Approfondimento delle letture della liturgia
Profundización de las lecturas de la liturgia
Poglobitev Božje besede
Produbljivanje liturgijskih tekstova
Pogłębienie czytań liturgicznych
![[SEMI] XVI DOMENICA DEL TEMPO ORDINARIO (Anno B) 2](https://www.edizionilipa.com/wp-content/uploads/2024/07/241-015-2022-Cappella-dei-Salesiani-don-Bosco-a-Poprad-Slovacchia-Buon-pastore-p-2-400x400.jpg "[SEMI] XVI DOMENICA DEL TEMPO ORDINARIO (Anno B) 2")
In questo passo della lettera agli Efesini che abbiamo appena sentito, Paolo mette immediatamente in chiaro che la pace è il testimone innegabile dell’unità: “Egli (Cristo) infatti è la nostra pace, colui che di due ha fatto una sola cosa” (Ef 2,14). La pace senza l’unità non esiste.
Si vive e si sperimenta la pace quando si vive l’unità. Ora, Paolo dice che due sono diventati una sola cosa, cioè sono diventati un’unica realtà. Questo si sperimenta a livello personale quando nella persona non ci sono divisioni e separazioni, ma si vive tutto ciò che si è come una realtà unita. Allo stesso modo, questo si sperimenta anche nella vita dei gruppi, nazionali e internazionali, sociali, culturali, o delle associazioni e delle comunità, quando la forza unitiva muove tutti verso l’unità di una sola cosa, cioè verso l’essere un organismo vivente, un corpo sano e armonico. Questa realtà che ci unisce è Cristo, perciò è lui la nostra pace. Cristo, la sua persona, è il luogo dove la persona sperimenta la propria unità. Ugualmente vale per i gruppi, le comunità, ecc. La pace non può essere opera dell’uomo, per il semplice fatto che l’uomo non è in grado di creare l’unità come un organismo vivente. L’uomo può forse fare l’unità come un sistema imposto, o accettato per convenienza, oppure come un ordine, un regime, che tuttavia per questa coercizione che presuppone, ospita in sé già i fermenti della rivolta.
Questa forza che unisce è la Persona divino-umana di Cristo, l’unica in grado di abbattere, annientare ciò che divideva e separava. L’uomo proprio questo non può fare. Quando prova a farlo, impone un altro principio che in futuro provocherà la divisione. Il muro che divide e separa non è semplicemente un ostacolo, ma scatena una forza negativa, distruttiva, anzi diabolica nel vero senso biblico, cioè una forza che agisce attraverso l’inimicizia. E di questa forza si libera solo chi la accoglie nella propria carne e, facendosi prendere da essa, la distrugge con l’amore con cui accoglie chi da essa è mosso.
Infatti il corpo di Cristo, cioè la sua carne, accoglie questo veleno amando coloro in cui il diavolo ha innestato l’inimicizia. Il loro veleno è la morte, ma proprio morendo Lui attirerà tutti all’unità (cf Gv 12,32) perché Lui stesso è il dono dell’amore del Padre (cf Gv 3,16). Dunque, la forza che unisce è l’amore e Lui è il dono dell’amore. E questo si compie proprio attraverso la morte per amore. È la persona del Figlio di Dio che, facendosi uomo nella sua umanità, abbatte il muro di separazione, manifestando sé stesso come luogo dove l’inimicizia, la forza che si contrappone al Dio amore, cerca di costruire il suo regno disseminando inimicizia. Questa forza del male viene divorata nella sua carne che ha accolto tale forza, dove è bruciata dall’amore. Questo amore è l’amore che Lui vive con il Padre. Infatti, a causa dell’amore filiale e paterno, proprio nella crocifissione, cioè un’apparente vittoria del male, Lui manifesta che nel suo corpo non può esistere nessuna azione di inimicizia. Il suo corpo, la sua carne umana è integralmente vissuta nell’amore e “per riconciliare tutti e due con Dio in un solo corpo per mezzo della croce eliminando in sé stesso l’inimicizia” (Ef 2,16). In Lui l’umanità è realizzata come amore del Dio Padre con il Figlio fattosi uomo.
L’inimicizia come forza opposta al Dio amore si serve di qualcosa che fa da muro, cioè qualcosa che potrebbe sembrare proteggere, e invece divide. Cosa è questo muro? La legge di Mosè.
“Egli ha abolito la Legge fatta dei comandamenti e di precetti per poter creare in sé stesso dei due un solo uomo nuovo” (Ef 2,15).
Questo lui lo fa per mezzo della sua carne cioè per mezzo della sua croce. Con ciò, Lui abroga la Legge compiendola. Lui è il pieno compimento della Legge (cf Mt 5,17).
Chi è in Cristo vive il compimento della Legge e lo vive con Cristo e al modo di Cristo. Il che vuol dire che non è più possibile usare la Legge per affermare sé stessi davanti a Dio e agli uomini, per fare distinzioni che sono in realtà separazioni, chiusure elitarie e cose simili.
Dio ha creato l’uomo dalla terra e dal suo soffio (cf Gen 2,7), ma poi con il peccato l’umanità torna alla sola polvere della terra (cf Gen 3,19). Allora Dio si è scelto un popolo con cui ha stipulato l’alleanza per preparare l’umanità alla sua rinascita, ad una nuova creazione, che è la generazione dell’uomo nuovo. Ora Cristo, in sé stesso, crea dei due un solo uomo nuovo, togliendo ciò che prima poteva separarli. Adesso in Cristo non ci sono due versioni dell’umanità: una religiosa e una pagana. Ora c’è un solo uomo nuovo, perché Cristo “facendo la pace… ha riconciliato tutti e due con Dio in un solo corpo mediante la croce avendo ucciso l’ostilità in sé stesso” (Ef 2,16). Allora, “per mezzo di lui possiamo presentarci gli uni e gli altri al Padre in un solo Spirito” (Ef 2,18). Non esiste più il paganesimo e la religione, ma la fede che accoglie la vita in Cristo, cioè la vita-zoē, la vita trinitaria partecipata all’umanità, che si esprime nella comunione ecclesiale.
L’uomo nuovo è in un solo corpo, che è esattamente il corpo di Cristo: “ora voi siete corpo di Cristo e, ognuno secondo la propria parte, sue membra” (1Cor 12,27).
Dunque il peccato divide e crea l’individuocentrismo, dove ognuno bada a sé stesso e cerca di eliminare l’altro che, tramite l’invidia, potrebbe diventare una minaccia. Infatti “perché sei irritato e perché è abbattuto il tuo volto?” (Gen 4,6). “Dove è Abele tuo fratello? Egli rispose non lo so. Sono forse io il custode di mio fratello?” (Gen 4,9). Infatti Abele non c’è più perché Caino lo ha già eliminato, proprio perché le sue offerte gradite a Dio gli davano tanto fastidio (cf Gen 4,4.8).
Invece, ora sentiamo che, avendo un solo Spirito in Cristo, ci presentiamo l’un l’altro come figli al Padre. E lo Spirito, radunandoci in Cristo, il Figlio amato, ci insegna a dire “Abbà”, a chiamare Dio “papà”.
Ma a questo punto si riapre la domanda: come mai la figliolanza divina alla quale siamo destinati in Cristo, nel suo corpo di unità e di pace, non è la realtà più familiare? Come mai non è l’assoluta priorità della Chiesa? Come mai pian piano abbiamo messo al centro di tutto la dottrina e i precetti – dunque il pensiero e il comportamento –, e in questo modo ci siamo sentiti molto al di sopra degli altri e abbiamo costruito una serie di distinzioni per differenziarci dal mondo? Cristo ha creata l’unità, nella quale, ad esempio, le etnie e le nazionalità non possono essere vissute come inimicizia. Come mai allora nella prima guerra mondiale si combattevano tra di loro popoli cattolici, e magari prima del massacro i preti da una parte e dall’altra celebravano la messa? Già questo rende chiaro che non si vive dell’unità del corpo di Cristo.
Forse tutto questo è avvenuto perché non abbiamo più vissuta la rinascita, e non abbiamo più insegnato e curato come rimanere nella zoē, nella vita filiale. Per non parlare delle invidie e delle gelosie che alimentano facilmente una guerra fratricida anche nella Chiesa contemporanea, dove è evidente che il mondo ha già stravinto. Una volta ci sentivamo totalmente un’altra cosa riguardo al mondo. Poi abbiamo cercato di dominare il mondo imponendo i nostri valori. In seguito è stata la volta di dialogare con il mondo. Ma oggi siamo testimoni di una Chiesa che per una grande parte segue il mondo. Basta vedere come siamo succubi dell’opinione pubblica. E perciò siamo pieni di divisioni, di chiusure, di rabbie, di conflitti, e presi della paura per sé stessi. Come dicono molti, guardando la mentalità e il modo di comportarsi di tanta parte della Chiesa, praticamente non si vede più la differenza con il mondo.
“Ci fu una grande tempesta di vento e le onde si rovesciarono nella barca, tanto che era ormai piena” (Mc 4,37).
Il tentatore sa fingere il soffio, ma in realtà crea una tempesta. E la sua acqua, da fuori, riempie la barca, immagine della Chiesa.
Ma con Cristo siamo totalmente in un’altra situazione. “Io in loro e tu in me, perché siano perfetti nell’unità e il mondo conosca che tu mi hai mandato e che li hai amati come hai amato me” (Gv 17,23). Vivendo l’amore come l’unità, il mondo vedrà e potrà riconoscere. “Da questo tutti sapranno che siete miei discepoli: se avete amore gli uni per gli altri” (Gv 13,35).
SEMI è la rubrica del Centro Aletti disponibile ogni venerdì.
Ogni settimana, oltre all’omelia della domenica in formato audio, sarà disponibile sul sito LIPA un approfondimento delle letture della liturgia eucaristica domenicale o festiva.
En este pasaje de la carta a los Efesios que acabamos de escuchar, Pablo deja claro inmediatamente que la paz es el testimonio innegable de la unidad: «Porque él (Cristo) es nuestra paz, el que de dos ha hecho uno» (Ef 2,14). La paz sin unidad no existe.
Se vive y se experimenta la paz cuando se experimenta la unidad. Ahora bien, Pablo dice que dos se han hecho uno, es decir, que se han convertido en uno. Esto se experimenta a nivel personal cuando no hay divisiones ni separaciones en la persona, sino que se experimenta todo lo que uno es como una sola realidad. Del mismo modo, esto también se experimenta en la vida de grupos, nacionales e internacionales, sociales, culturales, o de asociaciones y comunidades, cuando la fuerza unificadora mueve a todos hacia la unidad de uno, es decir, hacia ser un organismo vivo, un cuerpo sano y armonioso. Esta realidad unificadora es Cristo, por eso Él es nuestra paz. Cristo, su persona, es el lugar donde la persona experimenta su propia unidad. Lo mismo vale para los grupos, las comunidades, etc. La paz no puede ser obra del hombre, por la sencilla razón de que el hombre es incapaz de crear unidad como organismo vivo. El hombre puede tal vez hacer la unidad como un sistema impuesto, o aceptado por conveniencia, o como un orden, un régimen, que, sin embargo, por esa coacción que presupone, ya alberga en sí mismo los fermentos de la revuelta.
Esta fuerza unificadora es la Persona divino-humana de Cristo, la única capaz de romper, de aniquilar lo que dividía y separaba. El hombre no puede hacerlo. Cuando lo intenta, impone otro principio que causará división en el futuro. El muro que divide y separa no es simplemente un obstáculo, sino que desencadena una fuerza negativa, destructiva, incluso diabólica en el verdadero sentido bíblico, es decir, una fuerza que actúa mediante la enemistad. Y sólo quien la acoge en su carne y, dejándose llevar por ella, la destruye con el amor con que acoge a quienes se dejan mover por ella.
Porque el cuerpo de Cristo, es decir, su carne, acoge este veneno amando a aquellos en quienes el diablo ha injertado la enemistad. Su veneno es la muerte, pero precisamente muriendo Él atraerá a todos a la unidad (cf. Jn 12,32), porque Él mismo es el don del amor del Padre (cf. Jn 3,16). Por tanto, la fuerza que une es el amor y Él es el don del amor. Y esto se realiza precisamente mediante la muerte por amor. Es la persona del Hijo de Dios la que, haciéndose hombre en su humanidad, derriba el muro de separación, manifestándose como el lugar donde la enemistad, la fuerza que se opone a Dios-Amor, pretende construir su reino difundiendo la enemistad. Esta fuerza del mal es devorada en su carne, donde es quemada por el amor. Este amor es el que Él vive con el Padre. En efecto, a causa de Su amor filial y paternal, en la misma crucifixión, es decir, aparente victoria del mal, Él manifiesta que en Su cuerpo no puede existir ninguna enemistad. Su cuerpo, su carne humana, se vive íntegramente en el amor y «para reconciliarnos a ambos con Dios en un solo cuerpo mediante la cruz, eliminando en sí mismo la enemistad» (Ef 2,16). En Él, la humanidad se realiza como el amor de Dios Padre con el Hijo hecho hombre.
La enemistad como fuerza opuesta al amor de Dios se sirve de algo que actúa como muro, es decir, de algo que podría parecer que protege, pero que en cambio divide. ¿Cuál es ese muro? La Ley de Moisés.
«Abolió la Ley hecha de mandamientos y preceptos para crear en sí mismo, de los dos, un solo hombre nuevo» (Ef 2,15). Esto lo hace mediante su carne, es decir, mediante su cruz. Con esto, Él abroga la Ley cumpliéndola. Él es el cumplimiento pleno de la Ley (cf. Mt 5,17).
Quien está en Cristo vive el cumplimiento de la Ley y lo vive con Cristo y a la manera de Cristo. Lo que significa que ya no es posible utilizar la Ley para afirmarse ante Dios y ante los hombres, para hacer distinciones que en realidad son separaciones, cerrazones elitistas y cosas por el estilo.
Dios creó al hombre de la tierra y de su aliento (cf. Gn 2,7), pero luego, con el pecado, la humanidad volvió a ser mero polvo de la tierra (cf. Gn 3,19). Entonces Dios eligió un pueblo con el que hizo una alianza para preparar a la humanidad a su renacimiento, a una nueva creación, que es la generación del hombre nuevo. Ahora Cristo, en sí mismo, crea de los dos un solo hombre nuevo, eliminando lo que antes podía separarlos.
Ahora en Cristo no hay dos versiones de la humanidad: una religiosa y otra pagana. Ahora hay un solo hombre nuevo, porque Cristo «haciendo la paz… ha reconciliado a ambos con Dios en un solo cuerpo mediante la cruz, habiendo matado en sí mismo la enemistad» (Ef 2,16). Entonces, «por medio de él podemos presentarnos unos a otros al Padre en un mismo Espíritu» (Ef 2,18). Ya no hay paganismo y religión, sino fe que acoge la vida en Cristo, es decir, la vida-zoē, la vida trinitaria compartida con la humanidad, que se expresa en la comunión eclesial.
El hombre nuevo está en un solo cuerpo, que es precisamente el cuerpo de Cristo: «ahora vosotros sois el cuerpo de Cristo y, cada uno según su parte, sus miembros» (1 Co 12,27).
Así, el pecado divide y crea el individuocentrismo, donde cada uno mira por sí mismo y trata de eliminar al otro que, por envidia, podría convertirse en una amenaza. Porque «¿por qué te enfadas y por qué tienes el semblante abatido?» (Gn 4,6). «¿Dónde está Abel tu hermano? Respondió: No lo sé. ¿Soy yo acaso guarda de mi hermano?» (Gn 4,9). De hecho, Abel ya no está porque Caín ya lo ha eliminado, precisamente porque sus ofrendas agradables a Dios le molestaban mucho (cf. Gn 4,4.8).
En cambio, ahora sentimos que, teniendo un solo Espíritu en Cristo, nos presentamos unos a otros como hijos al Padre. Y el Espíritu, reuniéndonos en Cristo, el Hijo amado, nos enseña a decir «Abba», a llamar a Dios «papá».
Pero en este punto surge de nuevo la pregunta: ¿cómo es que la filiación divina a la que estamos destinados en Cristo, en su cuerpo de unidad y de paz, no es la realidad más familiar? ¿Cómo es que no es la prioridad absoluta de la Iglesia? ¿Cómo es que, poco a poco, hemos ido colocando la doctrina y los preceptos -por tanto, el pensamiento y el comportamiento- en el centro de todo y, de este modo, nos hemos sentido muy por encima de los demás y hemos construido una serie de distinciones para diferenciarnos del mundo? Cristo creó la unidad, en la que, por ejemplo, las etnias y las nacionalidades no pueden experimentarse como enemistad. ¿Cómo es posible entonces que en la Primera Guerra Mundial los pueblos católicos lucharan entre sí, y que quizás antes de la masacre los sacerdotes de un bando y del otro celebraran misa? Esto ya deja claro que no se vive de la unidad del cuerpo de Cristo.
Tal vez todo esto sucedió porque ya no vivimos el renacimiento, y ya no enseñamos ni cuidamos cómo permanecer en el zoē, en la vida filial. Por no hablar de las envidias y los celos que alimentan fácilmente la guerra fratricida incluso en la Iglesia contemporánea, donde está claro que el mundo ya ha ganado. Antes sentíamos el mundo de otra manera. Entonces intentamos dominar el mundo imponiendo nuestros valores. Luego nos tocó dialogar con el mundo. Pero hoy asistimos a una Iglesia que en gran parte sigue al mundo. Basta ver cómo estamos supeditados a la opinión pública. Y así estamos llenos de divisiones, cerrazones, enfados, conflictos, y atrapados en el miedo por nosotros mismos. Como dicen muchos, viendo la mentalidad y la forma de comportarse de gran parte de la Iglesia, prácticamente ya no se ve la diferencia con el mundo.
«Hubo una gran tempestad de viento, y las olas revolcaban la barca, de modo que ya estaba llena» (Mc 4,37). El tentador sabe fingir el soplo, pero en realidad crea una tempestad. Y su agua, desde fuera, llena la barca, imagen de la Iglesia.
Pero con Cristo estamos totalmente en otra situación. «Yo en ellos y tú en mí, para que sean perfectos en la unidad y para que el mundo sepa que tú me has enviado y que los has amado a ellos como me has amado a mí» (Jn 17,23). Viviendo el amor como unidad, el mundo verá y podrá reconocer. «En esto conocerán todos que sois mis discípulos: si os tenéis amor los unos a los otros» (Jn 13,35).
SEMILLAS es una publicación del Centro Aletti disponible todos los viernes. Cada semana, además del audio de la homilía dominical, estará disponible en el sitio de LIPA un comentario a las lecturas de la Liturgia del Domingo, como así también a las lecturas de la semana.
V odlomku iz Pisma Efežanom, ki smo ga pravkar slišali, Pavel takoj pojasni, da je mir nesporna priča edinosti: »Kajti on (Kristus) je naš mir, on, ki je iz obeh napravil eno« (Ef 2,14). Mir brez edinosti ne obstaja.
Človek živi in doživlja mir, ko živi v edinosti. Pavel pravi, da sta dva postala eno, to je, da sta postala ena sama stvar. Na osebni ravni človek to doživlja, ko v njem ni delitev in ločitev, ampak vse to, kar je, doživlja kot eno resničnost. Podobno doživljamo to tudi v življenju skupin: narodnih in mednarodnih, socialnih in kulturnih, v združenjih in skupnostih, ko združevalna sila vse usmerja k edinosti ene same stvarnosti, to je k temu, da bi bili živ organizem, zdravo in harmonično telo. Ta združevalna resničnost je Kristus, zato je on naš mir. Kristus, njegova oseba, je kraj, kjer človek doživlja svojo edinost. Enako velja za skupine, skupnosti itd. Mir ne more biti človekovo delo, in sicer iz preprostega razloga, ker človek ni sposoben ustvarjati edinosti kot živega organizma. Človek morda lahko naredi edinost kot sistem, ki je vsiljen ali sprejet zaradi ugodnosti, oziroma kot red ali režim, ki pa zaradi prisile, ki jo predpostavlja, že prebuja upor.
Moč, ki združuje, je bogo-človeška Oseba Kristusa, ki je edina zmogla zrušiti, izničiti, kar je delilo in ločevalo. Tega človek ne more. Ko poskuša to storiti, vsiljuje drugo načelo, ki bo v prihodnosti povzročalo delitve. Zid, ki deli in ločuje, ni zgolj ovira, ampak sproži negativno, uničevalno, pravzaprav diabolično silo v pravem svetopisemskem pomenu, to je silo, ki deluje s sovražnostjo. Te sile se osvobodi samo, kdor jo sprejme v svoje telo in jo uniči z ljubeznijo, s katero sprejme človeka, ki je pod vplivom te sile.
Kristusovo telo, to je njegovo meso, sprejme ta strup tako, da ljubi tiste, v katere je hudič vcepil sovraštvo. Njihov strup je smrt, vendar bo On, prav takrat, ko bo umiral, vse pritegnil k edinosti (prim. Jn 12,32), kajti On sam je dar Očetove ljubezni (prim. Jn 3,16). Sila, ki združuje, je torej ljubezen in On je dar ljubezni. To pa se uresničuje prav preko smrti iz ljubezni. Oseba Božjega Sina, ki je postal človek, poruši zid ločitve, tako da razodene sebe kot prostor, v katerem skuša sovraštvo, moč, ki se zoperstavlja Bogu ljubezni graditi svoje kraljestvo s širjenjem sovraštva. To silo zla je sprejelo njegovo meso in jo uničilo v ljubezni. To je ljubezen, ki jo On živi z Očetom. Zaradi sinovske in očetovske ljubezni prav v križanju, to je v navidezni zmagi zla, On razodene, da v njegovem telesu ne more biti nobenega dejanja sovraštva. Njegovo telo, njegovo človeško meso do zadnjega vlakna živi ljubezen in je »po križu spravil oba z Bogom v enem telesu, ko je v svoji osebi ubil sovraštvo« (Ef 2,16). V njem je človeškost uresničena kot ljubezen Boga Očeta do Sina, ki je postal človek.
Sovraštvo kot sila, ki nasprotuje Bogu ljubezni, se poslužuje nečesa, ki je kot stena pregrade, to je nečesa, za kar se zdi, da bi lahko zaščitilo, a namesto tega deli. Kaj je ta stena pregrade? Mojzesova postava.
»On je odpravil postavo zapovedi v predpisih, da bi v sebi iz dveh ustvaril enega, novega človeka« (Ef 2,15).
To je storil v svojem mesu, to je s svojim križem. S tem, ko izpolni Postavo, jo razveljavi. On je popolna izpolnitev Postave (prim. Mt 5,17).
Kdor je v Kristusu, izpolnjuje Postavo in to živi s Kristusom in na Kristusov način. To pomeni, da ne more več uporabljati Postave za uveljavljanje samega sebe pred Bogom in pred ljudmi, za ustvarjanje razlik, ki so v resnici delitve, elitistične zaprtosti in podobno.
Bog je ustvaril človeka iz zemlje in svojega diha (prim. 1 Mz 2,7), toda z grehom se je človeštvo vrnilo zgolj v prah zemlje (prim. 1 Mz 3,19). Tedaj je Bog izbral ljudstvo, s katerim je sklenil zavezo, da bi pripravil človeštvo za prerojenje, za novo stvarjenje, ki je rojstvo novega človeka. Kristus pa je v sebi iz dveh naredil enega samega, novega človeka, ko je odstranil, kar ju je prej ločevalo. V Kristusu sedaj ni več dveh izdaj človeškosti: religiozne in poganske. Sedaj je en sam novi človek, kajti Kristus »je vzpostavil mir in po križu spravil oba z Bogom v enem telesu, ko je v svoji osebi ubil sovraštvo (Ef 2,16). »Kajti po njem imamo oboji dostop k Očetu v enem Duhu« (Ef 2,18). Ni več poganstva in religije, ampak vera, ki sprejme življenje v Kristusu, to je življenje-zoē, trinitarično življenje, ki ga je deležno človeštvo in se izraža v cerkvenem občestvu.
Novi človek je v enem samem telesu, ki je Kristusovo telo: »Vi pa ste Kristusovo telo in vsak zase del telesa« (1 Kor 12,27).
Greh torej razdvaja in ustvarja zagledanost vase, kjer vsak gleda le nase in skuša odpraviti drugega, ki bi zaradi zavisti lahko postal grožnja. Namreč »zakaj se jeziš in zakaj ti je upadel obraz?« (1 Mz 4,6). »›Kje je tvoj brat Abel?‹« Odvrnil je: »›Ne vem. Sem mar jaz varuh svojega brata?‹« (1 Mz 4,9). Abela ni več, kajti Kajn ga je že izločil, ker so ga tako motile njegove daritve, ki so bile Bogu všeč (prim. 1 Mz 4,4.8).
Zdaj pa slišimo, da imamo enega Duha v Kristusu in se drug drugemu predstavimo kot Očetovi sinovi. In Sveti Duh, ki nas zbira v Kristusu, ljubljenem Sinu, nas uči izgovarjati »Aba«, Boga imenovati »očka«.
Toda na tej točki se znova odpre vprašanje: kako to, da nam božje sinovstvo, h kateremu smo poklicani v Kristusu, v njegovem telesu edinosti in miru, ni bolj domače? Kako to, da ni absolutna prioriteta Cerkve? Kako to, da smo počasi postavili v središče vsega nauk in predpise – torej mišljenje in obnašanje –, in se na ta način čutili zelo nad drugimi ter ustvarili vrsto razlik, da bi se ločili od sveta? Kristus je ustvaril edinost, v kateri, na primer, etničnosti in narodnosti ne moremo živeti kot sovraštvo. Kako je torej mogoče, da so se v prvi svetovni vojni katoliški narodi borili drug proti drugemu, in so morda pred pokolom na eni in drugi strani duhovniki obhajali sv. mašo? Že samo to pokaže, da niso živeli edinosti Kristusovega telesa.
Morda je prišlo do tega, ker nismo več živeli prerojenja in nismo več učili in skrbeli, kako ostati v sinovskem življenju, v zoē. Da niti ne govorimo o nevoščljivosti in zavisti, ki tudi v sodobni Cerkvi zlahka podpihujeta bratomorno vojno, kjer je očitno, da je svet že zmagal. Nekdaj smo se v odnosu do sveta doživljali kot nekaj povsem drugega. Potem pa smo skušali nadvladati svet z vsiljevanjem naših vrednot. Nadalje smo se obrnili k dialogu s svetom. Danes pa smo priče, da Cerkev v veliki meri sledi svetu. Dovolj je videti, kako smo podvrženi javnemu mnenju. Zato smo polni ločitev, zaprtosti, jeze, konfliktov in ujeti v strah zase. Kot pravijo mnogi ob pogledu na miselnost in način obnašanja velikega dela Cerkve, praktično ni več videti razlike s svetom.
»Nastal je velik vihar in valovi so pljuskali v čoln, tako da je bil že poln vode« (Mr 4,37).
Skušnjavec zna ponarejati dih, v resnici pa povzroči nevihto. In njegova voda od zunaj napolni čoln, ki je podoba Cerkve.
S Kristusom pa smo v popolnoma drugačni situaciji. »Jaz v njih in ti v meni, da bi bili popolnoma eno. Naj svet spozna, da si me ti poslal in da si jih ljubil, kakor si ljubil mene« (Jn 17,23). Ko živimo ljubezen kot edinost, svet to vidi in lahko prepozna. »Po tem bodo vsi spoznali, da ste moji učenci, če boste med seboj imeli ljubezen« (Jn 13,35)
SEMENA je rubrika Centra Aletti, ki je na voljo vsak petek.
Vsak teden je na spletni strani LIPE poleg nedeljske homilije v zvočni obliki (v italijanščini) na voljo tudi poglobitev Božje besede nedeljske ali praznične svete maše.
U odlomku iz poslanice Efežanima koji smo upravo čuli, Pavao odmah pojašnjava da je mir nepobitno svjedočanstvo jedinstva: „Doista, on (Krist) je mir naš, on koji od dvoga učini jedno“ (Ef 2,14). Nema mira bez jedinstva.
Čovjek živi i doživljava mir kada živi u jedinstvu. Pavao kaže da je dvoje postalo jedno, to jest postali su jedna jedina stvarnost. Na osobnoj razini čovjek to doživljava kada u njemu nema podjela i odvajanja, nego sve ono što on jest živi kao ujedinjenu stvarnost. To na isti način doživljavamo i u životu skupina, nacionalnih i međunarodnih, društvenih, kulturalnih, u udrugama i zajednicama, kada ujedinjujuća sila usmjerava svakoga prema jedinstvu samo jedne stvarnosti, odnosno prema tome da budemo živi organizam, zdravo i harmonično tijelo. Ta stvarnost koja nas sjedinjuje jest Krist, zato je on naš mir. Krist, njegova osoba, mjesto je gdje osoba doživljava svoje jedinstvo. Isto vrijedi i za grupe, zajednice itd. Mir ne može biti djelo čovjeka, iz jednostavnog razloga što čovjek nije u stanju postići jedinstvo kao živi organizam. Čovjek možda može postići jedinstvo kao nametnuti sustav, ili prihvaćen radi pogodnosti, ili kao poredak, režim, koji pak, zbog prisile koju pretpostavlja, već izaziva bunt.
Moć koja sjedinjuje je bogo-čovječanska Kristova Osoba, jedina koja je u stanju srušiti i uništiti ono što je dijelilo i razdvajalo. Čovjek to nije u stanju učiniti. Kad to pokuša učiniti, nameće jedno drugo načelo koje će izazvati podjele u budućnosti. Pregrada koja dijeli i razdvaja nije samo prepreka, već oslobađa negativnu, destruktivnu, zapravo đavolsku silu u pravom biblijskom smislu, odnosno silu koja djeluje kroz neprijateljstvo. Od te sile se oslobađa samo onaj koji je prihvati u svoje tijelo i uništi s ljubavlju kojom prihvaća onoga koji je pod utjecajem te sile.
Kristovo tijelo prihvaća taj otrov ljubeći one u koje je đavao usadio neprijateljstvo. Njihov je otrov smrt, ali On će, upravo kad bude umirao, sve privući k jedinstvu (usp. Iv 12,32), jer je On sam dar Očeve ljubavi (usp. Iv 3,16). Dakle, sila koja ujedinjuje jest ljubav, a On je dar ljubavi. A to se ostvaruje upravo kroz smrt iz ljubavi. Osoba Sina Božjega, postajući čovjekom, u svome čovještvu razara pregradu razdvojnicu, očitujući samog sebe kao mjesto gdje neprijateljstvo, sila koja se suprotstavlja Bogu ljubavi, pokušava izgraditi svoje kraljevstvo šireći neprijateljstvo. Tu je silu zla prihvatilo njegovo tijelo i uništilo ju u ljubavi. To je ljubav koju On živi s Ocem. Naime, zbog sinovske i očinske ljubavi, upravo u razapinjanju, odnosno prividnoj pobjedi zla, On pokazuje da u njegovu tijelu ne može postojati nikakvo djelovanje neprijateljstva. Njegovo ljudsko tijelo u svakom svom djeliću živi ljubav „te obojicu u jednome Tijelu izmiri s Bogom po križu, ubivši u sebi neprijateljstvo“ (Ef 2,16). U njemu je čovještvo ostvareno kao ljubav Boga Oca prema Sinu koji je postao čovjekom.
Neprijateljstvo kao sila suprotstavljena Bogu ljubavi koristi nešto što je kao pregrada, odnosno nešto što bi moglo naizgled štititi, a umjesto toga dijeli. Što je ta pregrada? Mojsijev zakon.
„Zakon zàpovijedi s propisima obeskrijepi da u sebi, uspostavljajući mir, od dvojice sazda jednoga novog čovjeka“ (Ef 2,15).
On to čini u svom tijelu, odnosno svojim križem. Time On dokida Zakon ispunjavajući ga. On je potpuno ispunjenje Zakona (usp. Mt 5,17).
Tko je u Kristu, ispunjava Zakona i živi ga s Kristom i na Kristov način. To znači da više nije moguće koristiti Zakon za vlastitu afirmaciju pred Bogom i ljudima, za stvaranje razlikovanja koja su zapravo podjele, elitistička zatvaranja i slično.
Bog je stvorio čovjeka od zemlje i svoga daha (usp. Post 2,7), ali se potom s grijehom čovječanstvo vraća u prah zemaljski (usp. Post 3,19). Tada je Bog odabrao narod s kojim je sklopio savez kako bi pripremio čovječanstvo za njegovo preporođenje, za novo stvaranje, koje je rađanje novog čovjeka. Sada Krist, u sebi, stvara od dvojice samo jednog novog čovjeka, uklanjajući ono što ih je prije razdvajalo. U Kristu više ne postoje dva izdanja čovječanstva: religiozno i pogansko. Sada postoji samo jedan novi čovjek, jer Krist „obojicu u jednome Tijelu izmiri s Bogom po križu, ubivši u sebi neprijateljstvo“ (Ef 2,16). „Po njemu jedni i drugi u jednome Duhu imamo pristup Ocu“ (Ef 2,18). Ne postoji više poganstvo i religija, nego vjera koja prihvaća život u Kristu, odnosno život-zoē, trojstveni život u kojem čovještvo sudjeluje, a koji se izražava u crkvenom zajedništvu.
Novi čovjek je u samo jednom tijelu, koje je tijelo Kristovo: „A vi ste tijelo Kristovo i, pojedinačno, udovi“ (1Kor 12,27).
Grijeh dakle razdvaja i stvara usredotočenost na sebe, gdje svatko gleda samo na sebe i pokušava eliminirati drugoga koji bi zbog zavisti mogao postati prijetnja. Naime, „Zašto si ljut? Zašto ti je lice namrgođeno?“ (Post 4,6). „‘Gdje ti je brat Abel?’ ‘Ne znam’, odgovori. ‘Zar sam ja čuvar brata svoga?’“ (Post 4,9). Abela više nema jer ga je Kajin već eliminirao, upravo zato što su mu njegovi prinosi, koji su se Bogu svidjeli, toliko smetali (usp. Post 4,4.8).
Sada osjećamo da, imajući samo jedan Duh u Kristu, predstavljamo jedan drugoga kao sinove Ocu. A Duh, okupljajući nas u Kristu, ljubljenom Sinu, uči nas reći „Abba!“, zvati Boga „tata!“.
Ali tada se ponovno otvara pitanje: kako to da nam Božje sinovstvo, na koje smo pozvani u Kristu, u njegovu tijelu jedinstva i mira, nije familijarnija stvarnost? Kako to da ono nije apsolutni prioritet Crkve? Kako to da smo postupno stavili nauk i propise – dakle mišljenje i ponašanje – u središte svega, i na taj se način osjećali puno superiornijima od drugih te stvorili niz kriterija kako bismo se razlikovali od svijeta? Krist je stvorio jedinstvo, u kojem se, primjerice, etničke skupine i narodnosti ne mogu doživljavati kao neprijateljstvo. Kako je onda moguće da su u prvom svjetskom ratu katolički narodi ratovali jedni protiv drugih, a možda su prije pokolja svećenici s obje strane slavili sv. misu? Već to jasno pokazuje da nisu živjeli jedinstvo tijela Kristova.
Možda se sve to dogodilo jer više nismo živjeli preporođenje, i nismo više učili i brinuli se o tome kako ostati u sinovskom životu, u zoē. A da ne govorimo o zavisti i ljubomori koje i u suvremenoj Crkvi s lakoćom raspiruju bratoubilački rat, gdje je očito da je svijet već nadmoćno pobijedio. Nekoć smo se osjećali sasvim drugačije u odnosu na svijet. Potom smo pokušali dominirati svijetom nametanjem svojih vrijednosti. Nakon toga smo se okrenuli dijalogu sa svijetom. Danas smo pak svjedoci da Crkva u dobroj mjeri slijedi svijet. Dovoljno je pogledati kako smo podložni javnom mnijenju. Zato smo puni podjela, zatvorenosti, ljutnji, sukoba i obuzeti strahom za sebe. Kako mnogi kažu, promatrajući mentalitet i način ponašanja velikog dijela Crkve, praktički se više ne vidi razlika u odnosu na svijet.
„Najednom nasta žestoka oluja, na lađu navale valovi te su je već gotovo napunili“ (Mk 4,37).
Napasnik zna odglumiti dah, ali zapravo izaziva oluju. A njegova voda izvana puni lađu, koja je slika Crkve.
S Kristom smo pak u sasvim drugoj situaciji. „Ja u njima i ti u meni, da tako budu savršeno jedno da svijet upozna da si me ti poslao i ljubio njih kao što si mene ljubio“ (Iv 17,23). Kad živimo ljubav kao jedinstvo, svijet to vidi i može prepoznati. „Po ovom će svi znati da ste moji učenici: ako budete imali ljubavi jedni za druge“ (Iv 13,35).
SJEMENJA je rubrika Centra Aletti dostupna svakoga petka. Svakoga tjedna, osim nedjeljne propovijedi u audio obliku, bit će dostupno na web stranici LIPA produbljivanje nedjeljnih ili blagdanskih čitanja euharistijske liturgije
We fragmencie Listu do Efezjan, który właśnie usłyszeliśmy, Paweł natychmiast wyjaśnia, że pokój jest niezaprzeczalnym świadectwem jedności: „On bowiem jest naszym pokojem.
On, który obie części [ludzkości] uczynił jednością” (Ef 2, 14). Pokój bez jedności nie istnieje.
Człowiek żyje i doświadcza pokoju, gdy doświadcza jedności. Paweł mówi, że dwie części stały się jednym, to znaczy, że stały się jedną rzeczywistością. Jest to doświadczane na poziomie osobistym, gdy nie ma podziałów i separacji w osobie, ale doświadcza się wszystkiego, czym się jest, jako jednej rzeczywistości. Podobnie doświadcza się tego również w życiu grup – narodowych i międzynarodowych, społecznych, kulturowych lub stowarzyszeń i wspólnot – kiedy jednocząca siła porusza wszystkich w kierunku jedności, to znaczy w kierunku bycia żywym organizmem, zdrowym i harmonijnym ciałem.
Tą rzeczywistością, która nas jednoczy, jest Chrystus, dlatego On jest naszym pokojem. Chrystus, Jego osoba, jest miejscem, w którym człowiek doświadcza własnej jedności. To samo dotyczy grup, wspólnot itd. Pokój nie może być dziełem człowieka z tego prostego powodu, że człowiek nie jest w stanie stworzyć jedności jako żywy organizm. Człowiek być może jest w stanie stworzyć jedność jako narzucony system, zaakceptowany dla wygody lub jako porządek, reżim, który jednak z powodu przymusu, jaki zakłada, już zawiera w sobie ferment buntu.
Tą jednoczącą siłą jest bosko-ludzka Osoba Chrystusa, jedyna zdolna do rozbicia, unicestwienia tego, co dzieli i rozdziela. Człowiek po prostu nie może tego zrobić. Kiedy próbuje to zrobić, narzuca inną zasadę, która spowoduje podział w przyszłości. Mur, który dzieli i oddziela, nie jest po prostu przeszkodą, ale wyzwala negatywną, destrukcyjną, wręcz diaboliczną siłę w prawdziwym biblijnym sensie, to znaczy siłę, która działa poprzez wrogość.
Od tej siły jest wolny tylko ten, kto przyjmuje ją w swoim własnym ciele i pozwalając się wziąć przez nią, niszczy ją z miłością, z jaką przyjmuje tych, którzy są przez tę destrukcyjną siłę poruszani.
Ciało Chrystusa, to znaczy Jego ciało, przyjmuje tę truciznę, kochając tych, w których diabeł zaszczepił wrogość. Ich trucizną jest śmierć, ale właśnie umierając, Chrystus pociągnie wszystkich do jedności (por. J 12, 32), ponieważ On sam jest darem miłości Ojca (por. J 3, 16). Dlatego siłą, która jednoczy, jest miłość, a On jest darem miłości. I to właśnie wypełnia się poprzez śmierć z miłości.
To osoba Syna Bożego, który stając się człowiekiem w swoim człowieczeństwie, burzy mur oddzielenia, objawiając się jako miejsce, w którym wrogość, siła, która sprzeciwia się miłości Boga, stara się zbudować swoje królestwo poprzez szerzenie wrogości. Ta siła zła zostaje pochłonięta w Jego ciele, gdzie zostaje spalona przez miłość. Ta miłość jest miłością, którą Chrystus żyje z Ojcem. W rzeczywistości, ze względu na synowską i ojcowską miłość, właśnie w ukrzyżowaniu, czyli pozornym zwycięstwie zła, objawia On, że w Jego ciele nie może być działania wrogości. Jego ciało, Jego ludzkie ciało jest integralnie przeżywane w miłości, aby „[w ten sposób] jednych, jak i drugich znów pojednać z Bogiem w jednym Ciele przez krzyż, w sobie zadawszy śmierć wrogości” (Ef 2, 16).
W Nim człowieczeństwo urzeczywistnia się jako miłość Boga Ojca do Syna, który stał się człowiekiem.
Wrogość jako siła przeciwstawiająca się miłości Boga wykorzystuje coś, co działa jak mur, to znaczy coś, co może wydawać się chronić, ale zamiast tego dzieli. Czym jest ten mur? To Prawo Mojżeszowe.
„Pozbawił On mocy Prawo przykazań, wyrażone w zarządzeniach,
aby z dwóch [rodzajów ludzi] stworzyć w sobie jednego nowego człowieka” (Ef 2, 15).
Czyni to przez Swoje ciało, to znaczy przez Swój krzyż. W ten sposób znosi Prawo, wypełniając je. On jest pełnym wypełnieniem Prawa (por. Mt 5, 17).
Ten, kto jest w Chrystusie, żyje wypełnieniem Prawa i żyje nim z Chrystusem i na sposób Chrystusa. Oznacza to, że nie jest już możliwe wykorzystywanie Prawa, aby bronić się przed Bogiem i ludźmi, aby dokonywać rozróżnień, które w rzeczywistości są separacjami, elitarnymi zamknięciami czy czymś podobnym.
Bóg stworzył człowieka z ziemi i ze swojego tchnienia (por. Rdz 2, 7), ale wraz z grzechem ludzkość powróciła do zwykłego prochu ziemi (por. Rdz 3,19). Następnie Bóg wybrał lud, z którym zawarł przymierze, aby przygotować ludzkość do odrodzenia, do nowego stworzenia, które jest pokoleniem nowego człowieka. Teraz Chrystus, w sobie samym, tworzy z nich dwóch jednego nowego człowieka, usuwając to, co wcześniej mogło ich rozdzielać.
Teraz w Chrystusie nie ma dwóch wersji ludzkości: jedna religijna, a druga pogańska. Teraz jest tylko jeden nowy człowiek, ponieważ Chrystus „czyniąc pokój… pojednał nas obu z Bogiem w jednym ciele przez krzyż, zgładziwszy wrogość w sobie samym” (por. Ef 2, 16). Następnie „przez Niego jedni i drudzy w jednym Duchu mamy przystęp do Ojca” (Ef 2, 18). Nie ma już pogaństwa i religii, ale wiara, która przyjmuje życie w Chrystusie, to znaczy życie-zoē, życie trynitarne dzielone z ludzkością, które wyraża się w komunii eklezjalnej.
Nowy człowiek znajduje się w jednym ciele, które jest dokładnie ciałem Chrystusa: „Wy przeto jesteście Ciałem Chrystusa i poszczególnymi członkami” (1 Kor 12, 27).
Tak więc grzech dzieli i tworzy indywidualizm, w którym każdy troszczy się o siebie i próbuje wyeliminować innych, którzy przez zazdrość mogą stać się zagrożeniem. „Dlaczego jesteś smutny i dlaczego twarz twoja jest ponura? (Rdz 4, 6). „«Gdzie jest brat twój, Abel?» On odpowiedział: «Nie wiem. Czyż jestem stróżem brata mego?»” (Rdz 4, 9). W rzeczywistości Abla już nie ma, ponieważ Kain już go wyeliminował, właśnie dlatego, że jego ofiary miłe Bogu tak bardzo mu przeszkadzały (por. Rdz 4,4. 8).
Teraz natomiast czujemy, że mając jednego Ducha w Chrystusie, przedstawiamy się nawzajem Ojcu jako synowie. A Duch, gromadząc nas w Chrystusie, umiłowanym Synu, uczy nas mówić „Abba”, uczy nas nazywać Boga „Tatą”.
Ale w tym momencie ponownie pojawia się pytanie: dlaczego boskie synostwo, do którego jesteśmy przeznaczeni w Chrystusie, w Jego ciele jedności i pokoju, nie jest najbardziej znaną rzeczywistością? Jak to się dzieje, że nie jest ono absolutnym priorytetem Kościoła? Jak to się stało, że stopniowo umieściliśmy doktrynę i nakazy – a więc myślenie i zachowanie – w centrum wszystkiego i w ten sposób poczuliśmy, że jesteśmy daleko ponad innymi i zbudowaliśmy szereg rozróżnień, aby odróżnić się od świata?
Chrystus stworzył jedność, w której, na przykład, etniczność i narodowość nie mogą być doświadczane jako wrogość. Jak to się więc stało, że podczas pierwszej wojny światowej narody katolickie walczyły ze sobą, a być może przed masakrą księża z jednej i drugiej strony odprawiali mszę? Już samo to jasno pokazuje, że nie żyje się jednością Ciała Chrystusa.
Być może wszystko to stało się dlatego, że nie żyliśmy już ponownym narodzeniem, nie uczyliśmy i nie troszczyliśmy się o to, jak pozostać w zoē, w synowskim życiu. Nie wspominając już o zawiści i zazdrości, które łatwo podsycają bratobójczą wojnę nawet we współczesnym Kościele, gdzie jest jasne, że świat już wygrał. Kiedyś mieliśmy zupełnie inny stosunek do świata. Potem próbowaliśmy zdominować świat, narzucając mu nasze wartości.
Następnie przyszła kolej na dialog ze światem. Ale dziś jesteśmy świadkami Kościoła, który w dużej mierze podąża za światem. Wystarczy zobaczyć, jak ulegamy opinii publicznej. I tak jesteśmy pełni podziałów, zamknięcia, gniewu, konfliktów i uwikłani w strach o nas samych. Jak mówi wiele osób, patrząc na mentalność i sposób, w jaki zachowuje się tak duża część Kościoła, praktycznie nie widać już różnicy ze światem.
„Naraz zerwał się gwałtowny wicher. Fale biły w łódź, tak że łódź już się napełniała” (Mk 4, 37).
Kusiciel wie, jak udawać powiew, ale w rzeczywistości wywołuje burzę. A jego woda z zewnątrz wypełnia łódź, obraz Kościoła.
Ale z Chrystusem jesteśmy w zupełnie innej sytuacji. „Ja w nich, a Ty we Mnie! Oby się tak zespolili w jedno, aby świat poznał, żeś Ty Mnie posłał i żeś Ty ich umiłował tak, jak Mnie umiłowałeś” (J 17, 23). Żyjąc miłością jako jednością, świat to zobaczy i będzie mógł rozpoznać. „Po tym wszyscy poznają, żeście uczniami moimi, jeśli będziecie się wzajemnie miłowali” (J 13, 35).
ZIARNA są rubryką Centro Aletti udostępnianą każdego piątku. Każdego tygodnia, oprócz homilii niedzielnej w formie audio, na stronie LIPA będzie do dyspozycji pogłębienie czytań liturgicznych z eucharystii niedzielnej bądź świątecznej
