fundamento de los apóstoles y profetas, teniendo como piedra angular a Cristo Jesús mismo. En él crece todo el edificio, bien ordenado, para ser templo santo en el Señor; en él también sois juntamente edificados para ser morada de Dios por el Espíritu” (Ef 2,19-22). Dentro de este mundo se construye, pues, una vida nueva, bien ordenada. Si para los griegos este mundo está ordenado y habitado por ideas inmutables a las que hay que remontar la naturaleza de todas las cosas, Pablo afirma en cambio que el nuevo modo de existencia del hombre transfigura todo lo que existe. Es un nuevo modo de existencia que nos viene dado por el hecho de estar habitados por Dios, y esto mediante la comunión de los hombres: “todo el cuerpo recibe sustento y cohesión por medio de las articulaciones y ligamentos y crece según la voluntad de Dios” (cf. Col 2,19).

“En él nos eligió antes de la creación del mundo para que fuésemos santos e inmaculados ante él en ágape”, es decir, en amor. “…predestinándonos a ser para él hijos adoptivos por medio de Jesucristo, según el designio amoroso de su voluntad”, es decir, el designio benevolente de su voluntad, por tanto del bien para nosotros según su voluntad.

Pablo subraya con asombrosa claridad que antes de que existiera el mundo, es más, antes de que se fundara ninguna ley en la naturaleza de las cosas, existía la voluntad amorosa del Padre. El Padre, en su Hijo, que ya existía en el principio y se volvió hacia el Padre (cf. Jn 1,1), ama a los hombres como hijos. De este modo los hombres pueden encontrarse en el amor ante Dios que es Padre. Pablo emplea dos palabras: “santo” y “puro”, “sin mancha”, que en Lev y Dt pertenecen a un lenguaje predominantemente cultual, es decir, cómo hay que ser y qué hay que hacer para acercarse a Dios.

En el capítulo 5 se dice que es Cristo quien nos ha hecho santos e inmaculados. Y también: ‘ahora os ha reconciliado en el cuerpo de su carne mediante la muerte, para presentaros santos e irreprensibles ante él’ (Col 1,22).

Pablo muestra que el amor, como forma de existencia de Dios en Cristo, se extiende a nosotros mediante el don del Espíritu Santo. Este don de vida nos introduce en una existencia fundada en el amor y, por tanto, en la relación. Y precisamente en esta relación que es amor se abre un modo de conocer que supera todo conocimiento (cf. Ef 3,19) y nos injerta en una relación íntima, hasta el punto de que llamamos a Dios “abba”, “papá” (cf. Rm 8,14-17; Ga 4,4-7).

Pablo muestra así inmediatamente cómo la fe supera absolutamente toda filosofía y toda religión, precisamente porque hace participar al hombre en una existencia nueva: la vida de filiación divina en Cristo.

  • Pero aquí Pablo nos abre una cuestión muy seria y de gran actualidad. ¿Estamos realmente seguros de no haber perdido lo esencial de nuestra fe? Evidentemente, la Iglesia permanece intacta como cuerpo de Cristo, a través de los siglos y los lugares, en tantos fieles y en tantas comunidades. Pero una cierta manera de ser Iglesia ha evolucionado hacia esa mentalidad que ha privilegiado cada vez más la razón en detrimento de una visión de conjunto y que luego ha insistido tanto en el diálogo con el mundo. Ahora bien, diálogo significa intercambio. Pero, ¿qué hemos transmitido realmente? ¿Hemos manifestado ante todo, comunicándola, la vida de filiación divina? ¿O, bajo una etiqueta religiosa, hemos vuelto prácticamente a Grecia, dando primacía a una razón basada en el conocimiento de la naturaleza de las cosas, incluso del hombre mismo? Y, de hecho, ¿no estamos teniendo prácticamente el mismo resultado que el individualismo de cierta civilización? ¿Acaso la victoria de la ciencia y de la técnica no tiene sus raíces en la filosofía de la physis, de la naturaleza? ¿Qué es el cristianismo si no manifiesta la vida como la comunión armoniosa del cuerpo de Cristo, donde el amor no es un valor a alcanzar, sino el principio de una existencia nueva, porque amados y perdonados?

 

SEMILLAS es una publicación del Centro Aletti disponible todos los viernes. Cada semana, además del audio de la homilía dominical, estará disponible en el sitio de LIPA un comentario a las lecturas de la Liturgia del Domingo, como así también a las lecturas de la semana.

 

SLOVENŠČINA

Z današnjim drugim berilom začnemo poslušati Pismo Efežanom, ki je eno najbolj intenzivnih pisem, kot se vidi tudi v današnjem berilu. Morda nam bo pri njegovem razumevanju pomagalo, če se spomnimo nečesa iz ozadja. Pavel je v tej skupnosti živel tri leta, kar je precej več kot v katerikoli drugi skupnosti, ki jo je ustanovil. Efežani so Pavla zelo dobro sprejeli in je opazil, da so njegovo oznanjevanje presenetljivo dobro sprejeli. Ni pa takoj opazil, da gre za precej površno, celo sinkretistično sprejemanje.

Še nečesa se je dobro spomniti. Efez se je nahajal na območju, kjer se je rodila grška filozofska misel. Poleg tega je bil Efez cilj religioznih romanj, kajti v njem je bil tempelj boginje Artemide.

Artemida je bila Zeusova hči in Apolonova dvojčica. Bila je boginja narave (physis), stvarstva, lune, to je neba, pa tudi stvari na zemlji. Grška misel pa naravo stvari smatra za temelj razmišljanja in spoznavanja.

Pomembno se je spomniti tudi tega, da je Pavel napisal pismo iz rimskega zaporništva – torej Pavel, ki je bil polno udeležen pri Kristusovem trpljenju, to je pri njegovi velikonočni skrivnosti, kot nam pričuje Apd 20, kjer vidimo tudi njegov odnos do Efežanov. Jasno je, da to drži, če ostanemo pri tem, da je po izročilu to pismo pripisano Pavlu.

»Slavljen Bog in Oče našega Gospoda Jezusa Kristusa, ki nas je v nebesih v Kristusu blagoslovil z vsakršnim duhovnim blagoslovom« (Ef 1,3).

Po zgledu hebrejskega molitvenega izročila Pavel začne z blagoslavljanjem Boga za njegov dobrohoten odnos do človeštva.

Bog Oče nenehno deluje v korist človeka. Bog je Oče našega Gospoda Jezusa Kristusa, v katerem nam je dano življenje, ki je samo po sebi v nebesih, to je Božje življenje. Blagoslavlja nas v nebesih, kjer je Kristus s svojo vstalo človeškostjo. Pavel bo kasneje dejal, da smo sodržavljani svetih in Božji domačini. Torej ne gre za nebesa kot nek prostor ali kraj, ampak za način življenja kot odrešeni v Kristusu, vstali, ki so prerojeni v krstu. Sveti Duh nas stori deležne tega življenja, On nas vcepi v Kristusa, skupaj z apostoli. To je duhovni blagoslov.

»Potemtakem niste več tujci in priseljenci, temveč sodržavljani svetih in domačini pri Bogu. Sezidani ste na temelju apostolov in prerokov. Vogalni kamen pa je sam Kristus Jezus, v katerem se zedinja celotna zgradba, tako da raste v svet tempelj v Gospodu. Vanj se z drugimi tudi vi vzidavate za Božje bivališče v Duhu« (Ef 2,19-22). Znotraj tega sveta se torej uresničuje novo življenje, ki je dobro urejeno. Če je za Grke ta svet urejen in naseljen z nespremenljivimi idejami, do katerih naj bi prišli z upoštevanjem narave vseh stvari, pa Pavel pravi, da nov način bivanja človeka spreminja vse, kar obstaja. Ta nov način bivanja nam je podarjen, ker v nas biva Bog in ker smo v občestvu z ljudmi: »Celotno telo prejema hrano in povezovanje po sklepnih vezeh in raste po Božji volji« (prim. Kol 2,19).

»Pred stvarjenjem sveta nas je v njem izvôlil, da bi bili pred njegovim obličjem sveti in brezmadežni. V ljubezni nas je vnaprej določil, naj bomo po Jezusu Kristusu njegovi posinovljeni otroci. Takšen je bil blagohôtni sklep Očetove volje« (Ef 1,4-5), torej, kar je za nas dobro po njegovi volji.

Pavel s presenetljivo jasnostjo poudari, da pred nastankom sveta, oziroma preden je bil utemeljen v svoji naravi stvari, vsekakor preden je bil v naravi stvari utemeljen kakršen koli zakon, je bila Očetova ljubeča volja. Oče v svojem Sinu, ki je že obstajal od začetka in se obračal k Očetu (prim. Jn 1,1), ljubi ljudi kot sinove. Na ta način se lahko ljudje znajdemo v ljubezni pred Bogom, ki je Oče. Pavel uporabi dve besedi: »sveti« in »čisti«, »brezmadežni«, ki v 3 Mz in 5 Mz pripadata predvsem obrednemu jeziku, to je: kako je treba biti in kaj je treba storiti, da bi se lahko približali Bogu.

V 5. poglavju bo rekel, da nas je Kristus naredil svete in brezmadežne. In tudi: »Zdaj pa vas je Bog spravil s seboj po njegovem telesu iz mesa, prek smrti, da bi vas privedel pred svoje obličje svete, brezgrajne in neoporečne« (Kol 1,22).

Pavel pokaže, da je ljubezen kot način obstoja Boga v Kristusu, po daru Svetega Duha, razširjena na nas. Ta dar življenja nas postavi v bivanje, ki je utemeljeno v ljubezni, in zato v odnosu. Prav v tem odnosu, ki je ljubezen, se odpre način spoznavanja, ki presega vsako spoznanje (prim. Ef 3,19) in nas vcepi v intimen odnos, tako zelo, da Boga imenujemo »abba«, »očka« (prim. Rim 8,14-17; Gal 4,4-7).

Pavel na ta način takoj pokaže, da vera povsem presega vsako filozofijo in religijo, ker človeka udeleži pri novem bivanju – življenju Božjega sinovstva v Kristusu.

Toda tu nam Pavel odpre zelo resno in zelo aktualno vprašanje: Ali smo zares prepričani, da nismo izgubili bistva naše vere? Jasno je, da Cerkev ostaja nedotakljiva kot Kristusovo telo, skozi stoletja in kraje, v mnogih vernikih in v mnogih skupnostih. Vendar se je določen način biti Cerkev, spremenil v miselnost, ki je vse bolj dajala prednost razumu, na račun celostnega pogleda, in je potem zelo vztrajala pri dialogu s svetom. Dialog pa pomeni izmenjavo. Toda, kaj smo dejansko posredovali? Ali smo v prvi vrsti razodeli življenje božjega otroštva in ga posredovali? Ali pa smo se pod religiozno nalepko dejansko vrnili v Grčijo, s tem ko smo dali prednost razumu, ki temelji na poznavanju narave stvari in celo človeka samega? In ali nismo pravzaprav prišli do enakega individualizma določene civilizacije? Mar ni zmaga znanosti in tehnologije morda zmaga, ki ima svoje korenine v filozofiji narave (physis)? Kaj je krščanstvo, če ne razodeva življenja kot harmoničnega občestva Kristusovega telesa, kjer ljubezen ni vrednota, ki naj bi jo dosegli, ampak izvor novega bivanja, ker smo ljubljeni in nam je odpuščeno?

 

SEMENA je rubrika Centra Aletti, ki je na voljo vsak petek.
Vsak teden je na spletni strani LIPE poleg nedeljske homilije v zvočni obliki (v italijanščini) na voljo tudi poglobitev Božje besede nedeljske ali praznične svete maše.

 

HRVATSKI

S današnjim drugim čitanjem počinjemo slušati Poslanicu Efežanima, koja je jedna od najbremenitijih Pavlovih poslanica, što se može vidjeti i u današnjem čitanju. Možda će nam pomoći u njenom razumijevanju ako se prisjetimo nečega iz pozadine. Pavao je u toj zajednici živio tri godine, što je puno duže nego u bilo kojoj drugoj zajednici koju je osnovao. Efežani su jako dobro primili Pavla, a on je primijetio da je njegov navještaj bio iznenađujuće dobro prihvaćen. Međutim, nije odmah uočio da je to bilo prilično površno, čak sinkretističko prihvaćanje.

Bilo bi dobro prisjetiti se još nečega. Efez se nalazio u području gdje je rođena grčka filozofska misao. Osim toga, Efez je bio odredište religioznih hodočašća, jer se u njemu nalazio hram božice Artemide.

Artemida je bila Zeusova kći i Apolonova blizanka. Bila je božica, naravi (physis), stvorenja, mjeseca, odnosno neba, kao i stvari na zemlji. A grčka misao smatra narav stvari kao temelj razmišljanja i spoznaje.

Važno je prisjetiti se da je Pavao ovu poslanicu napisao iz rimskog zatočeništva – dakle Pavao koji potpuno sudjeluje u Kristovoj patnji, odnosno u njegovu pashalnom otajstvu, o čemu nam svjedoče Dj 20, gdje vidimo i njegov odnos prema Efežanima. To je očito istina ako se držimo činjenice da se, prema tradiciji, ova poslanica pripisuje Pavlu.

„Blagoslovljen Bog i Otac Gospodina našega Isusa Krista, on koji nas blagoslovi svakim blagoslovom duhovnim u nebesima, u Kristu“ (Ef 1,3).

Slijedeći primjer hebrejske molitvene tradicije, Pavao počinje s blagoslivljanjem Boga za njegovo dobrohotno držanje prema čovječanstvu.

Bog Otac neprestano djeluje na dobrobit čovjeka. Bog je Otac Gospodina našega Isusa Krista, u kojem nam je dan život. Taj život je sam po sebi u nebu, to jest Božji život. Blagoslivlja nas u nebu, gdje je Krist sa svojim uskrslim čovještvom. Pavao će kasnije reći da smo sugrađani svetih i ukućani Božji. Ne radi se dakle o nebu kao nekom prostoru ili mjestu, nego o načinu življenja koji je svojstven spašenima u Kristu, uskrslima koji se nanovo rađaju iz krštenja. Duh Sveti nas čini dionicima toga života, ucjepljuje nas u Krista zajedno s apostolima. To je duhovni blagoslov.

„Tako dakle više niste tuđinci ni pridošlice, nego sugrađani ste svetih i ukućani Božji nazidani na temelju apostola i proroka, a zaglavni je kamen sam Krist Isus. U njemu je sva građevina povezana i raste u hram svet u Gospodinu. U njemu ste i vi ugrađeni u prebivalište Božje u Duhu“ (Ef 2,19-22). Unutar ovoga svijeta ostvaruje se, dakle, novi život, koji je dobro uređen. Ako je za Grke ovaj svijet uređen i nastanjen nepromjenjivim idejama do kojih treba doći razmatranjem naravi svih stvari, Pavao pak tvrdi da čovjekov novi način postojanja preobražava sve što postoji. Taj nam je novi način postojanja dan jer Bog prebiva u nama i jer smo u zajedništvu s ljudima: „sve Tijelo, zglobovima i svezama zbrinuto i povezano, raste rastom Božjim“ (usp. Kol 2,19).

„Tako: u njemu nas sebi izabra prije postanka svijeta da budemo sveti i bez mane pred njim; u ljubavi nas predodredi za posinstvo, za sebe, po Isusu Kristu, dobrohotnošću svoje volje“ (Ef 1,4-5), odnosno dobrohotnošću nauma svoje volje, dakle dobra za nas po njegovoj volji.

Pavao s iznenađujućom jasnoćom ističe da je, prije nego li je svijet postojao, odnosno prije nego li je utemeljen u svojoj naravi stvari, svakako prije nego li je bilo kakav zakon uspostavljen u naravi stvari, postojala Očeva volja ljubavi. Otac u svome Sinu, koji je već postojao od početka i obraćao se Ocu (usp. Iv 1,1), ljubi ljude kao sinove. Na taj se način ljudi mogu naći u ljubavi pred Bogom koji je Otac. Pavao koristi dvije riječi: „sveti“ i „čisti“, „bez mane“, koje u Lev i Pnz pripadaju prvenstveno obrednom jeziku, odnosno: kakvi trebamo biti i što trebamo činiti da bi se mogli približiti Bogu.

U 5. poglavlju će reći da nas je Krist učinio svetima i bez mane. I također: „ I vas (…) sada u ljudskom tijelu Kristovu, po smrti, sa sobom izmiri da vas k sebi privede svete, bez mane i besprigovorne“  (Kol 1,21-22).

Pavao pokazuje da je ljubav, kao način postojanja Boga u Kristu, proširena na nas po daru Duha Svetoga. Taj dar života stavlja nas u postojanje utemeljeno u ljubavi, dakle u odnosu. I upravo u tom odnosu koji je ljubav, otvara se način spoznaje koji nadilazi svaku spoznaju (usp. Ef 3,19) i ucjepljuje nas u tako intiman odnos da Boga nazivamo „abba“, „tata“ (usp. Rim 8,14-17; Gal 4,4-7).

Time Pavao odmah pokazuje kako vjera potpuno nadilazi svaku filozofiju i religiju, jer čovjeka čini dionikom novog postojanja – života božanskog sinovstva u Kristu.

Ali ovdje nam Pavao otvara vrlo ozbiljno i vrlo aktualno pitanje. Jesmo li doista sigurni da nismo izgubili bît svoje vjere? Jasno je da Crkva, kao tijelo Kristovo, ostaje netaknuta, kroz stoljeća i mjesta, u tolikim vjernicima i u tolikim zajednicama. Ali stanoviti način bivovanja Crkve preobrazio se u mentalitet koji je sve više davao prednost razumu nauštrb cjelovitog pogleda, a potom jako inzistirao na dijalogu sa svijetom. Dijalog pak znači razmjenu. Ali što smo zapravo prenijeli? Jesmo li prvenstveno očitovali život Božjeg sinovstva i priopćili ga? Ili smo se pod religioznom etiketom zapravo vratili Grčkoj, dajući prednost razumu koji se temelji na poznavanju naravi stvari, pa i naravi samog čovjeka? Nismo li zapravo došli do istog individualizma određene civilizacije? Nije li pobjeda znanosti i tehnologije možda pobjeda koja ima svoje korijene u filozofiji naravi (physis)? Što je kršćanstvo ako ne očituje život kao skladno zajedništvo tijela Kristova, gdje ljubav nije vrijednost koju treba postići, nego počelo novog postojanja, jer smo ljubljeni i oprošteno nam je?

 

SJEMENJA je rubrika Centra Aletti dostupna svakoga petka. Svakoga tjedna, osim nedjeljne propovijedi u audio obliku, bit će dostupno na web stranici LIPA produbljivanje nedjeljnih ili blagdanskih čitanja euharistijske liturgije

 

POLSKI

Wraz z dzisiejszym drugim czytaniem rozpoczynamy słuchanie Listu do Efezjan, który jest jednym z najbardziej intensywnych listów, co możemy również zobaczyć w dzisiejszym czytaniu. W zrozumieniu go, być może pomoże nam jeśli zarysujemy tło. Paweł żył w tej wspólnocie trzy lata, czyli znacznie dłużej niż w jakiejkolwiek innej założonej przez siebie wspólnocie. Został bardzo dobrze przyjęty przez Efezjan i zauważył zaskakujące przyjęcie jego głoszenia. Ale nie od razu zdał sobie sprawę, że było to bardzo powierzchowne, wręcz synkretyczne przyjęcie.

Warto pamiętać o jeszcze jednej rzeczy. Efez znajdował się w regionie, w którym praktycznie narodziła się grecka myśl filozoficzna. Ponadto Efez był celem pielgrzymek religijnych, ponieważ znajdowała się tam świątynia bogini Artemidy.

Artemida była córką Zeusa i siostrą bliźniaczką Apolla. Była boginią physis, natury, stworzenia, księżyca, czyli nieba, ale także rzeczy na ziemi. Grecka myśl traktuje naturę rzeczy praktycznie jako podstawę myślenia i poznania.

Kolejną rzeczą, o której należy pamiętać, jest to, że list został napisany z rzymskiego więzienia Pawła. A zatem przez Pawła, który w pełni uczestniczył w cierpieniu Chrystusa, to znaczy w Jego tajemnicy paschalnej, o czym świadczą Dzieje Apostolskie 20, gdzie widzimy również jego związek z Efezjanami. Jest to oczywiście prawdą, jeśli pozostaniemy przy przypisywaniu tego listu Pawłowi, zgodnie z tradycją.

“Niech będzie błogosławiony Bóg i Ojciec Pana naszego Jezusa Chrystusa, On napełnił nas wszelkim błogosławieństwem duchowym na wyżynach niebieskich – w Chrystusie” (Ef 1, 3).

Paweł, w ślad za żydowską tradycją modlitewną, zaczyna od błogosławienia Boga za Jego życzliwe podejście do ludzkości.

Dzieło Boga Ojca jest nieustanną korzyścią dla ludzkości. Bóg jest Ojcem naszego Pana Jezusa Chrystusa, w którym otrzymaliśmy życie, które samo w sobie jest w niebie, to znaczy boskie życie. Błogosławi nas w niebie, gdzie Chrystus jest ze swoim zmartwychwstałym człowieczeństwem. Rzeczywiście, Paweł powie później, że jesteśmy współobywatelami świętych i członkami rodziny Boga. Nie chodzi więc o niebo jako przestrzeń, jako miejsce, ale ewidentnie o sposób życia zbawionych w Chrystusie, zmartwychwstałych, odrodzonych przez chrzest. A to życie jest udziałem w Duchu Świętym, który wszczepia nas w Chrystusa razem z samymi apostołami. Jest to rzeczywiście duchowe błogosławieństwo.

“A więc nie jesteście już obcymi i przychodniami, ale jesteście współobywatelami świętych i domownikami Boga – zbudowani na fundamencie apostołów i proroków, gdzie kamieniem węgielnym jest sam Chrystus Jezus. W Nim zespalana cała budowla rośnie na świętą w Panu świątynię, w Nim i wy także wznosicie się we wspólnym budowaniu, by stanowić mieszkanie Boga przez Ducha.

Tak więc nie jesteście już obcymi i gośćmi, lecz współobywatelami świętych i domownikami Boga, zbudowani na fundamencie apostołów i proroków, mając za kamień węgielny samego Chrystusa Jezusa. W Nim cała budowla wzrasta i jest uporządkowana, aby stanowić świętą świątynię w Panu; w Nim też jesteście budowani razem, aby stać się mieszkaniem Boga przez Ducha” (Ef 2, 19-22). W tym świecie budowane jest zatem nowe życie, które jest dobrze uporządkowane. Jeśli dla Greków świat ten jest uporządkowany i zamieszkany przez niezmienne idee, do których powinniśmy odnosić naturę wszystkich rzeczy, według Pawła nowy sposób istnienia człowieka przekształca wszystko, co istnieje. Jest to nowy sposób istnienia dany nam przez zamieszkiwanie przez Boga, to znaczy przez komunię ludzi: “całe

Ciało, zaopatrywane i utrzymywane w całości dzięki wiążącym połączeniom członków, rośnie Bożym wzrostem” (por. Kol 2, 19).

” W Nim bowiem wybrał nas przed założeniem świata, abyśmy byli święci i nieskalani przed nim w agape”, to znaczy w miłości. “…przeznaczając nas dla siebie, abyśmy byli przybranymi dziećmi przez Jezusa Chrystusa, według postanowienia swej woli” (por. Ef 1,4-5), to znaczy życzliwego zamysłu Jego woli, a więc dobra dla nas zgodnie z Jego wolą.

Paweł podkreśla z zadziwiającą jasnością, że zanim świat istniał, a nawet zanim jakiekolwiek prawo zostało ustanowione w naturze rzeczy, istniała wola miłości Ojca. Ojciec w swoim Synu, który istniał już na początku i zwracał się do Ojca (por. J 1, 1), kocha ludzi jako synów. W ten sposób ludzie mogą znaleźć się w miłości przed Bogiem, który jest Ojcem. Paweł używa dwóch słów: “święty” i “czysty”, “nieskazitelny”, które w Księdze Kapłańskiej i Powtórzonego Prawa i należą do języka głównie kultowego, tzn. jak należy być i co należy czynić, aby zbliżyć się do Boga.

W rozdziale 5 czytamy, że to Chrystus uczynił nas świętymi i nieskalanymi. A także: ” teraz znów pojednał w doczesnym Jego ciele przez śmierć, by stawić was wobec siebie jako świętych i nieskalanych, i nienagannych” (Kol 1, 22).

Paweł pokazuje, że miłość jako Boży sposób istnienia w Chrystusie rozszerza się na nas poprzez dar Ducha Świętego. Ten dar życia wprowadza nas w egzystencję opartą na miłości, a więc na relacji. I to właśnie w tej relacji, która jest miłością, otwiera się sposób poznania, który przewyższa wszelką wiedzę (por. Ef 3, 19) i wszczepia nas w intymną relację, tak bardzo, że nazywamy Boga “abba”, “tatusiem” (por. Rz 8, 14-17; Ga 4, 4-7).

W ten sposób Paweł natychmiast pokazuje, jak wiara absolutnie przewyższa wszelką filozofię i wszelką religię, właśnie dlatego, że czyni człowieka uczestnikiem nowej egzystencji – życia boskim synostwem w Chrystusie.

Ale tutaj Paweł otwiera bardzo poważne i bardzo aktualne pytanie. Czy naprawdę jesteśmy pewni, że nie utraciliśmy podstaw naszej wiary? Najwyraźniej Kościół pozostaje nienaruszony jako Ciało Chrystusa, na przestrzeni wieków i miejsc, w tak wielu wiernych i w tak wielu wspólnotach. Ale pewien sposób bycia Kościołem przekształcił się w mentalność, która coraz bardziej uprzywilejowuje rozum kosztem całościowego spojrzenia, a następnie tak bardzo nalega na dialog ze światem.

Dialog oznacza wymianę. Ale co tak naprawdę przekazaliśmy? Czy przede wszystkim zamanifestowaliśmy, przekazując je – życie boskim synostwem? Czy też, pod religijną etykietą, praktycznie powróciliśmy do Grecji, dając pierwszeństwo rozumowi opartemu na znajomości natury rzeczy, nawet samego człowieka? I czy w rzeczywistości nie mamy praktycznie tego samego rezultatu, co indywidualizm pewnej cywilizacji?

Czyż zwycięstwo nauki i techniki nie jest zakorzenione w filozofii physis, natury? Czym jest chrześcijaństwo, jeśli nie manifestacją życia jako harmonijnej komunii ciała Chrystusa, gdzie miłość nie jest wartością do osiągnięcia, ale zasadą nowej egzystencji, ponieważ jest sie kochanym i przebaczonym?

 

ZIARNA są rubryką Centro Aletti udostępnianą każdego piątku. Każdego tygodnia, oprócz homilii niedzielnej w formie audio, na stronie LIPA będzie do dyspozycji pogłębienie czytań liturgicznych z eucharystii niedzielnej bądź świątecznej