Approfondimento delle letture della liturgia
Profundización de las lecturas de la liturgia
Poglobitev Božje besede
Produbljivanje liturgijskih tekstova
![[SEMI] XVI DOMENICA DEL TEMPO ORDINARIO (Anno A) 2](https://www.edizionilipa.com/wp-content/uploads/2023/07/117-056-2013-Corpus-Domini-Bologna-Italia-Grano-2-400x400.jpg "[SEMI] XVI DOMENICA DEL TEMPO ORDINARIO (Anno A) 2")
Per Paolo l’uomo, anche il credente cristiano, soffre insieme a tutto il creato. E questa sofferenza fa parte del passaggio a un nuovo stato della creazione.
Si tratta infatti delle “doglie”, di un “parto” della creazione.
Per Paolo anche la sofferenza degli uomini che orienta alla gloria futura fa già parte di questa gloria futura, così come l’inizio del triduo pasquale è inseparabile dalla gloria della Risurrezione, dove alla fine la sofferenza verrà totalmente trasfigurata in un trionfo della vita donata, dove tutto verrà trasformato dall’amore.
Secondo quanto afferma Paolo in questa lettera ai Romani, nessuno –né pagani né giudei – può veramente cambiare lo stato dell’uomo, lo stato di una certa debolezza che ci fa partecipare a tutto il resto del creato.
L’uomo è segnato da una certa sofferenza, una certa precarietà, dal dolore e soprattutto dalla morte.
Solo Cristo, con il dono di sé, cioè consegnandosi nelle nostre mani quando eravamo ancora nemici di Dio (cf. Rm 5,10) e dunque votati alla morte, solo Lui, passando nella morte, proprio a causa dell’amore, nell’amore e per amore, ha redento l’uomo già morto e quello ancora destinato a morire.
Solo Cristo ha veramente cambiato lo stato dell’uomo, perché ci ha riconciliato con Dio.
Siamo stati raggiunti da Cristo e resi partecipi nella somiglianza alla sua morte (cf. Rm 6,5).
È proprio attraverso il Battesimo, che ci fa vivere un passaggio simile alla sua morte, che a noi è stata comunicata una vita nuova.
È accaduta in noi una grande novità, un dono che ci ha assolutamente cambiato: ci è stata donata un’esistenza nuova (cf. Rm 6,4).
In cosa consiste?
Noi siamo resi figli adottivi in Cristo Gesù (cf. Rm 8,15).
In Gesù Cristo siamo figli di Dio Padre e partecipiamo allo stesso suo respiro, allo stesso suo soffio, allo stesso Spirito Santo.
Ecco i due grandi capitoli 6 e 8 della Lettera ai Romani.
Anche se si soffre ancora, dopo il Battesimo nella speranza contempliamo la salvezza del nostro corpo, proprio nella somiglianza. Così come nella somiglianza della morte, allo stesso modo contempliamo la nostra salvezza definitiva proprio nella somiglianza del corpo di Cristo risorto (cf. Rm 8,11).
L’amore include la sofferenza. La sofferenza, infatti, fa parte dell’amore dentro ad una storia segnata dal peccato. Ma porta all’uscita attraverso la gloria del Padre che risuscita anche noi, dice Paolo, così come ha risuscitato Cristo suo Figlio, vero Dio e vero uomo.
Si tratta di una cosa potente: come siamo simili nella morte, così siamo anche simili nella Risurrezione e lì sperimentiamo la gloria del Padre che ha risuscitato suo Figlio. Noi sperimentiamo questa potenza, questa manifestazione di Dio.
Nonostante questa grande novità che ci è stata donata, nella nostra debolezza non sappiamo come pregare in modo conveniente. È di grande importanza, secondo il Vangelo di Paolo, questa affermazione, perché dice che tale novità che ci è stata data attraverso il Battesimo non può convivere con un modo di pregare precedente a questo dono di novità, o come se questo dono non fosse avvenuto.
Con la novità della nostra nuova esistenza, non possiamo continuare un esercizio religioso così fondamentale come la preghiera, se non a partire dalla preghiera con la quale lo Spirito Santo intercede per noi con “gemiti inesprimibili”. Paolo dice “similmente lo Spirito viene in aiuto alla nostra debolezza” (Rm 8,26). Similmente a ciò che diceva prima, ossia che siamo resi figli di Dio per mezzo dello Spirito Santo e innestati nel corpo di Cristo.
Questo nessuno lo può fare da solo, né i greci con l’alta filosofia né i giudei con la legge di Dio.
Non si tratta dunque di una nostra opera.
Così, anche nel dialogo col Padre, come dice Origene, si tratta del Figlio che ci insegna a pregare e dello Spirito che prega in noi.
Il Figlio ci insegna come sintonizzarci con lo Spirito che prega in noi. Lo Spirito non parla da sé stesso, ma in comunione con Cristo e il Padre (cf. Gv 16,13).
La novità è la vita filiale di cui lo Spirito Santo ci rende partecipi in Cristo.
La preghiera è un dialogo tra il Padre e il Figlio: questa è la testimonianza di Cristo stesso.
È lo stesso Spirito di Cristo, del Figlio di Dio che in noi grida “Abbà! Padre!” (Gal 4,6).
In Rm 8,15 c’è una leggera variante: “E voi non avete ricevuto uno spirito da schiavi per ricadere nella paura, ma avete ricevuto lo Spirito che rende figli adottivi, per mezzo del quale gridiamo: ‘Abbà! Padre!’” (Rm 8,15).
E dunque, se siamo nella sofferenza, nella debolezza, nella prova, nella tribolazione, nella malattia, nella persecuzione, insieme al tutto il creato che geme nella schiavitù, è facile che la paura si faccia sentire, perché ci sentiamo minacciati.
Allora si prega supplicando per noi stessi, che io sia salvato.
È facile che – come dice don Dolindo – noi molto facilmente facciamo una preghiera agitata, chiedendo a Dio che segua le nostre conclusioni alle quali nelle difficoltà aspiriamo.
Si supplica che Dio faccia ciò che noi, agitati e spaventati, chiediamo.
Invece si tratta di unire il nostro pensiero e il nostro desiderio alla voce dello Spirito che è in noi e intercede per noi.
Questo è il principio assolutamente nuovo nel mondo della preghiera.
E questo ci fa simili a Cristo, ci unisce a lui e ci raccoglie in lui. E la nostra vita diventa partecipe della sua storia e ci orienta all’epilogo definitivo, quello della piena manifestazione della gloria del Padre e del Figlio.
Ma pregare così comporta degli elementi fondamentali.
Ne menzioniamo due.
Il primo è che in tutto ciò che c’è e sta succedendo si manifesta, si realizza il disegno di Dio Padre, anche se non è visibile, non si coglie subito. Infatti, siamo tentati di coglierlo come qualcosa che va insieme al mio desiderio, che è favorevole a ciò che penso, a ciò che cerco per me stesso, e si è così convinti che quello è il disegno di Dio.
Ma, secondo il vero disegno di Dio, siamo chiamati a essere per lui “figli adottivi mediante Gesù Cristo, secondo il disegno d’amore della sua volontà” (Ef 1,5).
Tutto avviene “secondo il progetto di colui che tutto opera secondo la sua volontà” (Ef 1,11).
Siamo chiamati e salvati non già sulla base delle nostre opere, ma secondo il suo progetto e la sua grazia.
Questo progetto, che è il disegno d’amore, è il dono che ci viene dato di poter vivere dentro il disegno della sua volontà, che è l’amore.
È un dono.
Qui è evidente che, se la nostra preghiera non si sintonizza con quella dello Spirito Santo, vivremo un conflitto tra la nostra volontà e quella di Dio e con due mentalità, con due pensieri. E noi cercheremo di rafforzarci, di crearci una corazza con dei ragionamenti fortissimi.
Ma questo è invece un gravissimo errore spirituale. E conosciamo bene le deviazioni riguardo alla volontà di Dio.
Lo Spirito santo riempie la nostra volontà con il disegno d’amore del Padre e ci fa scoprire questo già realizzato in Cristo. Inoltre, ci fa partecipare a questa realizzazione del disegno del Padre in Cristo Gesù.
“Perché sono disceso dal cielo non per fare la mia volontà, ma la volontà di colui che mi ha mandato” (Gv 6,38).
E quale è la meta di questo compiere la volontà del Padre? Essere da lui risuscitati nell’ultimo giorno (cf Gv 6,40).
La preghiera è l’arte della docilità. Perciò è la liberazione da noi stessi, è l’esperienza dell’unità tra la vita e l’intelligenza, perché lo Spirito Santo fa comprendere la vera vita e come essa si realizza.
E qui passiamo a toccare il secondo elemento.
Lo Spirito intercede per noi, facendoci scoprire come siamo intrecciati in un tessuto di fratellanza. Lo Spirito chiama “Abbà! Padre!” e Cristo, Figlio di Dio Padre ci insegna che questo “Abbà! Padre!” è il Padre anche nostro.
Lo Spirito è il Signore della comunione – questo è il suo titolo liturgico.
Non ci mette davanti ad un ideale di comunione da raggiungere, ma ci dona la vita che si realizza come comunione, perché è costituita come amore.
Come abbiamo visto la volta scorsa, è facile scivolare in uno spiritualismo astratto, in un devozionismo psichico intenso, ma la vita spirituale non fa vedere un nesso organico tra noi e la terra, un nesso inseparabile tra noi, il nostro corpo e i beni del creato. Infatti, stiamo distruggendo la terra.
Così oggi vediamo che c’è tutta un’impostazione della spiritualità dove magari si considera lo Spirito Santo addirittura nella preghiera, nella meditazione, ma da individui, ciascuno centrato su di sé e sulla propria vocazione intesa da individui, programmata da noi stessi, e concentrato sulle proprie difficoltà, i propri problemi, la propria storia, tutte cose che ben conosciamo.
Proprio perché ci mette in relazione con la voce dello Spirito dentro di noi, la preghiera ci rende persone ecclesiali.
La preghiera è l’ecclesializzazione dell’esistenza umana, non nel senso di un’istituzione paraimperiale perfetta, una struttura parastatale che addirittura compete con lo stato e lo supera. La preghiera è l’ecclesializzazione dell’esistenza umana nel senso del Corpo vivo delle persone unite in Cristo, dove si sperimenta che “la vita dell’uno è legata alla vita dell’altro” (Gen 44,30).
Per una certa cultura della Chiesa, sembra assurdo dire che il contenuto della preghiera è la vita come comunione, nella storia pasquale del corpo di Cristo.
Questo include tutto il creato, nel processo della trasfigurazione attraverso l’amore.
Ma Paolo aggiunge che “colui che scruta i cuori”, cioè Dio Padre, lui ascolta i desideri dello Spirito perché questi intercede per noi “secondo i disegni di Dio” (Rm 8,27).
Perciò Origene, parafrasandolo un poco, dice che ogni preghiera è esaudita da Dio Padre, perché lui ascolta la preghiera dello Spirito santo.
Se la nostra preghiera coincide con la sua, si unisce alla sua, è esaudita, altrimenti non è esaudita e si rischia di rimanere abbattuti, tristi, depressi e di affrontare la vita con maggior aggressività per imporre noi stessi. E oggi c’è tutta un’enorme cultura che trovi a tua disposizione per mettere in evidenza il tuo io. Ma proprio la preghiera fatta nelle prove, nelle debolezze, ascoltando la voce dello Spirito, apre la via al dono che trasfigura.
SEMI è la rubrica del Centro Aletti disponibile ogni venerdì.
Ogni settimana, oltre all’omelia della domenica in formato audio, sarà disponibile sul sito LIPA un approfondimento delle letture della liturgia eucaristica domenicale o festiva.
Para Pablo el hombre, también el creyente cristiano, sufre juntamente con toda la creación. Y este sufrimiento forma parte del paso a un nuevo estado de la creación.
Se trata, de hecho, de los dolores, de un parto de la creación.
Para Pablo el sufrimiento de los hombres que orienta a la gloria futura incluso forma ya parte de esta gloria futura, así como el inicio del triduo pascual es inseparable de la gloria de la Resurrección, donde al final el sufrimiento será totalmente transfigurado en un triunfo de la vida donada, donde todo será transformado por el amor.
De acuerdo con cuanto afirma Pablo en esta carta a los Romanos, ninguno –ni pagano ni judío- puede verdaderamente cambiar el estado del hombre, el estado de una cierta debilidad que nos hace participar con todo el resto de la creación.
El hombre está marcado por un cierto sufrimiento, una cierta precariedad, por el dolor y sobre todo por la muerte.
Solo Cristo, con el don de sí mismo, es decir entregándose en nuestras manos cuando éramos todavía enemigos de Dios (cf. Rm 5,10) y por tanto condenados a la muerte, solo Él, pasando en la muerte, precisamente a causa del amor, en el amor y por el amor, ha redimido al hombre ya muerto y aquel que todavía está destinado a morir.
Solo Cristo ha verdaderamente cambiado el estado del hombre, porque nos ha reconciliado con Dios.
Hemos sido alcanzados por Cristo y hechos participantes en la semejanza a su muerte (cf. Rm 6,5).
Es justamente a través del Bautismo, que nos hace vivir un paso similar a su muerte, que a nosotros nos ha sido comunicada una vida nueva.
Ha sucedido en nosotros una gran novedad, un don que nos ha cambiado absolutamente: nos ha sido donada una existencia nueva (cf. Rm 6,4).
¿En qué consiste?
Nosotros hemos sido hijos adoptivos en Cristo Jesús (cf. Rm 8,15).
En Cristo Jesús somos hijos de Dios Padre y participamos en su mismo respiro, en su mismo aliento, en su mismo Espíritu Santo.
He aquí los dos grandes capítulos 6 y 8 de la carta a los Romanos.
Aunque si aún se sufre, después del Bautismo en la esperanza contemplamos la salvación de nuestro cuerpo, precisamente en la semejanza.
Del mismo modo que en la semejanza con la muerte, contemplamos nuestra salvación definitiva precisamente en la semejanza con el cuerpo de Cristo resucitado (cf. Rm 8,11).
El amor incluye el sufrimiento. El sufrimiento, de hecho, forma parte del amor dentro de una historia marcada por el pecado. Pero conduce a la salida a través de la gloria del Padre que nos resucita también a nosotros, dice Pablo, así como ha resucitado a Cristo su Hijo, verdadero Dios y verdadero hombre.
Se trata de una cosa potente: como somos semejantes en la muerte, también somos semejantes en la Resurrección y en esto experimentamos la gloria del Padre que ha resucitado a su Hijo. Nosotros experimentamos esta potencia, esta manifestación de Dios.
No obstante esta gran novedad que nos ha sido donada, en nuestra debilidad no sabemos cómo rezar de modo conveniente. Es de gran importancia, según el Evangelio de Pablo, esta afirmación porque dice que tal novedad que nos ha sido dada a través del Bautismo no puede convivir con un modo de rezar precedente a este don de novedad, o como si este don no hubiese sucedido.
Con la novedad de nuestra nueva existencia, no podemos continuar un ejercicio religioso tan fundamental como la oración, si no a partir de la oración con la cual el Espíritu Santo intercede por nosotros con “gemidos inenarrables”. Pablo dice “Del mismo modo el Espíritu acude en ayuda de nuestra debilidad” (Rm 8,26). De modo semejante a lo que se decía primero, o sea que hemos sido hechos hijos de Dios por medio del Espíritu Santo e insertados en el cuerpo de Cristo.
Esto ninguno puede hacerlo solo, ni los griegos con la alta filosofía ni los judíos con la ley de Dios.
No se trata, por tanto, de una obra nuestra.
De este modo, también en el diálogo con el Padre, como dice Orígenes, se trata del Hijo que nos enseña a rezar y del Espíritu que reza en nosotros.
El Hijo nos enseña como sintonizarnos con el Espíritu que reza en nosotros. El Espíritu no habla de si mismo, pero en comunión con Cristo y el Padre (cf. Jn 16,13).
La novedad es la vida filial de la cual el Espíritu Santo nos hace partícipes en Cristo.
La oración es un diálogo entre el Padre y el Hijo: este es el testimonio de Cristo mismo.
Es el mismo Espíritu de Cristo, del Hijo de Dios que en nosotros grita “¡Abbá! ¡Padre!” (Rm 8,15).
Y por tanto, si estamos en el sufrimiento, en la prueba, en la tribulación, en la enfermedad, en la persecución, junto con todo el creado que gime en la esclavitud, es fácil que el miedo se haga sentir, porque nos sentimos amenazados.
Entonces se reza suplicando por nosotros mismos, que yo sea salvado.
Es fácil que –como dice don Dolindo- nosotros muy fácilmente hagamos una oración agitada, pidiendo a Dios que siga nuestras conclusiones a las cuales en la dificultad aspiramos.
Se suplica que Dios haga lo que nosotros, agitados y asustados, pedimos.
En cambio, se trata de unir nuestro pensamiento y nuestro deseo a la voz del Espíritu que es en nosotros e intercede por nosotros.
Esto es el principio absolutamente nuevo en el mundo de la oración.
Y esto nos hace similares a Cristo, nos une a él y nos acoge en él. Y nuestra vida se convierte en partícipe de su historia y nos orienta al epílogo definitivo, aquel de la plena manifestación de la gloria del Padre y del Hijo.
Pero rezar de este modo comporta elementos fundamentales. Mencionemos dos de ellos.
El primero es que en todo lo que sucede se manifiesta, se realiza el plan de Dios Padre, incluso si es visible, no se acoge inmediatamente. De hecho, estamos tentados de acogerlo como algo que va junto con mi deseo, que es favorable a lo que pienso, a lo que busco para mi mismo, y si es así convencido de que es el plan de Dios.
Pero, según el verdadero plan de Dios, estamos llamados a ser para él “hijos adoptivos mediante Cristo Jesús, según el diseño de amor de su voluntad” (Ef 1,5).
Todo sucede “según el proyecto del que lo hace todo según su voluntad” (Ef 1,11).
Estamos llamados y salvados no ya sobre la base de nuestras obras, sino según su proyecto y su gracia.
Este proyecto, que es el diseño de amor, es el don que nos es dado de poder vivir dentro del diseño de su voluntad, que es el amor. Es un don.
Aquí es evidente que, si nuestra oración no se sintoniza con aquella del Espíritu Santo, viviremos un conflicto entre nuestra voluntad y aquella de Dios y con dos mentalidades, con dos pensamientos. Y nosotros buscaremos de fortalecernos, de crearnos una coraza con razonamientos fortísimos. Pero esto es en cambio un gravísimo error espiritual. Y conocemos bien las desviaciones respecto de la voluntad de Dios.
El Espíritu Santo llena nuestra voluntad con el diseño de amor del Padre y nos hace descubrir esto ya realizado en Cristo. Además, nos hace partícipes a esta realización del diseño del Padre en Cristo Jesús.
“Porque he bajado del cielo no para hacer mi voluntad, sino la voluntad de aquel que me ha mandado” (Jn 6,38).
¿Y cuál es la meta de este cumplir la voluntad del Padre? Ser por él resucitados en el último día (cf. Jn 6,40).
La oración es el arte de la docilidad. Por eso es la liberación de nosotros mismos, es la experiencia de la unidad entre la vida y la inteligencia, porque el Espíritu Santo hace comprender la verdadera vida y como esta se realiza.
Y aquí pasamos a tocar el segundo elemento.
El Espíritu intercede por nosotros, haciéndonos descubrir cómo estamos trenzados en un mismo tejido de hermandad. El Espíritu clama “¡Abbá! ¡Padre!” y Cristo, Hijo de Dios Padre nos enseña que este “¡Abbá! ¡Padre!” es el Padre también nuestro.
El Espíritu es el Señor de la comunión –esto es su título litúrgico. No nos pone delante de un ideal de comunión a alcanzar, sino que nos dona la vida que se realiza como comunión, porque está constituida como amor.
Como hemos visto la última vez, es fácil resbalar en un espiritualismo abstracto, en un devocionismo psíquico intenso, pero la vida espiritual no hace ver un nexo orgánico entre nosotros y la tierra, un nexo inseparable entre nosotros, nuestro cuerpo y los bienes del creado. De hecho, estamos destruyendo la tierra.
Así hoy vemos que hay una impostación de la espiritualidad donde quizás se considera al Espíritu Santo incluso en la oración, en la meditación, pero como individuos, programada por nosotros mismos, y concentrado sobre las propias dificultades, los propios problemas, la propia historia, cosas todas estas que conocemos bien.
Precisamente porque nos pone en relación con la voz del Espíritu dentro de nosotros, la oración nos hace personas eclesiales.
La oración es la eclesialización de la existencia humana, no en el sentido de una institución paraimperial perfecta, una estructura paraestatal que incluso cumple con el estado y supera al estado. La oración es la eclesialización de la existencia humana en el sentido del Cuerpo vivo de las personas unidas a Cristo, donde se experimenta que “la vida del hombre está ligada a la vida del otro” (Gn 44,30).
Para una cierta cultura de la Iglesia, parece absurdo decir que el contenido de la oración es la vida como comunión, en la historia pascual del cuerpo de Cristo.
Esto incluye todo el creado en el proceso de la transfiguración a través del amor.
Pero Pablo añade que “aquel que escruta los corazones”, es decir Dios Padre, él escucha los deseos del Espíritu porque estos interceden por nosotros “según el diseño de Dios” (Rm 8,27).
Por esto Orígenes, parafraseándolo un poco, dice que toda oración es escuchada por Dios Padre, porque él escucha la oración del Espíritu Santo.
Si nuestra oración coincide con la suya, se une a la suya, es escuchada, de lo contrario no es escuchada y se corre el riesgo de permanecer abatidos, tristes, deprimidos y de afrontar la vida con mayor agresividad por imponernos a nosotros mismos. Y hoy hay toda una cultura enorme que encuentras a tu disposición para resaltar el propio yo. Pero precisamente la oración hecha en la prueba, en la debilidad, escuchando la voz del Espíritu, abre el camino al don que transfigura.
SEMILLAS es una publicación del Centro Aletti disponible todos los viernes. Cada semana, además del audio de la homilía dominical, estará disponible en el sitio de LIPA un comentario a las lecturas de la Liturgia del Domingo, como así también a las lecturas de la semana.
Pavel meni, da človek, tudi kristjan, trpi skupaj s celotnim stvarstvom. To trpljenje je del prehoda v novo stanje stvarstva.
Gre namreč za »porodne bolečine«, za »rojstvo« stvarstva.
Za Pavla je tudi trpljenje ljudi, ki je usmerjeno v prihodnjo slavo, že del te prihodnje slave, tako kot je začetek velikonočnega tridnevja neločljiv s slavo vstajenja, kjer bo na koncu trpljenje povsem spremenjeno v zmagoslavje podarjenega življenja, kjer bo ljubezen vse preobrazila.
Kot pravi Pavel v Pismu Rimljanom, ne more nihče – ne pogani ne Judje – resnično spremeniti človekovega stanja, stanja slabotnosti, preko katerega smo udeleženi pri vsem ostalem stvarstvu.
Človek je zaznamovan s trpljenjem, krhkostjo, bolečino in predvsem s smrtjo.
Samo Kristus je z darovanjem samega sebe, se pravi z izročitvijo v naše roke, ko smo bili še sovražniki Boga (prim. Rim 5,10) in torej usojeni smrti, samo On, ki je šel preko smrti, je prav zaradi ljubezni, v ljubezni in iz ljubezni, odrešil umrlega človeka in človeka, ki mu je bilo še usojeno umreti.
Samo Kristus je resnično spremenil človekovo stanje, ker nas je spravil z Bogom.
Kristus nas je dosegel in nas naredil deležne podobnosti njegovi smrti (prim. Rim 6,5).
Prav s krstom, kjer nam je dano živeti prehod, podoben njegovi smrti, nam je bilo posredovano novo življenje.
V nas se je zgodila velika novost, dar nas je povsem spremenil: podarjeno nam je bilo novo bivanje (prim. Rim 6,4).
V čem je to novo bivanje?
V Kristusu Jezusu smo postali posinovljeni otroci (prim. Rim 8,15).
V Jezusu Kristusu smo otroci Boga Očeta in deležni njegovega diha, njegovega Svetega Duha.
O vsem tem govorita 6. in 8. poglavje Pisma Rimljanom.
Čeprav še vedno trpimo, po krstu v upanju zremo odrešenje svojega telesa, in sicer prav v podobnosti. Kakor v podobnosti njegovi smrti, tako zremo tudi svoje dokončno odrešenje v podobnosti telesu Vstalega Kristusa (prim. Rim 8,11).
Ljubezen vključuje trpljenje. V z grehom zaznamovani zgodovini je namreč trpljenje del ljubezni. Vendar vodi ven, preko slave Očeta, ki obudi tudi nas, kakor je obudil svojega Sina Kristusa, pravega Boga in pravega človeka, pravi Pavel.
Gre za zelo močno stvar: kakor smo podobni v smrti, tako smo podobni tudi v vstajenju in tam izkušamo veličastvo Očeta, ki je obudil svojega Sina. Izkušamo to moč, to Božje razodevanje.
Navkljub tej veliki novosti, ki nam je bila podarjena, v svoji slabotnosti ne vemo, kako prav moliti. Iz Pavlovega oznanila je razvidno, da je to zelo pomembno, kajti po novosti, ki nam je bila dana s krstom, ne moremo moliti enako kot pred tem darom novosti ali kakor da tega daru sploh ne bi bilo.
Prejeli smo dar novega bivanja in molimo lahko samo tako, da Sveti Duh posreduje za nas z »neizrekljivimi vzdihi«. Pavel pravi: »Prav tako tudi Duh prihaja na pomoč naši slabotnosti« (Rim 8,26). Podobno je dejal pred tem, da smo postali Božji otroci po Svetem Duhu in vcepljeni v Kristusovo telo.
Tega nihče ne more sam, ne Grki z visoko filozofijo, ne Judje z Božjo postavo.
To namreč ni naše delo.
Kot pravi Origen, nas tudi v dialogu z Očetom Sin uči moliti in Duh moli v nas.
Sin nas uči, kako naj se uskladimo z Duhom, ki moli v nas. Duh ne govori sam od sebe, ampak v občestvu s Kristusom in z Očetom (prim. Jn 16,13).
Novost je sinovsko življenje in Sveti Duh nas naredi deležne tega sinovskega življenja v Kristusu.
Molitev je dialog med Očetom in Sinom: sam Kristus nam o tem pričuje.
Isti Duh Kristusa, Božjega Sina, je tisti, ki v nas kliče: »Aba, Oče!« (Gal 4,6).
V Rim 8,15 je rahla različica: »Saj niste prejeli duha suženjstva, da bi spet zapadli v strah, ampak ste prejeli duha posinovljenja, v katerem kličemo: ›Aba, Oče!‹«
Če torej trpimo, če smo slabotni, v preizkušnji, stiski, bolezni, preganjanju, lahko skupaj s celotnim stvarstvom, ki ječi v suženjstvu, hitro začutimo strah, saj se čutimo ogroženi.
Zato molimo in prosimo za nas same, da bi bil rešen naš jaz.
Kot pravi duhovnik Dolindo, hitro začnemo moliti vznemirjeno in prosimo Boga, da bi nas uslišal v naši stiski, kot mi mislimo, da bi nas moral.
Molimo, da bi nas Bog uslišal v tem, kar ga vznemirjeni in prestrašeni prosimo.
Dejansko pa gre za to, da bi svojo misel in željo združili z glasom Duha, ki je v nas in posreduje za nas.
To je povsem nov način molitve.
In to nas naredi podobne Kristusu, nas združi z njim in nas zbere v njem. In naše življenje postane deležno njegovega življenja ter nas usmeri proti dokončnemu cilju, proti polnemu razodetju Očetovega in Sinovega veličastva.
Takšna molitev pa vsebuje nekaj temeljnih elementov.
Naj omenimo dva.
Prvi je ta, da se v vsem, kar je in kar se dogaja, razodeva in uresničuje načrt Boga Očeta, čeprav se takoj ne vidi in ne opazi. V skušnjavi smo namreč, da bi gledali nanj v skladu s svojo željo in svojim razmišljanjem, s tem, kar želimo zase in smo prepričani, da je to Božji načrt.
Po resničnem Božjem načrtu pa smo poklicani, da bi bili zanj »po Jezusu Kristusu njegovi posinovljeni otroci. Takšen je bil blagohotni sklep njegove volje« (Ef 1,5).
Vse se zgodi »po načrtu njega, ki vse uresničuje po sklepu svoje volje« (Ef 1,11).
Nismo poklicani in odrešeni na temelju svojih del, ampak po njegovem načrtu in njegovi milosti.
Ta načrt, ki je načrt ljubezni, je dar, ki nam je dan, da bi mogli živeti v načrtu njegove volje, ki je ljubezen.
Dar je.
Če naša molitev ni usklajena z molitvijo Svetega Duha, je jasno, da bomo doživljali konflikt med svojo in Božjo voljo ter živeli z dvema načinoma razmišljanja in miselnosti. Skušali se bomo okrepiti, si nadeti oklep z močnim utemeljevanjem.
Toda to je zelo huda duhovna napaka. In dobro poznamo stranpoti glede Božje volje.
Sveti Duh pa napolnjuje našo voljo z Očetovim načrtom ljubezni in nam omogoči, da to odkrijemo že uresničeno v Kristusu. Poleg tega nas stori udeležene pri tej uresničitvi Očetovega načrta v Kristusu Jezusu. »Kajti nisem prišel iz nebes, da bi uresničil svojo voljo, ampak voljo tistega, ki me je poslal« (Jn 6,38).
In kakšen je cilj tega izpolnjevanja Očetove volje? Da nas on obudi poslednji dan (prim. Jn 6,40).
Molitev je umetnost poslušnosti. Zato je osvobajanje od nas samih, izkušnja enosti med življenjem in umom, kajti Sveti Duh daje razumeti resnično življenje in kako se uresničuje.
In tu preidemo na drugi element.
Duh posreduje za nas, daje nam odkriti, kako smo stkani v bratstvo. Duh kliče: »Aba, Oče!«; Kristus, Sin Boga Očeta pa nas uči, da je ta »Aba, Oče!« tudi naš Oče.
Duh je Gospod občestva – to je njegov liturgični naziv.
Ne postavlja nas pred ideal občestva, ki naj bi ga dosegli, ampak nam podarja življenje, ki se uresničuje kot občestvo, ker je oblikovano kot ljubezen.
Kot smo videli prejšnjič, lahko hitro skrenemo v nek abstraktni spiritualizem, v intenzivno psihično pobožnjakarstvo, duhovno življenje pa ne pokaže naše organske povezanosti z zemljo, neločljive povezanosti med nami, našim telesom in dobrinami stvarstva. Dejansko uničujemo zemljo.
Tako danes opažamo nek pristop k duhovnosti, kjer skušamo upoštevati Svetega Duha, celo v molitvi, meditaciji, vendar kot posamezniki, vsak osredotočen nase in na svojo poklicanost, ki jo dojemamo kot posamezniki, jo načrtujemo mi sami in smo osredotočeni na svoje težave, na svojo zgodovino – vse to, kar dobro poznamo.
Ko pa nas molitev postavi v odnos z glasom Duha v nas, nas stori za cerkvene osebe.
Molitev naše človeško bivanje postavlja v občestvo Cerkve, vendar ne v smislu popolne napol imperialne institucije, napol državne strukture, ki celo tekmuje z državo in jo presega. Molitev nas postavi občestvo Cerkve kot živo telo oseb, združenih v Kristusu, kjer izkušamo, da je življenje enega povezano z življenjem drugega (prim. 1 Mz 44,30).
Za določeno Cerkveno kulturo se zdi absurdno reči, da je vsebina molitve življenje občestva, v velikonočni zgodovini Kristusovega telesa.
To vključuje celotno stvarstvo, v procesu preobrazbe preko ljubezni.
Pavel pa doda, da »on, ki preiskuje srca«, to je Bog Oče, posluša želje Duha, saj ta posreduje za nas »v skladu z Božjo voljo« (Rim 8,27).
Če nekoliko parafraziramo Origena, ta pove, da Bog Oče usliši vsako molitev, ker posluša molitev Svetega Duha.
Če naša molitev sovpada z njegovo, nas poveže z njegovo molitvijo, je uslišana, drugače pa ni in tvegamo, da ostanemo poklapani, žalostni, potrti in se bolj agresivno soočamo z življenjem, da bi uveljavljali sebe. Danes imamo na voljo ogromno sredstev, da bi poudarili svoj ego. Prav molitev v preizkušnjah in slabotnostih, ko poslušamo Svetega Duha, pa nam odpira pot daru, ki preobraža.
SEMENA je rubrika centra Aletti, ki je na voljo vsak petek ali soboto (v italijanščini že v petek). Vsak teden bo na spletni strani LIPE poleg nedeljske homilije v zvočni obliki (v italijanščini) na voljo tudi poglobitev Božje besede nedeljske ali praznične svete maše.
Prema sv. Pavlu čovjek, a i kršćanin vjernik, trpi skupa sa svim stvorenjem. To je trpljenje dio prijelaza u novo stanje stvorenja.
Naime, radi se o „trudovima“, o „porođaju“ stvorenja.
Za sv. Pavla također patnja ljudi koja usmjerava prema budućoj slavi već je dio te buduće slave, kao što je i početak pashalnog trodnevlja neodvojiv od slave Uskrsnuća, gdje će na koncu patnja biti u potpunosti preobražena u pobjedu darovanog života, gdje će ljubav sve promijeniti.
Prema onome što sv. Pavao tvrdi u ovoj Poslanici Rimljanima, doista nitko –ni pogani niti Židovi– ne može promijeniti čovjekovo stanje, stanje izvjesne slabosti koja nas čini sudionicima svega ostatka stvorenja.
Čovjek je obilježen izvjesnom patnjom, izvjesnom nestalnošću, boli a prije svega smrću.
Samo je Krist, sa darom samoga sebe, to jest predavanjem u naše ruke dok još bijasmo neprijatelji Božji (usp. Rim 5,10), te dakle predani smrti, samo je On, prelazeći u smrt, upravo zbog ljubavi, u ljubavi i po ljubavi, otkupio već mrtvog čovjeka i onoga kojemu je umrijeti.
Samo je Krist uistinu promijenio čovjekovo stanje, jer nas je pomirio s Bogom.
Od Krista smo zahvaćeni i postali sudionici po sličnosti smrti njegovoj (usp. Rim 6,5).
I upravo nam je preko Krštenja, koje nam omogućuje da doživimo prijelaz sličan smrti njegovoj, priopćen novi život.
Dogodila se u nama velika novost, dar koji nas je u potpunosti promijenio: darovan nam je novi život (usp. Rim 6,4).
U čemu se on sastoji?
Postali smo posinjena djeca u Kristu Isusu (usp. 8,15).
U Kristu smo sinovi Boga Oca i sudjelujemo u samom njegovom disanju, u samom njegovom dahu, u samom Duhu Svetomu.
Evo dviju velikih glavea 6. i 8. Poslanice Rimljanima.
Iako se još uvijek pati, nakon Krštenja u nadi promatramo spasenje našega tijela, upravo u sličnosti. Kao što promatramo u sličnosti smrti, na isti način promatramo naše konačno spasenje upravo u sličnosti uskrslom Kristovom tijelu (usp. Rim 8,11).
Ljubav uključuje patnju. Naime, patnja je dio ljubavi unutar povijesti obilježene grijehom. Ali dovodi k izlazu preko slave Oca koji i nas uskrsava, kaže sv. Pavao, onako kako je uskrisio Krista svoga Sina, pravoga Boga i pravoga čovjeka.
Radi se o snažnoj stvari: kao što smo slični u smrti, tako smo slični i u Uskrsnuću i tu kušamo slavu Oca koji je uskrisio svoga Sina. Mi kušamo tu moć, to očitovanje Boga.
Unatoč te velike novosti koja nam je darovana, u našoj slabosti ne znamo kako moliti na prikladan način. Od velike je važnosti, prema Pavlovom Evanđelju, ova tvrdnja, jer kaže da ta novost koja nam je dana preko Krštenja ne može živjeti skupa s načinom moljenja koji je prethodio daru novosti, ili kao da se ovaj dar nije dogodio.
Sa novošću našega novoga života, ne možemo nastaviti tako temeljnu religioznu praksu kao što je molitva, doli počevši od molitve kojom se Duh Sveti zauzima za nas s „neizrecivim uzdasima“. Sv. Pavao kaže: „Tako i Duh potpomaže našu nemoć“ (Rim 8,26). Slično onome što je prije govorio, to jest da smo po Duhu Svetom postali djeca Božja i ucijepljeni u tijelo Kristovo.
To nitko sam ne može napraviti, niti Grci sa uzvišenom filozofijom niti Židovi sa Božjim zakonom.
Ne radi se dakle o nekom našem djelu.
Tako se, također u dijalogu s Ocem, kako kaže Origen, radi o Sinu koji nas uči moliti i o Duhu koji moli u nama.
Sin nas uči kako se uskladiti s Duhom koji moli u nama. Duh ne govori sam od sebe, nego u zajedništvu s Kristom i Ocem (usp. Iv 16,13).
Novost je sinovski život a Duh Sveti je onaj koji nas čini dionicima toga života u Kristu.
Molitva je dijalog između Oca i Sina: to je svjedočanstvo samoga Krista.
Sam Duh Krista, Sina Božjega, jest onaj koji u nama kliče: „Abba! Oče!“ (Gal 4,6).
U Rim 8,15 postoji jedna lagana varijanta: „Ta ne primiste duh robovanja da se opet bojite, nego primiste Duha posinstva u kojem kličemo: ‘Abba! Oče!’“ (Rim 8,15).
Dakle, ako smo u patnji, u slabosti, u kušnji, u nevolji, u bolesti, u progonstvu, skupa sa svim stvorenjem koje uzdiše u ropstvu, onda se s lakoćom prestrašimo, jer osjećamo prijetnju.
Onda se moli zazivajući za nas same, da ja budem spašen.
Često se događa –kako kaže don Dolindo– da mi s lakoćom uniđemo u uznemirenu molitvu, ištući od Boga da slijedi naše zaključke prema kojima u poteškoćama stremimo.
Prosi se od Boga da učini ono što mi, uznemireni i prestrašeni, ištemo.
Naprotiv, radi se o tome da se ujedini naša misao i naša želja sa glasom Duha koji je u nama i zauzima se za nas.
To je apsolutno novo načelo u svijetu molitve.
A to nas čini sličnima Kristu, sjedinjuje nas s njim i sabire u njemu. Naš život postaje sudionikom njegove povijesti i usmjerava nas konačnom epilogu, epilogu potpunog očitovanja slave Oca i Sina.
No moliti na taj način nosi sa sobom određene temeljne elemente.
Spomenimo dva.
Prvi je taj da se, u svemu onome što jest i što se događa očituje, ostvaruje naum Boga Oca, iako je nevidljiv, ne shvaća ga se odmah. Naime, mi smo u napasti da taj njegov naum shvatimo kao nešto što ide skupa s mojom željom koja je sklona onome što ja mislim, onome što ja tražim za sebe, te smo tako uvjereni da je to Božji naum.
Međutim, prema pravom Božjem naumu, On nas „predodredi za posinstvo, za sebe, po Isusu Kristu, dobrohotnošću svoje volje“ (Ef 1,5).
Sve se događa „po naumu Onoga koji sve izvodi po odluci svoje volje“ (Ef 1,11).
Pozvani smo i spašeni ne na temelju naših djela, nego prema njegovu planu i njegovoj milosti.
Taj plan, koji je naum ljubavi, jest dar koji nam je dan kako bismo mogli živjeti unutar nauma njegove volje, koja je ljubav.
To je dar.
Ovdje je očito da ćemo, ako se naša molitva ne uskladi s molitvom Duha Svetoga, živjeti u sukobu između naše volje i volje Božje i sa dva mentaliteta, sa dva mišljenja. I mi ćemo nastojati osnažiti se, tražiti oklop sa izuzetno snažnim promišljanjima.
No to je naprotiv izuzetno teška duhovna pogreška. A dobro poznajemo devijacije glede volje Božje.
Duh Sveti ispunja našu volju sa naumom Očeve ljubavi i otkriva nam taj naum već ostvaren u Kristu. Osim toga, omogućuje nam da sudjelujemo u ostvarenju Očevog naume u Kristu Isusu.
„Jer siđoh s neba ne da vršim svoju volju, nego volju onoga koji me posla“ (Iv 6,38).
A koja je meta tog ispunjavanja volje Očeve? Da nas on uskrisi u posljednji dan (usp. Iv 6,40).
Molitva je umijeće poučljivosti. Zato je oslobođenje od nas samih, ona je iskustvo jedinstva između života i umnosti, jer Duh Sveti nam omogućuje da shvatimo istinski život i kako se on ostvaruje.
Ovdje pođimo dotaknuti drugi element.
Duh se zauzima za nas, otkrivajući nam kako smo utkani u jednu tkaninu bratstva. Duh kliče „Abba! Oče!“ a Krist, Sin Boga Oca, uči nas da taj „Abba! Oče!“ jest i naš Otac.
Duh je Duh zajedništva –to je njegov liturgijski naslov.
Ne stavlja nas pred neki ideal zajedništva kojega treba postići, nego nam dariva život koji se ostvaruje kao zajedništvo, jer je ustanovljen kao ljubav.
Kao što smo vidjeli prošli put, lako je skliznuti u apstraktno duhovnjaštvo, u intenzivno psihološko pobožnjaštvo, ali takav duhovni život ne pokazuje organsku poveznicu između nas i zemlje, neodvojivu poveznicu između nas, našega tijela i dobara stvorenja. Zapravo uništavamo zemlju.
Tako danas vidimo kako postoji cijeli jedan pristup duhovnosti gdje se možda Duha Svetog uzima u obzir čak u molitvi, u razmatranju, ali individualistički, gdje je svatko usredotočen na sebe i svoje vlastito zvanje shvaćeno individualistički, programirano od nas samih, i usredotočeno na vlastite poteškoće, vlastite probleme, vlastitu povijest, sve ono što dobro poznajemo.
Upravo zato što nas stavlja u odnos sa glasom Duha Svetoga unutar nas, molitva od nas čini crkvene osobe.
Molitva je pocrkovljenje ljudskoga života, ne u smislu savršene paraimperijalne institucije, jedne paradržavne strukture koja se čak takmiči sa državom i nadmašuje ju. Molitva je pocrkovljenje ljudskoga života u smislu živoga Tijela osoba ujedinjenih u Kristu, gdje se kuša kako je život jednoga povezan sa životom drugoga (usp. Post 44,30).
Za izvjesnu kulturu Crkve, izgleda apsurdno reći da je sadržaj molitve život kao zajedništvo, u pashalnoj povijesti Kristovog tijela.
To uključuje sve stvorenje, u procesu preobrazbe preko ljubavi.
No sv. Pavao dodaje da „Onaj koji proniče srca“ (Rim 8,27), to jest Bog Otac, sluša želje Duha jer se Duh prema Božjem naumu (usp. Rim 8,27) zauzima za svete.
Zato Origen, parafrazirajući malko, kaže da Bog Otac uslišava svaku molitvu, jer on sluša molitvu Duha Svetoga.
Ako se naša molitva podudara sa njegovom, sjedinjuje s njegovom, uslišana je. U suprotnom nije uslišana i izlažemo se opasnosti da ostanemo obeshrabreni, deprimirani te pristupimo životu s većom agresivnošću kako bi nametnuli sebe. A danas postoji cijela jedna enormna kultura koja ti je na raspolaganje da istakneš svoj ja. No upravo molitva izrečena u kušnjama, u slabostima, osluškujući glas Duha, otvara put daru koji preobražava.
SJEMENJA je rubrika Centra Aletti dostupna svakoga petka. Svakoga tjedna, osim nedjeljne propovijedi u audio obliku, bit će dostupno na web stranici LIPA produbljivanje nedjeljnih ili blagdanskih čitanja euharistijske liturgije
