Approfondimento delle letture della liturgia
Profundización de las lecturas de la liturgia
Poglobitev Božje besede
Produbljivanje liturgijskih tekstova
![[SEMI] XXI DOMENICA DEL TEMPO ORDINARIO (Anno A) 2](https://www.edizionilipa.com/wp-content/uploads/2023/08/192-013-2018-Chiesa-S.-Pietro-Crnomelj-Slovenia-Trasfigurazione-Apostoli-p-2-400x400.jpg "[SEMI] XXI DOMENICA DEL TEMPO ORDINARIO (Anno A) 2")
Domenica scorsa abbiamo visto come Paolo metta in evidenza che Dio è la fonte della vita, della salvezza, proprio con la sua misericordia.
Nessun uomo può arrivare a possedere quella vita che va oltre la morte – la morte come conseguenza del peccato.
Nessuno può arrivare a questa vita da solo. L’uomo può solo aprirsi e accogliere la misericordia con la quale Dio cerca di raggiungere ogni essere umano.
Oggi Paolo fa una dossologia a questo Dio, dicendo che si tratta di una profondità senza fondo della ricchezza, della sapienza e della conoscenza che Dio ha riguardo a tutti e a tutta la storia.
E noi non possiamo accedere a questa profondità e immensità, perché va al di là delle nostre possibilità.
Le vie che Dio percorre negli eventi della storia sono inaccessibili. L’uomo non riesce a immaginare queste vie che Dio percorre nella sua sapienza, per comunicarci la salvezza, per comunicare la salvezza a tutti.
L’uomo immagina le proprie vie che secondo lui lo dovrebbero portare a un’esistenza migliore e si mette a tracciare e a realizzare queste vie. Ma la morte rimane, perché “le vostre vie non sono le mie vie. Le mie vie sovrastano le vostre vie” (Is 55,8-9).
L’uomo non riesce a cogliere le vie sulle quali va la storia.
Dio ha una conoscenza della storia e degli uomini che a noi sfugge totalmente.
Infatti, si vede come l’uomo legge la storia.
È davvero raro incontrare qualcuno in grado di leggere la storia in modo che dagli eventi emerga Cristo, che con il suo mistero pasquale orienta l’andamento e dischiude il significato degli eventi.
È raro trovare qualcuno che legga così la storia, sia quella grande, sia anche storia personale di ciascuno. Con una continua analisi di sé stessi si rimane ancorati nel passato e non si riesce ad aprirsi al compimento escatologico della nostra storia. Il nostro modo di leggere la storia e le storie è assolutamente povero, perché manca del tutto della memoria del futuro. Anzi, il futuro diventa il motivo di ripartire da noi stessi, progettandosi e proiettandosi in avanti. Invece, si tratta di accogliere il dono della sapienza e della conoscenza che Dio ha di noi, che infatti è amore che ci fa sentire amati e abilitati all’amore.
È difficile trovare qualcuno che faccia vedere come dalla propria vita, dalla propria storia, emerga il Cristo pasquale e come la persona sia sempre più manifestazione di Cristo, attraverso la propria umanità, la propria carne umana.
Anche nei testi di storia della Chiesa è difficile trovare questa manifestazione di Cristo.
Perciò si comprende questa affermazione categorica: “Essi non conoscono le mie vie” (Sal 95,10).
Infatti, senza lo Spirito Santo non è possibile cogliere la profondità della sapienza, della via, cioè del modo in cui Cristo vive dal di dentro dell’umanità gli eventi della storia.
Il modo di leggere la storia diffuso oggi mostra chiaramente che la familiarità con lo Spirito Santo non è probabilmente la grande arte della nostra vita spirituale.
In qualche modo rimaniamo centrati su noi stessi. Tutto parte da noi e viene proiettato fuori.
Invece, si stratta di accogliere Colui che attraverso la storia realizza il suo disegno nascosto da secoli.
È proprio Lui che ci fa entrare nelle profondità di Dio Padre, cioè lo Spirito Santo. Perché lo Spirito Santo è il Signore che versa in noi l’Amore (cf Rm 5,5)e così ci abilita ad amare. Infatti: “Chi non ama non ha conosciuto Dio, perché Dio è amore” (1Gv 4,8).
Ascoltiamo ora con attenzione, per cogliere che la conoscenza non è separabile dall’amore e queste due realtà sono legate allo Spirito Santo.
“Quelle cose che occhio non vide, né orecchio udì,
né mai entrarono in cuore di uomo, Dio le ha preparate per coloro che lo amano. Ma a noi Dio le ha rivelate per mezzo dello Spirito; lo Spirito infatti conosce bene ogni cosa, anche le profondità di Dio” (1Cor 2,9-10).
Lo Spirito ci fa comprendere anche i suoi giudizi.
Per Paolo i giudizi di Dio non sono i giudizi secondo la Legge, ma giudizi che dicono il senso che si scopre attraverso la lettura di ciò che davvero fa comprendere il vissuto nella storia.
Infatti, questo oggi è uno dei punti che svelano lo stato problematico della fede, anche tra i cristiani stessi.
Quanti luoghi esistono, anche nella Chiesa, dove molti si sentono autorizzati ad emettere giudizi – non nel senso di cogliere il mistero di Cristo e di far vedere il vero senso di ciò che sta accadendo, cioè la manifestazione di Cristo nella storia – ma da “giustizieri universali”.
Il che manifesta che, come una volta questo modo ha bloccato ed ha chiuso il popolo eletto alla salvezza che il Padre ha donato agli uomini, cioè Cristo, così oggi si esprime un simile atteggiamento che rifiuta la misericordia come dono del Padre.
Paolo fa vedere che una giustizia che vorrebbe venire dalle opere e non dalla fede è una cecità che fa inciampare e cadere (cf Rm 9,30-32).
L’esito di tutto ciò oggi è molto evidente.
Invece sta scritto: “Perché, ignorando la giustizia di Dio e cercando di stabilire la propria, non si sono sottomessi alla giustizia di Dio. Ora, il termine della Legge è Cristo, perché la giustizia sia data a chiunque crede” (Rm 10,3-4).
C’è una giustizia idolatra che può uccidere e chiudere in sé stessi persino quelli in nome dei quali si vorrebbe fare giustizia.
Ma la giustizia è Cristo, e Cristo è il dono di sé, è la realizzazione dell’amore nella storia. L’amore nella storia si realizza al modo dl triduo pasquale.
È troppo facile sentirsi il centro di tutto, ma in questo modo facilmente manifestiamo che siamo ancora chiusi alla salvezza stessa, perché la salvezza si sperimenta come dono, come la vera grazia (cf Rm 11,6).
Il problema è sempre lo stesso, la separazione che il peccato ha realizzato tra il pensiero e l’amore, ossia non pensare con Dio, con Cristo, pensare da soli e magari in nome di Cristo.
Questo scisma è molto grave (cf Lc 4,3-12).
L’amore e la vita o sono insieme, o non ci sono nessuno dei due. Anzi, la vita è costituita come amore, come dono di sé (cf 1Gv 3,14). Per i cristiani non è possibile pensare la vita senza il suo contenuto, che è l’amore, e non è possibile pensare l’amore come qualcosa da raggiungere che stia fuori della vita e che noi dovremmo mettere nel vissuto. Perché questo non è più l’amore.
Paolo fa comprendere che se non si pensa con amore e non si vive la relazione con Dio nella fede, allora la verità sta altrove, perché chi ha mai conosciuto il pensiero di Cristo? (cf Rm 11,34).
Ecco una risposta: “Infatti chi mai ha conosciuto il pensiero del Signore in modo da poterlo consigliare? Ora, noi abbiamo la mente di Cristo” (1Cor 2,16).
Paolo non dice “noi abbiamo il pensiero di Cristo”, perché questo significherebbe essere fermi lì. Ma, essendo innestati in Cristo, il nostro io è quello di Cristo, è ovvio che abbiamo la mente di Cristo, cioè pensiamo secondo la sua persona, perché il nostro io partecipa al suo (cf Gal 2,20). Allora siamo creativi e questo senza paura e anche senza vantarsene, ma come partecipazione a Cristo.
Il problema è che noi abbiamo reso la mente talmente autonoma che difficilmente fa parte della trasfigurazione della persona spirituale.
Noi riceviamo una vita che è veramente nuova e non capiamo che il nuovo io non è l’espressione della nostra natura, ma è il dono della risurrezione, della rinascita, è il modo di Cristo, cioè che il nuovo io vive la natura come l’ha vissuta Cristo.
Questo avviene perché l’io è il modo di vivere sé stessi come dono di sé (cf Gal 5,13) e non come giudizio sull’altro.
Senza la vita dello Spirito Santo non si conosce il dono (cf 1Cor 2,12) e dunque si rimane chiusi in sé stessi, siamo vittima del proprio io. Se questo io poi è religioso, è facile che arrivi addirittura a decretare la morte di Cristo, come hanno fatto i capi religiosi di Israele (cf Gv 19,7).
Paolo sa che l’unico che gestisce la storia, anche se al modo dell’Agnello, come dirà Giovanni nell’Apocalisse, è Dio, perciò a Lui la gloria, l’onore, tutto a Lui. Tutta la mia esistenza è un radicale orientamento a Cristo, anzi si realizza in Lui. E questa è la vera dossologia: riconoscere che Lui è l’unico epicentro che ha il potere di gestire gli eventi della storia non dall’esterno, ma dal di dentro, con la misericordia e con un amore infinito.
SEMI è la rubrica del Centro Aletti disponibile ogni venerdì.
Ogni settimana, oltre all’omelia della domenica in formato audio, sarà disponibile sul sito LIPA un approfondimento delle letture della liturgia eucaristica domenicale o festiva.
El domingo pasado vimos cómo Pablo subraya que Dios es fuente de vida, de salvación, precisamente por su misericordia.
Ningún hombre puede llegar a poseer esa vida más allá de la muerte – muerte como consecuencia del pecado.
Nadie puede venir solo a esta vida. El hombre sólo puede abrirse y acoger la misericordia con la que Dios quiere llegar a cada ser humano.
Hoy Pablo hace una doxología a este Dios, diciendo que es una profundidad sin fondo la riqueza, la sabiduría y el conocimiento que Dios tiene acerca de todos y de toda la historia.
Y no podemos acceder a esta profundidad e inmensidad, porque está más allá de nuestras posibilidades.
Los caminos que Dios recorre en los acontecimientos de la historia son inaccesibles. El hombre no puede imaginar estos caminos que Dios recorre en su sabiduría, para comunicarnos la salvación, para comunicar la salvación a todos.
El hombre imagina sus propios caminos, que cree que deben conducirle a una existencia mejor, y se propone trazarlos y realizarlos. Pero la muerte permanece, porque “vuestros caminos no son mis caminos. Mis caminos están por encima de los vuestros” (Is 55,8-9).
El hombre no alcanza a comprender los caminos por los que discurre la historia.
Dios tiene un conocimiento de la historia y de los hombres que se nos escapa totalmente.
De hecho, se puede ver cómo el hombre lee la historia.
Es muy raro encontrar a alguien capaz de leer la historia de tal modo que Cristo emerja de los acontecimientos, que con su misterio pascual dirija el curso y desvele el sentido de los acontecimientos.
Es raro encontrar a alguien que lea así la historia, tanto la gran historia como la historia personal de cada individuo. Con el continuo autoanálisis nos quedamos anclados en el pasado y no conseguimos abrirnos a la realización escatológica de nuestra historia. Nuestra manera de leer la historia y los relatos es absolutamente pobre, porque carece por completo de la memoria del futuro. Al contrario, el futuro se convierte en el motivo para volver a empezar desde nosotros mismos, planificando y proyectándonos hacia adelante. En cambio, se trata de acoger el don de la sabiduría y del conocimiento que Dios tiene de nosotros, que de hecho es amor que nos hace sentir amados y capacitados para amar.
Es difícil encontrar a alguien que pueda mostrar cómo de la propia vida, de la propia historia, surge el Cristo pascual y cómo la persona es cada vez más una manifestación de Cristo, a través de la propia humanidad, de la propia carne humana.
Incluso en los textos de la historia de la Iglesia es difícil encontrar esta manifestación de Cristo.
De ahí se entiende esta afirmación categórica: “No conocen mis caminos” (Sal 95,10).
En efecto, sin el Espíritu Santo no es posible captar la profundidad de la sabiduría, del camino, es decir, del modo en que Cristo vive los acontecimientos de la historia desde dentro de la humanidad.
La forma en que se lee hoy la historia muestra claramente que la familiaridad con el Espíritu Santo no es probablemente el gran arte de nuestra vida espiritual.
De alguna manera seguimos centrados en nosotros mismos. Todo parte de nosotros y se proyecta hacia el exterior.
Por el contrario, se trata de acoger a Aquel que, a través de la historia, realiza su designio oculto durante siglos.
Es Él quien nos permite entrar en las profundidades de Dios Padre, es decir, el Espíritu Santo. En efecto, el Espíritu Santo es el Señor que derrama Amor en nosotros (cf. Rm 5,5) y nos capacita así para amar. En efecto: “Quien no ama no ha conocido a Dios, porque Dios es amor” (1 Jn 4,8).
Escuchemos ahora con atención, para captar que el conocimiento es inseparable del amor, y estas dos realidades están relacionadas con el Espíritu Santo.
“Lo que ojo no vio, ni oído oyó,
ni jamás entraron en el corazón del hombre, Dios lo ha preparado para los que le aman. Pero a nosotros Dios nos lo ha revelado por el Espíritu; porque el Espíritu conoce bien todas las cosas, incluso las profundidades de Dios” (1 Co 2,9-10).
El Espíritu también nos hace comprender sus juicios.
Para Pablo, los juicios de Dios no son juicios según la Ley, sino juicios que cuentan el sentido que uno descubre leyendo lo que realmente le hace comprender la experiencia en la historia.
De hecho, éste es uno de los puntos que revelan el estado problemático de la fe hoy en día, incluso entre los propios cristianos.
Cuántos lugares existen, incluso en la Iglesia, donde muchos se sienten autorizados a emitir juicios -no en el sentido de captar el misterio de Cristo y mostrar el verdadero sentido de lo que sucede, es decir, la manifestación de Cristo en la historia-, sino como “verdugos universales”.
Lo que demuestra que, así como en otro tiempo este camino bloqueó y cerró al pueblo elegido a la salvación que el Padre ha concedido a la humanidad, es decir, a Cristo, hoy se manifiesta una actitud similar que rechaza la misericordia como don del Padre.
Pablo muestra que una justicia que venga por las obras y no por la fe es una ceguera que hace tropezar y caer (cf. Rm 9,30-32).
El resultado de todo esto es hoy muy evidente.
En cambio, está escrito: “Porque ignorando la justicia de Dios y tratando de establecer la suya propia, no se sometieron a la justicia de Dios. Ahora bien, el fin de la Ley es Cristo, para que se dé la justicia a todo el que cree” (Rm 10,3-4).
Hay una justicia idólatra que puede matar y encerrar incluso a aquellos en cuyo nombre se quisiera hacer justicia.
Pero la justicia es Cristo, y Cristo es el don de sí mismo, es la realización del amor en la historia. El amor en la historia se realiza a través del triduo pascual.
Es demasiado fácil sentirnos el centro de todo, pero así manifestamos fácilmente que seguimos cerrados a la salvación misma, porque la salvación se experimenta como don, como verdadera gracia (cf. Rm 11,6).
El problema es siempre el mismo, la separación que el pecado ha hecho entre el pensar y el amar, es decir, no pensar con Dios, con Cristo, pensar solo y tal vez en nombre de Cristo.
Este cisma es muy grave (cf. Lc 4,3-12).
El amor y la vida están juntos, o no están ninguno de los dos. Al contrario, la vida se constituye como amor, como don de sí (cf. 1Jn 3,14). Para los cristianos, no es posible pensar en la vida sin su contenido, que es el amor, y no es posible pensar en el amor como algo a alcanzar que está fuera de la vida y que debemos poner en la vida. Porque esto ya no es amor.
Pablo deja claro que si uno no piensa con amor y no vive su relación con Dios en la fe, entonces la verdad está en otra parte, pues ¿quién ha conocido el pensamiento de Cristo? (cf. Rm 11,34).
He aquí una respuesta: “Porque ¿quién ha conocido jamás la mente del Señor para poder aconsejarle? Ahora tenemos la mente de Cristo” (1 Co 2,16).
Pablo no dice “tenemos la mente de Cristo”, porque eso significaría estar todavía allí. Pero como estamos injertados en Cristo, nuestro yo es de Cristo, es obvio que tenemos la mente de Cristo, es decir, pensamos según su persona, porque nuestro yo participa de la suya (cf. Ga 2,20). Así pues, somos creativos, y ello sin miedo y ni tan siquiera jactancia, sino como participación en Cristo.
El problema es que hemos hecho que la mente sea tan autónoma que apenas forma parte de la transfiguración de la persona espiritual.
Recibimos una vida que es verdaderamente nueva y no comprendemos que el nuevo yo no es la expresión de nuestra naturaleza, sino que es el don de la resurrección, del renacimiento, es el camino de Cristo, es decir, que el nuevo yo vive la naturaleza como Cristo la vivió.
Esto sucede porque el “yo” es el modo de vivirse a sí mismo como don de sí (cf. Ga 5,13) y no como juicio sobre el otro.
Sin la vida del Espíritu Santo, no se conoce el don (cf. 1 Co 2,12) y, por tanto, se permanece encerrado en sí mismo, se es víctima del propio yo. Si este “yo” es entonces religioso, es fácil que llegue incluso a decretar la muerte de Cristo, como hicieron los jefes religiosos de Israel (cf. Jn 19,7).
Pablo sabe que el único que dirige la historia, aunque a la manera del Cordero, como dirá Juan en el Apocalipsis, es Dios, así que a Él sea la gloria, el honor, todo para Él. Toda mi existencia es una orientación radical a Cristo, es más, se realiza en Él. Y ésta es la verdadera doxología: reconocer que Él es el único epicentro que tiene el poder de dirigir los acontecimientos de la historia no desde fuera, sino desde dentro, con misericordia y amor infinito.
SEMILLAS es una publicación del Centro Aletti disponible todos los viernes. Cada semana, además del audio de la homilía dominical, estará disponible en el sitio de LIPA un comentario a las lecturas de la Liturgia del Domingo, como así también a las lecturas de la semana.
Preteklo nedeljo smo videli, kako Pavel pokaže, da je Bog prav zaradi svojega usmiljenja izvir življenja, odrešenja. Noben človek ne more priti do življenja, ki gre onkraj smrti – smrti kot posledice greha.
Do tega življenja ne more nihče priti sam. Človek se lahko le odpre in sprejme usmiljenje, s katerim želi Bog doseči sleherno človeško bitje.
V današnjem odlomku Pavel temu Bogu izreče hvalnico. V njej pove, da je bogastvo, modrost in spoznanje Boga do vseh in do celotne zgodovine brezdanje.
Do teh globin in neizmernosti ne moremo, ker presega naše zmožnosti.
Poti, ki jih Bog hodi skozi dogodke zgodovine, so nedosegljive. Človek si ne more predstavljati kakšne poti Bog prehodi v svoji modrosti, da bi prinesel odrešenje, da bi dal odrešenje vsem.
Človek si zamišlja svoje poti, ki naj bi ga pripeljale do boljšega življenja; načrtuje jih in jih skuša uresničiti. Toda smrt ostane, kajti »vaše poti niso moje poti. Kakor je nebo visoko nad zemljo, tako visoko so moje poti nad vašimi potmi« (Iz 55,8-9).
Človek ne more razumeti poti, po katerih se odvija zgodovina.
Bog pozna zgodovino in ljudi, nam pa se to povsem izmuzne.
Vidimo namreč, kako človek bere zgodovino.
Zelo redko srečamo nekoga, ki bi zmogel brati zgodovino tako, da bi v dogodkih razbral Kristusa, ki s svojo velikonočno skrivnostjo usmerja in odstira pomen dogodkov.
Zelo redko srečamo človeka, ki bi tako bral zgodovino, tako širšo kot osebno zgodovino vsakega človeka. Z nenehnim analiziranjem samih sebe ostajamo zasidrani v preteklosti in se ne uspemo odpreti eshatološki izpolnitvi naše zgodovine. Naš način branja zgodovine in osebnih zgodb je zelo ubog, saj mu manjka spomin na prihodnost. Še več, prihodnost postane razlog, da izhajamo iz sebe, ko načrtujemo in gledamo naprej. Dejansko pa gre za to, da sprejmemo dar modrosti in spoznanja, ki ga ima Bog o nas. Ta dar pa je ljubezen in nam daje čutiti, da smo ljubljeni in usposobljeni za ljubezen.
Težko je najti človeka, ki dopusti, da se v njegovem življenju, v njegovi zgodovini izrazi velikonočni Kristus; da se preko njegove človeškosti, preko njegovega telesa vedno bolj razodeva Kristus.
Tudi v besedilih zgodovine Cerkve težko najdemo to Kristusovo razodevanje.
Zato je razumljiva odločna izjava: »Ti ne poznajo mojih poti« (Ps 95,9).
Brez Svetega Duha namreč ne moremo dojeti globine modrosti, globine poti, se pravi načina, s katerim je Kristus kot človek živel dogodke zgodovine.
Današnji način branja zgodovine jasno kaže, da domačnost s Svetim Duhom verjetno ni ravno velika umetnost našega duhovnega življenja.
Na nek način ostajamo osredotočeni nase. Vse izhaja iz nas in se usmerja navzven.
V resnici pa gre za to, da sprejmemo Njega, ki skozi zgodovino uresničuje svoj načrt, skrit od vekov.
On, Sveti Duh, nam daje vstopiti v globočine Boga Očeta. Kajti Sveti Duh je Gospod, ki v naša srca vliva Ljubezen (prim. Rim 5,5) in nas tako usposablja za ljubezen. Kajti: »Kdor ne ljubi, Boga ni spoznal, kajti Bog je ljubezen« (1 Jn 4,8).
Pozorno torej prisluhnimo, da bi doumeli, da je spoznanje neločljivo od ljubezni in da sta ti dve resničnosti vezani na Svetega Duha: »Česar oko ni videlo in uho ni slišalo in kar v človekovo srce ni prišlo, kar je Bog pripravil tistim, ki ga ljubijo, to nam je Bog razodel po Duhu. Duh namreč preiskuje vse, celo Božje globine« (1 Kor 2,9-10).
Sveti Duh nam daje razumeti tudi njegove sodbe.
Za Pavla Božje sodbe niso sodbe po Postavi, ampak sodbe, ki govorijo o smislu, ki se razkriva skozi branje resničnega razumevanja zgodovine.
Danes je namreč to ena od stvari, ki pokažejo problematično stanje vere, tudi med kristjani.
Na koliko krajih, tudi v Cerkvi, se imajo nekateri za pooblaščene, da sodijo – ne v smislu, da bi dojeli Kristusovo skrivnost in pokazali pravi smisel tega, kar se dogaja, se pravi kako se Kristus razodeva v zgodovini, ampak kot »univerzalni nadzorniki«.
To pa razodeva enak način kot ga je imelo nekdaj izvoljeno ljudstvo in jih je blokiral in zaprl pred odrešenjem, ki ga je Oče podaril ljudem, se pravi pred Kristusom. Danes se to izraža v podobnem načinu, ki zavrača usmiljenje kot Očetov dar.
Pavel pokaže, da je pravičnost, ki naj bi izhajala iz del in ne iz vere, slepota, zaradi katere se spotakneš in padeš (prim. Rim 9,30-32).
Posledice tega so danes zelo očitne.
Nasprotno, napisano je: »Ker namreč niso poznali Božje pravičnosti in so skušali uveljaviti svojo, se niso podredili Božji pravičnosti. Kajti konec postave je Kristus, v pravičnost vsakomur, ki veruje« (Rim 10,3-4).
Obstaja malikovalska pravičnost, ki lahko ubije in zapre vase celo tiste, v imenu katerih se izvaja.
Toda pravičnost je Kristus. Kristus pa je dar sebe, je uresničenje ljubezni v zgodovini. Ljubezen pa se skozi zgodovino uresničuje na način velikonočnega tridnevja.
Zlahka se čutimo v središču vsega, vendar na tak način pokažemo, da smo še zaprti pred odrešenjem, kajti odrešenje se doživi kot dar, kot resnično milost (prim. Rim 11,6).
Problem je vedno isti: ločitev, ki jo je povzročil greh, in je ločitev med razmišljanjem in ljubeznijo, se pravi, da ne razmišljamo z Bogom, s Kristusom, ampak sami in morda celo v Kristusovem imenu.
Ta razkol je zelo močan (prim. Lk 4,3-12).
Ljubezen in življenje sta ali skupaj ali pa ni nobenega od njiju. Še več: življenje se uresničuje v ljubezni, v darovanju samega sebe (prim. 1 Jn 3,14). Kristjani si življenja ne moremo zamišljati drugače kot skupaj z njegovo vsebino, ki je ljubezen. Ljubezni pa si ne moremo zamišljati kot nekaj, kar je treba doseči, kot nekaj, kar je zunaj življenja in je treba postaviti v življenje. Kajti to ni več ljubezen.
Pavel nam da razumeti, da če človek ne misli z ljubeznijo in ne živi v odnosu z Bogom v veri, potem je resnica drugje, kajti kdo je spoznal Kristusovo misel? (prim. Rim 11,34).
Tu je odgovor: »Kdo je namreč spoznal Gospodov um, da bi njega učil? Mi pa imamo Kristusov um« (1 Kor 2,16).
Pavel ne reče: »Mi imamo Kristusovo misel«, kajti to bi pomenilo, da bi obstali tam. Ker pa smo vcepljeni v Kristusa, je naš jaz Kristusov jaz in je zato samoumevno, da imamo Kristusov um, to je, da razmišljamo v skladu z njim, kajti naš jaz je udeležen pri njegovem jazu (prim. Gal 2,20). Zato smo ustvarjalni in to brez strahu in brez samohvale, ampak kot udeleženi v Kristusu.
Težava je v tem, da je za nas um tako avtonomen, da ga težko vidimo udeleženega v preobrazbi duhovne osebe.
Prejmemo življenje, ki je resnično novo življenje in ne razumemo, da novi jaz ni izraz naše narave, ampak je dar vstajenja, prerojenja, da je Kristusov način, se pravi, da novi jaz živi naravo kot jo je živel Kristus.
To se zgodi, ker je jaz način življenja kot darovanje sebe (prim. Gal 5,13) in ne kot sodba o drugem.
Brez Svetega Duha ne poznamo daru (prim. 1 Kor 2,12). Zato ostanemo zaprti vase in smo žrtve lastnega jaza. Če pa je ta jaz religiozni jaz, hitro pride celo do tega, da izročimo v smrt Kristusa, kot so to storili Izraelovi verski voditelji (prim. Jn 19,7).
Pavel ve, da je Bog edini, ki ureja zgodovino in jo ureja na način Jagnjeta, kot pove Janez v Razodetju; zato gre njemu slava, čast, vse njemu. Vse moje življenje je radikalna usmerjenost h Kristusu, še več: v njem se uresničuje. In to je resnična hvalnica: prepoznati, da je on edino središče, da ima oblast, da ureja dogodke zgodovine, ne od zunaj, ampak od znotraj, in jih ureja z usmiljenjem in neizmerno ljubeznijo.
SEMENA je rubrika centra Aletti, ki je na voljo vsak petek ali soboto (v italijanščini že v petek). Vsak teden bo na spletni strani LIPE poleg nedeljske homilije v zvočni obliki (v italijanščini) na voljo tudi poglobitev Božje besede nedeljske ali praznične svete maše.
Prošle nedjelje vidjeli smo kako Pavao ističe da je Bog izvor života, spasenja, upravo sa svojim milosrđem.
Nijedan čovjek ne može doći u posjed onog života koji ide dalje od smrti – smrti kao posljedice grijeha.
Nitko ne može sam doći do toga života. Čovjek se može samo otvoriti i prihvatiti milosrđe kojim Bog nastoji doprijeti do svakog ljudskog bića.
Danas Pavao izriče doksologiju tom Bogu, govoreći da se tu radi o beskrajnoj dubina bogatstva, mudrosti i znanja koje Bog ima glede svega i glede cijele povijesti.
A mi ne možemo pristupiti toj dubini i neizmjernosti, jer je to izvan naših mogućnosti.
Putovi kojima Bog hodi kroz povijesna događanja nama su nedostupni. Čovjek ne uspijeva zamisliti te putove kojima Bog hodi u svojoj mudrosti, da nam priopći spasenje, da svima priopći spasenje.
Čovjek zamišlja svoje putove koji bi ga, po njemu, trebali dovesti do bolje egzistencije te se daje na trasiranje i ostvarivanje tih putova. Ali smrt ostaje, jer „puti moji nisu vaši puti. (…) tako su puti moji iznad vaših putova“ (Iz 55, 8-9).
Čovjek ne uspijeva shvatiti putove kojima povijest ide.
Bog ima spoznaju o povijesti i o ljudima, a koja nama potpuno izmiče.
Naime, vidljivo je kako čovjek iščitava povijest.
Doista je rijetkost susresti nekoga tko je u stanju iščitavati povijest na način da iz događaja iziđe na vidjelo Krist, koji svojim pashalnim otajstvom usmjerava tijek i otkriva značenje događaja.
Rijetkost je naći nekoga tko iščitava povijest na taj način, bilo da je riječ o velikoj povijesti, bilo da je također riječ o osobnoj povijesti pojedinaca. S neprekidnom analizom samih sebe ostajemo usidreni u prošlost i ne uspijevamo se otvoriti eshatološkom ispunjenju naše povijesti. Naš način iščitavanja zajedničke povijesti i osobnih povijesti apsolutno je siromašan, jer mu u potpunosti nedostaje spomen na budućnost. Štoviše, budućnost postaje razlog zbog kojeg krećemo od nas samih, planirajući i projicirajući sebe u budućnosti. Naprotiv, radi se o prihvaćanju dara mudrosti i spoznaje koju Bog ima o nama, a to je zapravo ljubav koja nas dovodi do toga da se osjećamo ljubljeni i osposobljeni za ljubav.
Teško je naći nekoga tko bi pokazao kako iz njegova vlastitog života, iz njegove vlastite povijesti, izlazi na vidjelo pashalni Krist i kako je osoba sve više očitovanje Krista, kroz vlastito čovještvo, vlastito ljudsko tijelo.
Pa ni u povijesnim spisima Crkve nije lako pronaći to Kristovo očitovanje.
Zato se shvaća ova kategorična tvrdnja: „ne proniču moje putove“ (Ps 95, 10).
Naime, bez Duha Svetoga nije moguće shvatiti dubinu mudrosti, puta, to jest načina na koji Krist iznutra, iz čovještva živi povijesne događaje.
Način iščitavanja povijesti koji je danas proširen jasno pokazuje da familijarnost s Duhom Svetim po svoj prilici nije veliko umijeće našeg duhovnog života.
Na neki način ostajemo usredotočeni na sebe. Sve počinje od nas i projicira se vani.
Naprotiv, radi se o prihvaćanju Onoga koji kroz povijest ostvaruje svoj naum skriven vjekovima.
Upravo je On onaj koji nas uvodi u dubine Boga Oca, to jest Duha Svetoga. Jer Duh Sveti je Gospodin koji u nas ulijeva ljubav (usp. Rim 5,5) i tako nas osposobljava za ljubljenje. Naime: „Tko ne ljubi, ne upozna Boga, jer Bog je ljubav“ (1 Iv 4, 8).
Poslušajmo sada pažljivo, da shvatimo da se spoznaja ne može odvojiti od ljubavi i da su te dvije stvarnosti povezane s Duhom Svetim.
„Što oko ne vidje, i uho ne ču, i u srce čovječje ne uđe, to pripravi Bog onima koji ga ljube. A nama to Bog objavi po Duhu jer Duh sve proniče, i dubine Božje“ (1 Kor 2, 9-10).
Duh nam daje da shvatimo i njegove sudove.
Za Pavla, Božji sudovi nisu sudovi po Zakonu, već sudovi koji kazuju značenje koje se otkriva preko iščitavanja onoga što nam doista omogućuje da shvatimo ono što se živjelo u povijesti.
Naime, danas je to jedna od točaka koja otkriva problematično stanje vjere, čak i među samim kršćanima.
Koliko je mjestâ, čak i u Crkvi, gdje se mnogi osjećaju ovlaštenima donositi sudove – ne u smislu shvaćanja Kristova otajstva i pokazivanja pravog značenja onoga što se događa, to jest Kristova očitovanja u povijesti – već kao „univerzalni provoditelji pravde“.
To očituje da, baš kao što je jednoć taj način blokirao i zatvorio izabrani narod za spasenje koje je Otac darovao ljudima, to jest Krista, tako se i danas izražava slično držanje koje odbacuje milosrđe kao Očev dar.
Pavao pokazuje da pravda koja bi željela doći iz djelâ, a ne iz vjere, jest sljepoća koja dovodi do posrtanja i padanja (usp. Rim 9,30-32).
Ishod svega toga danas je veoma očit.
Naprotiv, napisano je: „Ne priznajući, doista, Božje pravednosti i tražeći uspostaviti svoju, pravednosti se Božjoj ne podložiše. Jer dovršetak je Zakona Krist – na opravdanje svakomu tko vjeruje“ (Rim 10, 3-4).
Postoji idolopoklonička pravda koja može ubiti i zatvoriti u same sebe čak i one u čije bi se ime željelo postići pravdu.
Ali pravda je Krist, a Krist je dar sebe, on je ostvarenje ljubavi u povijesti. Ljubav se u povijesti ostvaruje na način pashalnog trodnevlja.
Veoma lako se možemo osjetiti središtem svega, ali na taj način s lakoćom očitujemo da smo još uvijek zatvoreni samom spasenju, jer je spasenje iskustvo primljenog dara, iskustvo prave milosti (usp. Rim 11,6).
Problem je uvijek isti, odvojenost koju je grijeh postigao između misli i ljubavi, to jest ne razmišljati s Bogom, s Kristom, razmišljati sami i možda u Kristovo ime.
Taj raskol je veoma ozbiljan (usp. Lk 4,3-12).
Ljubav i život su ili zajedno, ili nema nijednog. Štoviše, život je ustanovljen kao ljubav, kao dar sebe (usp. 1 Iv 3, 14). Za kršćane nije moguće razmišljati o životu bez njegova sadržaja, a to je ljubav, i nije moguće razmišljati o ljubavi kao o nečemu što treba postići, što je izvan života a mi bismo trebali staviti u življenje. Jer to više nije ljubav.
Pavao nam daje do znanja da ako se ne razmišlja s ljubavlju i ne živi odnos s Bogom u vjeri, onda se istina nalazi negdje drugdje, jer tko je ikada spoznao Kristovu misao? (usp. 1Kor 2,16).
Evo jednog odgovora: „Jer tko spozna misao Gospodnju, tko da ga pouči? A mi imamo Kristov um“ (1 Kor 2, 16).
Pavao ne kaže „ mi imamo Kristovu misao“, jer bi to značilo biti zaustavljeni na tome. No, budući da smo ucijepljeni u Krista, naš „ja“ je Kristov, očito je da imamo Kristov um, to jest mislimo sukladno njegovoj osobi, jer naš „ja“ sudjeluje u njegovom (usp. Gal 2,20). Onda smo kreativni i to bez straha, a također i bez hvalisanja time, nego kao sudioništvo u Kristu.
Problem je u tome što smo um učinili toliko autonomnim da je jedva sudionik preobrazbe duhovne osobe.
Primamo život koji je uistinu nov i ne razumijemo da novi „ja“ nije izraz naše naravi, već dar uskrsnuća, dar preporođenja, Kristov način, to jest da novi „ja“ živi narav onako kako ju je Krist živio.
To se događa zato što je taj „ja“ način življenja samoga sebe kao sebedarje (usp. Gal 5,13) a ne kao osuda drugoga.
Bez života Duha Svetoga ne spoznajemo dar (usp. 1 Kor 2, 12) pa stoga ostajemo zatvoreni sami u sebe, žrtve smo vlastitog „ja“. Ako je potom taj „ja“ religiozan, lako dođe čak do toga da donese odluku o Kristovoj smrti, kao što su to učinile vjerske vođe Izraela (usp. Iv 19,17).
Pavao zna da jedini koji upravlja poviješću, makar to bilo na način Jaganjca, kao što će Ivan reći u Knjizi Otkrivenja, jest Bog, zato Njemu slava, čast, sve Njemu. Sve moje življenje je radikalna usmjerenost prema Kristu, štoviše, ostvaruje se u njemu. I to je prava doksologija: priznati da je On jedini epicentar koji ima moć upravljati povijesnim događajima ne izvana, već iznutra, milosrđem i beskrajnom ljubavlju.
SJEMENJA je rubrika Centra Aletti dostupna svakoga petka. Svakoga tjedna, osim nedjeljne propovijedi u audio obliku, bit će dostupno na web stranici LIPA produbljivanje nedjeljnih ili blagdanskih čitanja euharistijske liturgije
